Pobierz Geneza i przebieg zamachu majowego 1926 r. Rządy sanacji. Śmierć J. Piłsudskiego i więcej Notatki w PDF z Historia tylko na Docsity! GENEZA ZAMACHU MAJOWEGO CZYNNIKI WEWNĘTRZNE Kryzys gospodarczy bezrobocie tzw. „druga inflacja”bieda Niestabilny system parlamentarny: niestabilność rządów partyjnictwo- skandale polityczne- korupcja- dominacja interesów partyjnych nad racją stanu paraliż ustawodawczy Trudna sytuacja na kresach (akcje terrorystyczne przeciwko polskim urzędnikom) Powołanie rządu Chjeno – Piasta z Wincentym Witosem (10 V 1926) oburzenie społeczeństwa, pamiętającego rządy prawicy z 1923(krwawa rozprawa z robotnikami w Krakowie) Ambicje polityczne J. Piłsudskiego CZYNNIKI ZEWNĘTRZNE Wojna celna z Niemcami (ujemny bilans handlowy) Rosnące zagrożenie ze strony Niemiec i ZSRR dążenie do rewizji granic układ w Rapallo z 1922 – nawiązanie stosunków dyplomatycznych, tajna współpraca wojskowa układ w Berlinie 1926 – o przyjaźni i neutralności Wrogość innych państw ościennych sprawa Zaolzia problem Wileńszczyzny Nieefektywność sojusz z Francją z 1921 układ w Locarno (traktat reński) z 1925 Wzrost popularność idei autorytarnych i totalitarnych w Europie PRZEBIEG ZAMACHU 10 MAJA 1926 Utworzenie rządu W. Witosa ( tzw. Chjeno –Piast) i jednoczesna zapowiedź J. Piłsudskiego walki z „sejmokracją” oraz ogłoszenie konieczności przeprowadzenia sanacji ( uzdrowienia) życia politycznego. PRZEBIEG ZAMACHU 11/12 MAJA 1926 Ogłoszenie alarmu w warszawskim garnizonie, część oficerów wiernych J. Piłsudskiemu wymaszerowała do Rembertowa i oddała się pod komendę Marszałka. PRZEBIEG ZAMACHU 12 MAJA 1926 Wojska wierne Piłsudskiemu skoncentrowane pod Rembertowem pod pozorem udziału w manewrach ( na rozkaz gen. L. Żeligowskiego) wyruszyły na stolicę i zajęły przyczółki na Wiśle. Rząd Witosa ogłasza stan wyjątkowy. PRZEBIEG ZAMACHU 12 MAJA 1926 ok. 17.00 Spotkanie Piłsudskiego z prezydentem S. Wojciechowskim na moście Poniatowskiego. Marszałek żądał ustąpienia rządu W. Witosa, prezydent zaś natychmiastowego odwołania oddziałów ze stolicy. PRZEBIEG ZAMACHU 12 MAJA 1926 ok. 19.00 Załamanie pertraktacji i początek walk zbrojnych. PRZEBIEG ZAMACHU 13 MAJA 1926 Nieudana próba mediacji podjęta przez arcybiskupa A. Kakowskiego i marszałka sejmu M. Rataja. PRZEBIEG ZAMACHU 14 MAJA 1926 Strajk generalny kolejarzy ogłoszony na wniosek PPS popierającej J. Piłsudskiego PRZEBIEG ZAMACHU 14 MAJA 1926 „Wolę , by Piłsudski objął władzę choćby na 10 lat, niż żeby na 100 lat zagarnęły Polskę Sowiety”- Wojciechowski. Rządy sanacji w Polsce lat 1926 – 1930 Po zamachu majowym pod względem formalnym w Polsce nic się nie zmieniło. ( Piłsudski nie zawłaszczył dla siebie fotela prezydenckiego proponując swojego kandydata Ignacego Mościckiego , nadal funkcjonował sejm sprzed zamachu majowego , nadal obowiązywała konstytucja marcowa itp.) jednakże rzeczywista władza w zawoalowanej formie znajdowała się w rękach Pilsudskiego i jego obozu zwanego sanacją. Z wojska i administracji usunięto przeciwników politycznych. Piłsudski objął bardzo ważną , stworzoną specjalnie dla niego funkcję Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych , która dawała mu całkowitą władzę nad wojskiem. Dysponował faktycznie władzę dyktatorską ( wprowadzono system rządów autorytarnych ) Ugrupowania lewicowe , które pierwotnie poparły zamach majowy licząc na dojście do władzy w Polsce teraz przeszły do jawnej opozycji , albowiem Piłsudski dawny lewicowiec z PPS – u poszedł na współpracę z ziemiaństwem i przemysłowcami podpisując z nimi ugodę w Nieświeżu w dawnej rodowej rezydencji Radziwiłłów. W 1927 r. zakończyła się kadencja sejmu a w nowych wyborach 1928 r. duży sukces odniósł Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem ( BBWR ) - Walerego Sławka utworzony przez zwolenników sanacji . Ale 27 % mandatów to za mało aby rządzić w zgodzie z prawem i konstytucją. Centrolew i sprawa brzeska Przeciwnicy sanacji mieli w sejmie znaczącą przewagę i Piłsudski bazował w walce z nią na jej wewnętrznych podziałach i skłóceniu. W 1929 r. stronnictwa lewicy i centrum parlamentarnego skonsolidowały się i stworzyły antysanacyjny blok opozycyjny zwany – Centrolewem było to 6 ugrupowań : PSL ,, Piast ‘’ , Narodowa Partia Robotnicza , Chrześcijańska Demokracja , , PSL ,, Wyzwolenie’’ , Stronnictwo Chłopskie i PPS ) Wobec jawnej walki politycznej w parlamencie na polecenie Piłsudskiego zgodnie z nowelą sierpniową prezydent Mościcki rozwiązał sejm ( skrócił jego kadencję ) , po to aby władze sanacyjne mogły aresztować