Pobierz Gospodarka światowa - Notatki - Zarządzanie produkcją i więcej Notatki w PDF z Zarządzanie produkcją i operacjami tylko na Docsity! Gospodarka światowa HANDEL ZAGRANICZNY – PODSTAWY Handel zagraniczny obejmuje wszelkie rodzaje związane ze stosunkami z zagranicą. Formy H.Z. import, eksport, handel tranzytowy. Istnieją jeszcze poszczególne formy H.Z., które ze względu na charakter prawny, specyficzny przebieg transakcji, nie mogą być jednoznacznie zakwalifikowane do powyższych form. Należą do nich obrót uszlechatniający i reparacyjny, obrót licencjami, know how, franchising, transakcje wiązane, kompensacyjne, barterowe, obrót projektami inwestycyjnymi i inwestycje bezpośrednie. Rodzaje H.Z.: bezpośredni i pośredni, oznacza to, że transakcje eksportowe jak i importowe, są realizowane bezpośrednio między podmiotami, a odbiorcami lub przez przedsiębiorstwa które występują jako pośrednicy.Eksport bezpośredni w ostatnim okresie wykazuje tendencję rosnącą, zwłaszcza w obrotach dobrami inwestycyjnymi, ponieważ obroty te wymagają ścisłego kontaktu między producentem, a odbiorcą. Wymaga to tworzenia specjalnych jednostek organizacyjnych. Z bezpośrednią formą eksportu wiąże się większe ryzyko handlowe (musi być własna baza magazynowa), większego zaangażowania kapitału. Eksport pośredni pośredniczy w tych kontaktach wyspecjalizowana firma, rola producenta ogranicza się do postawienia do dyspozycji towaru, a pośrednik przejmuje na siebie koszty i ryzyko dalszej dystrybucji towaru. Taki eksport jest bardzo wygodną i praktykowaną formą zwłaszcza przez firmy małe i średnie zajmujące się zwłaszcza obrotem dóbr konsumpcyjnych firmy te nie stać na ponoszenie kosztów własnej dystrybucji. Z tym eksportem wiąże się pewne niebezpieczeństwo: firma eksportująca nie będzie dostatecznie promować danego produktu. Współpraca producenta i pośrednika przy realizacji eksportu pośredniego może przybierać 2 formy: Producent znajduje firmę eksportową dla realizacji zbytu własnych towarów i przekazuje im prawo wyłączności sprzedaży, Firma eksportowa zbierając zapotrzebowanie na rynkach zagranicznych wysyła oferty na rynki krajowe i wybiera najlepszą firmę. Różnice pomiędzy eksportem bezpośrednim, a pośrednim: E.B. - stosowany w obrocie dóbr inwestycyjnych, E.B. bezpośredni kontakt z odbiorcą, wymaga dobrej znajomości rynków zagranicznych, konieczność własnej akwizycji i dbałość o rynek, własny dział eksportu i baza magazynowa, wzrost zaangażowania kapitału, E.P. dystrybucja przez przedsiębiorstwa h.z., znajomość specyficznych dla poszczególnych krajów sieci sprzedaży, dróg transportu, umiejętności pośredników w sprzedaży, istnienie wymogu przekazywania prawa wyłącznej sprzedaży, sprzedaż niewielkich ilości i nieregularne dostawy, nie wymaga zaangażowania kapitału. Import bezpośredni wzrasta tendencja do importowania surowców i półfabrykatów. Firmy decydują się na import bezpośredni, żeby uniknąć ryzyka spekulacyjnego. Import ten wymaga tworzenia bazy magazynowej, zatrudnienia specjalistów, tworzenia przedstawicielstwa na rynkach zagranicznych. Prowadzi do obniżenia kosztów, zwłaszcza kosztów, jakie są związane z opłatą pośredników, ale wymaga zaangażowania kapitału.Import pośredni, jeśli import dotyczy dóbr konsumpcyjnych sprowadzanych przez importerów w małych ilościach, przy dostawach nie regularnych, wówczas korzysta się z pośrednika, który dokonuje zakupów hurtowo. Ma możliwość wyboru najkorzystniejszego oferenta. Ta forma importu umożliwia dokonanie czynności uszlachetniających. Różnice pomiędzy importem bezpośrednim, a pośrednim: I.B. stosowany jest zwłaszcza w surowcach i półfabrykatach, bezpośredni kontakt z dostawcą, własny dział zajmujący się importem zatrudniający specjalistów, I.P. stosowany przy nieregularnych dostawach i w małych ilościach, kiedy dostawy SA z różnych krajów, korzystniejsze ceny przy masowych zakupach, możliwość korzystania z rabatów, konieczna dobra znajomość rynku, możliwość dokonania uszlachetnienia, brak problemu poszukiwania źródeł zaopatrzenia.Handel tranzytowy obrót towarowy nie jest dokonywany bezpośrednio między eksporterem w kraju wytworzenia, a importerem w kraju odbiorcy. Odbywa się on za pośrednictwem firmy tranzytowej znajdującej się w kraju trzecim, w zależności od siedziby firmy tranzytowej mówimy o tranzycie aktywnym i pasywnym. Aktywny handel tranzytowy, gdy krajowa firma tranzytowa sprzedaje towary wyprodukowane w kraju A do kraju B.Pasywny handel tranzytowy, - firma tranzytowa mająca siedzibę w kraju A sprzedają towary pochodzące z kraju B na rynku krajowym kraju C.Obrót uszlachetniający i reparacyjny obrót uszlachetniający czynny polega na przyjmowaniu towaru do uszlachetnienia, a bierny na oddawaniu towaru do uszlachetnienia.Licencje i obrót know how przedmiotem transakcji są niematerialne dobra, jak np. wynalazki chronione patentem, znaki towarowe chronione rejestracją, know how (a więc wiedza technologiczna związana z procesem wytwarzania). W przypadku know-how korzysta się z ochrony tylko zawartej w umowie. Franchaising odbiorca (franczyzant), który prowadzi działalność samodzielnie, ale wedle wskazówek i pod kontrolą dostawcy (franczyzera). Wytworzone towary franczyzant sprzedaje, a zgodnie ze strategią określoną przez franczyzera pod jego znakiem towarowym. Ta sprzedaż dokonywana jest na określonym obszarze i tylko określony towar. Cechy franchaisingu Franczyzant jest samodzielny pod względem prawnym, Prowadzi działalność według wskazówek franczyzera, Strategię marketingową określa franczyzera, Sprzedaż marketingowa odbywa się ustawy.W starożytności dokonywano transakcji towarami kolonialnymi, produktami surowcowymi. Najstarsza giełda organizowana w Amsterdamie w 1500 roku, a przedmiotem transakcji był pieprz.Władze giełdy: Zgromadzenie Członków, Rada Giełdy, Sąd Rozjemczy, Komisje Giełdowe (dyscyplinarna i notowa, po jakich cenach zawierane są transakcje). Członek giełdy: osoby fizyczne i prawne. GIEŁDY TOWARÓW najistotniejsza forma rynku zorganizowanego zawierane są transakcje kupna i sprzedaży towarów jednorodnych pod względem jakości. Przedmiotem transakcji są zboża, rośliny przemysłowe, produkty zwierzęce, metale i surowce przemysłowe. Z obrotem towarów na tych giełdach wiąże się stabilizacja cen, bo są one najbardziej skutecznym regulatorem cen w skali rynku światowego. Giełdy regionalne organizowane w ośrodkach produkcji,Giełdy międzynarodowe lokalizowane w głównych centrach popytu na dany towar, w krajach wysoko rozwiniętych, (duży popyt, duże skupiska ludzi).Transakcje giełdowe: mogą być zawierane na podstawie próbek produktów będących przedmiotem, ale muszą mieć oświadczenie, że są to towary jakościowo bardzo dobre, np. zboża zebrane w następnym okresie (umowę transakcji kupna sprzedaży tych zbóż giełdy rejestrują w kasie rozrachunkowej giełdy). Rodzaje transakcji: 1. rzeczywiste celem faktycznie jest przeniesienie praw własności towarów, ze sprzedającego na kupującego, 2. terminowe przyszłościowe a wśród nich najważniejsze różniczkowe- zawierane w celu uzyskania różnicy cen występującej między dwoma umownymi terminami, bez konieczności dostawy przedmiotu umowy, wiele tych transakcji ma charakter spekulacyjny. GIEŁDY USŁUG jest ich niewielka ilość, mają bardzo duży wpływ na kształtowanie się cen usług na rynkach światowych. Przedmiotem transakcji są: usługi transportowe- frachtowe, usługi ubezpieczeniowe, usługi pośrednictwa transakcyjnego. Giełdy frachtów przedmiot usług transportu wodno- morskiego i śródlądowego. Publikowane przez nie notowania zawierają ceny, po jakich zawarto umowy przewozowe. W pewnym sensie pełnią one funkcję informacyjną. Ich znaczenie współcześnie maleje, największa giełda frachtów to Giełda Bałtycka w Londynie .GIEŁDY UBEZPIECZEŃ powstają zrzeszenia ubezpieczycieli, które koordynują usługi ubezpieczeniowe, wzajemnie się reasekurują w zakresie pokrywania strat, które przekraczają możliwości 1 ubezpieczyciela. Najbardziej rozwinięty rynek ubezpieczeniowy to Rynek Ubezpieczycieli Morskich Giełda Ubezpieczeń w Londynie prowadzona przez korporacje Loyydsa od 1811 roku ubezpieczają gwiazdy filmowe, wyprawy arktyczne itp. GIEŁDY USŁUG TRANSAKCYJNYCH: to lata 80-te, pierwsza w Majami 1987 na Florydzie. Świadczy usługi pośrednictwa i wspomaga w zawieraniu transakcji handlowych i usługowych, parterowych np. transakcje między krajami Ameryki Północnej, a Ameryki Południowej.Rynek Giełd nie poszerza się współcześnie, giełdy działają w dużych ośrodkach, doskonaląc się jedynie. Wzrasta ilość transakcji zawieranych w handlu giełdowym. W Europie Zachodniej jest najwięcej giełd o zasięgu międzynarodowym. Najstarsze ośrodki to Amsterdam, Paryż, Londyn, Roterdam, Hamburg, Nowy Jork, Tokio. Oprócz Europy to również USA- Chicago 2 giełdy towarowe. Jedna 1874-mięso wołowe i wieprzowe, 2 to 1848 produkty rolne, soja, kukurydza. Na tych 2 giełdach 80% to transakcje terminowe. Najważniejsze giełdy międzynarodowe oprócz już wymienionych to giełdy cukru w Nowym Jorku, Roterdamie, Londynie i Paryżu, giełdy surowców oleistych Londyn, Roterdam, giełdy skór Liverpool. AUKCJE to forma sprzedaży ściśle określonych towarów masowych jednostkowych ( towary są gromadzone w magazynach aukcyjnych np. po to by zapoznać się z ich jakością).Aukcje regularne w ściśle określonych terminach i w tym samym miejscu, przez specjalne przedsiębiorstwa organizacje kupieckie.Aukcje nieregularne sporadycznie, aby upłynnić zgromadzone zapasy.Transakcje aukcyjne są zawierane w systemie licytacyjnym. WYSTAWY GOSPODARCZE- nie zawiera się transakcji, ale prezentuje się największe, najnowsze osiągnięcia, co 5 lat, ostatnie Hamburg, Osaka, - o charakterze międzynarodowym. WOLNE OBSZARY CELNE w portach, lotniskach, na szlakach tranzytowych, przejściach granicznych, w małych państewkach jak Andora, Lichtenstein, Luksemburg. PRZETARGI odbywa się publiczny zakup lub sprzedaż towarów na najkorzystniejszych warunkach, może być pisemny lub ustny. Może mieć charakter publiczny, ale i zamknięty (nie podawany do publicznej wiadomości przez co można go anulować). PRZEDSIĘBIORSTWA UCZESTNICZĄCE W TRANSAKCJACH MIĘDZYNARODOWYCH W transakcjach może uczestniczyć pojedynczy kupiec lub wielka organizacja. Musi to być osoba prawna mająca odrębność organizacyjną, prowadząca działalność gospodarczą. Działalność gospodarcza obejmuje rozliczenia finansowe, przewóz, transport, spedycje, działalność komisową, agencyjną, maklerską, reklamową. Działalność prowadzona bezpośrednio przez producentów lub użytkowników lub z wykorzystaniem pośredników. Najstarszą formą było pośrednictwo handlowe.Działalność prowadzona na własny rachunek przez producenta lub innych przedstawicieli handlowych, polega na przejęciu ryzyka i odpowiedzialności związanej z dalszym obrotem. Do kupców działających na własny rachunek zaliczamy hurtowników, dystrybutorów, dealerów, firmy handlu detalicznego(mało rozwinięte w Polsce). Działalność powadzona na cudzy rachunek nie wymaga zbyt dużej odpowiedzialności, ani zbyt dużego kapitału, bardzo wygodna forma dla małych i średnich przedsiębiorstw. Kupcy działający na cudzy rachunek mogą działać we własnym imieniu (komisant- z umowy komisu i komitent, konsygnatariusz (sprzedaje towary jakie otrzyma od zleceniodawcy), konsygnat (zleceniodawca)), albo w cudzym imieniu tak jak np. agenci i maklerzy uczestniczący w obrocie. Hurtownik działają we własnym imieniu i na własny rachunek, w wielu krajach zajmują się obrotem towarowym, mogą zatrudniać do ok. 200 osób. Specjalizują się w obrocie towarowym o charakterze geograficznym i towarowym. Specjalizacja towarowa przedmiot: sprzęt AGD, konfekcja damska, futra, skóry zwierząt futerkowych, sprzęt inwestycyjny. Specjalizacja geograficzna musi znać przywileje i tradycje poszczególnych krajów. Hurtownicy na każdą transakcje zawierają odrębną umowę, nie korzystają z wyłączności geograficznej i towarowej. Dystrybutor wyłącznie działa na własny rachunek, zawiera umowy długoterminowe, może posiadać wyłączność, zmonopolizować zakup lub sprzedaż jakiegoś towaru, jego działalność może być ograniczona. Może nadawać własną markę handlową, ale też może sprzedawać towar nieoznakowany. Dealer - pośrednik działający na rzecz producenta, dokonuje sprzedaży na własny lub cudzy rachunek, ale we własnym imieniu. Przedmiotem obrotu tej działalności może być sprzęt inwestycyjny, dobra konsumpcyjne domowego użytku, samochody osobowe, sprzęt rolniczy, urządzenia komputerowe, napoje (cola, pepsi). Umowa dealerska jest długookresowa, dealer najczęściej reprezentuje 1 dostawcę, którego cały asortyment przejmuje i oferuje do sprzedaży na danym rynku krajowym. Dealerzy uzyskują wyłączne prawa sprzedaży, na określonym terenie, muszą opracować strategie marketingową, wszystko musi być zgodne np. wystrój itd. Dealerzy mogą zajmować się również obsługą techniczną aut, oraz obrotem starych samochodów. Przedsiębiorstwa H. Z. detalicznego w Polsce od 1994 roku, w 74% obrotach z zagranicą uczestniczy sektor prywatny. Przedsiębiorstwa handlu detalicznego działają we własnym imieniu i na własny rachunek, nie zawierają umów długoterminowych, tylko jednorazowe, prowadzą własną promocje, marketing , więc muszą ponosić koszty z tym związane. Domy wysyłkowe działalność eksportera jak i importera, nie oznaczają własną marką produktów, które oferują.Konsygnatariusz - podmiot pośredniczący w międzynarodowym obrocie gospodarczym. Przyczynami jego funkcjonowania jest: zapewnienie szybkiego zaopatrzenia w części zamienne, maszyny itp. zapewnienie natychmiastowej dostawy markowych towarów konsumpcyjnych np. markowe szampany na dokument przewozowy, ubezpieczeniowy. Faktura handlowa to rachunek wystawiony przez dostawcę na towary i ich ceny, termin i sposób wysyłki, rodzaj opakowania, oznakowanie, koszty związane z dostawą, opusty cenowe. Faktura potwierdza realizację dostawy może tworzyć podstawę. Jeśli kontrakt przewiduje częściową zapłatę za towar wysyłany kontrahentowi to faktura prowizoryczna nie jest księgowana. Innym rodzajem faktury jest faktura proforma to faktura fikcyjna może być ona z widocznym napisem proforma. F. ta nie stanowi dowodu wykonania transakcji towarowej gdyż jest zawierana przed jej zawarciem przesyła się najczęściej wraz z ofertą i ta faktura dotyczy próbki towaru wysyłanego. Ta faktura stanowi podstawę do załatwienia pozwolenia przywozu. Nie uprawnia ona do otrzymania należności za towar. Kraje Ameryki Łacińskiej, Turcja wymagają kontrahenci dodatkowego dokumentu. Faktura honsulama wystawiona na specjalnych formularzach. Te faktury zawierają dane szczegółowe dotyczące cen fakturowanych towaru czy one odpowiadają celom na rynku krajowym w sprzedaży czy nie są to ceny dumpingowe. Mogą służyć do odprowadzenia odpraw celnych dal celów statystycznych, spełnia również rolę świadectwa pochodzenia.Dokumenty przewozowe w transporcie morskim, lądowym, kolejowym W transporcie morskim jest konosament spełnia on 3 funkcje: 1. stanowi potwierdzenie przyjęcia towaru do przywozu 2. jest dokumentem uprawniającym do dysponowania ładunku 3. stanowi potwierdzenie umowy istnienia umowy o przewóz jej wartości Konosament nie jest dokumentem że taka umowa została zawarta przed jej ładunkiem na statek w zależności od sposobu przyjęcia ładunku do przewozu wyróżniamy: konosament na towary załadowane i na towary przyjęte do załadunku z kryterium to w zależności od rodzaju drogi przewozu wyróżniamy konosament zwykły i bezpośredni konosament zwykły jest wystawiony na podróż odbywany jedną podróż natomiast bezpośredni jest łączony z listem przewozowym, kolejowym, samochodowym itp. W zależności od przesyłki ładunku jego cech wyróżniamy czysty i brudny. Czysty to taki który stwierdza ze towary nie są uszkodzone zawartości są nieznane natomiast brudny to uszkodzone towary. W zależności od sposobu określenia odbiorcy ładunku będzie konosament imienny, na okaziciela, na zlecenie. w zależności od ilości może być zbiorowy na kilka przesyłek, spedytorski wystawiony na podstawie kwitu sternika. Przedsiębiorstwa okrętowe lub transprtowo-spedycyjne dostają kwity dokowe które potwierdzają przyjęcie towaru do składu przyjęcia.W transporcie lądowym to kolejowe mnar. listy przewozowe, samochodowe w transporcie lotniczym to lotnicze mnar. listy przewozowe. W transporcie śródlądowym są wystawione konosamenty rzeczne. Umowy ubezpieczeniowe generalne mogą być odpisowe lub obrotowe. Polisa generalna odpisowa charakteryzuje się tym że ubezpieczający musi z góry zadeklarować przewidywaną sumę wszystkich przesyłek otrzymanych i wysyłanych. Deklaruje przewidywaną ilość obrotu.Certyfikaty asekuracyjny jest dokumentem w którym ubezpieczyciel stwierdza że wszystkie ładunki są objęte umową generalną. W certyfikacie są określone warunki tego ubezpieczenia. Wystawia się je najczęściej zamiast polisy ubezpieczeniowej noty pokrycia inaczej maklerskie noty wystawiane przez maklerów zamiast certyfikatu asekuracyjnego. Noty pokrycia mogą zastąpić polisę tylko wtedy kiedy strony wyrażają na to zgodę noty pokrycia najczęściej wystawia się w trakcie ubezpieczenia.Dokumenty pomocniczeJest świadectwo pochodzenia, które występuje ze względu na zróżnicowanie taryf celnych w różnych krajach. Świadectwo pochodzenia towaru wystawia Krajowa Izba Gospodarcza. Zasady pochodzenia towarów są stosowane w krajach UE i określone są w kodeksach celnych. Świadectwo antydumpingowe to dokument stwierdzający że wartość fakturowa towaru pokrywa się z rzeczywistą wartością rynkową tego towaru i udzielone upusty nie są wyższe niż stosowane dla odbiorców krajowych. Przed odprawą celną konieczne jest uzyskanie świadectwa próbobrania władze celne puszczają towar po przeprowadzeniu próbobrania. Świadectwa analizy np. analizy jakościowej Świadectwo standaryzacyjne władze celne żądają świadectwa standaryzacyjnego w którym stwierdza się że towar jest zgodny ze standardami ustalonymi przez państwo. Wystawiają je Instytuty Standaryzacyjne. Świadectwa weterynaryjne dotyczą określnych grup towarów wystawione wówczas gdy przedmiotem obrotu są zwierzęta lub mięso. Świadectwa fitopatologiczne w obrocie mnar. roślinami lub ich częściami stwierdzenie w świadectwie że w okolicach ich wyrośnięcia w których nie zauważono chorób.Świadectwa kondycjonowania są stosowane w obrocie wełną lub przędzą wełnianą w tym świadectwie stwierdza się że towary są sprzedawane wg. Wagi suchej a nie rzeczywistej. Świadectwa dezynfekcji w którym stwierdza się sposób przeprowadzenia dezynfekcji towaru. Świadectwo fumigacji jest to dokażanie towaru opakowania lub środka przewozowego przy użyciu dymu pochodzącego ze składników odkażających. Świadectwa wieku w którym określa się wiek przechowywania wina, miodów pitnych, whisky.Świadectwa rodowe zwierząt wymagane świadectwo o rodowodzie zwierząt. Świadectwa kwalifikacyjne które wystawia się dla towarów pochodzenia roślinnego w którym stwierdza się że nadają się do określonego celu w rolnictwie ogrodnictwie a więc że ziarna zbóż posiadają zdolność do kiełkowania, cebulki kwiatów, nasiona kwiatówŚwiadectwa liczenia przy załadunku towaru że zostały przeliczone przemierzone przez liczmanów. Świadectwo siły wyższej tzw. klauzula w traktacie stwierdzająca jakie okoliczności mogą być przy niedopełnieniu zobowiązań zawartych w kontrakcie wystawione przez Izby Kontrolne. Zgłoszenie celne to dokumenty obowiązujące we wszystkich krajach świata.Jednolity dokument administarcyjny SAD określa się układ taryfy celnej.Dokumenty stwierdzające przeprowadzenie analizy formalnej i merytorycznej. Kontrakt i jego rodzaje Kontraktem zagranicznym może być jedno lub wielodokumentowy. Jednodokumentowy to umowa sporządzona z jednego aktu prawnego zawierająca wszystkie warunki wzajemnych świadczeń natomiast wielodokumentowa składa się z oferty zamówienia potwierdzenia zamówienia Kryteria podziału 1. sposób kontaktowania się stron- kontakty swobodne i zawierane w sposób sformalizowany. Swobodny to np. spotkanie na których podpisuje się kontrakty a sformalizowane np. na targach 2. ze względu na termin dostawy -długoterminowe-krótkoterminowe 3.ze względu na sposób przekazania- ekwiwalentu za towar- wolnodewizowe-cliearengowe-gotówkowe-kredytowe-wiązane- konsempacyjne-barterowe4 ze względu na podmiot dostawy i sposób jego określania -kontrakty zawarte na podst. Opisu-k. na podst. Oględzin- według próbki wzoru Elementy kontraktu 1. warunki podstawowe 2. warunki uzupewłniające 3. dane o charakterze formalno-porządkowym Ad1.klałzule tj. towar jego rodzaj gatunek, stopień jakości, opakowanie, cena, termin dostawy, warunki płatności i odbioruAd2. są to warunki dotyczące kar umownych siły wyższej, reklamacji, klauzula poddania kontraktu kraju klauzula arbitrażu i inne Ad3. dotyczą one nazw i adresów stron, datę i miejsca sporządzania kontraktu, nr ewidencyjnego. Opusty od ceny umowy to rabaty, skonta, bonifikaty i refakcje - rabaty np. umowne ustalone w czasie sporządzania kontraktów, uznaniowe seryjne, klientowski -skonta jest to procentowy opust udzielony od ceny towaru za dokonane płatności gotówką lub za wcześniejsze uiszczenie kwoty za towar przed terminem