Pobierz Główne formy współpracy przedsiębiorstw i więcej Notatki w PDF z Ekonomia i zarządzanie biznesem tylko na Docsity! Formy współpracy przedsiębiorstw W nauce o organizacji współdziałanie oznacza różnego rodzaju powiązania zachodzące pomiędzy jednostkami i grupami społecznymi, które dążą do realizacji wspólnego celu. Współdziałanie to podejmowanie działań wzajemnie zgodnych i uzupełniających się oraz mających pozytywne znaczenie z punktu widzenia ich wpływu na realizację celów przedsiębiorstwa. Każda organizacja, podejmując wspólne działania z innymi organizacjami, liczy przede wszystkim na osiągnięcie z tego tytułu korzyści. Współdziałanie przynosi korzyść niezależnie od jego zakresu, form i natężenia oraz od tego, czy dotyczy nieformalnych związków między organizacjami, jak i ścisłych powiązań w ramach partnerskiej współpracy. Atrybutem każdej organizacji jest określony poziom zdolności do współdziałania. Dzięki niej w sposób bardziej skuteczny i bardziej ekonomiczny mogą być osiągane cele, których realizacja w pojedynkę byłaby niemożliwa lub trzeba by przeznaczyć znacznie więcej sił i środków. Przyczyny nawiązywania współpracy: - następstwo faz procesu technologicznego, - współudział w wytwarzaniu wyrobu złożonego, - korzystanie ze wspólnej bazy surowcowej, - jednorodność lub podobieństwo procesów technologicznych, - możliwość korzystania ze wspólnej infrastruktury, - tożsamość rynków zbytu, - zbieżność zamiarów wykorzystania wolnych środków kapitałowych. Formy (stopnie natężenia) współdziałania gospodarczego: a) bezumowne - współpraca nie jest regulowana niczym innym poza standardowymi umowami obrotu towarowego i przepisami prawa; b) umowne - współpraca jest przedmiotem umowy zawartej między przedsiębiorstwami; c) koordynacyjne - do celów współpracy zostają powołane ośrodki koordynacyjno- dyspozycyjne; d) koncentracyjne luźne - powołanie jednego, wspólnego ośrodka zarządzającego współpracą (ograniczenie wewnętrznej swobody decyzyjnej partnerów); e) koncentracyjne zwarte - zanikają formalne przejawy odrębności partnerów, a zwłaszcza odrębność prawna. W literaturze wyrużniają takie rodzaje współpracy: - Kooperacja - Alians - Joint venture - Holding - Konglomerat - Grono - Sieć - Franchising Kooperacja. Kooperacja stanowi współpracę określonej grupy osób na podstawie zawartej wcześniej umowy. Najważniejsze kwestie dotyczące pojęcia kooperacji: Ogół czynności zorganizowanej zbiorowości, zmierzających do osiągnięcia wspólnych planów, korzyści, Działania mające na celu niesienie pomocy jednostce, organizacji, Umiejętność pracy w zespole, Znaczenie ekonomiczne- czynności wykonywane przez członków danego przedsiębiorstwa, będące pod czujnym okiem przedsiębiorcy, dążące do maksymalizacji korzyści ekonomicznych, Znaczenie ekologiczne- sprzyjające egzystowanie organizmów na określonej przestrzeni, Znaczenie socjologiczne- rozdzielenie zadań, funkcji, by osiągnąć obopólne korzyści. Wyróżniają trzy poziomy współpracy przedsiębiorstw: – pierwszy stopień współpracy – uczestnicy transakcji rynkowych przestają być anonimowi i pojawia się pewna regularność transakcji, oferta dostawcy zaczyna być dostosowywana do potrzeb i wymagań odbiorcy; – drugi stopień współpracy – wcześniejsze uzgadnianie przedmiotu współpracy, które wraz z innymi warunkami staje się przedmiotem umowy; – trzeci stopień współpracy – stworzenie środków koordynacyjno-dystrybucyjnych o rożnych formach strukturalnych Aby mówić o kooperacji, niezbędnym jest takie kolejne aspekty: poczucie wspólnych interesów Joint venture. W międzynarodowym biznesie joint venture oznacza podmiot, który został stworzony wspólnie przez więcej niż jedno przedsiębiorstwo w celu stworzenia określonego zadania lub poprowadzenia konkretnej działalności gospodarczej. Wspólnicy w spółce joint venture dzielą między sobą zyski, koszty i straty związane z prowadzoną działalnością. Przykładem spółek joint venture, które dobrze prosperują i rozwijają się są supermarkety, które z biegiem czasu stają się również centrami handlowymi. Daję to możliwość spółkom korzystanie z ulg podatkowych oraz luk w prawie. Celami tworzenia joint venture są: uzyskanie dostępu do nowych rynków przez przedsiębiorstwa wspólna wymiana informacji, technologii poszukiwanie tańszych źródeł zaopatrzenia, pozyskiwania materiałów, surowców zwiększenie rynków zbytu dla produktów powstanie efektu skali partnerzy tworzący spółkę wnoszą do inwestycji znajomość rynku i klientów, kontakty biznesowe, sieć sprzedaży. Wyróżniają kolejne rodzaje joint venture: 1) narodowe – partnerzy pochodzą z tego samego kraju, 2) zagraniczne – w którym biorą udział przedsiębiorstwa, z różnych krajów, ale bez udziału przedsiębiorstwa w kraju przyjmującym, 3) międzynarodowe – w którym przedsiębiorstwa pochodzą z różnych krajów wraz z przedsiębiorstwem w kraju przyjmującym, 4) mieszane – uczestniczą zagraniczne podmioty wraz z rządem kraju przyjmującego Zalety tworzenia spółek joint venture: Przedsiębiorstwo zagraniczne może wykorzystać znajomość lokalnych rynków przez firmą przyjmująca. Połączenie e wiedzy partnera/ów z firmą przyjmującą. Ryzyko rozkładające się na wszystkich partnerów. Uzupełnianie się partnerów w wykonywaniu obowiązków. Wady tworzenia spółek joint venture: Skomplikowana procedura prawna i formalna w tworzeniu spółki. Wieloletnie tajemnice handlowe mogą zostać ujawnione. Różne cele biznesowe partnerów. Znaczne różnice w strategii prowadzenia przedsiębiorstwa. Duże ryzyko prowadzenia takiego przedsiębiorstwa. Trudności w kontrolowaniu spółki z zagranicy. Holding. Holding to organizacja, która grupuje różne, teoretycznie prawnie "samodzielne" podmioty gospodarcze, w mniej lub bardziej wyraźny sposób powiązane ze sobą, przy czym jeden z podmiotów ma w tych powiązaniach pozycję dominującą i podporządkowuje sobie pozostałe. Podległość ta wynikać może przykładowo z posiadania przez jedną ze spółek (często zwaną "nadrzędną", "dominującą", "kontrolującą", "naczelną" lub "matką") odpowiednio znaczącej części majątku innej spółki lub spółek (zwanych spółkami "podporządkowanymi", "zależnymi", "kontrolowanymi" lub "córkami"). Spółce nadrzędnej przypadają zwykle strategiczne funkcje zarządzania dotyczące całości struktury holdingowej, takie jak: przygotowanie planu strategicznego dla spółek podporządkowanych, oraz kontrola ich działalności, a także zarządzanie ich akcjami (udziałami). Spółki zależne z kolei koncentrują się na operatywnych funkcjach zarządzania oraz na działalności produkcyjnej lub usługowej. Utworzenie takiego zgrupowania służy realizacji wspólnych celów gospodarczych w oparciu o powiązania łączące podmioty wchodzące w skład grupy holdingowej. W praktyce gospodarczej funkcjonują różne rodzaje holdingów. Do najczęściej spotykanych klasyfikacji należy podział uwzględniający charakter i zakres działalności spółki nadrzędnej oraz jej uprawnienia w zakresie zarządzania spółkami podporządkowanymi. Ze względu na to kryterium można wyróżnić: 1) holding finansowy (zarządzane poprzez instrumenty finansowe, duży stopień zdecentralizowania), 2) holding strategiczny (spółka-matka koncentruje się na wyznaczaniu celów strategicznych), 3) holding operacyjny (podmiot główny zażąda spółkami ). Holdingi można klasyfikować z uwzględnieniem typu układu gospodarczego pomiędzy poszczególnymi podmiotami. To kryterium pozwala na wyodrębnienie następujących rodzajów holdingów: - poziomy (branżowy), - pionowy (kooperacyjny, kombinatowy), - konglomeratowy, - mieszany. Zalety holdingu: Spółki lub przedsiębiorstwa wchodzące w skład holdingu posiadają własną, odrębną osobowość prawną- z tego tytułu np. w razie upadku jednego z podmiotów wchodzącego w skład holdingu, pozostałe narażają się tylko na ewentualną stratę należności wynikających z prowadzonej współpracy gospodarczej i posiadanych udziałów kapitałowych, a nie ciąży na nich konieczność na przykład pokrywania zobowiązań upadającego podmiotu, poza tym dzięki odrębności prawnej żaden z uczestników struktury nie traci własnej nazwy, a tym samym zdobytej dotychczas renomy na rynku i posiadanych klientów. Możliwość prowadzenia skonsolidowanego zarządzania co umożliwia formułowanie celów strategicznych, dla polepszenia efektywności działania, każdego z uczestników struktury. Struktura holdingowa, dzięki swej elastyczności daje możliwość indywidualnego kształtowania strategii przez spółki podległe, w jednolicie określonych dla wszystkich struktury ramach. Dzięki przejrzystości i prostocie tej struktury oraz jej wielkiej pojemności, a jednocześnie możliwości w miarę szybkiej zmiany poszczególnych jej elementów, holding odpowiednio zarządzany, jest wyjątkowym połączeniem rozmiaru, siły i odporności na burzliwe zmiany otoczenia. Możliwość stworzenia własnego zaplecza surowcowego, własnej sieci sprzedaży i towarzyszącej jej sieci usługowej oraz prowadzenia własnej polityki cenowej. Siłą holdingu jest niewątpliwie możliwość wzajemnego finansowania działalności poszczególnych podmiotów bez pośrednictwa banków. Wady holdingów: Wymagany jest szczególny nadzór ze strony zarządu nad systemem informacyjnym w zakresie obiegu informacji. Błędy i niedopatrzenia w tej kwestii prowadzą do błędów a nawet zaniku koordynacji między poszczególnymi elementami. Możliwość nadmiernego wpływania na podmioty zależne przez podmiot nadrzędny. Możliwość wystąpienia dużych rozbieżności, szczególnie dla słabszych uczestników holdingu, w uwzględnieniu interesów poszczególnych podmiotów zależnych w strategii całego holdingu. Konglomerat. Konglomerat jest specyficzną formą holdingu, zgrupowania kapitału do prowadzenia różnorodnej, zdywersyfikowanej działalności na różnych rynkach.