Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Historia Gospodarcza 17-32 - Notatki - Historia, Notatki z Historia

Notatki z zakresu historii przedstawiające teorię i praktykę merkantylizmu w Europie zachodniej, rozwoju gospodarczego Francji w XVII-XVIIIw. i rozwoju gospodarczego Francji, Niemiec i Rosji.

Typologia: Notatki

2012/2013

Załadowany 12.07.2013

xena_90
xena_90 🇵🇱

4.7

(123)

394 dokumenty

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Historia Gospodarcza 17-32 - Notatki - Historia i więcej Notatki w PDF z Historia tylko na Docsity! Historia gospodarcza „Dobry ekonomista to artysta” I. Historia gospodarcza powszechna 17. Teoria i praktyka merkantylizmu w Europie zachodniej Merkantylizm nie jest systemem ekonomicznym jedynie zbiorem poglądów. Twórcy i przedstawiciele: Jean Bodin, Antoni Montchretien, Jean Colbert, Barthelemy de Laffemas(Francuzi), Tomasz Mun, Tomasz Gresham, Daniel Defoe, William Petty(Anglicy) Założenie: o bogactwie kraju decyduje zapas kruszców(bulionizm-hiszpański monetaryzm), ale nie zdaje to egzaminu ponieważ kruszce wyciekają poprzez import; dlatego celem powinien być dodatni bilans w handlu zagranicznym aby to osiągnąć należy: -stosować protekcjonizm celny i ochraniać własnych producentów -popierać produkcję krajową -dążyć do autarkii gospodarczej (samowystarczalności) -popierać kolonializm(podnoszą prestiż i potęgę państwa), wzrost potęgi gospodarczej państwa -popierać przyrost ludności=polityka pronatalistyczna(prorodzinna?) -aktywnie kształtować konsumpcję ludności(zmniejszać aby wzrosły inwestycje) -aby uzyskać powyższe niezbędna jest polityka unifikacyjna(jeden system miar, wag, podatkowy; dobra poczta, system dróg i kanałów) Merkantylizm: -przemysłowy(kolbertyzm we Francji) najpełniej -handlowy(Anglia i Holandia) w tych państwach -kameralizm(Rosja, Austria, Prusy w XVIIIw. - odmiana merktantylizmu opierająca się o dobry system podatkowy, silnego monarchę, ograniczoną konsumpcję ludności i oszczędność) Francja przez wojny i słaby system podatkowy marnotrawi zyski, Anglia natomiast przeciwnie-rozwija się. 18. Rozwój gospodarczy Francji w XVII-XVIIIw. a)kolonie: Jacques Cartier w 1535 dociera do Kanady, w poł. XVII Francuzi opanowują Luizjanę, na Antylach posiadają: Gwadelupę, Martynikę i Grenadę. Kompania Wschodnioindyjska(1665) forty na wybrzeżu i handel z Persją. Od poł. XVIII Francuzi zostają wyparci z Indii i Kanady przez Anglików. b)merkantylizm francuski-Ludwik XIV potrzebował pieniędzy na dwór i wojny-Jean Colbert zostaje ministrem finansów. Polityka przemysłowa-protekcjonizm celny i zakładanie manufaktur z udziałem kapitału państwowego(jedwabnictwo w Lyonie, art. luksusowe) Poparcie dla rozwoju winnic, hodowli koni, budowie dróg i kanałów(Langwedocki). Zyski były jednak marnotrawione przez Ludwika XIV na dwór i wojny o supremacje europejską. Na inwestycje potrzebne były pieniądze-John Law w 1716 zakłada Bank Emisyjny w Paryżu; brak pokrycia dla banknotów - krach w 1720. 19. Zmiany gospodarcze w Europie środkowowschodniej w XVIIIw. (Rosja, Austria, Prusy; kameralizm) Kameralizm patrz merkantylizm; stosowany przez Rosję, Austrię i Prusy przyczynił się do wzrostu znaczenia tych państw. a)Rosja-w ciągu XVIIw. opanowuje Syberię, eksport do Europy jedynie przez zamarzający port w Archangieslku. Pańszczyzna w maksymalnym wymiarze(przywiązanie chłopa do ziemi i właściciela-chłop był tylko „duszą”). Reformy Piotra I (1689-1725): -konsekwentny merkantylizm: rozwój hutnictwa, sztoczni, budowa kanałów, portów, cła protekcyjne -nowy, sprawny system podatkowy(tępienie luksusu), tabela rang w wojsku i administracji -import technologii z Zachodu, rozwój przemysłu wojennego i nauki -rozwój miast(Moskwa, Petersburg), eksport na Zachód zboże, drewno, len, konopie, żelazo przez Bałtyk -uzależnienie cerkwi od państwa -dostęp do Bałtyku i założenie Petersburga po wygranej wojnie północnej ze Szwecją -wygrana wojna z Turcja dostęp do Morza Azowskiego i Czarnego; ekspansja zakaukaska -wpływy w Polsce b)Austria za Marii Teresy(1740-1780) i Józefa II (1780-1790) Reformy józefińsko-terezjańskie: -skrajny system protekcyjny, nawet prohibicyjny(zakaz importu)-rozwój rodzimego przemysłu -reformy chłopskie-zniesienie poddaństwa, sądownictwa patrymonialnego -akcja kolonizacyjna(Węgry, Galicja, Bukowina) c)Prusy za rządów Fryderyka II Wielkiego (1740-1786) - kameralizm Johanna Justi’ego -rozwój handlu i manufaktur na potrzeby wielkiej armii -kolonizacja z zewnątrz osuszanie bagien, budowa kanałów -zmniejszenie poddaństwa chłopów w dobrach państwowych -powiększenie zaludnienia, armii i terytorium o Śląsk i I zabór 20. Istota i główne cechy systemu kapitalistycznego; przesłanki w Europie Brak dokładnej definicji kapitalizmu. Przejście od feudalizmu do kapitalizmu-główny czynnik=pierwotna akumulacja kapitału: -dochody z ziemi inwestowane w handlu i kredycie -procesy koncentracji ziemi u wielkich właścicieli kosztem chłopów - indywidualne rozporządzanie ziemią -eksploatacja kruszców szlachetnych w koloniach -handel kolonialny-monopol spółek i rabunkowa eksploatacja -spekulacje papierami wartościowymi -pożyczenie państwu pieniędzy na procent-dług publiczny -hasło oszczędności jako cnoty i postawy życiowej burżuazji Cechy kapitalizmu: -nagromadzony kapitał w postaci czynników produkcji(ziemia, praca) i środków na opłacenie tych czynników do osiągania zysku -produkcja na zbyt-celem jest zysk -praca jest też towarem, najemnik jest wolny osobiście - brak poddaństwa -prywatna zaradność i konkurencja wytwórców(tzw. „duch burżuazyjny”) -inwestowanie w celu zysku-rozwój produkcji, rozwój gospodarczy kraju Przesłanki w Europie: -hutnictwo(wielkie piece i wykorzystanie węgla kamiennego -przejście do nakładu następnie do manufaktury(podział pracy) -sukiennictwo(Anglia, Niderlandy), hutnictwo(Anglia, Niemcy), stocznie(Holandia, potem Anglia) -merkantylizm, potem liberalizm gospodarczy - popieranie i zainteresowanie przemysłem 21. Rewolucja przemysłowa w Anglii (1760-1830) - geneza, etapy Rewolucja przemysłowa: przełom techniczny, ekonomiczny oraz zmiany społeczne Geneza: -wysoka kultura techniczna, skłonność do innowacji -nagromadzenie kapitału(patrz pierwotna akumulacja) -postęp w rolnictwie(dużo żywności i wolnej siły roboczej -dobra sytuacja surowcowa i rynek zbytu(łatwa i opłacalna produkcja) -rozwój nauki i techniki -stabilny ustrój, spokój wewnętrzny -rozwinięty system bankowy, ubezpieczeniowy -wzrost produkcji musiał się odbyć poprzez postęp techniczny Etapy: a)mechanizacja włókiennictwa-czółenko latające Johna Kaya (1733)-tkanie -spinning jenny Jamesa Hargreavesa (1764)-przędzarka mechaniczna -rama wodna Roberta Arkwrighta - udoskonalenie przędzarki -mechaniczny warsztat tkacki Edmunda Cartwrighta (1787) -nanoszenie wzorów(tkaniny żakardowe)-Jacquard (1804) b)przełom w hutnictwie i obróbce żelaza-1735 Abraham Darby - koks -1784 Henry Cort - puddlingowanie(mieszanie w wielkim piecu, walce mechaniczne) -1798 Maudsley - obrabiarki c)maszyna parowa-machina ogniowa Savary’ego(1698) i Tomasza Newcoma(1712) -wielokrotne udoskonalenie powyższych 1769 James Watt -1781 Watt udoskonala jeszcze swoją maszynę (do prac obrotowych) d)transport-1807 parowce Robert Fulton -1814 George Stephenson - pierwsza lokomotywa (szyny były wcześniej) -1825 pierwsza kolej żelazna pomiędzy Stockton i Darlington -1830 Liverpool z Manchesterem -1838śruba okrętowa Skutki rewolucji: -wzrost zapotrzebowania na węgiel, masowa produkcja -wzrost znaczenia Anglii -urbanizacja, nowe ośrodki przemysłowe i rotten boroughs, nowa klasa społeczna- proletariat -nowy ruch społeczny luddyści (burzyciele maszyn) - stłumiony 22. Przemiany społeczno-polityczne w Europie i w Ameryce (1750-1815) a)oświecenie-racjonalizm, empiryzm, liberalizm-John Lock, Jan Jakub Rousseau(umowa społeczna), Karol Montesquieu(trójpodział władzy), Denis Dideort i Jean d’Alembert(encyklopedia), Wolter(historia społeczeństw i cywilizacji) b)rewolucja amerykańska(1776-1783)-najpierw więźniowie(tzw. „białe niewolnictwo”), potem „ojcowie pielgrzymi”, odrębna świadomość(T. Jefferson, B. Frankin), tłumienie rozwoju stanów przez Anglię, opłaty stemplowe-1773 bostońskie picie herbaty 4 VII 1776-Deklaracja Niepodległości(hasło Tomasz Paine, wykonanie Tomasz Jefferson, uchwalona przez Kongres Kontynentalny w Filadelfii). Zwycięstwo pod Yorktown 1781, pokój paryski 1783, 1787-konstytucja Stanów(republika, federacja, prezydencka). Rozwój na zachód od Appalachów rolnictwa farmerskiego o charakterze kapitalistycznym. Waszyngton popierał przemysł. c)rewolucja francuska(1789-1799)-stosunki feudalne hamują postęp i burżuazję(stan trzeci)-reglamentacja królewska, monopole państwowe, cechy. Ideologia oświecenia sprzyjała rewolucji. 1789: -14 VII-zdobycie Bastylii-początek; 26 VIII-Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, 3 IX-konstutucja, nowa administracja, cenzus wyborczy. Reformy jakobinów: konfiskata dóbr kościelnych, rojalistów, zdrajów. świeckie powszechne szkolnictwo, oddzielenie kościoła od państwa, zniesienie powinności feudalnych, wolność zawodu i działalności przemysłowej-wzrost znaczenia burżuazji. d)okres napoleoński(1799-1815)-1800 Bank Francuski, rozwój przemysłu cukierniczego(buraki zamiast trzciny od Anglików) -1803-sprzedaż Luizjany USA -1804-kodeks cywilny(wolność, równość, prawo własności) -1806 blokada kontynentalna Anglii -1807 koniec poddaństwa chłopów w Europie środkowowschodniej -1815-upadek Napoleona, kongres wiedeński 23. Postawy teoretyczne i praktyka liberalizmu gospodarczego w Europie w XIX wieku a)teoria-fizjokratyzm Franciszka Quesnay-1758 Tablica ekonomiczna; porządek naturalny, prawa ekonomii, rolnictwo