Pobierz Finanse - Rynek pieniężny wykład i więcej Prezentacje w PDF z Finanse przedsiębiorstw tylko na Docsity!
Makroekonomia: Rynek pieniądza, cz. I
Zagadnienia realizowane w ramach wykładu
- Geneza i ewolucja (form) pieniądza
- Funkcje pieniądza
- Popyt na pieniądz
Literatura
- Makroekonomia. Wybrane problemy, red. R.W. Włodarczyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2017, s. 47-53.
- Współczesna makroekonomia, S. Lis, CeDeWu, 2020, s. 133-187 (lub wcześniejsze wydania, rozdział: Rynek pieniądza
- Praktycznie każdy podręcznik do makroekonomii, rozdział dotyczący rynku pieniężnego
- geneza i ewolucja pieniądza -
Geneza
i ewolucja
pieniądza
Wymiana barterowa Pieniądz towarowy Pieniądz symboliczny Pieniądz bezgotówkowy
- geneza i ewolucja pieniądza -
Przedmioty lub towary powszechnego użytku zaczynają pełnić funkcje powszechnego
ekwiwalentu – pieniądza (ok. VII w. p.n.e.)
Pieniądz
towarowy
Podstawowe cechy pieniądza towarowego
◼ przedmioty lub towary powszechnego użytku takie jak bydło, zboża, skóry, sól ◼ Jest to pieniądz pełnowartościowy, ponieważ towar lub przedmiot sam w sobie ma swoją wartość
Główne wady
◼ niejednorodność ◼ nietrwałość ◼ trudności wynikające z przenoszenia i przechowywania ◼ niedostateczna podzielność
- geneza i ewolucja pieniądza -
Pieniądz kruszcowy zastąpił towary powszechnego użytku jako ekwiwalent wymiany.
Pieniądz
towarowy
Podstawowe cechy pieniądza towarowego
◼ Pieniądzem kruszcowym były początkowo metale nieszlachetne, takie jak żelazo, miedź oraz brąz, które zostały zastąpione w toku dalszej ewolucji przez metale szlachetne, takie jak złoto i srebro, a także platyna ◼ Jest to pieniądz pełnowartościowy
Zalety
◼ Jednorodna jakość ◼ Podzielność ◼ Duża wartość ◼ Odporność na zużycie
Wady
◼ Koniczność ciągłego sprawdzania wagi i jakości kruszcu
- geneza i ewolucja pieniądza - Pieniądz symboliczny jest pieniądzem nietowarowym i występuje zarówno w formie
- monet kruszcowych, których wartość nie jest związana z wartością kruszcu, z którego są wykonane oraz w formie
- pieniądza papierowego (banknotów) emitowanych przez banki publiczne (obecnie banki centralne).
Pieniądz
symboliczny
Podstawowe cechy pieniądza symbolicznego ◼ Banknoty (noty banku) jako pieniądz nietowarowy początkowo stanowiły weksle własne banku emitującego, który zobowiązywał się do wymiany banknotów na złoto wg. parytetu jednostki monetarnej bez żadnych ograniczeń. ◼ Wymiana banknotów na złoto została całkowicie zlikwidowana w obrotach wewnętrznych wszystkich krajów świata na początku lat 30., a w obrotach międzynarodowych w 1971 roku. ◼ pieniądz papierowy to pieniądz niepełnowartościowy, którego wartość i siła nabywcza, znacznie przewyższa koszt jego wytworzenia Jest znakiem wartości niewymienialnym na złoto nie ma wartości substancjonalnej ma status prawnego środka płatniczego jest pieniądzem fiducjarnym - określenia „fides” oznacza „wiara” – nawiązuje do tego, że jego wartość oparta jest na zaufania wobec emitenta. We współczesnych systemach gospodarczych pieniądz fiducjarny jest emitowany przez banki centralne w ramach prowadzonej przez nie polityki pieniężnej.
- geneza i ewolucja pieniądza - Pieniądz bezgotówkowy spowodował oderwanie obiegu pieniężnego od zasobów kruszcowych, co umożliwiło finansowanie przyspieszonego rozwoju gospodarczego.
Pieniądz
bezgotówkowy
Podstawowe cechy pieniądza bezgotówkowego ◼ Pieniądz bezgotówkowy występuję w postaci zapisu na rachunku bankowym i umożliwia udzielanie kredytów i regulowanie zobowiązań między klientami. ◼ Płatność następuje poprzez przelewy bankowe z wykorzystaniem nowych technologii (karty kredytowe, karty płatnicze, przelewy bankowe, płatności internetowe). ◼ Rodzaje pieniądza bezgotówkowego Czeki Karty kredytowe Karty płatnicze Pieniądz komputerowy
Istota
pieniądza
przejawia się
w jego
funkcjach
Środek wymiany Miernik wartości Środek płatniczy Środek tezauryzacji
- Funkcje pieniądza -
- Pieniądz pełni funkcje środka wymiany, kiedy jest powszechnie akceptowany, tzn., że za otrzymane pieniądze można bez trudności nabyć potrzebne dobra i usługi środek wymiany
- Pieniądz pełni funkcje jednostki obrachunkowej ponieważ w jednostkach pieniężnych wyrażane są ceny towarów
- Wartość jednostki pieniężnej określa państwo, wprowadzając tzw. skalę cen, czyli ustalając nazwę podstawowej jednostki pieniądza i sposób jej dzielenia na mniejsze części (np.: 1 zł. dzieli się na 100 groszy). Środek miernika wartości
- Pieniądz pełni funkcje środka płatniczego, kiedy daje możliwość regulowania zobowiązań, wynikających nie tylko z obrotu towarowego (sprzedaż na kredyt), ale także ze wszystkich innych tytułów: umowy o prace, podatków, opłat publicznych, kredytów bankowych, umów ubezpieczeniowych (realizacji odroczonych płatności, środek regulowania zobowiązań) środek płatniczy
- pieniądz pełni funkcję środka tezauryzacji pod warunkiem, że ma stabilna siłę nabywczą
- Wszelkie oszczędności i dochody ludności oraz przedsiębiorstw z chwila, gdy zostaną odłożone w postaci nagromadzonych pieniędzy, wychodzą z obiegu i staja się środkiem tezauryzacji środek tezauryzacji
- popyt na pieniądz -
- to ilość pieniądza, na jaką istnieje zapotrzebowanie zgłaszane przez wszystkie podmioty
gospodarcze zarówno te krajowe (gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, instytucje
państwowe czy non-profit) zagraniczne
Co to jest popyt na pieniądz?
- Od wielkości produkcji różnych dóbr i usług,
- Od liczby zawieranych transakcji,
- Od przeciętnego poziom cen produktów i usług,
- Od poziomy nominalnej i realnej stopy oprocentowania środków pieniężnych (co ma
związek z inflacją),
- Od kosztu posiadania pieniądza (kosztem alternatywnym są oszczędności, które przynoszą
dochody w przeciwieństwie do gotówki w portfelu lub wkładów a’vista )
- Od kosztu zamiany jednych aktywów na inne (np. sprzedaż akcji celem uzyskania gotówki
wymaga czasem udania się do biura maklerskiego lub kontaktu z brokerem)
Od czego zależy wielkość popytu na pieniądz pełniący
funkcje środka wymiany (w gotówce)?
Motyw transakcyjny
- wynika z bezpośredniej potrzeby posiadania pieniądza dla celów transakcyjnych (realizacji różnego rodzaju płatności np. za prąd, najem mieszkania , zakup żywność czy biletu komunikacji)
Motyw przezornościowy
- wynika z chęci utrzymania części swojego majątku w pieniądzu na wypadek np. zrealizowania korzystnej transakcji (obniżki cen) lub nieprzewidzianych wydatków (mandaty)
Motyw spekulacyjny
- wiąże się z chęcią użycia pieniądza gotówkowego do zakupów aktywów finansowych takich jak akcje, obligacje, etc. Z czego wynika popyt na pieniądz - czyli chęć posiadania określonej kwoty gotówki do dyspozycji? 3 motywy zgłaszania popytu na pieniądz w gotówce (wg. Keynes’a)
- popyt na pieniądz: ilustracja graficzna - Popyt na pieniądz jest ujemnie uzależniony od stopy procentowej ( r) i dodatnio od dochodu (Y). Rysunek przedstawia krzywą popytu na pieniądz Md (Y). Popyt na pieniądz odnosi się do gotówki (w portfelach) i depozytach a’vista trzymanych w bankach. Jest to pieniądz o najwyższej płynności, który odpowiada funkcji pieniądza jako środka wymiany Krzywa Md (Y 0 ) ma nachylenie ujemne , co oznacza że wraz ze spadkiem stopy procentowej (r ) rośnie popyt na pieniądz wynikający z motywu spekulacyjnego. Przy niskiej stopie procentowej (należy ją tu interpretować jako stopa zwrotu) jesteśmy bardziej skłonni do zgłaszania popytu na pieniądz gotówkowy, celem zamiany naszych aktywów ulokowanych np. na rachunkach oszczędnościowych na inne aktywa, które mogłyby przynieść nam wyższa stopę zwrotu (i odwrotnie). Nachylenie krzywej Md (Y 0 ): krzywa jest bardzie stroma (płaska) im mniej (bardziej) popyt spekulacyjny jest wrażliwy na zmiany stopy procentowej. Przesunięcie (w dół) wzdłuż krzywej Md (Y 0 ) pokazuje, że wraz z spadkiem stopy procentowej (r ) popyt na pieniądz o charakterze spekulacyjnym rośnie. Zmiana położenia krzywej Md (Y 0 ) – przesunięcia w prawo lub w lewo pokazują wpływ dochodu na popyt na pieniądz - tym razem ten o charakterze transakcyjnym i przezornościom. Obydwa motywy są zależne od dochodu. Wraz ze wzrostem naszego dochodu jesteśmy bardziej skłonni zgłaszać dodatkowy popyt na pieniądz w gotówce, celem realizacji dodatkowych transakcji, które z uwagi na większy dochodu są teraz możliwe (Md (Y 1 ) > Md (Y 0 ). Ilość pieniądza (M) Stopa procentowa ( r )
