Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Historia muzyki, i rok, Notatki z Historia sztuki

Notatki z wykładów, Uniwersytet Śląski

Typologia: Notatki

2022/2023

Załadowany 19.12.2023

martyna-krukowska
martyna-krukowska 🇵🇱

1 dokument

1 / 5

Toggle sidebar

Ta strona nie jest widoczna w podglądzie

Nie przegap ważnych części!

bg1
HISTORIA MUZYKI – ARTETERAPIA 2023
Monastycyzm
- forma życia religijnego, oparta na wspólnotach, która się wyłoniła z ruchu anachoreckiego
(pustelniczego) w Egipcie oraz Syrii w IV w.
- modlitwa i medytacja mają pierwszeństwo przed życiem czynnym, wiąże się z tym podjęte z własnej
woli usunięcie się w samotności w celu całkowitego poświęcenia się Bogu z dala od otaczającego
świata.
- był podtrzymywany przede wszystkim przez benedyktynów.
Benedykt z Nursji (529 r.) – ojciec życia zakonnego
- założył klasztor, który stał się siedzibą zakonu benedyktynów.
- napisał słynną „Regułę zakonu”, która określa trzy podstawowe obowiązki mnicha: modlitwa,
czytanie i praca fizyczna. Reguła ta stała się zbiorem zasad życia zakonnego i obowiązuje w całej
zachodniej Europie.
- najważniejszymi zasadami w „regule życia zakonnego” (Ora et labora) były asceza i dbałość o liturgię,
a zatem i śpiew, który miał być uduchowiony i „nieziemski”.
Ora
- Oficjum, nabożeństwa w ciągu dnia.
- Msza.
- Lectio Divina, modlitwa we własnym zakresie.
Oficjum
- matutinium, jutrznia, pryma, tercja, seksta, nona, nieszpory, kompleta.
Msza
- cykl mszalny składa się z części stałych i zmiennych.
- części stałe (ordinarium missae): Kyrie (Panie), Gloria (Chwała), Credo (Wierzę), Sanctus (Święty),
Benedictus (Błogosławiony), Agnus Dei (Baranku Boży), Pater noster (Ojcze nasz) i Ite, missa est
(Idźcie, ofiara spełniona).
- części zmienne, uzależnione od okresu liturgicznego lub święta (proprium missae): Introit (Wejście),
Graduale (Graduał), Collecta, Lectio (Czytanie), Alleluja,Sekwencja, Offertorium (Ofiarowanie),
Communio.
Chorał gregoriański jego cechy
- jednogłosowość
- ametryczność – brak metrum i precyzyjnie określonych wartości rytmicznych, charakter recytatywny
- język łaciński
- ścisły związek muzyki z tekstem
pf3
pf4
pf5

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Historia muzyki, i rok i więcej Notatki w PDF z Historia sztuki tylko na Docsity!

HISTORIA MUZYKI – ARTETERAPIA 2023

Monastycyzm

  • forma życia religijnego, oparta na wspólnotach, która się wyłoniła z ruchu anachoreckiego (pustelniczego) w Egipcie oraz Syrii w IV w.
  • modlitwa i medytacja mają pierwszeństwo przed życiem czynnym, wiąże się z tym podjęte z własnej woli usunięcie się w samotności w celu całkowitego poświęcenia się Bogu z dala od otaczającego świata.
  • był podtrzymywany przede wszystkim przez benedyktynów. Benedykt z Nursji (529 r.) – ojciec życia zakonnego
  • założył klasztor, który stał się siedzibą zakonu benedyktynów.
  • napisał słynną „Regułę zakonu”, która określa trzy podstawowe obowiązki mnicha: modlitwa, czytanie i praca fizyczna. Reguła ta stała się zbiorem zasad życia zakonnego i obowiązuje w całej zachodniej Europie.
  • najważniejszymi zasadami w „regule życia zakonnego” (Ora et labora) były asceza i dbałość o liturgię, a zatem i śpiew, który miał być uduchowiony i „nieziemski”. Ora
  • Oficjum, nabożeństwa w ciągu dnia.
  • Msza.
  • Lectio Divina, modlitwa we własnym zakresie. Oficjum
  • matutinium, jutrznia, pryma, tercja, seksta, nona, nieszpory, kompleta. Msza
  • cykl mszalny składa się z części stałych i zmiennych.
  • części stałe (ordinarium missae): Kyrie (Panie), Gloria (Chwała), Credo (Wierzę), Sanctus (Święty), Benedictus (Błogosławiony), Agnus Dei (Baranku Boży), Pater noster (Ojcze nasz) i Ite, missa est (Idźcie, ofiara spełniona).
  • części zmienne, uzależnione od okresu liturgicznego lub święta (proprium missae): Introit (Wejście), Graduale (Graduał), Collecta, Lectio (Czytanie), Alleluja,Sekwencja, Offertorium (Ofiarowanie), Communio. Chorał gregoriański jego cechy
  • jednogłosowość
  • ametryczność – brak metrum i precyzyjnie określonych wartości rytmicznych, charakter recytatywny
  • język łaciński
  • ścisły związek muzyki z tekstem
  • sposób wykonania (głównie przez chór męski) – symbolizował jedność i spoistość Kościoła
  • podłoże tonalne – skale modalne. Typy śpiewów chorałowych
  • śpiew sylabiczny – jednej sylabie tekstu odpowiada jeden dźwięk. Występuje najczęściej w czytaniach i psalmach. Rodzajem śpiewu sylabicznego jest ton psalmowy.
  • śpiew neumatyczny – jednej sylabie tekstu odpowiada jedna neuma. Neuma to znak graficzny służący do notowania jedno, dwu, trzy lub czterodźwiękowego motywu, śpiewanego na jednej sylabie tekstu.
  • śpiew melizmatyczny – zwierający melizmaty, czyli złożone z wielu dźwięków śpiewy na jednej sylabie tekstu. Najczęściej melizmaty występują w częściach mszalnych o małej ilości tekstu – np. Kyrie. Ze względu na sposób wykonywania śpiewów chorałowych dzielimy na
  • antyfonalne (chór + chór) – rodzaj śpiewów dialogowanych, wywodzących się z praktyki wykonywania tekstów liturgicznych przez dwa chóry, recytujące lub śpiewające na przemian (np. jeden chór śpiewa antyfonę, drugi psalm). Kodyfikacja chorału
  • czyli zebranie śpiewów i ich ujednolicenie, była dziełem kilku papieży, ale tradycja przypisuje zasługę papieżowi Grzegorzowi I (stąd nazwa gregoriański).
  • Grzegorz II ujednolicił śpiew. IX wiek, nowy czas dla chorału ze względu na „dekorowanie” utworów
  • ozdabianie tekstu przez wstawki, które rozszerzały tekst lub były komentarzem do oryginalnego tekstu (Tropowanie).
  • nowa melodia wraz z nowym tekstem.
  • ozdabianie śpiewu poprzez dodanie głosu (niższego), burdon (jeden stały dźwięk) lub organum (dodanie niższego głosu). XI wiek, mini renesans w Europie Organum (^) Burdon

Trubadurzy

  • Najstarsze i najwcześniejsze są ludowe pieśni uprawiane przez francuskich żonglerów, niemieckich szpilmanów czy angielskich minstreli. W Polsce zwano ich rybałtami lub wagantami. Byli to zarazem muzycy, akrobaci i tancerze.
  • Wędrowali występując na dworach, w miastach, gospodach, zajazdach na targach i jarmarkach. Śpiewali pieśni historyczne, wojenne, ballady, romanse, pieśni żartobliwe, pochwalne, żałobne towarzyszące życiu dworskiemu i wydarzeniom okolicznościowym, często satyryczne i prześmiewcze. -- Akompaniowali sobie na violi, lutni lub lirze. Ale zawód muzyka wędrownego uchodził wówczas za hańbiący.
  • Szlachetnie urodzeni, czy rycerze sami próbowali sił w tworzeniu tekstów pieśni, muzyki i ich wykonywaniu. Rycerze i etosy
  • W XI wieku elitą społeczeństwa staje się rycerstwo z własnymi zwyczajami, etosem wytwornymi obyczajami, turniejami. Ośrodkiem rozwoju kultury rycerskiej stała się południowa Francja – Prowansja, skąd nowa kultura promieniowała na całą Europę.
  • Liryka rycerska – nowa sztuka, która opiewała zmysłowe piękno świata, wyrażała subiektywne uczucia. Podstawową formą była pieśń jednogłosowa z towarzyszeniem instrumentu, a głównym tematem wyidealizowana miłość do zamężnej damy szlachetnego rodu. Pojawiają się natchnieni poeci-śpiewacy:
  • Trubadurzy (fr. trobar, trouver – wymyślać, tworzyć, znajdować) – pojawili się w Prowansji w połowie XII wieku. Ich sztuka związana była z życiem dworu. Tworzono pieśni śpiewane przy akompaniamencie instrumentu, który dublował partię solową. Pojawiały się krótkie instrumentalne przygrywki. •W budowie pieśni stosowano dwie formy:  Canzo – składa się z 6-7 wierszowych zwrotek, w każdej z nich można wyodrębnić dwie melodie, z których pierwsza się powtarza.  Vers – we wszystkich wierszach tekstu powtarza się ta sama melodia, ma zwykle 5-6 zwrotek Sławni trubadurzy:  Raimbaut de Vaqueiras, Bernart de Ventadorn  Guillaume de Poitiers – ojciec trubadurów, książę Akwitanii  Jaufré Rudel – pozostało po nim 6 wierszy w tym 4 z muzyką, uczestnik drugiej krucjaty.  Peire Vidal  Guiraut Riquier – uchodzi za ostatniego trubadura • Truwerzy byli następcami trubadurów. Pojawili się w północnej Francji pod koniec XII wieku, w związku z rozwojem politycznym i gospodarczym tej części kraju (Paryż). Zachowało się do dziś około 800 ich pieśni, napisanych w języku będącym mieszanką północno-francuskich dialektów. Formy pieśni truwerów:  Rondo – pieśń refrenowa przy czym refren nie musiał mieć stałego tekstu.  Virelai – pieśń trzyzwrotkowa. Każda zwrotka składa się z czterowersowej zwrotki i dwuwersowego refrenu.  Ballada – przeważnie trzyzwrotkowa, każda zwrotka składa się z 7- wersów, dwa ostatnie tworzą refren. Muzycznie zwrotki maja formę AAB, AABB. Tematyka i rodzaje pieśni truwerów:  miłosne – chanson de toile (alby – pieśni o rozstaniu kochanków o świcie)  historyczne, bohaterskie – chanson de geste  okolicznościowe  satyryczne  żałobne – plankty Sławni truwerzy:  Adam de la Halle – jedyny truwer piszący polifonię. Żył w XIII wieku.

Pisał chansons, ronda i motety oraz jeux parties – dialogowane utwory historie bez określonej formy, rozrywkowy teatr muzyczny. Najsławniejsza jeu partie Adama de la Halle to Le Jeu de Robin et de Marion o miłości dwojga pasterzy.  Ryszard Lwie Serce – król Anglii  Thibaut de Champagne – król Nawarry,  Alfons X Mądry – król Hiszpanii (hiszpańskie Cantigas de Santa Maria) • Minnesingerzy – niemieccy, arystokratyczni poeci liryczni i muzycy XII- XIV w. Piewcy miłości i piękna, którzy wykonywali sami swe ballady i pieśni, tworzone pod wpływem francuskich trubadurów. Prowadzili wędrowny tryb życia. Ich pieśni zwane Minnesang nawiązywały do francuskich ballad. Zminnesingerów wywodzili się późniejsi meistersingerzy. Sławni minnesingerzy:  Walther von der Vogelweide  Tannhäuser (przywołał go Ryszard Wagner w swojej operze Tannhäuser)  Wolfram von Eschenbach Meistersingerzy – byli następcami minnesingerów. Działali przede wszystkim w wielkich niemieckich miastach, gdzie zakładali swoje własne cechy (organizacje na wzór rzemieślniczych). Do najważniejszych ośrodków należały miasta Frankfurt, Strasburg, Zurich, Magdeburg, Praga, Gdańsk i Wrocław. Do grona meistersingerów zaliczano Hansa Sachsa wybitnego kompozytora I połowy XVI wieku.