Gramatyka opisowa języka włoskiego- Notatki - Gramatyka opisowa - Część 1, Notatki z Język angielski

Pobierz Gramatyka opisowa języka włoskiego- Notatki - Gramatyka opisowa - Część 1 i więcej Notatki w PDF z Język angielski tylko na Docsity! 1 1. Pojęcia fonologii i fonetyki FONOLOGIA-syn.(fonemika, fonematyka)to analiza semiotycznej, znaczeniowej funkcji dzwieków tzw-roli jaką spełniają dzwięki mowy w procesie porozumiewania się. Fonologia koncentruje sie na jednostkowych właściwościach języków zwanych fonemami. Fonem to synonim głoski , ale nie tylko bo może być to szczególna realizacja głoski, może być również dana właściwość prozodyczna języka Właściwość prozodyczna związana jest takimi cechami dystynktywnymi jak akcent, intonacja, tonalizacja ipt. Fonologia jest działem strukturalizmu.Pierwsze opracowania fonologii pochodzą ze szkoły praskiej np. Trubecki, Jacobson. Przed. Fonologii jest sem. Analiza funkcji dzwięków mowy, toznaczy roli jaką spełniają dzwięki w procesie porozumiewania się.W przeciwieństwie do fonetyki czyli nauki o fizycznych, artkulacyjnych, akustycznych dzwiękach mowy oraz ich percepcji, fonologia koncentruje się na takich fonetycznych właściwościach dzwieków mowy , które w sposób skonwencjonowany niosą pewna informację , albo pozwalają zrozumieć informację, stąd związek z semiotyką. Te właściwości fonolog. Dzwięków mowy to specyficzne sygnały , które wynikają z specyficznych tzw. opozycji fonologicznych. W opozycjach fonologicznych czyli zestawieniach dwóch sygnałów nawet niewielkie różnice w brzmieniu dzwięku decydują o semiotycznej, znaczeniowej zmiany, informacji np.: opposizioni fonologiche polskie-lata vs łata buk/puk, wyc/wić, włoskie-cara vs gara, belle/pelle Z takich opozycji fonologicznej wynika podstawowa funkcja mowy albo tzw funkcja fonemów czyli dystynktywna (wyróżniajaca albo odróżniająca) np. Junzione distintiva \ distinguare (od)wyrózniac FONETYKA-jest nauką o głoskach, a głoski to dźwięki mowy. Jest także działem języka ogólnego. Bada dźwięki z tzn.potoku mowy. To też dział gramatyki , chociaż przez wielu usytuowana jest na pograniczu między gramatyka a innymi naukami o języku. Moz na powiedzieć, iż fonetyka to analiza substancji dzwiękowej języka i prowadzi się ją pod kontem: -procesu wytwarzania dzwięków mowy tzw-fonetyka artykulacyjna -procesu odbierania tychze dzwięków tzw-fonetyka audytywna -fizycznych właściwości fali głosowej tzw fonetyka akustyczna -procesy psychiczne związane z wytworzeniem i percepcja dzwieków mowy tzw- psychofonetyka Fonetyka jest to termin ogólnie wskazujacy na przestrzeń danego języka. Centralnym terminem fonetyki jest głoska : un suono/suoni 2. MOWA–właściwość wyróżniająca ludzi wśród innych organizmów(szczególnie ssaków) jest po prostu mową, a mowa to takie wytworzenie dźwięków, przy pomocy narządów mowy, które pozwala na wyartykułowanie zrozumiałych treści –artykulacja. W świecie ssaków jest potrzebne do przekazania informacji(np. pies szczeka, ale nie szczeka cały czas, tylko wtedy, kiedy chce coś przekazać). Mowa wywodzi się od krzyku, pisku itp. dźwięków. MÓWIENIE realizacja mowy JĘZYK MÓWIONY język jest jednym z najwcześniejszych i najskuteczniejszych narzędzi komunikacji, ale żeby był skuteczny muszą być spełnione warunki w sensie ogólnym fizyczno- psychicznym tj. musimy mieć do czynienia z artykulacją głośną-rozpoznawalną przez odbiorcę, który musi znać „kod” interpretacyjny, aby daną przekazaną(wyartykułowaną) informację zrozumieć docsity.com 2 .WYPOWIEDŹ Wypowiedź (inaczej wypowiedzenie) to komunikat językowy lub minimalna jednostka językowa tekstu, która przybiera postać pojedynczego zdania lub zbioru takich zdań. Można je wydzielić przez analizę semantyczną lub formalną. Na gruncie pragmatyki wypowiedź uznaje się za podstawową jednostkę kompetencji komunikacyjnej. W wypowiedzi mówiący przekazuje pewien sąd oraz intencję, wyrażającą się w akcie mowy. Znaczenie wypowiedzi odnosi się do mówiącego, słuchacza i okoliczności wypowiedzi, a więc może się różnić od znaczenia zdania, czym m.in. zajmuje się pragmatyka ZNAK SŁOWNY wyraz lub zdanie GŁOS Głos ludzki to wibracje wytwarzane przez struny głosowe człowieka (dźwięki o określonej częstotliwości). Fałdy głosowe w połączeniu z m.in. zębami, językiem i ustami mogą wytworzyć szerokie spektrum dźwięków, umożliwiając całkowitą zmianę znaczenia wypowiedzi poprzez manipulację tonu lub akcentowanie pojedynczych części. Ton głosu może sugerować, że wypowiedź jest pytaniem, nawet jeśli nie wynika to z formy gramatycznej, oraz zdradzać uczucia, takie jak gniew, szczęście, smutek. Ton głosu może oznaczać, w jakim stopniu mówiącemu na czymś zależy, jak jest do czegoś nastawiony. Na przykład, słowo "przykro mi" zależnie od tonu może oznaczać zarówno skruchę lub żal, jak ironię czy obojętność. Pojmowany jako instrument muzyczny, ludzki aparat głosowy jest uważany za najdoskonalszy instrument dęty. DŹWIĘKI To wibracja z punktu fizycznego, to drżenie jakiegoś ciała w wyniku zetknięcia z innym ciałem, przeniesiona na środek transmisyjny w jakim może być powietrze. Dzwięk jako wibracja jest falą akustyczną. Fala akustyczna wytworzona przez narządy mowy rozpręza się w powietrzu , zmniejszając swoje natężenie... Fale dzwiekowe percypowane są przez nasze narządy słuchu. Bodziec wywołany przez fale głosową w narządach słuchu , przekazywany jest do mózgu w celu odkodowania interpretacji. Człowiek ma wrodzone właściwości wytwarzania fal głosowych i kategoryzowania tych fal. Fale głosowe, które docierają do nas to uderzenie, hałasy, krzyki odgłosy, pianie, i mowa. DŹWIĘKI MOWY Dzwięki powstają przy udziale 3 grup narządów mowy: 1-aparat oddechowy:płuca, przepona, tkawicą, oskrzela 2-grupa narządów związanych z krtanią, strunami głożądy artykulacji np. Wargi , zęby, język, dziąsła, podniebienie twarde , miękkie z językiem. Powietrze wchodzi do płóc , przez tchawicę dostaje się do krtani , napotyka na spręzyste faudy struny, które są zsunięte i rozsunięte pod wpływem powietrza wprowadzone są w drganie.Jeśli struny są zsunięte i tworzą małą szczelinę powietrze napotyka opór i przeciskając się przez szczelinę powoduje mocne drganie, które tworzą głoski dzwięczne a,o,u,i,e. Jeśli są struny rozluźnione i tworzą szerszą szczelinę powstaje mniejsze drganie i powstanie głosek b,p,k,s Powietrze nastepnię przechodzi do jamy gardłowej. Tutaj duzą rolę odgrywa podniebienie miękkie , które jeśli otwiera przestrzeń na jamę ustną powstają głoski ustne. jeśli zamyka wylot do jamy ustnej i jednocześnie otwiera wlot do jamy nosowej powstają głoski nosowe : m,n, itp. ARTYKULACJA Mowa artykułowana - mowa pełnych i zrozumiałych jednostek języka. GŁOSKA Głoska - minimalny składnik mowy (w znaczeniu fonologicznym = fonem) Głoska posiada stały zestaw cech artykulacyjno - akustycznych realizowanych w mowie. Definicja naukowa głoski-jest to percepcyjnie elementarna i segmentalna jednost. Dzwiekowej formy wypowiedzenia .wypowiedzenie to mowa , akt mowy, słowny, komunikat, komunikacja: l'enunciato-wypowiedzenie la comunicazione docsity.com 5 np. Junzione distintiva \ distinguare (od)wyrózniac FUNKCJE DYSTYNKTYWNE FONEMU -pierwsza to dzwięczność i bezdzwięczność suono sordo -bezdzwięczna : p suono sonoro -dzwięczna ; b,o Każda samogłoska jest dzwięczna :a,e,i,o,u di-dzwięczne ti-dzwięczne gola=colla voglio=Joglio -druga to wymowa krótka i długa samogłosek suono lungo-długa suono breve-krótka Iloczas -to jest długość wymawiania głoski. Iloczas tp la quantita. Iloczas ten nie istnieje ani w języku włoskim, ani w polskim, ale istniał w języku włoskim np. Luna-księżyc regina principium Iloczas jest w języku czeskim.W języku polskim iloczas jest w języku manier np. Ejjjj ty malutki. w języku włoskim także Ah siiiiiii, Ma daiiiiiiiiiiiiiiiiiiii Iloczas dotyczy wymowy podwójnych spółgłosek -czyli jedna spółgłoska wymawiana jest dłużej -trzecia to wymowa ustna i nosowa: (m.n,gn) suono orale -głoska ustna-wszystkie samogłoski i i większosc spółgłosek : a,o,u,i,p,v suono nosale -nosowa (m,n,gn) Samogłoski nosowe są w języku polskim.We włoskim ich brak: pol. Te=tg bok/bąk włączać [-a-] -czwarta to wymowa otwarta i zamknięta samogłosek: dotyczy samogłosek e/o vocale aperta vocale chiusa ALLOFONY- alofony-realizacje tych samych głosek w ustawieniach, w sąsiedztwach. Róznica w wymowie jednego dzwięku związana jest z istnieniem allofonów. Wymwa jednego dzwięku w równy sposób w zależności od kontekstu 4. Zastosowanie praktyczne fonetyki Fonetyka ma wiele zastosowań praktycznych: -moze być wykorzystywana w uczeniu poprawnej mowy np. Leczeniu zaburzeń wieku dziecięcego , seplenienie , nie wymawianie r itp. -usówanie naleciałości dialektalnych np. Poczeba./potrzeba -w nauczaniu języków obcych -przy usuwaniu poważnych wad wymowy , związanych z leczeniem narządów mowy. -uwarunkowań psychicznych (logopedia).Poważne wady wymowy mogą być związane z brakiem uzębienia, z nieprawidłowym zgryzem -ustalanie zasad ortograficznych np. W pisaniu wyrazów obcych diler/dealer Szekspir/Shakespear docsity.com 6 dzez/jazz itp. -wykorzystywaniu fonetyki do do tworzenia analizatorów mowy lub sentyzatorów w programach komputerowych -kształceniu mówców , artystów pedagogów, polityków, dziennikarzy -fonetyka może byc traktowana jako podstawa innych nauk: jako podstawa morfologii, fonologii, składni, pragmatyki. -fonetyka może być ważnym elementem w badaniach literaturoznawczych, gdzie ich kombinacje mogą byc środkami stylistycznymi np. Aliteracja polega na wyrażeniu tych samych , albo podobnych głosek w wypowiedzeniu: ang:-it takes two to tango pol;-Bo do tanga trzeba dwojga 5. Działy fonetyki1 1.Fonetyka artykulacyjna (artykulacja/wymowa), opisuje powstanie dzwieków mowy ze względu na udział i zachowań poszczególnych narządów w procesie wytwarzania mowy. Fonetica articolatoria l'articolazione la pronuncia 2 Fonetyka percepcyjna (audytywna)wskazuje na właściwości fal głosowych w procesie słyszenia mowy.Jest fonetica auditiva udire-słyszec 3 Fonetyka akustyczna-bada dzwięki mowy ze względu na fizyczne własciwości fal głosowych.Własciwości te to ich częstotliwość , długośc, wysokość, barwa fonetica acustiva 4 Fonetyka opisowa-bada i opisuje dzwięki mowy, w aspekcie synchronicznym , bada stan obecny systemu fonetycznego danego języka fonetica descrittiva 5 Fonetyka historyczna-bada dzwięki mowy z punktu widzenia diachronicznego , zajmuje się ewolucją fonetyczną dzwięków fonetica storicha 6 Fonetyka eksperymentalna-wykorzystuje urządzenia techniczne , które pozwalają opisać jedostki foniczne dzwięków mowy. 6. wytwarzanie dzwieków mowy WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE To wibracja z punktu fizycznego, to drżenie jakiegoś ciała w wyniku zetknięcia z innym ciałem, przeniesiona na środek transmisyjny w jakim może być powietrze. Dzwięk jako wibracja jest falą akustyczną. Fala akustyczna wytworzona przez narządy mowy rozpręza się w powietrzu , zmniejszając swoje natężenie... Fale dzwiekowe percypowane są przez nasze narządy słuchu. Bodziec wywołany przez fale głosową w narządach słuchu , przekazywany jest do mózgu w celu odkodowania interpretacji. Człowiek ma wrodzone właściwości wytwarzania fal głosowych i kategoryzowania tych fal. Fale głosowe, które docierają do nas to uderzenie, hałasy, krzyki odgłosy, pianie, i mowa. NARZĄDY MOWY Dzwięki powstają przy udziale 3 grup narządów mowy: 1-aparat oddechowy:płuca, przepona, tkawicą, oskrzela 2-grupa narządów związanych z krtanią, strunami glosowymi- to wiązadła fałdy skórne 3-nasada – jama gardłowa, nosowa i ustna. docsity.com 7 Jama ustna to podstawowe narządy artykulacji( zęby, wargi, język, dziąsła, podniebienie twarde i miękie, podniebienie miękie z języczkiem. PROCES POWSTAWANIA DZWIĘKU MOWY Powietrze wchodzi do płóc , przez tchawicę dostaje się do krtani , napotyka na spręzyste faudy(struny), które są zsunięte i rozsunięte pod wpływem powietrza wprowadzone są w drganie.Jeśli struny są zsunięte i tworzą małą szczelinę powietrze napotyka opór i przeciskając się przez szczelinę powoduje mocne drganie, które tworzą głoski dzwięczne a,o,u,i,e. Jeśli są struny rozluźnione i tworzą szerszą szczelinę powstaje mniejsze drganie i powstanie głosek b,p,k,s Powietrze nastepnię przechodzi do jamy gardłowej. Tutaj duzą rolę odgrywa podniebienie miękkie , które jeśli otwiera przestrzeń na jamę ustną powstają głoski ustne. jeśli zamyka wylot do jamy ustnej i jednocześnie otwiera wlot do jamy nosowej powstają głoski nosowe : m,n, itp. 7. Układ narządów mowy przy wytwarzaniu głosek( samogłosek i spółgłosek) 1-Syst.SAMOGŁOSEK/SAMOGŁOSKOWY:W wymowie samogł. I spółgł. Uczestniczą wszystkie narządy mowy. Barwa głosek to postać artykulacji , zależy zasadniczo od ułożenia języka wobec pozostałych części nasady! Podział samogłosek: -Jeśli język ułożony jest blisko przedniej części podniebienia, tworzą się samogłoski przednie/palatalne (atteriori palatari).Są to trzy samogłoski [i], [e otwarte] , [e zamknięte].Pochodzą od il palato???? -jeśli język ułożony jest w tylnej części podniebienia to tworzą się samogłoski tylnie czyli (velari posterioli).Są to [o], [u], [c na odwrót?]które pochodzą od il velo. -jęśli język układa się w środku części podniebienia powstają samogłoski centralne [a] czyli [centriale media] 2 System SPÓŁGŁOSEK/SPÓŁGŁOSKOWY: -jeśli język decyduje o barwie głosek to, jeśli przód języka styka się zębami powstają spółgłoski tzw zębowe dentale/il dente: [t[,[n],[d],[c, czyli tz], [dz, czyli z] -jeśli przód języka styka się z dziąsłami powstają spółgłoski dziąsłowe (alveorali) czyli: [n]- alofon to sama głoska o, [s],-sapere, sono, siena, [z]= s np. Casa-(kaza), cosa-(koza), ciesa- (kieza).Pamiętajmy iż [s] i [z]=s -jeśli czubek języka zbliża się do dziąseł, a jednocześnie do podniebienia twardego, powstają samogłoski plepalatalne (postalveolare): [S]sz a więc sci, sce [tS] cz-przed e-ce przed i-ci [dз] dz a więc ge-genitori, gi-giorno -układ srodka języka wobec podniebienia twrdego, powstają głoski palatalne .W śród nich będą: [Ŋ]-gn-montagna [λ]-gli-maglia docsity.com