Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Geneza i znaczenie nazwy dydaktyka oraz jej twórcy - Notatki - Psychologia - Część 2, Notatki z Psychologia

Notatki z zakresu psychologii przedstawiające genezę i znaczenie nazwy dydaktyka oraz jej twórcy; pojęcie, istota oraz typologia środków dydaktycznych. Część 2.

Typologia: Notatki

2012/2013

Załadowany 29.07.2013

rozwazna_romantyczna
rozwazna_romantyczna 🇵🇱

4.6

(230)

551 dokumenty

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Geneza i znaczenie nazwy dydaktyka oraz jej twórcy - Notatki - Psychologia - Część 2 i więcej Notatki w PDF z Psychologia tylko na Docsity! 16. Typy programów kształcenia 17. Kryteria opracowywania programów szkolnych 18. Tok nauczania i jego odmiany 19. Indywidualizacja treści kształcenia (zainteresowania i zdolności uczniów) 20. Zajęcia pozalekcyjne i pozalekcyjne i ich związek z treściami kształcenia przedmiotowego. 21. Ogólne założenia i sposoby przeprowadzania badań pedagogicznych 22. Metody badań dydaktycznych 23. Formy uczenia się 24. Pojęcia: kształcenie (w tym kształcenie wielostronne), dokształcanie, doskonalenie, poradnictwo 25. Istota edukacji ustawicznej oraz nowe funkcje samokształcenia 26. Pojęcie, istota oraz typologia środków dydaktycznych ŚRODKI DYDAKTYCZNE - to przedmioty które dostarczają uczniom określonych bodźców, ułatwiają im bezpośrednie i pośrednie poznanie rzeczywistości. Funkcje: poznawcza, kształcąca, dydaktyczna. Podział środków: wzrokowe, słuchowe, wzrokowo- słuchowe, częściowo automatyzujące proces dydaktyczny. Środki służą: przekazywaniu wiedzy, kształtowaniu pozytywnego stosunku do wiedzy, akceleracji pracy dydaktycznej. Kształceniu na odległość. 27. Funkcje, zadania i rola środków dydaktycznych w procesie kształcenia 28. Pojęcie, rodzaje oraz funkcje podręczników szkolnych 29. Rola i funkcje nauczyciela w procesie dydaktycznym 30. Ogólna charakterystyka uczniów uczestniczących w procesie dydaktycznym (zainteresowania, aspiracje, motywacja do nauki, samodzielność, aktywność uczniów) 31. Ogniwa procesu nauczania Ogniwa wyróżnione przez W.Okonia dotyczą momentów nauczania –uczenia się, przebiegu tego procesu, a także pożądanych wyników. Mają one charakter dyrektyw postępowania dydaktycznego przeznaczonych dla nauczyciela. Tok pracy na lekcji: podający, poszukujący. OGNIWA W TOKU PODAJĄCYM: pierwszym jest przygotowanie do pracy, ogniwo wstępne. Drugie to podanie uczniom nowego materiału. Trzecie to synteza przekazanego uczniom materiału. Czwarte to kontrola stopnia opanowania przez uczniów przekazywanych im wiadomości. Tu wykrywa się braki u luki w wiadomościach, umiejętnościach. Zaletą toku podającego jest możliwość szybkiego przekazywania uczniom gotowej wiedzy przez nauczyciela, a wadą jest niski stopień aktywności uczniów. OGNIWA W TOKU POSZUKUJĄCYM. Pierwszym ogniwem jest uświadomienie sobie przez uczniów określonych trudności(pod kierunkiem n-ela) o charakterze teoretycznym lub praktycznym. Drugim ogniwem jest słowne określenie napotkanej trudności, sformułowanie problemu. Trzecim ogniwem jest formułowanie hipotezy prowadzącej do rozwiązania problemu. Czwartym ogniwem jest weryfikacja empiryczna. Piątym ogniwem jest włączenie nowych wiadomości i umiejętności do sytemu posiadanej wiedzy, ich utrwalenie i zastosowanie w działalności teoretycznej i praktycznej. Tok poszukujący wymaga do ucznia samodzielności, myślenia, zapewnia trwalszą wiedzę. 32. Kryteria i zasady odpowiedniego doboru materiału nauczania 33. Pojęcie, typologia i charakterystyka zasad kształcenia 34. Znaczenie zasad nauczania dla prawidłowej organizacji procesu nauczania. ZASADY NAUCZANIA Zasady nauczania to ogólne normy postępowania dydaktycznego, określające jak należy realizować cele kształcenia. można wyróżnić wiele znaczeń „zasady nauczania”. W dydaktyce można wyróżnić co najmniej 3 znaczenia terminu zasada nauczania. Według pierwszego z tych znaczeń zasada to twierdzenie oparte na prawie naukowym, rządzącym jakimś procesami. Zgodnie z drugim znaczeniem zasada to norma postępowania uznanego za obowiązujące/ w znaczeniu 3 zasada jest tezą wywiedzioną z jakiejś doktryny. Tak więc zasada nauczania to norma prakseologiczna poprawnej pracy nauczyciela ze słuchaczami w procesie dydaktycznym. GENEZA ZASAD NAUCZANIA Zasady nauczania wytyczają ogólny kierunek pracy dydaktycznej nauczyciela, ukazują wzajemne zależności miedzy podstawowymi składnikami procesu nauczania- uczenia się. Zasady: poglądowości. Zasada ta musi być stosowana w podającym i poszukującym toku nauczania . zasada ta nie pozwala na to by słowo zastępowało rzeczywistość tam gdzie nie jest to wskazane ze względów psychologicznych i dydaktycznych. Zasada przystępności wymaga ona uwzględnienia właściwości rozwoju uczniów. Inaczej nazywamy ją zasadą stopniowania trudności, wynika z niej szereg reguł dydaktycznych. Zasada świadomego i aktywnego udziału uczniów w procesie nauczania- uczenia się. Należy ona do najważniejszych norm dydaktycznego postępowania nauczyciela. Zasada ta wymaga od nauczyciela aby nie zastępował pracy uczniów własną pracą, aby umiejętnie stopniował trudności stawianych im zadań. Zasada systematyczności- zasada ta w sposób istotny decyduje o skuteczności świadomych poczynań ludzi. Zasada ta zaleca nauczycielowi systematyczne przygotowywanie się do zajęć, staranną analizę każdej lekcji, równomierne zadawanie uczniom prac domowych, częste stosowanie sprawdzianów i oceny wyników nauczania. Zasada trwałości wiedzy uczniów. Zasada operatywności. Nauczyciel powinien stwarzać sytuacje wymagające od uczniów nie tylko przyswajania i odtwarzania wiadomości lecz przede wszystkim w posługiwania się nimi w pracy szkolnej i poza szkolnej. Zasada wiązania teorii z praktyką. Zasada ta służy przygotowaniu dzieci do racjonalnego posługiwania się wiedzą teoretyczną w różnorakich sytuacjach praktycznych do przekształcania dotyczącej rzeczywistości. Znaczny wpływ na realizację tej zasady mają właściwości psychofizycznego rozwoju uczniów. 35. Pojęcie, istota i klasyfikacja metod kształcenia 46. Funkcje, zakres, cele formy i metody kontroli w procesie dydaktycznym 47. Wykorzystanie kontroli i oceny w dydaktyce 48. Sposoby badania osiągnięć uczniów 49. Przyczyny, istota, rodzaje niepowodzeń szkolnych. NIEPOWODZENIA SZKOLNE Są to wyraźne rozbieżności między wymaganiami dydaktycznymi i wychowawczymi szkoły, a zachowaniem ucznia oraz uzyskiwanym przez niego wynikami. NIEPOWODZENIA SZKOLNE Wychowawcze, dydaktyczne Ukryte, jawne Przejściowe, względnie trwałe Drugoroczność, odsiew PRZYCZYNY NIEPOWODZEŃ SZKOLNYCH Zależne, niezależne -lenistwo -długotrwała choroba -niechętny stosunek do nauki - zła amt.w rodzinie -nieodpowiednie zachowanie w szkole - niedostatki dydakt. Przyczyny społeczne i ekonomiczne, przyczyny biopsychiczne(nadpobudliwość), przyczyny dydaktyczne(błędy i usterki metodyczne, niedostateczna znajomość ucznia, brak opieki ze strony szkoły nad uczniami). ŚRODKI ZARADCZE: profilaktyka pedagogiczna, diagnoza pedagogiczna, terapia pedagogiczna. Niepowodzenia szkolne mogą występować w różnych zakresach działalności i wymagań szkoły. W zakresie nauczania uczenia się nazywamy je niepowodzeniami dydaktycznymi, zaś niepowodzenia w zakresie kształtowania postaw cech charakteru określamy niepowodzeniami wychowawczymi. Niepowodzenia w pracy dydaktycznej mogą mieć charakter ukryty bądź jawny: niepowodzenia ukryte występują, gdy nauczyciel nie dostrzega mniejszych lub większych braków w wiadomościach i umiejętnościach uczniów, mimo że braki tego rodzaju istnieją. Ukryte niepowodzenia powodują trudności i zahamowania w nauce. niepowodzenia jawne powstają zazwyczaj z niepowodzeń ukrytych. Występują one wówczas, gdy nauczyciel stwierdza określone braki w opanowaniu przez ucznia materiale i w rezultacie ocenia jego wyniki pracy jako niezadowalające. Jan Konopnicki traktuje niepowodzenia szkolne jako proces, w którym wyróżnia się cztery fazy:  w pierwszej fazie ujawniają się braki w wiadomościach głownie w języku ojczystym i matematyce.  w drugiej fazie braki są już tak duże, że uczeń nie może nadążyć za innymi i korzysta z nielegalnej pomocy.  w trzeciej fazie pojawiają się oceny niedostateczne, świadczące o tym, że nauczyciel dostrzegł poważne braki w wiadomościach i umiejętnościach ucznia.  faza czwarta to drugoroczność a więc powtarzanie klasy. 50. Sposoby zapobiegania i przeciwdziałania niepowodzeniom szkolnym Podział gier dydaktycznych: 1. Burza mózgów – ta metoda przeznaczona jest do samodzielnego, szybkiego wymyślania przez uczniów zbioru hipotez przy wykorzystaniu myślenia intuicyjnego. 2. Metoda sytuacyjna – zwana metodą przypadków – polega na bardzo dokładnym rozpatrzeniu jakiegoś przypadku, tak skonstruowanego, że jest on typowy, często wykorzystujemy w szkolnictwie medycznym, wojskowym. 3. Metoda symulacyjna – inaczej inscenizacja – to udawanie kogoś np. nauczyciela, robi się wszystko tak jakby się nim było. Uczeń jest aktywny. Rodzaje lekcji: Lekcja problemowa – ma na celu rozwiązanie jakiegoś problemu. Część podstawowa: • Zetknięcie uczniów z trudnością, jej odczucie i uświadomienie (stworzenie problemu) • Określenie trudności i sformułowanie problemów, pytań lub zagadnień (rozwiązywanie problemu) • Ustalenie pomysłu rozwiązania, planu wykonania zadania lub hipotez do sprawdzenia (rozwiązywanie problemu) • Wykonanie zadania, realizacja pomysłów, weryfikacja hipotez przez dobór i analizę danych, ich interpretację, przemyślenie i ocenę (dawanie i weryfikacja pomysłów) • Sprawdzanie poprawności rozwiązania Lekcja podająca – ma na celu zaznajomienie uczniów z nowymi treściami i dbałość o to, aby te treści były zrozumiane i zapamiętane przez uczniów. Część podstawowa to: • Podanie nowych treści • Zrozumienie • opracowanie i zebranie Lekcja eksponująca – ma za zadanie rozwijać wyobraźnię i przeżycia estetyczne. Część podstawowa: • ekspozycja utworu np. projekcja filmu, nagranie z płyt, magnetofonowe, magnetowidowe, przezrocza, program komputerowy • analiza i zrozumienie utworu (rozmowa o utworze) – dyskusja, interpretacja • podsumowanie naszych rozważań, rezultatów pracy, korekta błędów • ponowna ekspozycja całości lub fragmentu Lekcja ćwiczeniowa – ma na celu kształtowanie umiejętności i nawyków. Ćwiczenie polega na opanowaniu określonych czynności, które są powtarzane w celu rozwinięcia odpowiedniej sprawności lub umiejętności. Część podstawowa: • uświadomienie uczniom zadania i podanie tematu • wprowadzenie nowego materiału, omówienie zasad i reguł • pokaz czynności z objaśnieniem • próbne ćwiczenia uczniów • korekta i dodatkowe objaśnienia • ćwiczenia wdrażające • kontrola i korekta wykonywanych ćwiczeń Lekcja mieszana – może się składać ze wszystkich rodzajów lekcji. Lekcje te wydają się być najbardziej wartościowe i pozwalają rozwinąć pełny zakres skutecznych metod nauczania i uczenia się. CELE KSZTAŁCENIA Podział: • Cele ogólne – wyrażają to, co ma być produktem końcowym szkoły, stąd określenie celów instytucjonalnych • Cele pośrednie – otrzymuje się w rezultacie podziału ogólnych celów wyrażonych w kategoriach funkcji na składniki w postaci czynności • Cele szczegółowe – charakteryzuje większa precyzja i konkretność. Celom tym nadaje się postać operacyjną – cel operacyjny opisuje pożądany rezultat wyrażony w konkretnym zachowaniu końcowym, w sposób, który umożliwia nauczycielowi ocenienie, czy jego cele zostały osiągnięte. Cele operacyjne wyróżniają się takimi cechami jak: o odpowiedzialność o jednoznaczność o wykonalność o logiczność o obserwowalność o mierzalność Formułując cel musimy mieć jasność tego, co ma robić uczeń oraz kiedy jego działanie uznamy za osiągnięcie celu. Do formułowania celów w postaci operacyjnej służą taksonomie (od takis – układ, porządek) W dydaktyce pod pojęciem taksonomii celów operacyjnych rozumie się ich hierarchiczne uporządkowanie, charakteryzujące się: o poprawnością terminologii o zwięzłością i jasnością haseł o jednoznacznym powiązaniem poszczególnych kategorii z czynnościami uczenia się METODY NAUCZANIA to sposób postępowania nauczyciela z uczniami, w celu osiągnięcia zamierzonego celu. Wg Okonia – systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający opanowanie wiedzy wraz z umiejętnością posługiwania się nią w praktyce, jak również rozwijanie zainteresowań umysłowych i zdolności. Wg Zaczyńskiego – celowo i systematycznie stosowany sposób kierowania pracą uczniów w procesie dydaktycznym użyty ze świadomością możliwości jego zastosowania. Metody oparte na słowie: