Chemia organiczna: składniki chemiczne organizmów, Ćwiczenia z Język polski

Pobierz Chemia organiczna: składniki chemiczne organizmów i więcej Ćwiczenia w PDF z Język polski tylko na Docsity!

Grupa A | strona 1 z 4

1 2 3 4 5 6

Grupa A Klasa ....................

Imię i nazwisko ...................................

Liczba punktów ...... / 36

Sprawdzian Chemiczne Podstawy Życia 25.09.2020r.

Przyporządkuj podanym nazwom mikroelementów (1–4) odpowiednie funkcje fizjologiczne (A–D).

1. Jod 2. Żelazo 3. Fluor 4. Kobalt

A. Uczestniczy w transporcie tlenu w organizmie. B. Uczestniczy w syntezie hormonów tarczycy. C. Jest składnikiem witaminy B 12. D. Jest składnikiem szkliwa.

(.../1 pkt)

Zaznacz prawdziwe informacje w zdaniach dotyczących składników chemicznych w organizmach. Podstawowymi składnikami chemicznymi każdego organizmu są związki / pierwiastki chemiczne. Tworzą one związki organiczne i nieorganiczne. Do związków organicznych należą białka / woda / kwasy nukleinowe , a do nieorganicznych sole mineralne / lipidy.

(.../1 pkt)

Uzupełnij zdania. Wybierz właściwe określenia spośród podanych.

jonowe , organiczne , polarna , niepolarna , nieorganiczne , wodorowe

Woda jest związkiem ................................... Jej cząsteczka ma budowę ..................................., w której można wyróżnić dwa bieguny: dodatni i ujemny. Dzięki takiej budowie cząsteczki wody mogą łączyć się ze sobą w większe zespoły za pomocą wiązań ...................................

(.../1 pkt)

Przyporządkuj wymienionym właściwościom wody (1–5) odpowiednie znaczenie biologiczne (A – E).

1. Duże napięcie powierzchniowe 2. Uniwersalny rozpuszczalnik 3. Gęstość zależna od temperatury 4. Wysokie ciepło parowania 5. Duże ciepło właściwe

A. Chroni organizmy przed nagłymi zmianami temperatury ciała. B. Umożliwia poruszanie się lekkich owadów po jej powierzchni. C. Zabezpiecza organizm przed przegrzaniem. D. Zapewnia transport różnych związków chemicznych. E. Umożliwia transport wody w roślinach. F. Umożliwia organizmom wodnym przetrwanie zimy.

(.../1 pkt)

Podaj nazwy opisanych wiązań chemicznych.

A. Powstają między dodatnio naładowanym atomem wodoru jednej cząsteczki a naładowanym ujemnie atomem innej cząsteczki. B. Powstają w wyniku przyciągania się różnoimiennych jonów.

(.../2 pkt)

Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.

Celuloza jest źródłem cukrów prostych dla organizmu człowieka. P F

U ludzi glikogen jest magazynowany w mięśniach i w trzustce. P F

Chityna to polisacharyd budujący szkielet zewnętrzny u stawonogów. P F

(.../1 pkt)

Grupa A | strona 2 z 4

8

9

10

11

12

Na ilustracji przedstawiono wzory strukturalne dwóch cukrów prostych: glukozy i fruktozy.

Określ, który z podanych cukrów jest aldozą, a który – ketozą. Uzasadnij swoją odpowiedź.

Przedstaw budowę disacharydów, wpisując w odpowiednie miejsca schematu nazwy podanych cukrów prostych.

glukoza , fruktoza , galaktoza A. .............................. + .............................. = maltoza B. .............................. + .............................. = sacharoza C. .............................. + .............................. = laktoza

(.../3 pkt)

Przyporządkuj do funkcji przykłady węglowodanów spośród podanych poniżej.

sacharoza , glikogen , laktoza , chityna , maltoza , skrobia , celuloza funkcja budulcowa: .............................................................................................. funkcja odżywcza: ................................................................................................ funkcja zapasowa: ................................................................................................

(.../3 pkt)

c) Zaznacz podpunkt, w którym właściwie scharakteryzowano powstały związek. A. Stanowi podstawowe źródło energii dla komórek. B. Jest składnikiem mleka ssaków. C. Wykorzystuje się go jako substancję słodzącą. D. Stanowi formę transportową cukru u roślin.

Schemat przedstawia powstawanie pewnego sacharydu. a) Podaj nazwę powstałego sacharydu.

b) Podkreśl nazwę wiązania (oznaczonego na schemacie literą X), które tworzy się między cząsteczkami glukozy.

peptydowe , estrowe , O-glikozydowe

(.../3 pkt)

Przyporządkuj podanym polisacharydom ich biologiczne funkcje.

1. glikogen 2. celuloza 3. skrobia 4. chityna

A. Materiał zapasowy u grzybów i zwierząt. B. Stanowi formę transportową cukrów u roślin. C. Komponent ściany komórkowej u grzybów. D. Składnik ściany komórkowej u roślin. E. Materiał zapasowy u roślin, gromadzony w bulwach ziemniaka.

(.../1 pkt)

Tłuszcze właściwe to bogaty w energię materiał zapasowy. Występują w nasionach takich roślin jak rzepak czy słonecznik oraz w tkankach zwierząt, np. w warstwie podskórnej.

Podaj dwie cechy, dzięki którym tłuszcze właściwe mogą pełnić funkcję zapasową.

(.../3 pkt)

Grupa A | strona 4 z 4

20

21

22

Skonstruuj tabelę porównującą DNA i RNA. Uwzględnij liczbę nici, rodzaje zasad azotowych oraz główne funkcje, jakie pełnią DNA i RNA.

Poniżej przedstawiono fragment jednej nici DNA. AATTCGTACTA a) Podaj sekwencję nukleotydów w komplementarnej nici DNA.

b) Podaj komplementarną sekwencję nukleotydów w RNA, który powstanie na podstawie podanego fragmentu jednej nici DNA.

(.../2 pkt)

Uzupełnij zdania tak, aby zawierały prawdziwe informacje. Wybierz określenia spośród podanych.

kwasy tłuszczowe , mała, nierozpuszczalne , duża, glicerol , kwas azotowy (V) , rozpuszczalne , metanol

Tłuszcze należą do związków organicznych. Ich cząsteczki są zbudowane z ............................................... oraz ............................................... Związki te są ............................................... w wodzie. W wiązaniach chemicznych tłuszczów zgromadzona jest ................................................ ilość energii.

(.../1 pkt)

A. Jest produkowany w skórze. B. Jego nadmiar jest przyczyną zmian miażdżycowych. C. Chroni komórki przed wnikaniem do nich patogenów. D. Związek ten usztywnia zwierzęce błony biologiczne. E. Bierze udział w powstawaniu niektórych hormonów.

Na rysunku przedstawiono budowę cholesterolu.

Zaznacz stwierdzenie, które błędnie opisuje przedstawiony związek.

(.../1 pkt)

Grupa B | strona 1 z 4

1 2 3 4 5 6

Grupa B Klasa ....................

Imię i nazwisko ...................................

Liczba punktów ...... / 36

Sprawdzian Chemiczne Podstawy Życia 25.09.2020r.

Przyporządkuj podanym nazwom mikroelementów (1–4) odpowiednie funkcje fizjologiczne (A–D).

1. Fluor
2. Kobalt
3. Jod
4. Żelazo

A. Uczestniczy w transporcie tlenu w organizmie. B. Uczestniczy w syntezie hormonów tarczycy. C. Jest składnikiem witaminy B 12. D. Jest składnikiem szkliwa.

(.../1 pkt)

Skreśl błędne informacje w zdaniach dotyczących składników chemicznych w organizmach. Podstawowymi składnikami chemicznymi każdego organizmu są związki / pierwiastki chemiczne. Tworzą one związki organiczne i nieorganiczne. Do związków organicznych należą woda / kwasy nukleinowe , a do nieorganicznych sole mineralne / lipidy / białka.

(.../1 pkt)

Uzupełnij zdania. Wybierz właściwe określenia spośród podanych.

wodorowe , niepolarne , nieorganiczne , jonowe , organiczne , polarna

Woda jest związkiem ................................... Jej cząsteczka ma budowę ..................................., w której można wyróżnić dwa bieguny: dodatni i ujemny. Dzięki takiej budowie cząsteczki wody mogą łączyć się ze sobą w większe zespoły za pomocą wiązań ...................................

(.../1 pkt)

Przyporządkuj wymienionym właściwościom wody (1–5) odpowiednie znaczenie biologiczne (A – E).

1. Gęstość zależna od temperatury
2. Duże ciepło właściwe
3. Uniwersalny rozpuszczalnik
4. Wysokie ciepło parowania
5. Duże napięcie powierzchniowe

A. Umożliwia transport wody w roślinach. B. Chroni organizmy przed nagłymi zmianami temperatury ciała. C. Zabezpiecza organizm przed przegrzaniem. D. Zapewnia transport różnych związków chemicznych. E. Umożliwia poruszanie się lekkich owadów po jej powierzchni. F. Umożliwia organizmom wodnym przetrwanie zimy.

(.../1 pkt)

Podaj nazwy opisanych wiązań chemicznych.

A. Powstają przez uwspólnienie jednej lub kilku par elektronów należących do różnych atomów. B. Powstają w wyniku przyciągania się różnoimiennych jonów.

(.../2 pkt)

Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.

U ludzi glikogen jest magazynowany w mięśniach i w trzustce. P F

Chityna to polisacharyd budujący szkielet zewnętrzny u stawonogów. P F

Celuloza jest źródłem cukrów prostych dla organizmu człowieka. P F

(.../1 pkt)

Grupa B | strona 3 z 4

14

15

16

17

18

Jednym ze sposobów wykrywania obecności cukrów redukujących w komórce (m.in. glukozy) jest reakcja z wykorzystaniem odczynników Fehlinga (I i II). Jeśli w materiale biologicznym znajduje się glukoza, to po dodaniu do niego odczynnika oraz podgrzaniu nastąpi wytrącenie ceglastoczerwonego osadu z badanego roztworu. Przygotowano trzy probówki z następującą zawartością:

• probówka nr 1: 20 ml soku z agrestu oraz 5 ml odczynników Fehlinga (I i II),
• probówka nr 2: 20 ml soku z winogron oraz 5 ml odczynników Fehlinga (I i II),
• probówka nr 3: 20 ml 5% wodnego roztworu glukozy oraz 5 ml odczynników Fehlinga (I i II). Po podgrzaniu probówek nastąpiła zmiana barwy i wtrącenie się osadu. a) Określ, który roztwór (w probówce 1, 2 czy 3) pełnił rolę próby kontrolnej w tym doświadczeniu.

b) Sformułuj wniosek wynikający z przeprowadzonego doświadczenia.

Rysunek przedstawia budowę fosfolipidu.

Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

Hydrofobowy ogon fosfolipidu ma powinowactwo do wody. P F

Hydrofilowe głowy fosfolipidu ustawiają się w kierunku środowiska wodnego. P F

Fosfolipidy są głównymi składnikami błon komórkowych. P F

(.../1 pkt)

Wpisz nazwy elementów budowy aminokwasu w wyznaczone miejsca schematu. (.../1 pkt)

Uzupełnij schematy, wpisując nazwy niebiałkowych składników białek.

A. białko + ............................................. = hemoproteina B. białko + ............................................. = glikoproteina C. białko + ............................................. = nukleoproteina

(.../3 pkt)

Zaznacz dwie błędne funkcje przypisane RNA. A. Jedną z zasad azotowych budujących RNA jest tymina. B. Stanowi materiał genetyczny niektórych wirusów. C. Przenosi informację o budowie białka z jądra komórkowego na rybosomy. D. Buduje lizosomy – struktury uczestniczące w syntezie białek. E. Pełni funkcje enzymatyczne. F. Transportuje aminokwasy podczas syntezy białka do rybosomu.

(.../1 pkt)

Zaznacz nazwę sacharydu zawierającego w swojej budowie azot. A. Laktoza. B. Celuloza. C. Maltoza. D. Chityna.

(.../1 pkt)

Grupa B | strona 4 z 4

20

21

22

Skonstruuj tabelę porównującą DNA i RNA. Uwzględnij liczbę nici, rodzaje zasad azotowych oraz główne funkcje, jakie pełnią DNA i RNA.

Poniżej przedstawiono fragment jednej nici DNA. TTAACGTACAT a) Podaj sekwencję nukleotydów w komplementarnej nici DNA.

b) Podaj komplementarną sekwencję nukleotydów w RNA, który powstanie na podstawie podanego fragmentu jednej nici DNA.

(.../2 pkt)

Uzupełnij zdania tak, aby zawierały prawdziwe informacje. Wybierz określenia spośród podanych.

kwas azotowy (V) , duża, rozpuszczalne , mała , metanol , kwasy tłuszczowe , glicerol, nierozpuszczalne

Tłuszcze należą do związków organicznych. Ich cząsteczki są zbudowane z ............................................... oraz ............................................... Związki te są ............................................... w wodzie. W wiązaniach chemicznych tłuszczów zgromadzona jest ................................................ ilość energii.

(.../1 pkt)

A. Związek ten usztywnia zwierzęce błony biologiczne. B. Jego nadmiar jest przyczyną zmian miażdżycowych. C. Chroni komórki przed wnikaniem do nich patogenów. D. Jest produkowany w skórze. E. Bierze udział w powstawaniu niektórych hormonów.

Na rysunku przedstawiono budowę cholesterolu.

Zaznacz stwierdzenie, które błędnie opisuje przedstawiony związek.

(.../1 pkt)