Gospodarka w służbie monarchii absolutnej, Prezentacje z Gospodarka

Pobierz Gospodarka w służbie monarchii absolutnej i więcej Prezentacje w PDF z Gospodarka tylko na Docsity! Gospodarka w służbie monarchii absolutnej Wprowadzenie Przeczytaj Schemat Sprawdź się Dla nauczyciela Bibliografia: Źródło: Ludwik XIV do ławników i kupców Marsylii, 26 VIII 1664 , [w:] Historia powszechna. Czasy nowożytne 1640-1870. Wybór tekstów źródłowych, red. B. Krauze, Warszawa 1951, s. 55–56. Źródło: Przywilej Ludwika XIV dla przedsiębiorcy Guicharda z 17 II 1671 r. , [w:] Historia nowożytna 1648–1789. Wybór tekstów, oprac. K. Piwarski, Warszawa 1954, s. 44. Źródło: Adam Smith, Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, [w:] Wiek XVI– XVIII w źródłach, oprac. S.B. Lenard, M. Sobańska-Bondaruk, Warszawa 1997, s. 354. Źródło: Sébasen Le Prestre de Vauban, Traktat, [w:] Historia nowożytna 1648–1789. Wybór tekstów, oprac. K. Piwarski, Warszawa 1954, s. 83–85. Źródło: Jean-Bapste Colbert, Memoriał Colberta, [w:] Historia nowożytna 1648–1789. Wybór tekstów, oprac. K. Piwarski, Warszawa 1954, s. 42–44. Przeczytaj Bogactwo mierzone wartościowym kruszcem Aparat władzy rodzącej się monarchii absolutnej pochłaniał znaczne sumy pieniędzy. Sposobem na powiększenie dochodów państwowych było zwiększenie dotychczasowych i wprowadzenie nowych podatków, a na dłuższą metę – wzmożona aktywność państwa w gospodarce. Ta ostatnia wspierała się na doktrynie merkantylizmu i miała zapewnić skarbowi państwa maksymalne dochody. Merkantylizm był zbiorem praktycznych wskazówek mających na celu umocnienie siły gospodarczej państwa. Naczelna zasada polityki gospodarczej głosiła konieczność uzyskania dodatniego bilansu handlowego przy założeniu, że miernikiem potęgi państwa jest ilość szlachetnych kruszców nagromadzonych w kraju. Realizacji tego celu służyła polityka celna, która polegała na ustanawianiu wysokich ceł na wwożone towary i niskich na wywożone. Aby ograniczyć import i zwiększyć eksport, należało popierać produkcję krajową. Czyniono to poprzez subwencje, pożyczki i zamówienia państwowe dla właścicieli manufaktur, wspieranie nowych gałęzi produkcji, a nawet przez zakładanie manufaktur rządowych, prowadzonych na rachunek państwa. Podjęto również prace nad rozwijaniem infrastruktury gospodarczej – budowano drogi, w tym również rzeczne, rozbudowywano porty morskie (patrz schemat poniżej). Schemat przedstawiający merkantylizm. Na jego podstawie wymień i omów kluczowe cele gospodarki merkantylnej. Źródło: Contentplus.pl, oprac. na podst. „Śladami przeszłości", Nowa Era, Gdańsk 2010, licencja: CC BY-SA 3.0. Kardynał stawia na flotę Francja należała do tych państw, które zasady merkantylizmu zaczęły wprowadzać u siebie najwcześniej oraz robiły to w sposób najbardziej wszechstronny i kompletny. Polityka Warsztat tkacki według ryciny z XVII w. Jakie manufaktury wspierano we Francji? Źródło: Wielka historia świata, str. 71, tylko do użytku edukacyjnego. merkantylna pojawiła się już za panowania Henryka IV (1580–1610), na dobre zadomowiła się w czasach rządów Ludwika XIII (1610–1643), a najwyższy rozkwit osiągnęła za Ludwika XIV (1643–1715). Na gospodarkę francuską za panowania Ludwika XIII przemożny wpływ wywierał kardynał Armand de Richelieu. Trafnie ocenił, że źródłem rosnącej potęgi Anglii i Holandii jest handel, dlatego podjął zakrojone na szeroką skalę działania w tym zakresie. Jednym z najważniejszych punktów swojego programu gospodarczego, który przedstawił w latach 1626–1627, była rozbudowa floty handlowej oraz wojennej, mającej stać na straży zamorskich interesów kraju. Z inicjatywy kardynała państwo odkupywało porty od dotychczasowych właścicieli. Do kierowania sprawami morza powołano specjalny urząd – Conseil de la Marine – a sam pierwszy minister uzyskał tytuł generalnego intendenta francuskiej żeglugi i handlu. Kolejnym krokiem w celu ożywienia francuskiego handlu było utworzenie własnych kompanii kupieckich, te jednak mimo starań nie mogły sprostać konkurencji kompanii angielskich oraz holenderskich i upadały po zaledwie kilku latach działalności. Richelieu otoczył także opieką rodzimą wytwórczość przemysłową. Starał się stworzyć dla niej dogodne warunki przez próby wprowadzania ograniczeń, a nawet całkowitego zakazu importu różnych konkurencyjnych towarów. Przede wszystkim wspierał francuskie przedsiębiorstwa, zwłaszcza tekstylne. Pod rządową protekcją rozwinął się przemysł jedwabniczy w Tours, a w Lyonie i Montpellier powstały nowe manufaktury. Gospodarka państwowa pod kierunkiem Colberta Pomyślne warunki do dalszego rozwoju gospodarczego stworzył następca Richelieugo, kardynał Mazarin, ale w potęgę gospodarczą przekształcił Francję Jean‐Baptiste Colbert (1619–1683) – najpierw osobisty doradca Ludwika XIV, a później generalny kontroler finansów i minister marynarki. Transakcje handlowe. Rycina z książki Jacquesa Savary’ego Le parfait négociant, wydanej w 1675 r. Opisz, w jakim miejscu odbywają się przedstawione transakcje i jaki może to mieć związek z polityką kardynała Richelieu? Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna. Rosnące wydatki monarchii – związane z jej mocarstwową, ekspansjonistyczną polityką zewnętrzną, wysokimi kosztami utrzymania wystawnego dworu, jak również zaspokajaniem finansowych roszczeń arystokracji i szlachty – wyznaczyły główny cel polityki ekonomicznej Colberta. Było nim zwiększenie dochodów państwa. Cel ten osiągnął poprzez wspieranie produkcji przemysłowej. Działania Colberta miały charakter kompleksowy i zostały starannie przygotowane. Rozpoczął je od przeprowadzenia zakrojonych na szeroką skalę badań nad zasobami naturalnymi kraju, a nawet – mając na uwadze dostępność siły roboczej – analizy sytuacji demograficznej w poszczególnych regionach Francji. Na tej podstawie opracował plan rozwoju gospodarczego uwzględniający przydatność danych regionów w różnych gałęziach gospodarki. Chronić rodzimą gospodarkę za wszelką cenę Kierując się zasadami merkantylizmu, generalny kontroler finansów dążył przede wszystkim do uzyskania dodatniego bilansu w handlu zagranicznym. Służyły temu działania w dwóch kierunkach. Po pierwsze Colbert stwarzał warunki do zwiększenia produkcji tych towarów, które do tej pory były w znacznych ilościach importowane. W celu zapewnienia fachowej siły roboczej sprowadzał wysoko wykwalifikowanych specjalistów z zagranicy, np. górników ze Szwecji, blacharzy z Niemiec, z Anglii i Holandii sukienników, a z Włoch wykonawców luster weneckich. Jednocześnie wprowadził zakaz emigracji dla francuskich rzemieślników. Dzięki tym działaniom rozwinęła się znacznie produkcja tkanin, luster oraz innych artykułów zbytku i przedmiotów codziennego użytku. Colbert dbał też, aby mieć rodzimych malarzy, architektów i rzeźbiarzy, aby nie płacić artystom włoskim przy ogromnych zamówieniach dla dworu. W tym celu utworzono akademie sztuk, które wykształciły wielu znakomitych rodzimych artystów. Portret Jeana-Bapste’a Colberta pędzla Claude’a Lefèbvre’a, ok. 1666 r. Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna. Słownik bilans handlowy (łac. bilanx - waga o dwóch szalach) różnica między eksportem a importem danego państwa doktryna gospodarcza (łac. doctrina - nauka) uporządkowany zbiór założeń, poglądów i twierdzeń dotyczących oddziaływania państwa na gospodarkę infrastruktura gospodarcza (infra- pierwszy człon wyrazów złożonych odpowiadający polskiemu pod-, poniżej- + struktura - łac. structura - całość zbudowana z elementów) określenie odnoszące się do urządzeń i instytucji (np. w dziedzinie handlu, oświaty) niezbędnych do zapewnienia sprawnego funkcjonowania gospodarki kompania handlowa (fr. compagnie - grono, grupa ludzi) w epoce nowożytnej spółka założona w celu prowadzenia handlu zamorskiego merkantylizm (fr. mercantile, z łac. mercantis - handlowiec) doktryna ekonomiczna oraz system ekonomiczny i polityka państwa, charakteryzujące się dążeniem do zwiększenia sił i bogactwa państwa przez aktywne popieranie produkcji i handlu w celu zapewnienia dodatniego bilansu handlowego w obrotach zagranicznych kolbertyzm system gospodarczy wprowadzony we Francji (jego nazwa pochodzi od nazwiska Jeana‐Baptiste'a Colberta) i będący podporą rządów absolutnych Ludwika XIV; wychodził od zasad merkantylizmu, stawiając na rozwój manufaktur i wspierając eksport kosztem importu Słowa kluczowe merkantylizm, Ludwik XIII, Ludwik XIV, Jean‐Baptiste Colbert, kompanie kupieckie, Armand de Richelieu, monarchia absolutna Bibliografia Baszkiewicz J., Historia Francji, Wrocław 1999. Gaxotte P., Ludwik XIV, Warszawa 1984. Kersten A., Historia powszechna. Wiek XVII, Warszawa 1984. Kuliszer J., Powszechna historia gospodarcza średniowiecza i czasów nowożytnych. Tom 2, Warszawa 1961. Maciejewski M., Powszechne dzieje gospodarcze od końca XV wieku do 1939 r., Wrocław 2000. Mikulski K., Wijaczka J., Historia powszechna. Wiek XVI‐XVIII, Warszawa 2012. Murat I., Colbert, Warszawa 1998. Grzybowski S.,Wielka historia świata. Tom 6. Narodziny świata nowożytnego 1453‐1605, Warszawa 2005. Wielka historia świata. Tom 7, Świat w XVII w., red. A. Podraza, Warszawa 2005. Wójcik Z., Historia powszechna XVI‐XVII w., wyd. XII, Warszawa 2012. Wyczański A., Historia powszechna. Wiek XVI, Warszawa 1987. Pomian R., Wojna, absolutyzm, modernizacja, rewolucja, „Mówią Wieki” 10/1992. Schemat Polecenie 1 Zapoznaj się ze schematem przedstawiającym przejawy absolutyzmu w głównych płaszczyznach życia społecznego we Francji. Która ze wspomnianych postaci odegrała twoim zdaniem najważniejszą rolę w procesie budowy absolutnej monarchii we Francji? Uzasadnij swoją odpowiedź. Francuski port na obrazie Claude’a Lorraina namalowanym około roku 1639, w szczytowym okresie merkantylizmu. Źródło: Contentplus.pl na podstawie obrazu Claude’a Lorraina z wikimedia.org, tylko do użytku edukacyjnego. Polecenie 2 Oceń znaczenie merkantylizmu dla rozwoju mocarstwowej pozycji Francji. Twoja odpowiedź Twoja odpowiedź państwa. Poza korzyścią, wynikającą ze ściągnięcia do królestwa znacznej ilości gotówki, pewnym jest, że przez rozkwit rękodzieł milion ludzi, gnuśniejących dotąd w lenistwie, będzie mogło zarabiać na życie: że pokaźna ich liczba znajdzie zajęcie przy żegludze i portach, a pomnożenie liczby okrętów niemal w nieskończoność pomnoży również wielkość i potęgę państwa. Źródło: Jean-Bapste Colbert, Memoriał Colberta, [w:] Historia nowożytna 1648–1789. Wybór tekstów, oprac. K. Piwarski, Warszawa 1954, s. 42–44. Przyporządkuj poniższe elementy do odpowiedniej grupy. Wady występujące w handlu zagranicznym Francji Kluczowe działania w celu zwiększenia dochodów Francji Zarabianie na pośrednictwie w wymianie towarowej – sprowadzanie towarów z kolonii, a następnie sprzedawanie ich w krajach Europy Północnej w zamian za surowce. Przyzwolenie na import do Francji towarów zagranicznych. Zgoda na to, aby warunki wymiany handlowej były dyktowane przez cudzoziemców, którym pozwolono przejąć inicjatywę. Zahamowanie napływu zagranicznych towarów do Francji w celu poprawy bilansu handlowego. Ćwiczenie 3 Zapoznaj się z tekstem źródłowym – fragment traktatu Sébasena Le Prestre de Vaubana (inżyniera wojskowego, marszałka Francji i ekonomisty) z roku 1707 – a następnie wykonaj polecenie. Sébasen Le Prestre de Vauban Traktat Chociaż system, jaki proponuję, zawiera w sobie i obejmuje wszystko, co na ten temat można powiedzieć, uważam za swój obowiązek dodać pewne wyjaśnienia, które nie będą bezużyteczne biorąc pod uwagę uprzedzenia, jakie się ma przeciwko wszystkiemu, co ma pozór nowości. […] Wszystkie badania, podjęte przeze mnie od tylu lat, doprowadziły mię do stwierdzenia, że w ostatnich czasach niemal dziesiąta część ludności przywiedziona została do żebractwa, jakoż istotnie żebrze: że na pozostałe dziewięć części pięć nie jest w stanie udzielać jałmużny, ponieważ same spadły bez mała do tego samego stanu, z czterech zaś pozostałych trzy znajdują się w położeniu niezwykle ciężkim, przygniecione długami i trapione procesami. […] Honor i sumienie nakazują mi przedstawić Najjaśniejszemu Panu to, co zawsze było moim mniemaniem, że Francja nie miała dostatecznych względów dla niższych warstw ludu i mało je sobie ceniła, tak że stanowi on dzisiaj najbardziej wyniszczoną i wynędzniałą część królestwa, a jednakowoż stanowi on część najważniejszą ze względu na swą liczebność i rzeczywiste usługi; on to bowiem ponosi wszystkie ciężary, on zawsze najwięcej cierpiał i jeszcze dalej cierpi. […] Oto są masy dołowe ludu, które przez swą pracę i swój handel […] wzbogacają królestwo; one dają armiom królewskim na lądzie i morzu całego rekruta i marynarzy, jako też znaczną część oficerów; one dostarczają wszystkich drobnych kupców i urzędników sądowych; one wykonują sztuki i rzemiosła, zajmują się handlem i rękodziełami tego królestwa; one dostarczają pracowników na roli i w winnicy […], by rzec jednym słowem, one spełniają wszystkie poślednie prace na wsi i po “ 輸 miastach […]. […] Oto jakie znaczenie tej części ludu, tak użytecznej a tak pogardzanej, która tyle wycierpiała i tyle cierpi w chwili obecnej. Wolno mieć nadzieję, że ustanowienie dziesięciny królewskiej usunie to wszystko w niespełna piętnastu latach, i przywróci królestwu pełną obfitość ludzi i dóbr. Skoro bowiem ludzie prości nie będą tak uciśnieni, łatwiej zawierać będą małżeństwa, lepiej się odżywiać i odziewać, będą mieli dzieci zdrowsze i szczęśliwiej uchowane, raźniej zakrzątną się około swych spraw […]. Jest rzeczą ustaloną, że wielkość monarchów mierzy się liczbą ich poddanych: oto na czym zasadza się ich dobro, szczęście, bogactwo, powodzenie i poważanie, jakiego zażywają w świecie. Źródło: Sébasen Le Prestre de Vauban, Traktat, [w:] Historia nowożytna 1648–1789. Wybór tekstów, oprac. K. Piwarski, Warszawa 1954, s. 83–85. Wskaż zdania zgodne z treścią tekstu źródłowego. Autor widział możliwość poprawy warunków życia ludu przez zmiany w opodatkowaniu. Autor uważał, że należy poprawić warunki życia ludu wyłącznie ze względów humanitarnych. Według autora najlepszą drogą do wzrostu dochodów państwa jest eksploatacja poddanych. Według autora poprawa warunków życia ludu leży w interesie państwa.     Ćwiczenie 5 Przeczytaj tekst źródłowy i na jego podstawie wymień stosowane wobec francuskich przedsiębiorców formy protekcji. Przywilej Ludwika XIV dla przedsiębiorcy Guicharda z 17 II 1671 r. Powodowani zwykłym staraniem dostarczania naszym poddanym obfitości niezbędnych dla nich przedmiotów przez stworzenie nowych rękodzieł oraz opiekę udzieloną przedsiębiorcom, zachęciliśmy Piotra Guicharda, kupca z naszego miasta St. Quenn, by założył w tym mieście rękodzieło materii bawełnianych i innych wyrobów z bawełny i nici. Rzeczony Guichard przedstawił nam najuniżeniej, że fabryka taka nigdy przedtem w królestwie naszym nie istniała, przeto zmuszony był poczynić znaczne wydatki, by ściągnąć z obcych krajów rzemieślników, tak dla zbudowania warsztatów, jak wyrobu materyj […]. Z tych przyczyn, chcąc okazać rzeczonemu przedsiębiorcy naszą życzliwość, jak też w uznaniu kosztów i wydatków już poczynionych oraz tych, które uczynić może dla swego zakładu w przyszłości, dozwalamy i przyznajemy mu prawo zajmowania się w naszym mieście St. Quenn oraz okolicy wyrobem wszelkiego rodzaju materiałów bawełnianych, nicianych i lnianych. Równocześnie zabraniamy wszelkim innym osobom jakiegokolwiek urodzenia i zawodu przeszkadzać mu w pracy, niepokoić go, naśladować i fałszować rzeczone wyroby, tak w mieście jak 10 mil dokoła na przeciąg 10 lat począwszy od marca następnego roku, a to pod karą konfiskaty wyrobów i krosien oraz 20 000 liwrów grzywny, z tego 1/3 dla nas, 1/3 dla szpitala w St. Quenn a 1/3 dla przedsiębiorcy […]. Chcąc zaś dać mu poznać, jak miłe jest nam założenie tego rękodzieła, oraz dostarczyć mu środków na utrzymanie i powiększenie warsztatu, czynimy mu podarek z sumy 12 000 liwrów […]. Gwoli tym większej zachęty do gorliwych starań nad rękodziełami zwalniamy dom rzeczonego przedsiębiorcy oraz jednego “ 醙 z jego towarzyszów od wszelkich kwaterunków wojskowych. […] Nakazujemy również, by przez czas trwania przywileju nie był on pociągany do płacenia wyższego podatku aniżeli w r. 1670. Źródło: Przywilej Ludwika XIV dla przedsiębiorcy Guicharda z 17 II 1671 r. , [w:] Historia nowożytna 1648–1789. Wybór tekstów, oprac. K. Piwarski, Warszawa 1954, s. 44. Twoja odpowiedź Ćwiczenie 6 Przeczytaj tekst źródłowy i wykonaj zamieszczone pod nim polecenia. Ludwik XIV do ławników i kupców Marsylii, 26 VIII 1664 Oznajmiamy wam również, że w rzędzie wydatków naszego państwa przeznaczyliśmy sumę miliona liwrów rocznie na podniesienie rękodzieł i rozwinięcie żeglugi, nie licząc nierównie większych sum, przeznaczonych na zasilenie kompanij indyjskich: wschodniej i zachodniej. Rozkazaliśmy również pracować bez przerwy nad zniesieniem wszelkich myt, pobieranych na spławnych rzekach. Z górą milion liwrów wyłożono na naprawę dróg publicznych, nad którymi rozkazaliśmy również pracować bez przerwy […]. Wszystkim naszym ambasadorom lub rezydentom przy dworach zaprzyjaźnionych z nami monarchów wydaliśmy zlecenie, by poczynili w naszym, imieniu stosowne przedłożenia, zmierzające do wymierzenia sprawiedliwości wszelkim zażaleniom, ze strony kupców i zachowania całkowitej wolności handlu. Zapewniamy wygodne pomieszczenie na naszym dworze i w naszym orszaku wszystkim kupcom, przybywającym tam w interesach handlowych na cały czas ich pobytu, rozkazawszy wielkiemu marszałkowi, mającemu nadzór nad naszym domem, przeznaczyć na ten cel specjalny budynek, który będzie się zwał Domem Handlowym. […] Wszyscy kupcy, uprawiający handel morski, którzy zechcą w tym celu zakupić lub zbudować nowe okręty, otrzymają od nas wynagrodzenie, by im w tym dopomóc: wszyscy zaś ci, którzy podejmą dalekie podróże i przedłożą zaświadczenie w przepisanej przez nas formie, otrzymają również wynagrodzenie za każdą tonę przywiezionego lub wywiezionego towaru. Źródło: Ludwik XIV do ławników i kupców Marsylii, 26 VIII 1664, [w:] Historia powszechna. Czasy nowożytne 1640- 1870. Wybór tekstów źródłowych, red. B. Krauze, Warszawa 1951, s. 55–56. “ 醙 Dla nauczyciela Autor: Joanna Kalinowska Przedmiot: Historia 2022, Historia Temat: Gospodarka w służbie monarchii absolutnej Grupa docelowa: Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum Podstawa programowa: Zakres podstawowy Treści nauczania – wymagania szczegółowe Zakres podstawowy XVII. Europa w XVI–XVII w. Uczeń: 1) przedstawia drogę do nowego modelu monarchii europejskich w epoce nowożytnej, z uwzględnieniem charakterystyki i oceny absolutyzmu francuskiego; Treści nauczania - wymagania szczegółowe Zakres podstawowy XVII. Europa w XVI i XVII wieku. Uczeń: 1) przedstawia drogę do nowego modelu monarchii europejskich w epoce nowożytnej, z uwzględnieniem charakterystyki i oceny absolutyzmu francuskiego; Kształtowane kompetencje kluczowe: kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji; kompetencje cyfrowe; kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się; kompetencje obywatelskie. Cele operacyjne: Uczeń: opisuje związki między wystawnym życiem francuskiego dworu a popieraniem rodzimej produkcji przemysłowej i eksportu. wyjaśnia, jak francuski merkantylizm przełożył się na większą liczbę statków, tkanin i luster. ocenia wpływ polityki merkantylnej na sytuację wewnętrzną Francji i relacje międzynarodowe. Strategie nauczania: konstruktywizm; konektywizm. Metody i techniki nauczania: rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych; analiza materiału źródłowego (porównawcza); dyskusja. Formy pracy: praca indywidualna; praca w parach; praca w grupach; praca całego zespołu klasowego. Środki dydaktyczne: komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu; zasoby multimedialne zawarte w e‐materiale; tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda; telefony z dostępem do internetu. Przebieg lekcji Faza wstępna: 1. Nauczyciel wyświetla uczniom temat, cel zajęć zawarte w sekcji „Wprowadzenie” oraz wspólnie z nimi ustala kryteria sukcesu. 2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‐materiałem. Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje. Faza realizacyjna: 1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każ,de z pytań powinno rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Pytania powinny dotyczyć zagadnień merkantylizmu, działań kardynała Armanda Richelieu oraz Jeana‐Baptiste'a Colberta. Uczniowie spacerują po klasie i na umówiony dźwięk znajdują kogoś do pary, następnie zadają pytania sformułowane podczas czytania tekstu i na nie odpowiadają. 2. Praca w grupach z treścią e‐materiału. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w sekcji „Schemat” (absolutyzm i jego przejawy) układają pytania do quizu dla innych grup. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na ilość poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską drużynę, np. ocenami z aktywności. 3. Jako podsumowanie pracy ze schematem uczniowie wykonują w parach polecenie numer 2 - oceniają znaczenie merkantylizmu dla rozwoju mocarstwowej pozycji Francji. Wybrana para przedstawia propozycję swojej odpowiedzi, pozostali uczniowie mogą ją uzupełniać. 4. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia nr 1‐4 (praca z tekstami źródłowymi), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką. 5. W kolejnym kroku uczniowie wykonują w grupach ćwiczenia nr 5‐8, następnie wylosowana grupa prezentuje swoje rozwiązania na forum. Pozostałe grupy komentują i uzupełniają informacje. Nauczyciel poleca, aby wybrany uczeń omówił różnice między monarchią stanową a absolutną. Faza podsumowująca: 1. Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”. 2. Nauczyciel rozdaje uczniom ankietę ewaluacyjną z oceną lekcji, pracy własnej uczniów oraz pracy klasy. Praca domowa: Przygotuj krótką notatkę, w której opiszesz jedną z postaci, która twoim zdaniem odegrała najważniejszą rolę w procesie budowy absolutnej monarchii we Francji. Uzasadnij swój wybór. Materiały pomocnicze: Baszkiewicz J., Historia Francji, Wrocław 1999. Gaxotte P., Ludwik XIV, Warszawa 1984. Kersten A., Historia powszechna. Wiek XVII, Warszawa 1984. Kuliszer J., Powszechna historia gospodarcza średniowiecza i czasów nowożytnych. Tom 2, Warszawa 1961. Maciejewski M., Powszechne dzieje gospodarcze od końca XV wieku do 1939 r., Wrocław 2000.