Gospodarka rynkowa - wykład 1, Notatki z Gospodarka rynkowa

Pobierz Gospodarka rynkowa - wykład 1 i więcej Notatki w PDF z Gospodarka rynkowa tylko na Docsity! Wykład 1. GOSPODARKA RYNKOWA 1.Rynek- to miejsce w którym dochodzi do spotkania kupujących ze sprzedającymi w celu dokonania transakcji. (jest to nie tylko miejsce fizyczne, ale także wirtualne) 2. Krótka historia rozwoju gospodarki rynkowej - Kiedy się pojawił rynek? W XVIII wieku. 3. Rodzaje rynku -podział ze względu na to co jest przedmiotem wymiany: ➢ Rynek dóbr i usług konsumpcyjnych ➢ Rynek czynników produkcji (maszyny, urządzenia, oprogramowania, sprzedaż „zasobów pracy"- rynek pracy, dóbr produkcyjnych, rynek ziemi) ➢ Rynek finansowy (rynek pieniężny - obejmuje transakcje finansowe o okresie do 1 roku, rynek kapitałowy- obejmuje transakcje powyżej roku) podział ze względu na zasięg terytorialny: ➢ Rynek lokalny ➢ Regionalny ➢ Krajowy ➢ Międzynarodowy Podział ze względu na rodzaj konkurencji ➢ Wolnokonkurencyjny (doskonały) ➢ Konkurencji monopolistycznej (Wielu sprzedających i kupujących, produkty zróżnicowane) ➢ Oligopol (kilku producentów) ➢ Monopol (1 producent-ceno dawca) 4. Warunki istnienia rynku: − dominacja własności prywatnej − swoboda prowadzenia działalności gospodarczej − istnienie sprawnie działających instytucji obsługujących rynek − integralność rynku czyli wzajemne uzależnienia poszczególnych segmentów rynku 5. Funkcje rynku: − dokonuje wyceny dóbr i usług − jest podstawowym źródłem informacji dla podmiotów (co chcą kupić konsumenci, ile chcą zapłacić) − jest niezbędnym warunkiem racjonalnego wykorzystania zasobów (maksymalne korzyści) − umożliwia ustalanie się stanów równowagi w gospodarce − jest weryfikatorem społecznej przydatności produkcji i zarazem mechanizmem dostosowywania produkcji do potrzeb. (co jest nam przydatne) W 1989 roku przełom- pojawia się gospodarka wolnorynkowa, wcześniej gospodarka centralnie planowana (nakazowo-rozdzielcza, komunistyczna) Porównanie gospodarki rynkowej z gospodarka komunistyczną Cechy Gospodarka rynkowa Gospodarka centralnie planowana (komunistyczna) Mechanizm alokacji Rynek plan Własność Prywatna Publiczna (państwowa) Ceny Rynkowe Administracyjne Wolność gospodarcza Duża Niewielka Konkurencja Tak Brak Rola państwa Mała / średnia Dominująca Efektywność Duża Niska Bezpieczeństwo socjalne Małe Duże Nierówności Duże Małe Otwartość Duża Mała Inflacja Jawna Ukryta Bezrobocie Jawne Ukryte (zatrudnienie nadmierne) Podstawowym problem Nadmiar Niedobór (reglamentacja towarów – tzw. „kartki” Wykład 2a. PREFERENCJE KONSUMENTA 1. Preferencje konsumenta - Na nasze preferencje wpływa rodzina, moda, doświadczenie, status majątkowy, wykształcenie, otoczenie itd. 2. Założenia dotyczące preferencji konsumenta: • założenie zupełności preferencji - konsument, który dokonuje wyboru między dobrami potrafi określić swoje preferencje dotyczące tych dóbr. • założenie przechodniości preferencji - nie tylko konsument potrafi dokonać wyboru, ale jeszcze potrafi ułożyć ranking swoich wyborów • założenie nie nasycalności preferencji - konsument woli posiadać większe ilości danego dobra aniżeli mniejsze 3. Krzywa obojętności - przedstawia wszystkie kombinacje dwóch dóbr dające konsumentowi taką samą całkowitą użyteczność, ponieważ w każdej z tych kombinacji jakiekolwiek zmniejszenie ilości jednego dobra zostaje zrekompensowane odpowiednim zwiększeniem ilości drugiego dobra. 4. Krzywa obojętności - interpretacja graficzna Założenia preferencji konsumenta Mapa krzywych obojętności 3 pA = 15 zł/szt pB = 10 zł/szt | =z60złdo 90 zł 5 90=QAx15 + QBx 10 30=6x15 + 0x10 3 90=0x15 + 9x 10 | =z60złdo 30 zł 30=QAx15 + Q8x10 2 4 6 doboA 30=2x15+0x10 30=0x15 + 3x10 Zmiana ceny dobra A Zmiana ceny dobra B dobro B i = 15 zł/szt pA =2 15 do 30 zł/szt 12 pa pB = 102ł/szt pB=z 10 do 15 zł/szt | =z60ał 6 |=ca 60=0A x 30 + QBx10 60 = QAx 15 + QBx15 60=2x30 + 0x 10 % 60=4x15 + 0x 15 60 = 0x30 + 6x10 60=0x15 + 4x 15 pA=215do10 zł/szt pB =z 10 do 5 zł/szt L 3 60= QAx10 + QBx10 > 60=0Ax15 + QBx5 2 4 6 dobroA g0-6x10+0x10 4 doboA 60-=4x15 + 0x5 60=0x10 + 6x10 60=0x15 + 12x5 Wykład 2c. OPTYMALNY WYBÓR KONSUMENTA 1. Równowaga (optimum) konsumenta - zasada nie nasycalności konsumenta (konsument woli więcej niż mniej) dążymy do tego, aby znaleźć się na krzywej K1, ale spotykamy różne bariery (np. dochód i ceny nabywanych dóbr w postaci linii budżetowej). Najlepszy układ dostajemy w czerwonym punkcie na krzywej K (optimum) maksymalizacja korzyści z konsumpcji dobra A i B. 2. Ścieżki konsumpcji: • dochodowa (zmiana dochodu konsumenta) • cenowa (zmiana ceny jednego z dóbr) Pokazuje optymalne wybory konsumenta przy zmianie ceny jednego z dóbr i przy założeniu, że dochód nie ulega zmianie. Wykład 3. RODZAJE KOSZTÓW W PRZEDSIĘBIORSTWIE 1. KOSZT - wyrażone w pieniądzu celowe zużycie wszelkiego rodzaju środków czynników produkcji poniesionych z prowadzeniem działalności, której rezultatem jest powstanie konkretnego produktu lub usługi. 2. KOSZT a WYDATEK jeśli z środków czynników produkcji nie powstanie konkretny produkt lub usługa to powstaje wydatek, a nie koszt. Każdy koszt jest wydatkiem, ale nie każdy wydatek jest kosztem. 3. PODZIAŁ KOSZTÓW ➢ Wg kryterium powiązania z rozmiarami produkcji: • stałe (niezależne od wielkości produkcji np. wynagrodzenie sekretarki, koszty wynajmu, ubezpieczenia, podatki od nieruchomości, koszty związane z reklama itd.) • zmienne (zmieniają się na skutek zmiany wielkości produkcji np. koszty zakupu materiałów, paliw, energii itd.) • całkowite (koszty stałe + koszty zmienne) • krańcowe (o ile przyrosną koszty całkowite w sytuacji gdy zwiększymy produkcję o jednostkę. Koszty zmienne/wielkość produkcji) ➢ Wg kryterium powiązania z produktem: • bezpośrednie (bezpośrednio związane z danym produktem lub usługą np. koszt nabycia materiału, maszyny, wynagrodzenie pracownika, koszt opakowania itd.) • pośrednie (np. reklama, wynajęcie hali − okołoprodukcyjne - związane z funkcjonowaniem danej produkcji − ogólnogospodarcze - związane z funkcjonowaniem całej firmy • całkowite (bezpośrednie+ pośrednie) ➢ Wg kryterium rodzaju kosztów • osobowe (związane z wszystkim kosztami osób pracujących w firmie) • materiałowe (surowce, materiały i inne środki potrzebne do produkcji lub świadczenia usług) • amortyzacja (zużywanie się środka trwałego np. maszyny, urządzenia, środki transportu) • całkowite ➢ Wg kryterium ewidencjonowania i podejmowania decyzji: • księgowe (koszty na które mamy faktury, paragony, dokumenty które pozwalają księgować koszty itd.) • alternatywne/ ukryte (koszty utraconych korzyści) • ekonomiczne (całkowite) KALKULACJA KOSZTÓW: Koszt jednostkowy (przeciętny) - przeciętny koszt wytworzenia 1 jednostki produktu. Do obliczenia kosztów jednostkowych niezbędne jest określenie kosztów całkowitych danej działalności (Kc) oraz skali produkcji (Q). 𝐾𝑠𝐾𝑜𝑠𝑧𝑡 𝑝𝑟𝑧𝑒𝑐𝑖ę𝑡𝑛𝑦 𝑠𝑡𝑎ł𝑦 𝐾𝑝𝑠 = 𝑄𝐾𝑧𝐾𝑜𝑠𝑧𝑡 𝑝𝑟𝑧𝑒𝑐𝑖ę𝑡𝑛𝑦 𝑧𝑚𝑖𝑒𝑛𝑛𝑦 𝐾𝑝𝑧 = 𝑄𝐾𝑐𝐾𝑜𝑠𝑧𝑡 𝑝𝑟𝑧𝑒𝑐𝑖ę𝑡𝑛𝑦 𝑐𝑎ł𝑘𝑜𝑤𝑖𝑡𝑦 𝐾𝑝𝑐 = 𝑙𝑢𝑏 𝐾𝑝𝑐 = 𝐾𝑝𝑠 + 𝐾𝑝𝑧 𝑄 𝐾𝑏𝐾𝑜𝑠𝑧𝑡 𝑝𝑟𝑧𝑒𝑐𝑖ę𝑡𝑛𝑦 𝑏𝑒𝑧𝑝𝑜ś𝑟𝑒𝑑𝑛𝑖 𝐾𝑝𝑏 = 𝑄𝐾𝑝