Pobierz Gramatyka opisowa języka włoskiego- Notatki - Gramatyka opisowa - Część 2 i więcej Notatki w PDF z Język angielski tylko na Docsity! 9 bevi-pije/bevvi-ja wypiłem już bruto-brutal/brutto-brzydki nono-dziewiąty/nonno-dziadek eravamo-bylismy/erravamo-codzilismy, błądziliśmy eco-echo/ecco-oto camino-komin/mammino-maszeruje copia-ksero/coppia-para caro-drogi/carro-wózek principi-zasady/principi-książka ancora-jeszcze/ancora-kotfica tendine-zasłonki/tendine scięgno compito-grzeczny/compito-zadanie subito-podnieść, podlewać/subito-zaraz, natychmiast ambito od ambitare-poszukać/ambito-środowisko, otoczenie seguito-sledzić/seguito-ciąg dalszy [Л] ,[Ŋ-wygląda jak małe p], [λ]-w pozycji międzywokalicznej wymawiane są zawsze podwójnie.: guscio [guSSo] segno [seŊŊo] paglia [pa λ λa] Równiez i [ts], [dz] [?]w tej pozycji najczęściej jako podwójne: Lazio [latstsjo] la zia [ladzdzia] la zona [la dzdzona] eccezione [e tftfetstsjone] [j], [w] nie tworzą gerinantów maiale: maiale, tre uova, kiwi, rosa, risvegliare -20 fonemów w języku włoskim może byc użyte, jako wzmocnione: babbo, pappa, mamma, patto, Maddalena, reggiseno, pesce, foglio, stagno, Lazio, la zona Wymowa regionalna-podwajanie na południu Włoch: la sera (lassera), Sud Africa (Suddafrica), Don Antonio (Donnaantonja], non e(nonne),ad altri (addalttri) Upodobnienie grup lr, nr, nl>rr, ll:un ramo (urrato ), il rame (irrame), il re (irre), Ulrico (urrico), buon lavoro (bwonnavovo), bel ritratto (berritratto), gran lusso (grallusso) Na południu Włoch możliwa jest nawet geminacja.[w] i [j] : noia [nojj'a], la iena [lajjena], le uova [lewwova], da uomo (dawwomo) Wzmocnienie oppiamento-Raddoppiamento sintattico: -po wyrażeniach: e, gia, da, né, puo, re, se, sa, so, sta, sto, su, te, tre, la(rodzainik) RADDOPPIAMENTO SINTATTICO Parola che provoca il raddop docsity.com 10 a-a presto / fra-fra noi / tra -tra voi / su-su Roma / o-o lei / e-e lei / tu-tu sei /se-se voi / ma-ma no / no-no davvero / tre-tre male / ne-ne carlo / ho-ho fame / ha-fa freddo / so-so tutto / sa-sa'lora / do-do sempre / sto-sto male / sta -sta la / Va-va via / che-che fai / chi-chi sei / fa-fa presto / fu-fu felice / E'-e tardi / puo'-pou' fame / gia'-gia fatto / piu'-piu vicino / la'-la sotto / li'-li sopra / si'-si signore / ne'-ne noi / cose'- cote tardi / perche'-perche mai/ mongio'-mangio tutto / andra'-andra via / faro'-faro tardi 11. Dyftongizacja, rozziew, eliminowanie rozziewu( m.in. elizja), troncamento dyftongizacja proces przekształcania się samogłoski w dwugłoske -grupy dyftongowe (dyftong) np.: io- pio/ve [pjove] iu - chiu/di [ kjudi ] ie- ieri [ jeri] -grupy tryftongowe ( tryftong) np.: voi - suoi (suo/i) [ swoi] vai - guai (gua/i) [ gwaj] iuo - aiuolo ( a/iu/o/le) [ ajuole ] trawnik, skwerki ua - guar/dare [ gwardare ] ue - guer/ra [ gwerra] uo - uo/mo [ womo] vi - gui/da [ gwida ] -dyftongi mobilne „uo`” i „ie” tracą [ w ] lub [ j ] jeśli wyraz pochodny posiada przesunięty akcent na samogłoskę poza dyftongiem np.: - uo > - o - muove movimento suono -sonoro scuola- scolare buono - bonta` muore - morte - ie > e – piede - pedestre (pieszy) lieve- lievita` pietra - petrificare Siena - senese siede - sedere -formacje nowe nie przestrzegają tej reguły:buongiono, lievemente, novamente, fienile, fierezza, pinezza. -wyrazy różniące się dyftongiem np.:nuotare us notare/ vuotare us votare Uwaga na hiatus ( rozziew, „przerwa”) przerwa miedzy wyrazami pases: pa/e/se spia: spi/a riunione: ri/u/nio/ne corteo: cor/te/o riavere:ri/a/ve/re bennio: bi/en/nio (okres 2 lat) triangolo: tri/an/go/lo Paolo: Pa/o/lo linea: li/ne/a docsity.com 13 introligatornia vs introligatornia, introligatornia, introligatornia Akcent wykładnikiem melodii języka: W języku polskim-jest stały, w języku włoskim-ruchomy.W języku polskim na przedostatniej sylabie (paroksytoniczny)wyj np muzyka, fizyka, matematyka, byliby (nauka nie nauka) W języku włoskim: -1na/2 wyrazy: akcent na przedostatniej sylabie-accento piano-akcent paroksytoniczny: ombrello, casa -1na/10 wyrazów na trzeciej od końca-accento sdrucciolo-proparoksytoniczny: leggere, prendere, arbitro, Barbara -1na30 wyrazów na końcowej-accento tronco-oksytoniczny: verita, cosi, entro -zdarzają sie także na czwartej sylabie od końca-accento bisdrucciolo:ospitano, indicano, recitano, fabricano -niezwykle rzadko na piątej lub szóstej od końca: fabbricamelo, fabbricameccelo -reszta 1na/30 są akcentowane w wyrazach jedno sylabowych (monosylaby): blu, ho, ha, di, eh, fa, mi, so, fa, va, gio, gia, piu, né re, sta, te, tre Większośc momosylab pozbawiona jest akcentu: -rodzajniki lo, la, gli, le (la volonta, gli ombrelli -przyimki: a, di, in, su, per (per Varsavia, a Parigi, in montagna) -zaimki: CO/CI ;gli, mi, ci, vi, le (Ti voglio bene, ce la facciamo) -niektóre przysłówki/partykuły:non vengo, non voglio piu Akcent graficzny dla odróżnienia homonimów: ne/né, di/dě, e/e, te/te Akcent graficzny ostry-wymowa zamknieta “o”, “e” Akcent graficzny ciężki -grave-wymowa otwarta: perché , poté , caffé, como, entré Brak akcentu graficznego w pozycji akcentowanej “o”, “e”-duże utrudnienie w wymowie: peso, sedici, fetta, schietto, notte, poco Zapamietywanie akcentu: macabro, filologia, upupa Zasady stosowania akcentu innego niż na przedostatnią sylabę: 1 końcówki: udine:solitudine aggine:stupidaggine ibile/abile: leggibile, controllabile, possibile issimo:felicissimo, ventesimo 2czasowniki: -akcentowane w formach osobowych: abbiamo, sono, vedo, docsity.com 14 -akcent typu tronko:puo, partě, andrň, controllň -akcenty typu sdrucciolo w niektórych bezokolicznikach: prendere, correre, friggere -przed końcówką “no” w 3 os.lm -ano/ono/ino: parlano, preferiscono, prolavano -przed końcówką “ro” w 3 os.lmn -ero: sero, ssero, sarebbere, dissero, corsero, fossero, -przed końcówką -ssimo w 1 os.lm: potessino, fossino, andassimo -akcentowana na 4 sylabę od końca: operono, litigono, occupono Akcent może zaskoczyć: Maria-Mario, Lucia-Lucio, Stefano-Stefania Wachanie się w akcentowaniu: sclerosi, ipotesi, incubo, edile, ettolitro, amaca, cuculo, eureka, impari, insalubre, macabro, milimetro, termite, zaffiro,ippodromo Akcent połowiczy!!! : non ce la faccio, associazione, doddorosissimamente (z bólem coś czynić) Grupa akcentowana: il tuo cane, non ce la faccio, non č vero, un gran caldo 15. typy intonacji INTONACJA-wartość suprasegmentalna artykulacji.Wyróżniamy: -discendente: opadająca (zdanie oznajmujące) -ascendente: wzosząca (zdanie pytające) -ascendente-discendente: wznosząco opadająca (zdanie pytające) -enfatica: niecechowana: (akcent położony na wybrany element z wypowiedzi) 16. Ortoepia, ortofonia, język włoski mówion w użytku ORTOEPIA-dział językoznawstwa stosowanego , zajmujący się oceną języka pod względem poprawności i proponowaniem wskazówek poprawnego stosowania akcentów języka ortoepia=otografia+ortofonia ORTOFONIA-zajmuje się poprawnością wymowy wyrazów w danym języku. Dla użytkowników języka powinny być znane zasady jego ortografii i ortofonii, przy założeniu że na przeszkodzie nie stoi np dysgrafia , dysleksja lub dalfonizm. W użytkowaniu współczesnego języka włoskiego obserwuje się wciąż różne trendy i mówi o wymowie: -tradycyjnej (słownikowej, podręcznikowej, teatralnej, własciwej dla miejsca powstania j.wł Florencji, Toskani -nowoczesnej (pod wpływem użycia potocznego, medialnego, szkolnego, właściwej dla regionu zamkniętego w uprzemysłowionym trójkącie (Milano, Torino, Genova) docsity.com 15 -akceptowalnej (regionalnej-Umbria, Marche, Lazio+ Roma zamiast Florencja) -tolerowanej (regionalnej-południe, poł-wsch. wyspy)Wymowa dopuszczalna , nieoficjalna w j. narodowym Z innego punktu widzenia można mówić o wymowie: -niedbałej (błędnej, niezrozumiałej) -poprawnej (właściwej, zgodnej z normami) -wyszukanej (literackiej, poetyckiej, archaicznej, podniosłej, okazjonalnej) Czasami używana w sposób żartobliwy lub ironizujący na zasadzie ludycznej emfazy. WYMOWA NIENACECHOWANA/STANDARDOWA-to wymowa poprawna bez naleciałości regionalnych lub stylizacyjnych, wymowa j. włoskiego, którego uczą się obcokrajowcy. docsity.com