Fizjologia rozrodu bydła mlecznego i nowoczesne metody ..., Prezentacje z Fizjologia

Pobierz Fizjologia rozrodu bydła mlecznego i nowoczesne metody ... i więcej Prezentacje w PDF z Fizjologia tylko na Docsity!

Fizjologia rozrodu bydła mlecznego i nowoczesne

metody sterowania rozrodem w stadzie

dr n. wet. Paweł Kordowitzki, Dipl. ECAR

Podział

1. Dojrzewanie płciowe
2. Fizjologia cyklu rujowego
3. Programy hormonalne u bydła mlecznego
4. Nowoczesne biotechnologie w rozrodzie

Faktory wpływające na rozpoczęcie dojrzewania to:

A. Kondycja (przyrosty dzienne i waga ciała), rasa B. Status hormonalny, Zmiany zachodzące w okresie dojrzewania zależą bezpośrednio od aktywności jajników, które pełnią dwie funkcje: produkcję żeńskich gamet i synteza hormonów. Początek dojrzewania i występowanie pierwszego cyklu rujowego zależy od wydzielania estradiolu w jajnikach w takim stopniu, aby jego stężenie w krążeniu było na tyle wysokie by stymulować wydzielania przedowulacyjnego GnRH który wpływa na wzrost LH.

Kondycja jako faktor wpływający na rozpoczęcie dojrzewania:

• U większości ras bydła początek dojrzewania jest ściśle związane z osiągnięciem pewnej wagi ciała, a także z osiągnieciem pewnego procentu tkanki tłuszczowej.
• Zwierzęta które są dobrze żywione, mają odpowiednie przyrosty dzienne i osiągają dojrzałość płciową wcześniej.
• Leptyna wydzielana przez komórki tkanki tłuszczowej (adipocyty) odgrywa rolę w procesie dojrzewania płciowego.
• Leptyna działa jako „brama” metaboliczna wspierająca proces dojrzewania, i uważa się, że leptyna ma wpływ pośredni na neurony kisspeptyny

A) Jajnik nie wydziela wystarczającej ilości estradiolu w celu stymulowania centrum podwzgórza odpowiedzialne za wytworzenia epizodów GnRH o wysokiej amplitudzie. Takie niskie stężenia estradiolu mają również negatywny wpływ na podwzgórze B) W okresie przejściowym do okresu dojrzewania, wrażliwość ośrodka tonicznego na inhibicje estradiolu zmniejsza się , umożliwiając neuronom podwzgórza wydzielanie GnRH. W konsekwencji częstotliwość epizodów LH i FSH wzrasta, co stymuluje jajnika do produkcji większej ilości estradiolu. C) Gdy stężenie estradiolu osiąga wartość progową, wtedy występuje wydzielanie przedowulacyjnego GnRH, co powoduje przedowulacyjny wzrost LH , owulację i rozpoczęcie dojrzewania D).

Estradiol jako faktor wpływający na rozpoczęcie dojrzewania

A) B) C) D)

Rasa jako faktor wpływający na wiek dojrzewania

Cykl rujowy

• Istnieje precyzyjna wymiana między jajnikiem a podwzgórzem i przysadka mózgowa, ponieważ przedni płat przysadki ma nie tylko bezpośredni wpływ na czynność jajników (np. stymulowanie dojrzewania pęcherzyków, owulacja i tworzenie CL), ale jajnik ma również wpływ na podwzgórze i na przedni płat przysadki.
• Jest to głównie pośredniczono przez estradiol, wytwarzany przez pęcherzyki jajnikowe i progesteron wytwarzany przez CL. Na uwalniania GnRH z podwzgórza negatywny efekt zwrotny ma estradiol i progesteron.
• Cykl rujowy jest podzielony na fazę folikularną (okres przed owulacją i krótko po owulacji) i fazę lutealną (okres po owulacji z aktywnym CL)

Cykl rujowy- owulacja

• Przedowulacyjny wzrost LH wywołuje zmiany w pęcherzyku Graafa, które kończą się owulacją.
• Owulacja jest złożonym procesem obejmującym przekształcenia pęcherzyka umożliwiający uwolnienie oocytu i konwersję pęcherzyka do CL.
• Wymienia się trzy kluczowe zdarzenia związane z owulacją:
• ( 1 ) podwyższony miejscowy przepływ krwi (przekrwienie) przez prostaglandynę E 2 i VEGF;
• ( 2 ) rozpad tkanki łącznej w ściance pęcherzyka owulacyjnego przez enzymy proteolityczne (np. kolagenazy, plazminy), lokalny wzrost produkcji progesteronu i PGE 2 w warstwie theca
• ( 3 ) skurcze mięśni gładkich w obrębie warstw zewnętrznych pęcherzyka. Strona 11

Cykl rujowy- luteoliza

• Luteoliza lub regresja ciałka żółtego to proces prowadzący do zakończenia syntezy steroidów przez ciałko żółte i do zaniku funkcji lutealnej.
• Główną rolę w luteolizie odgrywa PGF 2 α pochodząca z endometrium, która jest transportowana bezpośrednio z macicy do jajnika.
• Oksytocyna wydzielana przez CL stymuluje wydzielanie PGF 2 α. Regresja lutealna ma dwa ważne elementy: ( 1 ) funkcjonalna regresja, w której zmniejsza się wydzielanie progesteronu; oraz ( 2 ) regresja strukturalna, w której występuje fizyczna inwolucja CL i regresja tkanki lutealnej

Cykl rujowy- fazy dojrzewania pęcherzyków jajnikowych Poniższa terminologia oznacza poszczególne fazy dojrzewania pęcherzyków jajnikowych: Rekrutacja: stymulacja przez gonadotropiny w grupie szybko rosnących pęcherzyków antralnych Selekcja: proces, w którym jeden lub więcej rekrutowanych pęcherzyków jest/są wybierany/e w celu dalszego rozwoju Dominacja: mechanizm, dzięki któremu jeden (dominujący pęcherzyk) lub kilka współistniejących pęcherzyków ulega dalszemu dojrzewaniu Atrezja: Proces obumieranie pęcherzyków jajnikowych

Cykl rujowy u krowy

• Średnia długość cyklu rujowego wynosi 20 dni (zakres 18 – 22 dni) u jałówek i 21 dni (zakres 18 – 24 dni) u krów.
• Długość rui właściwej, w której krowa akceptuje krycie wynosi około 15 godzin (z szerokim zakresem od 2 do 30 godzin).
• Optymalny czas dla inseminacji jest ok. 12 godzin po obserwacji pierwszych objawów rujowych.
• Natomiast owulacja występująca ok. 28 do 30 godzin po rozpoczęciu rui (lub ok. 12 – 18 godzin po zakończeniu rui)
• kryterium wizualnym, że krowa lub jałówka jest w rui, jest to, że samica stoi w momencie gdy jest imitowany akt krycia przez inne samice

Cykl rujowy u krowy

Programy hormonalne u bydła mlecznego: Progestageny Progestageny używa się szczególnie w celu zsynchronizowania rui. Zasada stosowania egzogennych progestagenów polega na tym, że „naśladują” funkcję CL; tj. produkują negatywny wpływ na przedni płat przysadki mózgowej, który tłumi cykliczna aktywność hamowanie uwalniania gonadotropin. Jednak zdecydowanie najpowszechniejszym zastosowaniem jest synchronizacja grupy krów i jałówek do inseminacji, bez konieczności długich okresów wykrywania rui. Progesteron obecnie stosuje się jako wkładki dopochwowe. Sposób do leczenie anoestrus.

Programy hormonalne u bydła mlecznego: Prostaglandyny Jeśli wykrywanie rui jest możliwe, wówczas można podać grupie krów z wrażliwym CL, wtedy nastąpi ruja za ok. 2 do 7 dni po iniekcji PGF2a (większość po 3 – 5 dniach) i można inseminować. Tym krowom, u których się nie obserwuje rui, można ponownie podać PGF2a ok. 11 do 14 dni później.