Pobierz Historia gospodarcza świata - Notatki - Historia - Część 2 i więcej Notatki w PDF z Historia tylko na Docsity! z rozkazem wojskom austriackim oznaczać może opuszczenie ziem polskich. Podhalańskie plany obrony do ostatniego żołnierza (Limanowa-Marcinkowice) z punktu widzenia militarnego pozbawione były sensu.Piłsudski jako dowódca pułku popełniał błędy doć elementarne.Brak ubezpieczenia,brak patroli,marna łączność, podejmowanie decyzji bez starań o niezbędne informacje - to grzechy podstawowe. 8. TRZYLETNI PLAN ODBUDOWY. Trzyletni plan odbudowy przyjęty na lata 1947 – 1949 miał „podnieść stopę życiową pracujących warstw ludności powyżej poziomu przedwojennego”, środkami zaś do osiągnięcia tego celu miały być: a) wyrównanie szkód wojennych, b) scalenie ziem zachodnich i północnych z resztą kraju, c) wszechstronne wykorzystywanie wybrzeża morskiego, d) rozszerzenie udziału kraju w gospodarce światowej, e) wzrost wydajności pracy. W sferze oświaty plan przewidywał obo kowe nauczanie w zakresie szkoły podstawowej; rozbudowa sieci szkół. 9. PLAN SZEŚCIOLETNI. Plan miał zostać zrealizowany w latach 1950 – 1955. zakładał przekształcenie całej gospodarki polskiej z małych nakładów pracy i środków (z ekstensywnej na intensywną). Był to przede wszystkim plan uprzemysłowienia Polski. Zakładano zwiększenie produkcji o 90%. Założenia planu zostały zmienione w związku z zaostrzeniem stosunków międzynarodowych i wybuchem wojny w Korei. Najważniejsze zmiany nastąpiły w polityce rolnej. Korekta planu sześcioletniego na lata następne miała powstrzymać spadek stopy życiowej ludności. Polska przekształciła się w kraj przemysłowo-rolniczy. Ze wsi do miast przybyło 2 mln osób. Symbolem osiągnięcia planu sześcioletniego była odbudowa zniszczonej przez wojnę Warszawy. Krótka historia Polski Ludowej Za początek Polski Ludowej powszechnie uważa się 22 lipca 1944 r. - dzień ogłoszenia Manifestu przez Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, powstały dwa dni wcześniej w Moskwie. Ów Komitet przystąpił do organizowania władzy ludowej na wyzwolonym obszarze Polski, na zachód od tzw. linii Curzona. W grudniu 1944 r. Krajowa Rada Narodowa, tymczasowy parlament polski, przekształciła PKWN w Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej. W czerwcu 1945 r., w wyniku porozumienia przedstawicieli Rządu Tymczasowego z niektórymi działaczami politycznymi z kraju i emigracji powstał Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, którego premierem został Edward Osóbka- Morawski, a funkcję wicepremierów objęli Władysław Gomułka i Stanisław Mikołajczyk, emigracyjny działacz Polskiego Stronnictwa Ludowego. Powstały system polityczny zapewniał władzę partii komunistycznej w państwie (kontrolowanie władz i instytucji państwa, partii politycznych, organizacji społecznych, gospodarki) w warunkach ograniczonej suwerenności Polski (podporządkowanie ZSRR - stalinizacja). W kwietniu 1945 r. podpisano polsko-radziecki układ o przyjaźni, wzajemnej pomocy i współpracy powojennej, przedłużony później w 1965 r., a w następnych latach Polska zawarła podobne układy z pozostałymi krajami demokracji ludowych. W październiku 1945 r. podpisała Kartę Narodów Zjednoczonych. W lipcu 1945 r., na konferencji w Poczdamie pod Berlinem, ustalono przebieg zachodnich i północnych granic RP. Do 1947 r. Polska Partia Robotnicza umocniła swoją władzę w kraju, poprzez walkę z podziemiem politycznym i zbrojnym oraz wyeliminowanie z życia politycznego jedynej legalnej siły opozycyjnej - PSL (założona w 1945 r., przywódca - Stanisław Mikołajczyk). Formalne zwycięstwo blokowi PPR, PPS, SL i SD przyniosły oficjalne (faktycznie sfałszowane) wyniki referendum ludowego (słynne 3 x TAK) w 1946 r. i wybory do Sejmu Ustawodawczego - polskiej Konstytuanty w 1947 r. Jednocześnie prowadzono odbudowę kraju ze zniszczeń wojennych, które przyniosły straty ok. 40% majątku narodowego. Szczególne znaczenie miał przy tym Plan 3-letni (1947-49) - zasiedlanie Ziem Odzyskanych, reforma rolna i nacjonalizacja przemysłu. W 1948 r. nastąpił zwrot polityczny, oznaczający nasilenie się stalinizacji w metodach budowy socjalizmu w Polsce i eliminację z życia politycznego idei tzw. polskiej drogi do socjalizmu przez odsunięcie od władzy Gomułki (pod zarzutem tzw. odchylenia prawicowo- nacjonalistycznego) oraz zjednoczenie partii politycznych i organizacji społecznych na warunkach narzuconych przez komunistów - w lipcu 1948 r. powstał Związek Młodzieży Polskiej, powstały z połączenia czterech organizacji młodzieżowych, w grudniu 1948 r. powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, powstała z połączenia Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Partii Socjalistycznej, w 1949 r. powstało Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, powstałe z połączenia Stronnictwa Ludowego z resztkami PSL oraz Centralna Rada Związków Zawodowych, Związek Bojowników o Wolność i Demokrację, w 1950 r. część działaczy chadeckich wstąpiła do Stronnictwa Demokratycznego. Uprzemysłowienie kraju kontynuowano w latach 1950-55 (Plan 6-letni), redukując tym samym środki na rolnictwo o rozbudowując głównie przemysł ciężki, zbrojeniowy, maszynowy, energetyczny. W tym okresie rozpoczęto także kolektywizację rolnictwa; trwała przebudowa społeczna kraju (migracja ludności, urbanizacja). W 1950 r. zawarto umowę pomiędzy kościołem katolickim a państwem, zakładającą przejęcie majątków kościelnych i Caritasu. 22 lipca 1952 r., w ósmą rocznicę powstania Polski Ludowej, uchwalono Konstytucję Lipcową. Jednocześnie wzmacniano totalitarny system rządów, nasiliła się represyjna działalność Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (teza o zaostrzaniu się walki klas), która przejawiała się m.in. w procesach przeciwko działaczom politycznym z okresu międzywojennego i wojny, generałom i oficerom Wojska Polskiego, byłym żołnierzom Armii Krajowej. Wzmogły się również ataki na Kościół i duchowieństwo (internowanie prymasa Stefana Wyszyńskiego w latach 1953- 56). Konsekwencje zaostrzonego kursu politycznego ponieśli też niektórzy działacze partii (uwięzienie Gomułki w 1951 r.). Przynależność Polski do bloku państw demokracji ludowej utrwaliło członkostwo w strukturach gospodarczych (od 1949 r. w Radzie Wzajemnej Pomocy Gospodarczej) i wojskowo-politycznych (od 1955 r. w Układzie Warszawskim) tychże państw. Poprzedzony krytyką metod rządzenia (w jej wyniku rozwiązano MBP w 1954 r.), zwłaszcza po XX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego (luty 1956 r.) oraz demonstracjami robotniczymi (czerwiec 1956 r.) w Poznaniu, w październiku 1956 r. dokonał się, poparty przez społeczeństwo, przełom polityczny (październikowe przesilenie). Na VIII Plenum Komitetu Centralnego PZPR przeprowadzono krytykę polityki partii w latach ubiegłych (okres tzw. kultu jednostki), I sekretarzem KC wybrano Władysława Gomułkę, wypuszczonego w lecie 1956 r. z więzienia. Przyjęto także program częściowej modyfikacji systemu polityczno-ekonomicznego (ograniczenie represji, rezygnacja z kolektywizacji rolnictwa, zwiększenie zakresu swobód obywatelskich, modernizacja zarządzania gospodarką ziemi i nadmiar rąk do pracy, umożliwiły naukę zawodu, przejście do innych warsztatów pracy. Drugą podstawową reformą była nacjonalizacja przemysłu, transportu, banków. Robotnicy w czasie działań wojennych zabezpieczali swe zakłady pracy od zniszczeń, a po wyzwoleniu podejmowali natychmiast pracę nad ich odbudową oraz uruchomieniem produkcji. W fabrykach - na wezwanie partii - organizowano komitety i rady zakładowe. Przedsiębiorstwa opuszczone przez właścicieli zostały na żądanie robotników przejęte pod zarząd państwowy. W 1944-45 r. większość dużych i średnich zakładów przemysłowych była zarządzana przez państwo przy współudziale załóg robotniczych. Z inicjatywy Polskiej Partii Robotniczej Krajowa Rada Narodowa uchwaliła 3 stycznia 1946 r. ustawę o przejęciu na własność narodu podstawowych gałęzi gospodarki narodowej. W jego imieniu państwo przejęło wszystkie zakłady przemysłowe: kopalnie, huty, fabryki, przedsiębiorstwa transportowe, towarzystwa ubezpieczeniowe, banki. Nacjonalizacji podlegały przedsiębiorstwa, które ze względu na charakter produkcji miały szczególne znaczenie dla państwa bądź zatrudniały więcej niż 50 robotników na jednej zmianie, oraz przedsiębiorstwa poniemieckie. Nacjonalizacja była aktem rewolucyjnym. Wielki i średni przemysł stał się własnością państwa, własnością ogólnonarodową. Pozwoliło to państwu ludowemu zwiększyć środki na odbudowę kraju ze zniszczeń wojennych. Umożliwiło również wprowadzenie gospodarki opartej na planowaniu. W 1947-49 r. został pomyślnie zrealizowany pierwszy Trzyletni Plan Odbudowy i Rozwoju Gospodarczego Kraju. W 1950 r. uchwalono ustawę o planie rozwoju gospodarczego Polski na lata 1950-55. Głównym celem planu sześcioletniego było zbudowanie przemysłu ciężkiego - podstawy uprzemysłowienia kraju. Państwo ludowe w swej polityce zagranicznej przyjęło zasadę sojuszu i współpracy ze Związkiem Radzieckim i bratnimi krajami demokracji ludowej, które - podobnie jak Polska - rozpoczęły po wojnie budowę fundamentów nowego ustroju społecznego i politycznego. Podstawowe zasady i kierunki rozwoju stosunków polsko-radzieckich określał układ między Polską a ZSRR o przyjaźni, pomocy wzajemnej i współpracy, podpisany w Moskwie 21 kwietnia 1945 r. W układzie tym, zawartym na 20 lat, oba państwa zobowiązały się do ścisłego sojuszu, rozwijania współpracy gospodarczej i kulturalnej, udzielania pomocy oraz prowadzenia wspólnej polityki międzynarodowej w celu utrwalenia pokoju i bezpieczeństwa. Nowy układ polsko-radziecki o przyjaźni, pomocy wzajemnej i współpracy został podpisany w Warszawie 8 kwietnia 1965 r. Nie wszyscy w Polsce byli zadowoleni z utworzenia rządu ludowego, z jego polityki oraz zmian, które przeprowadzał, tworząc podwaliny państwa ludowego. Przeciwnikami władzy ludowej byli wywłaszczeni obszarnicy i kapitaliści oraz ludzie związani z dawnym ustrojem społecznym i politycznym. Wielu spośród nich obawiało się zmian, nie wiedziało, jakimi drogami będzie rozwijała się Polska, nie dowierzało nowej władzy. Na emigracji i w kraju działały wrogie Polsce Ludowej ugrupowania i organizacje polityczne. Część ludzi w kraju ulegała ich wpływom. Niektórzy przeciwnicy nowej Polski z bronią w ręku walczyli przeciwko władzy ludowej i reformom społecznym. W latach 1944-46 w kraju istniały antyludowe podziemne organizacje polityczne, a w wielu rejonach działały uzbrojone bandy, w walce z którymi zginęło kilkanaście tysięcy działaczy demokratycznych, zwłaszcza członków PPR, PPS i ZWM, żołnierzy WP, KBW, milicjantów i funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, robotników i chłopów. Ta walka reakcji przeciwko Polsce Ludowej zakończyła się niepowodzeniem, ogromna bowiem większość robotników, chłopów, inteligencji pracującej poparła poczynania władzy ludowej. Uważali oni politykę państwa ludowego za własną, odpowiadającą ich potrzebom i dążeniom. Uczestniczyli w pracy przy odbudowie kraju, miast i wsi, zakładów przemysłowych, polskich szkół, placówek naukowych i kulturalnych. Ludzie nie chcieli bratobójczych walk, wojny domowej. Pragnęli pracować, uczyć się i żyć w pokoju dla dobra ojczyzny i własnej przyszłości. Większość społeczeństwa poparła program Polski Ludowej. W czerwcu 1946 r. zostało przeprowadzone powszechne głosowanie ludowe, czyli referendum. Przeważająca część głosujących wypowiedziała się za ustrojem demokratycznym, zdecydowanie poparła nowy kształt terytorialny Polski - jej granice zachodnie i północne, zaakceptowała reformę rolną i nacjonalizację przemysłu. W wyborach do Sejmu Ustawodawczego, w styczniu 1947 r. większość obywateli głosowała na przedstawicieli partii demokratycznych, które utworzyły PKWN i realizowały przez te lata jego Manifest lipcowy. Sejm Ustawodawczy uchwalił w lutym 1947 r. ustawę o amnestii, która umożliwiała wielu ludziom związanym z antyludowym podziemiem zerwanie z przeszłością oraz powrót do normalnego życia. Doniosłym wydarzeniem w powojennych dziejach Polski Ludowej było zjednoczenie ruchu robotniczego. Po wojnie działały dwie partie robotnicze - Polska Partia Robotnicza i Polska Partia Socjalistyczna, które współpracowały ze sobą. W listopadzie 1946 r. obie te partie zawarły umowę o jedności działania. PPR i PPS wspólnie zasiadały w rządzie ludowym, radach narodowych, razem walczyły z reakcją, organizowały odbudowę kraju i kierowały przemianami społecznymi; w trakcie tej współpracy obie partie zbliżyły się i podjęły decyzję o zjednoczeniu się. Robotnicy chcieli mieć jedną partię, która mogłaby pokierować budową socjalizmu. W grudniu 1948 r. odbył się w Warszawie Kongres Jedności, na którym w wyniku połączenia się PPR i PPS powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Utworzenie PZPR miało bardzo duże znaczenie dla rozwoju Polski Ludowej. Od tej chwili klasa robotnicza miała jedną partię, która opierając się na naukowych zasadach marksizmu- leninizmu mogła ustalić plany budownictwa socjalistycznego, sposoby realizacji tych planów oraz organizować społeczeństwo do ich wykonania. W krótkim powojennym okresie, w latach 1944-48 zostały kolejno założone trwałe, mocne podwaliny państwa ludowego. Złożyły się na nie: władza ludowa ciesząca się poparciem i zaufaniem większości społeczeństwa, najważniejsze przeobrażenia społeczno-gospodarcze - reforma rolna i nacjonalizacja przemysłu oraz zjednoczenie ruchu robotniczego i utworzenie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej jako kierowniczej siły narodu i państwa. Polska Ludowa ukształtowała i utrwaliła swe granice państwowe oraz rozwinęła stosunki sojuszu, przyjaźni i współpracy ze Związkiem Radzieckim i innymi państwami socjalistycznymi. 22 lipca 1952 r. Sejm Ustawodawczy uchwalił nową Konstytucję, w której - zgodnie z historycznymi przemianami w życiu narodu - państwo polskie zostało nazwane Polską Rzecząpospolitą Ludową. Podmiotem władzy w Polsce jest lud pracujący z klasą robotniczą na czele, a podstawą całego ustroju PRL jest społeczna, zwłaszcza państwowa własność środków produkcji - fakty te decydują o tym, że PRL jest państwem socjalistycznym. Jest państwem przeciwstawnym wszelkiemu państwu eksploatatorskiemu, zwłaszcza burżuazyjnemu. W państwie eksploatatorskim władza należy bowiem do klas posiadających środki produkcji (właściciele niewolników, właściciele ziemscy, kapitaliści). Podstawą ekonomiczną tych państw jest prywatna własność środków produkcji. Państwa te oparte są na wyzysku ludzi pracy. Państwo socjalistyczne znosi natomiast wszelki wyzysk człowieka przez człowieka. Likwidując zaś klasy wyzyskujące, stwarza warunki rzeczywistej równości swoich obywateli. Reformy Grabskiego. 1. Przedstaw zasady reformy skarbowej W. Grabskiego. 2. Jakie działania rządu miały zrównoważyć i doprowadzić do naprawy skarbu państwa? 3. Kogo obciążono kosztami reformy i w jaki sposób? 4. Oceń znaczenie reformy skarbowej dla gospodarki państwa. ad.1 Dnia 19. 12. 1923r prezydent Wojciechowski powołał gabinet pozaparlamentarny, czyli złożony z fachowców, a nie z przedstawicieli ugrupowań. Program Grabskiego zakładał zrównoważenie budżetu i zastąpienie marki polskiej, złotówkami. ad.2 Grabski chciał unormować sytuację poprzez wpłaty nadzwyczajnego podatku majątkowego, waloryzację podatków i redukcję wydatków państwowych, podniesiono taryfy w deficytowym PKP, wprowadzono oszczędności administracyjne, waluty zagraniczne sprzedawało państwo po określonym stałym kursie (zahamowało to spadek kursu marki). Gdy zaistniała szansa że budżet ustabilizuje się, rząd zaprzestał emisji marek. Prywatny Bank Polski (został stworzony zamiast Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej) zaczął wymianę 1,8 mln marek polskich na 1 złoty. ad.3 Kosztami reformy obarczono głównie kapitał prywatny i ziemian, którzy płacili daninę majątkową. Polska przeprowadziła reformę tylko o własnych siłach. ad. 4 Reformy wprowadzone przez Grabskiego uchroniło kraj przed totalną katastrofą gospodarczą. Państwo miało szansę wyjść z kryzysu. Po przeprowadzeniu reformy wzrósł eksport w kraju wzrosła produkcja. Kołem zamachowym do wzrostu eksportu była rozbudowa portu w Gdyni. Polska złotówka uległa wzmocnieniu