GOSPODARKA RYNKOWA, Notatki z Gospodarka

Pobierz GOSPODARKA RYNKOWA i więcej Notatki w PDF z Gospodarka tylko na Docsity! T: Systemy ekonomiczne Dzisiaj można wymienid dwa podstawowe systemy ekonomiczne (czy sposób organizacji działalności gospodarczej), a mianowicie: gospodarkę centralnie planowaną oraz gospodarkę rynkową. Jednak gospodarki te rzadko występują w czystej postaci. Jeśli mówimy o gospodarce rynkowej, to istnieje jakaś niewidzialna ręka, która też nią częściowo kieruje. Systemy ekonomiczne możemy porównad wg następujących kryteriów: 1. Ustrój paostwa – Kto sprawuje władzę i jak wygląda ustrój paostwa 2. Wzrost gospodarczy (PKB) 3. Postęp techniczny – wynalazczośd, innowacyjnośd, 4. Rozwój kapitału ludzkiego 5. Zdolnośd do zatrudnienia siły roboczej 6. Podział dochodu narodowego - sfera ubóstwa, poziom nierówności społecznych, Gospodarka centralnie planowana Gospodarka centralnie planowana charakteryzuje się tym, że większośd czynników produkcji skupia się w rękach paostwa oraz tym, że w sposób centralny opracowuje się plany rozwoju gospodarczego paostwa. KOMUNIZM 1. Monopol władzy i własności 2. Dominacja własności paostwowej i zbliżonych 3. Przewaga kontroli biurokratycznej 4. Słaba: dyscyplina budżetu, reakcja na ceny, nie wartośd a ilośd i plan 5. „Ekonomia niedoboru” pełne zatrudnienie Główne cechy gospodarki centralnie planowanej:  Paostwowa własnośd czynników produkcji  System nakazowo-rozdzielczy  Ceny administracyjne  Brak konkurencji  Partyjno-polityczna podległośd przedsiębiorstw  Centralne planowanie i zarządzania Gospodarka rynkowa Gospodarka rynkowa to system ekonomiczny, w którym podmioty gospodarcze (np. firmy, banki, gospodarstwa domowe) kierując się swoim interesem podejmują decyzje dotyczące produkcji czy też inwestowania na podstawie mechanizmów rynkowych (podaż, popyt). KAPITALIZM 1. Władza sprzyjająca prywatnej własności i rynkowi 2. Dominacja własności prywatnej 3. Przewaga kontroli rynku 4. Duża dyscyplina budżetowa, silna reakcja na ceny 5. Niedostateczny popyt, rynek nabywcy, bezrobocie Główne cechy gospodarki rynkowej:  Prywatna własnośd czynników produkcji  Ograniczony wpływ władz na przedsiębiorców  Dobrowolnośd dokonywania transakcji  Konkurencja rynkowa  Rynkowy mechanizm cenowy  Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej GOSPODARKA RYNKOWA Podstawowe rodzaje struktur rynkowych: 1)rynek wolnej konkurencji (doskonałej konkurencji) 2)rynek konkurencji monopolistycznej 3)oligopol 4)monopol MONOPOL związek lub zjednoczenie właścicieli kapitałów, skupiające w swym ręku produkcję, świadczenie usług lub zbyt znacznej części produktów i usługo jednej lub kilku gałęzi gospodarki, w celu ustalenia wysokości cen na towary i zapewnienie wysokich zysków monopolowych. OLIGOPOL (”zmowa firm” w celu nie dopuszczenia na rynek nowych firm) oznacza sytuację ,kiedy w danej gałęzi gospodarki działają więcej niż dwa monopole. KARTEL ( forma organizacji oligopolu) to monopolistyczny związek zawierający porozumienie, co do warunków sprzedaży, terminów płatności, podziału rynków zbytu, ilości produkowanych towarów i cen na produkowane przez siebie towary. SYNDYKAT to zrzeszenie lub związek monopolistyczny, w którym powołuje się wspólne biuro sprzedaży, a niekiedy także i zakupu surowców. Syndykaty tak jak kartele ustalają cenę monopolową na swoje towary TRUST to monopol, w którym niknie ostatecznie tak ekonomiczna jak prawna samodzielność poszczególnych przedsiębiorstw. Dotychczasowi ich właściciele stają się udziałowcami powstającego trustu, na którego czele stoi zarząd . KONCERN stanowi połączenie syndykatów i trustów bądź też jednych i drugich. Koncern jak trust ma swój zarząd, w którego ręku skupione są wszystkie podstawowe decyzje. KONGLOMERAT polega on na ogół na przyłączeniu do monopolu już istniejącego, przedsiębiorstw do tej pory nie zmonopolizowanych. KONSORCJUM to porozumienie poszczególnych samodzielnych firm monopolowych zawieranych na określony czas, mając na celu realizacje konkretnego zadania. HOLDING to spółka spółek, podmiot gospodarczy posiadający osobowość prawną i pakiety kontrolne . MONOPSON to jedyny nabywca, odpowiednik monopolu w dziedzinie zakupu. MONOPOL NATURALNY występuje w dziedzinach, w których warunki produkcji nie pozwalają na poważne rozszerzenie ze względu na rzadkość jednego z czynników produkcji m.in. występuje wszędzie tam gdzie jeden z czynników produkcji jest niepomnażalny, a zapotrzebowanie na dany towar duże. DUOPOL ma miejsce wtedy, jeżeli produkcja i zbyt danego towaru opatrzone zostały w pełni przez dwie firmy monopolistyczne.