Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Dokładne opracowanie z zakresu przedmiotu
Typologia: Egzaminy
1 / 16
Strona 1 z 16 FINANSE ćwiczenia Prowadzący: Joanna MAŁECKA Semestr 5 zima 2018 Wykaz zagadnień niezbędnych do uzyskania zaliczenia wraz z krótkim opisem i przykładami^1 I. WPROWADZENIE DO FINANSÓW Definicja finansów Gospodarka rynkowa jest gospodarką pieniężną. Oznacza to, że wszelkie procesy zachodzące w gospodarce rynkowej odbywają się za pomocą pieniądza. Finanse są zatem domeną gospodarki pieniężnej. W szerokim znaczeniu określane są jako gospodarka pieniężna, polegająca na gromadzeniu pieniędzy z różnych źródeł oraz na ich wydawaniu i lokowaniu na różne cele i w różny sposób. Finanse to - kolokwialnie mówiąc - zasoby pieniężne pozostające w dyspozycji prywatnych i publicznych podmiotów gospodarczych. Literatura ekonomiczna określa je jako procesy i zjawiska związane z gromadzeniem i podziałem zasobów pieniężnych lub mechanizmem wymiany i podziału wartości materialnych. Niezaprzeczalnie są integralnie związane ze zjawiskami i procesami pieniężnymi, w których pieniądz znajdujący się w obiegu, może przyjmować różną formę. Ekonomiczny aspekt gospodarowania pieniędzmi. Finanse zajmują się ekonomicznym aspektem gospodarowania pieniędzmi przez: państwo i samorządy terytorialne podmioty gospodarcze banki zakłady i towarzystwa ubezpieczeniowe Podział finansów wg kryterium podmiotowości: Finanse PRZEDSIĘBIORSTW : o przychody pochodzą ze sprzedaży wyrobów, towarów i usług o wydatki związane są z pokrywaniem kosztów tej działalności oraz z podatkami i opłatami, podziałem zysków, inwestycjami, itp. Finanse BANKÓW i innych pośredników finansowych: o przychody stanowią głównie depozyty i lokaty wnoszone przez klientów: przedsiębiorstwa, instytucje, ludność o charakterze zwrotnym o wydatkowane są w postaci kredytów, lokat bankowych, zakupu papierów wartościowych o bieżące koszty działalności banków pokrywane są z nadwyżek przychodów z oprocentowania od udzielonych kredytów i prowizji od wykonywanych operacji nad kosztami oprocentowania depozytów i lokat. Finanse PUBLICZNE : o przychody pochodzą z podatków i opłat oraz innych płatności o charakterze przymusowym o wydatki związane są z finansowaniem działalności państwa, świadczeń społecznych i gmin o obejmują finanse państwa, ubezpieczeń społecznych i innych związków publicznoprawnych (np. samorządów terytorialnych) Finanse UBEZPIECZEŃ : o przychody pochodzą ze składek ubezpieczających lub ubezpieczonych o wydatki związane są z wypłatami odszkodowań ubezpieczeniowych oraz z kosztami bieżącej i inwestycyjnej działalności zakładów i towarzystw ubezpieczeniowych Finanse GOSPODARSTW DOMOWYCH : (^1) Materiał jest wyłącznie elementem pomocniczym , mającym ułatwić powtórzenie i zapamiętanie zagadnień z ćwiczeń oraz przygotowanie do kolokwium.
Strona 2 z 16 o przychody pochodzą głównie z wynagrodzeń za pracę, z rent, emerytur i innych świadczeń społecznych, z własnej działalności gospodarczej oraz z procentów od zgromadzonego kapitału o wydatki dotyczą głównie zaspakajanie bieżących potrzeb, zakupu dóbr trwałego użytku, podatków i różnych opłat o oszczędności to nadwyżki przychodów nad wydatkami finansów ludności Podział finansów wg kryterium przedmiotowości o kreacja – tworzenie pieniądza w systemie bankowym o obieg pieniężny – cyrkulacja pomiędzy podmiotami gospodarczymi o gromadzenie pieniędzy w formie oszczędności i rezerw pieniężnych o lokowanie zasobów kapitałowych (pieniędzy) o Funkcje finansów o alokacyjna - polega na podziale czynników produkcji (kapitałów) między różne cele działalności. W gospodarce wolnorynkowej alokacja odbywa się za pośrednictwem finansów, czyli poprzez gromadzenie i wydatkowanie środków pieniężnych. Wydatkowaniem pieniędzy będzie każde nabycie rzeczowych czynników produkcji (ziemia, budynki, maszyny, urządzenia, materiały i surowce) o redystrybucyjna (pośrednia i bezpośrednia) - oznacza wtórny podział dochodów. W gospodarce rynkowej do pierwotnego podziału dochodów dochodzi pod wpływem mechanizmu rynkowego. Państwo natomiast nie wytwarza dochodów, więc by dokonać alokacji usług publicznych i realizować potrzeby publiczne, musi skorzystać z dochodów podmiotów, które je uzyskują, poprzez system podatków, pożyczek, składek ubezpieczeniowych. Celem redystrybucji funkcji finansów publicznych jest m.in. Zapewnienie każdemu gospodarstwu domowemu minimalnych dochodów, które pozwoliłyby zaspokoić podstawowe potrzeby. Redystrybucją dochodów może odbywać się między podmiotami gospodarującymi lub między regionami kraju w sposób:
o stabilizacyjna - wyrównawcza - polega na dążeniu do pełnego wykorzystania czynników produkcji. Finanse za pomocą polityki fiskalnej i monetarnej wpływają na ogólny popyt i ożywienie w gospodarce, co zapewnia lepsze wykorzystanie czynników produkcji, zmniejszenie bezrobocia i stabilizuje wartość pieniądza. o kontrolna – informacyjna – wiąże się z istnieniem rozbudowanego systemu ewidencji operacji finansowej. Analiza dokumentacji finansowej pozwala obserwować przebieg procesów finansowych i daje informacje o ewentualnych nieprawidłowościach tego procesu, które można zniwelować lub ograniczyć A lokacja usług publicznych nie zawsze może odbywać się na zasadzie mechanizmu rynkowego, czyli pełnej odpowiedzialności za ich konsumpcję. Przykłady: na zasadach mechanizmu rynkowego niemożliwe jest finansowanie pewnych działów gospodarki narodowej – np. obrony narodowej, administracji publicznej trudnym do określenia w sposób wymierny jest wysokość opłat za korzystanie z usług publicznych przez poszczególnych ludzi (np. utrzymanie zieleni miejskiej, oświetlanie ulic, odśnieżanie,…) zbyt niskie dochody ludności uniemożliwiają korzystanie z usług takich jak np. oświata, opieka medyczna
Strona 5 z 16 Jest środkiem wymiany, spełniającym cztery podstawowe cechy: płynność – jest materialnym i niematerialnym środkiem wymiany, który nie potrzebuje procesu transformacji do dokonania transakcji zamienność – środek wymiany gospodarczej uniwersalność – powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego dokonuje się płatności za dostarczone dobra lub zobowiązania miernik wartości – umożliwiający porównywanie i dokonywanie wyborów konsumenckich Funkcje pieniądza W gospodarce pieniądz spełnia cztery funkcje, które odróżniają go od innych aktywów w gospodarce, takich jak: akcje, obligacje, nieruchomości czy dzieła sztuki: o środek wymiany ( medium of exchange) - pełni funkcję środka wymiany w transakcjach kupna- sprzedaży (środka cyrkulacji) o jednostka rozliczeniowa ( unit of account) - rozrachunkowa – środek regulowania wszelkich zobowiązań o środkiem przechowywania wartości ( store of value ) – tezauryzacji – środek gromadzenia i przechowywania dóbr materialnych poza instytucjami depozytowo-oszczędnościowymi; służy ochronie majątku przed utratę jego wartości (w tym siły nabywczej) o miernik wartości - określanie wartości towaru i usług Prawo Kopernika - Greshama Prawo obiegu pieniężnego (kolokwialnie ujmując: pieniądz gorszy wypiera z obiegu pieniądz lepszy). Jeżeli w obiegu występują jednocześnie jako środki płatnicze: pieniądz podwartościowy, pełnowartściowy i nadwartościowy, to pieniądz mający lepszą relację między wartością materiału pieniężnego a obowiązującą prawnie wartością nominalną jest wypierany z obiegu przez pieniądz mający gorszą tę relację. bankomat – terminal – bankowość domowa – bankowość internetowa – bankowość telefoniczna – elektroniczne instrumenty płatnicze IV. PIENIĄDZ I SYSTME BANKOWY Rodzaje baków: bank centralny - reguluje cały obiegu pieniężny wewnątrz kraju oraz równowagę bilansu płatniczego; jest bankiem państwa w zakresie udzielania kredytów dla rządu, obsługi długu państwowego oraz kasowej obsługi budżetu; głównym celem jego polityki pieniężnej (NBP, który w Polsce pełni rolę banku centralnego), jest m.in. utrzymanie stabilnego poziomu cen w gospodarce. Bank centralny bankiem państwowym, który spełnia równocześnie trzy funkcje: o banku emisyjnego o banku banków o banku gospodarki rynkowej banki komercyjne - przedsiębiorstwa, które przechowują cudze pieniądze, płacąc właścicielom odsetki; główną funkcją banków komercyjnych jest pośrednictwo finansowe, a źródłem dochodów jest udzielanie pożyczek i kredytów; UWAGA: pośrednikami, którzy gromadzą oszczędności ludzi, a potem finansują nimi różne działalności, mogą również być: towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne i fundusze emerytalne. System bankowy obejmuje następujące podstawowe grupy banków: o banki centralne (powstałe na bazie banków emisyjnych) o banki operacyjne ( depozytowo- kredytowe i uniwersalne)
Strona 7 z 16 spekulacyjny- dążenie do posiadania pieniądza w celu lokowania go (inwestowania) dla zysku Równanie Irvinga-Fishera Ilość pieniądza w obiegu próbuje wyjaśnić ilościowa teoria pieniądza za pomocą obiegu Irvinga Fishera: MV = PQ** gdzie: M- ilość pieniądza w obiegu (zasoby pieniądza) V – prędkość obiegu pieniądza, oznaczająca ile razy przeciętnie jednostka pieniężna została użyta przy zwieraniu transakcji w ciągu roku P – przeciętny poziom cen dóbr i usług wchodzących w skład produktu narodowego brutto Q – ilość wytworzonych dóbr i usług, czyli realna wielkość produktu narodowego brutto Zasoby pieniądza pomnożone przez prędkość jego obiegu równe są cenom dóbr i usług pomnożonych przez wielkość ich produkcji. Iloczyn zasobów pieniądza i prędkości jego obiegu musi być równy wartości wytworzonych dóbr i usług. Z równania obiegu pieniądza można wywnioskować, jakie będą skutki zmiany jego elementów składowych. Przykłady: Jeżeli wzrasta poziom produkcji krajowej przy niezmienionych zasobach i prędkości obiegu pieniądza, to musi obniżyć się poziom cen. Aby natomiast nie dopuścić do spadku poziomu cen w warunkach wzrostu produkcji, należy zwiększyć zasoby pieniądza lub prędkość jego obiegu bądź obie te wielkości jednocześnie. Proces znajdowania obecnej wartości pieniądz , kiedy znana jest przyszła wartość pieniądza , określa się jako dyskontowanie i stanowi odwrotność kapitalizacji odsetek. Przykłady:
reffd= ( 1 + 0 , 11 365 )
Strona 8 z 16 PV = FVn * 1/(1+k) n PV = 3000 * 1/(1+0,06)^5 = 2 241,
Strona 11 z 16
Polityka pieniężna jest częścią polityki gospodarczej – obok polityki fiskalnej i polityki strukturalnej, za którą odpowiada bank centralny a także państwo (rząd). Jej podstawowym celem jest zapewnienie stabilności cen, czyli inaczej mówiąc niskiej inflacji. Są to działania poprzez które bank centralny wpływa na ilość pieniądza w obiegu i na wielkość stóp procentowych w celu wspierania realizacji państwowej polityki gospodarczej. Instrumenty polityki pieniężnej: stopa obowiązkowej rezerwy - miernik kwoty rezerwy obowiązkowej, którą banki komercyjne są zobowiązane wpłacić do banku centralnego, celem zabezpieczenia ich wypłacalności; są gromadzone przez banki w banku centralnym; jej bezwzględną wielkość wyznacza procentowa stopa rezerwy, ustalana przez bank centralny i obliczana w stosunku do zgromadzonych wkładów i lokat w danym banku; są gromadzone przez banki w banku centralnym; jej bezwzględną wielkość wyznacza procentowa stopa rezerwy, ustalana przez bank centralny i obliczana w stosunku do zgromadzonych wkładów i lokat w danym banku ilościowe ograniczenie podaży pieniądza - polega na ustalaniu przez bank centralny limitów ( plafonów), czyli pułapów akcji kredytowej poszczególnych banków polityka kredytowa banku centralnego - refinansowanie banków (udzielaniu bankom przez bank centralny kredytów) operacje otwartego rynku - polityka otwartego rynku - polega na dokonywaniu transakcji zakupu – sprzedaży przez bank centralny, papierów wartościowych (bankom, innym jednostkom gospodarczym, a także ludności) Bank Centralny może także wprowadzić:
rewaluację 1 EUR = 4 PLN na 1 EUR = 3,85 PLN deprecjację aprecjację PYTANIA KONTROLNE:
Strona 13 z 16 Zadanie 1. Spółka wypłaciła dywidendę w wysokości 50PLN na akcję. W związku z dynamicznym rozwojem zamierza zwiększać corocznie wypłacaną dywidendę o 7% przez najbliższe 6 lat. Przewiduje się po tym okresie tempo wzrostu dywidendy wynosić będzie 3%. Inwestor pragnący zakupić akcje tej spółki chce osiągnąć roczną stopę zwrotu na poziomie 10%. Zadanie 2. Oblicz cenę likwidacji udziałów spółki, których zobowiązania wynoszą blisko 20 mln PLN, a kapitał zakładowy wynosi 55 tys. akcji zwykłych. W tabeli wskazano aktywa firmy w równowadze i wartości rynkowe po korekcie. Koszt likwidacji wynosi 7% od kwoty majątku spółki. LC = 29,32mln PLN x 0,07 = 2,052mln PLN CV = 29,32mln PLN– 20mln PLN - 2,052mln PLN CV = 7,268mln PLN P = 7268000 PLN / 55000 = 132,145 PLN Wycena wartości obligacji. Wycena wartości polega na zdyskontowaniu wszelkich przyszłych przepływów pieniężnych wynikających z posiadania obligacji (przeliczenie na moment dokonania wyceny) gdzie: V – wartość obligacji n – liczba kuponów Ct - przepływ pieniężny związany z obligacją w t - tym czasie r – wymagana stopa zwrotu (roczna lub w okresie płatności w odsetkach) Zadanie 3. Dwóch inwestorów chce zakupić 3-letną obligację o wartości 100PLN oprocentowaną na 5% w skali roku, z rocznym terminem płatności odsetek. Przed podjęciem decyzji o zakupie obydwu inwestorów dokonało wyceny obligacji w oparciu o zakładane stopy dochodu. Pierwszy inwestor chce osiągnąć na obligacji roczną zwrotu w wysokości 6%, natomiast drugi 3%. PYTANIA KONTROLNE:
Strona 14 z 16
Strona 16 z 16