Gra dydaktyczna w zakresie nauczania chemii w szkole ..., Egzaminy z Chemia

Pobierz Gra dydaktyczna w zakresie nauczania chemii w szkole ... i więcej Egzaminy w PDF z Chemia tylko na Docsity!

Gra dydaktyczna w zakresie nauczania chemii w szkole ponadpodstawowej

1. Wybrany obszar chemii i klasa, w której będą prowadzone zajęcia. Dział: Wielofunkcyjne pochodne węglowodorów. Klasa 4 szkoły ponadpodstawowej.
2. Zagadnienie metodyczne stanowiącego podstawę przygotowania gry – cele dla młodego nauczyciela w zakresie rozwijania kompetencji metodycznych. Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie pojęć: monosacharydy, oligosacharydy, polisacharydy;
• bada skład pierwiastkowy sacharydów;
• dzieli cukry na proste i złożone;
• klasyfikuje monosacharydy ze względu na grupę funkcyjną (aldozy, ketozy) i wielkość cząsteczki;
• zapisuje wzory łańcuchowe: rybozy, glukozy i fruktozy; wykazuje, że monosacharydy należą do polihydroksyaldehydów lub polihydroksyketonów;
• zapisuje wzory taflowe (Hawortha) glukozy i fruktozy, wskazuje wiązanie półacetalowe;
• doświadczalnie potwierdza obecność grupy aldehydowej w cząsteczce glukozy;
• omawia właściwości glukozy i fruktozy, wskazuje podobieństwa i różnice;
• doświadczalnie odróżnia glukozę od fruktozy;
• planuje ciąg przemian pozwalających przekształcić cukry proste w inne związki organiczne;
• wyjaśnia znaczenie pojęcia disacharydy;
• zapisuje wzory taflowe sacharozy i maltozy, wskazuje wiązanie półacetalowe i wiązanie O-glikozydowe;
• doświadczalnie sprawdza, czy sacharoza ma właściwości redukujące;
• przeprowadza hydrolizę sacharozy i sprawdza właściwości redukujące produktów tej reakcji chemicznej;
• sprawdza doświadczalnie właściwości redukujące maltozy;
• wyjaśnia, dlaczego maltoza wykazuje właściwości redukujące, a sacharoza ich nie wykazuje;

• zapisuje równania reakcji hydrolizy sacharozy i maltozy;
• podaje przykłady polisacharydów;
• porównuje budowę cząsteczek skrobi i celulozy;
• porównuje właściwości skrobi i celulozy wynikające z różnicy w budowie ich cząsteczek;
• bada właściwości skrobi;
• przeprowadza reakcję charakterystyczną skrobi;
• zapisuje uproszczone równanie reakcji hydrolizy polisacharydów. Gra rozwija umiejętności społeczne: przestrzeganie zasad i cierpliwość czekania na swój ruch, mobilizuje do pracy wszystkich uczniów, podnosi ich aktywność. Ponadto sprawdza wiedzę i umiejętności uczniów, a także ćwiczy umiejętność pracy w grupie.

3. Temat gry: Sacharydy.
4. Regulamin gry. Czas trwania gry: 4 0 minut. Scenariusz: Gra przeznaczona jest dla 3 - 4 osób. Każdy z graczy wybiera jeden pionek w dowolnym kolorze. Grę rozpoczyna gracz, który wyrzuci największą liczbę oczek. Uczeń rozpoczyna grę z pola „Start”, przesuwając swój pionek o liczbę pól wyrzuconych kostką. Gracze rzucają kostką do gry i poruszają się pionkami po planszy w kierunku pola „Meta”. Na wybranych polach oznaczonych symbolami czekają nie tylko przeszkody. Znakami „S”, „P” oraz „R” oznaczone są miejsca, w których uczeń musi wykazać się wiedzą chemiczną. Uczeń prawidłowo odpowiadając na pytanie zdobywa określoną ilość punktów:
   • struktury 1 pkt.
     • pytania 2 pkt.
     • reakcje 3 pkt. Pytanie z puli kart z pytaniami czyta swojemu przeciwnikowi kolejny gracz z kolejki. Podsumowanie efektów: Wygrywa ta osoba, która zdobędzie największą ilość punktów i dotrze do mety. Podczas gry uczniowie ćwiczą umiejętność pisania równań reakcji

Po poprawnej odpowiedzi na pytanie - dodatkowy rzut kostką Po poprawnej odpowiedzi na pytanie – przejście na pole wskazane strzałką Gracz losuje pytanie z puli pytań oznaczonych kolorem żółtym Po poprawnej odpowiedzi na pytanie - dodatkowy rzut kostką

5. Wskazanie rekwizytów niezbędnych do przeprowadzenia gry. Plansza do gry (załącznik 1), pionki (mogą być nakrętki od butelek lub flamastrów, guziki), kostka do gry.
6. Autoewaluacja gry – załącznik – Arkusz analizy walorów gry.

Załącznik 1 Plansza do gry

Start

Stop

Załącznik 2 Pytania i odpowiedzi do gry

• struktury 1 pkt. (1 5 pytań) Podaj nazwę cukru. Podaj nazwę cukru. Odp. glukoza Odp. fruktoza Podaj nazwę cukru. Podaj^ nazwę cukru. Odp. ryboza Odp. glukoza

Podaj nazwę cukru. Podaj nazwę cukru. Odp. sacharoza Odp. maltoza Podaj nazwę cukru. (^) Podaj nazwę cukru. Odp. laktoza Odp. amylopektyna

Dokończ zdanie. Cząsteczka laktozy zbudowana jest z reszt … Dokończ zdanie. Cząsteczka celobiozy zbudowana jest z reszt … Odp. Glukozy i galaktozy Odp. Z dwóch reszt glukozy, ale o innej konfiguracji przestrzennej niż w maltozie Podaj nazwę związku Odp. Kwas glukonowy C C C C CH 2 OH C HO^ O HO OH OH OH H H H H

• pytania 2 pkt. ( 28 pytań) Co to są monosacharydy? Odp. To cukry proste, które zawierają w swoich cząsteczkach od 3 do 8 atomów węgla. Jaką grupę funkcyjną zawierają aldozy? Odp. - CHO, aldehydową Jaką grupę funkcyjną zawierają ketozy? Odp. =CO, ketonową Dlaczego glukoza i fruktoza są izomerami? Odp. Ponieważ mają ten sam skład chemiczny, różnią się strukturą. W jaki sposób tworzy się wiązanie półacetalowe? Odp. To wiązanie tworzy się między atomem węgla grupy karbonylowej a przedostatnim atomem węgla łańcucha głównego. Co to są anomery? Odp. To stereoizomery różniące się rozmieszczeniem podstawników - H i - OH przy anomerycznym atomie węgla (C 1 dla aldoz i C 2 dla ketoz) w cyklicznych odmianach sacharydów.

Co to są disacharydy? Odp. To inaczej dwucukry, związki organiczne utworzone w wyniku połączenia dwóch cząsteczek monosacharydów. W jaki sposób powstaje wiązanie glikozydowe? Odp. Wiązanie glikozydowe może powstać w reakcji kondensacji półacetalowej grupy hydroksylowej - OH jednego monosacharydu z dowolną grupą - OH drugiego monosacharydu z wydzieleniem cząsteczki wody. Jaki jest odczyn wodnego roztworu sacharozy? Odp. obojętny Czy sacharoza ulega próbie Tollensa i Trommera i dlaczego? Odp. Nie, bo nie ma właściwości redukujących, w jej cząsteczce nie ma grupy aldehydowej Co to są polisacharydy? Odp. To wielkocząsteczkowe związki chemiczne utworzone z pierścieni monosacharydów połączonych wiązaniami glikozydowymi. Czy maltoza ma właściwości redukujące? Odp. Tak, ponieważ jeden z pierścieni w cząsteczce maltozy „otwiera się” i powstaje grupa aldehydowa. Czy laktoza ma właściwości redukujące? Odp. Tak. Jakie produkty tworzą się w reakcji hydrolizy laktozy? Odp. Glukoza i galaktoza

Które cukry budują cząsteczkę skrobi? Odp. Amyloza i amylopektyna. Wymień właściwości fizyczne skrobi. Odp. To bezpostaciowa substancja stała o białej barwie, nie rozpuszcza się w zimnej wodzie, w gorącej wodzie pęcznieje tworząc kleik skrobiowy. W jaki sposób można wykryć skrobię w artykułach spożywczych? Odp. Na badaną substancję należy nanieść kroplę jodyny. Ciemnoniebieskie zabarwienie świadczy o obecności skrobi. Podaj nazwę substancji, które tworzą się w pierwszym etapie hydrolizy skrobi. Odp. dekstryny Omów budowę celulozy. Odp. Celuloza to polisacharyd zbudowany z reszt glukozowych połączonych w długie, nierozgałęzione łańcuchy wiązaniami glikozydowymi o odmiennej konfiguracji niż w skrobi. Długie łańcuchy cząsteczek celulozy są ułożone obok siebie i tworzą włókna dzięki powstającym między nimi wiązaniom wodorowym. Cząsteczki celulozy są zbudowane z dużej liczby reszt glukozowych. Wymień właściwości fizyczne celulozy. Odp. Czysta celuloza jest białą, włóknistą masą. Włókna celulozy nie rozpuszczają się w wodzie.

Napisz równanie reakcji hydrolizy sacharozy, wskaż katalizator tej reakcji.

Odp. C 12 H 22 O 11 + H 2 O  C 6 H 12 O 6 +

C 6 H 12 O 6

Katalizator: HCl, enzymy Jakie produkty powstają w reakcji hydrolizy sacharozy? Odp. Tworzą się monosacharydy: glukoza i fruktoza. Jakie produkty tworzą się w reakcji hydrolizy laktozy? Odp. Glukoza i galaktoza Napisz równanie reakcji hydrolizy skrobi. Podaj katalizator dla tej reakcji.

Odp. (C 6 H 10 O 5 )n + nH 2 O  (C 6 H 10 O 5 )x 

n C 6 H 12 O 6 katalizator: HCl lub enzymy Bibliografia https://www.bryk.pl/wypracowania/chemia/chemia-organiczna/19287-cukry.html 05.05. https://pl.wikipedia.org/wiki/Fruktoza 05.05. https://www.szkolnictwo.pl/szukaj,Ryboza 05.05. https://www.szkolnictwo.pl/test,10,2590,5,Fruktoza 05.05. https://www.wikiwand.com/pl/Sacharoza 05.05. http://chemia-cukry.prv.pl/dwucukry.html 05.05. http://chemia-cukry.prv.pl/dwucukry.html 05.05. https://docplayer.pl/16544- 10 - weglowodany-iwona-sak.html 05.05. https://www.wikiwand.com/pl/Amyloza 05.05. https://chemiawp.pl/zadania/wzor-diazotanu-v-celulozy/ 05.05.

Maria Litwin, Szarota Styka-Wlazło, Joanna Szymońska „To jest chemia 2” Chemia organiczna, podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum, Wydawnictwo Nowa Era