Historia myśli ekonomicznej, Egzaminy z Ekonomia

Pobierz Historia myśli ekonomicznej i więcej Egzaminy w PDF z Ekonomia tylko na Docsity! 1. Główne nurty w ekonomii. Powiązania między nimi. 2 2. Przedstawiciele ekonomii klasycznej. Ich główne osiągnięcia. 2 3. Natura ludzka w ekonomii klasycznej i neoklasycznej. 2 4. Znaczenie pracy w ekonomii klasycznej. 3 5. Wartość i cena dobra według ekonomii klasycznej. 3 6. Czynniki wytwórcze i funkcje produkcji według ekonomii klasycznej. 4 7. Produktywność czynników wytwórczych. 4 8. Prawo rynków Saya. Wprowadzenie. 5 9. Prawo Turgota a prawo rynków Saya. 5 10. Prawa równowagi gospodarczej. Powiązania między nimi. 6 11. Funkcja Państwa według ekonomii klasycznej. 6 12. Cechy ekonomii klasyczno-neoklasycznej. 7 13. Rozwój ekonomii neoklasycznej. 7 14. Szkoły ekonomii. Szkoła austriacka – główni przedstawiciele i dorobek. 8 15. Szkoły ekonomii. Szkoła Cambridge – główni przedstawiciele i dorobek. 8 16. Podejście marginalistyczne do zjawisk gospodarczych. 9 17. Wartość i cena dobra według ekonomii neoklasycznej. 9 18. Użyteczność dobra. Pierwsze prawo Gossena. 10 19. Nadwyżka konsumenta (może być też dalszą częścią pyt. 18) 12 19. Funkcja popytu 12 20. Wycena dobra w czasie. Teoria procentu. 15 21. Teoria pracy Jevonsa. Paradoks rentowności firmy i suwerenności konsumenta. 15 22. Synteza neoklasyczna. Pojęcie i rodzaje. 16 23. Model rynku Marshalla. 16 24. Funkcje pieniądza. Zasada neutralności pieniądza. 17 25. Model rynku Marshalla. 18 26. Funkcja pieniądza. Zasada neutralności pieniądza. 18 27. Ilościowa teoria pieniądza (Fisher). 18 28. Popyt na pieniądz według Pigou. 19 29. Prawo Pigou a prawo rynków Saya. 19 30. Stosunek Myrdala do prawa rynków Saya. 19 31. Konieczność interwencji państwa w gospodarce wg Myrdala i Keleckiego. 19 32. Funkcja oszczędności Keynesa. Stosunek do klasycznej funkcji oszczędności. 20 33. Krzyż keynsowski. 20 34. Skuteczność polityki interwencyjnej państwa. Mechanizm mnożnikowy. 21 35. Teoria pieniądza Keynesa. Neutralność i nieneutralność pieniądza wg Keynesa. 21 36.Rodowód modelu IS-ML. Zamiar Hicksa a jego urzeczywistnienie. 21 37. Hipoteza dochodu permanentnego Friedmana. Stabilność gospodarki 22 38. Teoria pieniądza Friedmana. Jej związek z teorią Pigou i teorią Keynesa. 22 39. Zasada ludnościowa Malthusa. Teoria płacy 40. Hipoteza ludnościowa Kremera. Nowa teoria ludnościowa PAGE 2 1. Główne nurty w ekonomii. Powiązania między nimi. Znane sa 2 terminy na okreslenia nauki o gospodarowaniu. Wczesniejszy termin, obecnie niemal nieużywany, to ekonomia polityczna (1615- Antoine de Montchretien). Termin ten utrzymywał się długo. (Jeszcze w 1871 r. William Jevons tak nzawał swój trakta polityczny). W 1890 Alfred Marshall zastosował termin ekonomika, który wyparł ekonomię polityczną. Nazwa ekonomii politycznej utrzymuje się obecnie na oznaczenie ekonomii marksistowskiej. Nurty w ekonomii Pierwsza teorią jest fizjokratyzm z drugiej połowy XVIII w (19750). Jest to ekonomia wczesna (powstającej gospodarki rynkowej) Nurt klasyczny (ekonomia głównego nurtu gospodarki rynkowej) Ekonomia klasyczna 1776 r. Ekonomia neoklasyczna 1871 r. Nowa ekonomia klasyczna 1956 r. Od 1776 rozwijała się ekonomia klasyczna, która przeszła w ekonomie neoklasyczną (w 1871r.) a następnie w nowa ekonomię klasyczną (w 1956 r.) wszystkie 3 współtworzą nurt klasyczny. Nurt keynsowski (1930- 1936) (ekonomia głównego nurtu gospodarki rynkowej) Ekonomia keynsowska rozwinęła się w latach 1930. jako zdecydowanie krytyczna względem nurtu klasycznego (pozostają one w opozycji, ale silnie na siebie oddziałują). Inne nurty Powstały także inne nurty. Ich przedstawiciele są wielce krytyczni wobec nurtu klasycznego. Jest to jednak oddziaływanie jednostronne, gdyż przedstawiciele nurtu klasycznego swych oponentów niemal nie dostrzegają. (ekonomia pobocznego nurtu gospodarki rynkowej) Szkoła historyczna (od 1841 r.) Ekonomia marksowska (od 1867r.), dalej rozwijana, jako ekonomia polityczna socjalizmu Ekonomia veblenowska (od 1899 r.) Ekonomia schumpeterowska (od 1912 r.) 2. Przedstawiciele ekonomii klasycznej. Ich główne osiągnięcia. Główni twórcy ekonomii klasycznej byli Brytyjczykami albo żyli w Wielkiej Brytanii- tam rozwijały się najbardziej dynamicznie gospodarka rynkowa i przemysł. Prekursorami ekonomii klasycznej byli William Petty działający w 2 pol. XVII w. i Dawid Hume (polowa XVIII w. – 1952 - neutralnośc pieniadza -wpływ posredni -inspracja na Smith i Saya). Rzeczywistym twórcą ekonomii klasycznej był Adam Smith pochodzenia szkockiego, który w 1776 r. napisał fundamentalne dzieło Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, w skrócie nazywane Bogactwem narodów. Dzieło to zostało uznane za pierwszy w dziejach traktat ekonomiczny. (teoria pracy i produktu – wpływ bezpośredni na Saya, Ricardo i Malthusa). Innym ważnym klasykiem ekonomii jest Jean- Baptiste Say, autor Traktatu o ekonomii politycznej tworzonego w latach 1803- 1814. Dzieło to wywarło (przemożny) wielki wpływ na rozwój myśli ekonomicznej, ale również obecnie stanowi przedmiot sporów. (prawo rynków - wpływ bezpośredni na Ricardo i bezpośredni również na Mill - 1807) Dawid Ricardo żydowskiego pochodzenia- Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania (1817). W tym dziele ekonomia klasyczna znalazła swój najpełniejszy wyraz. (model klasyczny wpływ bezpor. JS.Mill 1848-1871 oraz stan stacjonarny 1815 wpływ bez. na Senior Inni przedstawiciele: - Malthus 1798- 1803 (zasada ludnościowa) wpływ na Ricardo - J. Mill (prawo rynków) - Senior 1836 (teoria procentu) 3. Natura ludzka w ekonomii klasycznej i neoklasycznej. PAGE 2 6. Czynniki wytwórcze i funkcje produkcji według ekonomii klasycznej. Celem działalności gospodarczej jest ogólny dobrobyt, nazywany przez Smitha bogactwem narodu. Głównym obiektem badań jest proces wzrostu dobrobytu, czyli wzrost gospodarczy. Reprezentantem dobrobytu jest wytwarzany produkt narodowy Q, składający się z dóbr Qi., a podstawowy schemat: bogactwo=dobrobyt= (Q=∑Qi) →wzrost gosp. Wymiernym celem społeczeństwa jest wytworzenie jak największego produktu cel: Q→max. Wytworzenie produktu wymaga zaangażowania czynników wytwórczych (F): W ten sposób powstaje makroekonomiczna funkcja produkcji F, zgodni z która wielkość produktu zależy od nakładu tych czynników. Q=F Smith, Say i J. S. Mill wyróżnili 3 czynniki wytwórcze (ten podział utrzymał się do dziś): ziemię T- zasoby przyrody możliwe do gospodarczego wykorzystania, o niewielkiej mobilności, czyli przenośności do różnych procesów gospodarczych; pracę N- czynnik ludzki, jako jedyny przynoszący nadwyżkę, o największej mobilności; kapitał K- czynnik rzeczowy stworzony przez człowieka, czyli narzędzia i maszyny, w którym zawiera się ludzka praca, o stosunkowo dużej mobilności. Stosując kombinacje tych czynników można stworzyć różne funkcje produkcji. Najpełniejsza jest funkcja trójczynnikowa (rzadko stosowana): Q= F (T, N, K). Najczęściej używana jest funkcja dwuczynnikowa, w której pominięta jest ziemia, a cały produkt zależy od nakładu pracy bezpośrednio wydatkowanej i ucieleśnionej w kapitale: Q= F (N, K). Proporcja zaangażowania pracy i kapitału w danym procesie produkcyjnym wyznacza poziom technologii wytwórczej: Technologia= N/K. W przypadku stałej technologii odpowiednia jest funkcja jednoczynnikowa, zastosowana przez Ricardo w teorii tworzenia i podziału produktu: Q= F(N), przy N/K= constans. W funkcji jednoczynnikowej odzwierciedlił się pogląd klasyków, że jedynym czynnikiem aktywnym w procesie produkcyjnym jest praca ludzka. Z drugiej strony przeczyło to stwierdzeniu, że gospodarka rynkowa jest najdoskonalszą formą gospodarowania 7. Produktywność czynników wytwórczych. Celem społeczeństwa (gospodarki narodowej) jest wytwarzanie jak największego produktu Adam Smith, trzy czynniki wytwórcze, sprzyjające temu: Pierwszym czynnikiem sprzyjającym wytworzeniu jak największego produktu wg Smitha jest zatrudnienie produkcyjne Nprod. Im więcej ludzi wykonuje pracę polegającą na pozyskiwaniu i przetwarzaniu zasobów przyrody, tym produkt Q jest większy. Nprod ↑→Q↑ Smith wprowadził pojęcia pracy produkcyjnej (przynoszącej wzrost produktu) i nieprodukcyjnej (rola jej są usługi, w tym finansowe). Skoro tylko praca produkcyjna wytwarzana przez robotników, wytwarza produkt, to produkt powinien w całości należeć do nich. czynnik ludzki, zasadniczy, gdyż jako jedyny przynoszący nadwyżkę, zarazem czynnik o największej mobilności Drugim czynnikiem jest produktywność pracy. Jest ona tym większa, im praca jest bardziej wyspecjalizowana., czyli im szerszy jest podział pracy miedzy członków danej społeczności: Q↑ ←Q/ Nprod ↑ ← specjalizacja pracy ← podział pracy Podział pracy i specjalizacja maja zasadnicze znaczenie. W pełni wystepują one w gospodarce rynkowej. (Trzeci czynnik to akumulacja, czyli tworzenie kapitału). 8. Prawo rynków Saya. Wprowadzenie. Wytworzony produkt składa się z licznych dóbr. Dobra te tworzą podaż, na którą powinno być zgłoszone zapotrzebowanie, czyli popyt. Gospodarka składa się z strony potażowej i popytowej. Obie strony należałoby analizować odrębnie, tymczasem w ekonomii klasycznej była stosowana jedynie analiza ze strony podażowej. Stało się tak za sprawą prawa rynków PAGE 2 Saya, będącego jednym z najważniejszych i najbardziej brzemiennych w skutki praw ekonomii. Prawo rynków było filarem ekonomi klasycznej, dotyczy rynku dóbr. Bliski jego sformułowania był Adam Smith. Po raz pierwszy sformułował je w 1803r. Jean-Baptiste Say. W 1807 r. Jamek Mill, ojciec Hojna Stuarta Milla, zaproponował jego ulepszoną wersję. Ostatecznie w 1814 r. Say – po wymianie poglądów z J. Mitlem – nadał prawu ostateczne brzmienie. Wyprowadzenie prawa rynków jest proste. Otóż, w procesie wytwórczym powstają zarówno produktu – podaż QS, jak i wynagrodzenie czynników wytwórczych – pracy N, kapitału K i ziemi T. wynagrodzenie to stanowią, odpowiednio, płace W, zyski Π i renty gruntowe R, które – będąc prawem do dysponowania częścią produktu – w całości przekształcają się w popyt na produkt Q D: QS = Q D ↑ ↑ Zastosowanie → dochody N+K+T W+ Π+R Upraszczając, oznacza to, że podaż tworzy popyt na siebie samą w równej wielkości. W skali makroekonomicznej jest prawdziwa zależność:(QS → QD) => (QS = QD ) Say dopuszczał występowanie nierównowagi w skali mikroekonomicznej. Mając to na względzie, William Baumol i Gary Becker wyróżnili dwie formy prawa rynków. Pierwszą jest rygorystyczna tożsamość Saya (forma mocna) zgodnie, z którą nie mogą wystąpić jakiekolwiek niedysponowana podaży i popytu. Tożsamość Saya: zawsze QS= QD W równości saya (formie słabej) takie niedopasowania sa możliwe na rynkach niektórych dóbr, czyli w sakli mikroekonomicznej. Gospodarka ostatecznie dochodzi jednak do równowagi: równość Saya: (QD≠ QS)→ mechanizm rynku → (QD=QS) Jeżeli prawdziwa jest forma słaba prawa rynków, to w sakli makroekonom. jest możliwy niedobór popytu w stosunku do podaży. Taka nierównowaga może wsytapić jedynie w okresie krótkim. W okresie długim obowiązuje forma mocna. Na mocy prawa rynków w gospodarce wystepuje pełne zatrudnienie czynników wytwórczych i nie mogą pojawić się kryzysy gospodarcze, których symptomem jest nadprodukcja dóbr. Prawo rynku jest jednym z kilku praw równowagi, jakie sformułowane zostały sformułowane w ekonomii. 9. Prawo Turgota a prawo rynków Saya. W zakresie oszczędzania i inwestowania obowiązuje prawo sformułowane w 1766 r. przez Roberta de Turgota (jednego z fizjokratów). Wytworzone dobra QS dzielą się na konsumpcyjne Qkon i inwestycyjne Qinw Rzeczowy charakter tych dóbr sprawia, że mogą być albo konsumowane, albo inwestowane. Podaż dóbr konsumpcyjnych i inwestycyjne w ten sposób, że dla każdego rodzaju dóbr popyt zrównuje się z podażą: QS = Qkon + Qinw ↓ ↓ ↓ S ↓ QD = C + I Jest to prawo równowagi rynku kapitału: (S→I) => (S=I), a ponieważ rynek kapitału jest częścią rynku dóbr, prawo to stanowi fragment i zarazem zwiastun prawa rynków Saya. Rynek kapitału jest zawsze w równowadze za sprawą stopy procentowej, a całość oszczędności przekształca się w inwestycje. W długookresowej perspektywie, perspektywie taka cechuje ekonomie klasyczną oszczędzanie jest pożądane, gdyż pozwala społeczności maksymalizować konsumpcję w długim okresie. Jest to cecha charakterystyczna tej ekonomii, w której zaleca się wstrzemięźliwość od bieżącej konsumpcji, a oszczędzanie traktują jako cnotę. Równowaga rynku kapitału 10. Prawa równowagi gospodarczej. Powiązania między nimi. PAGE 2 Dwa klasyczne prawa równowagi to prawo Turgota dla rynku kapitału i prawo Saya dla rynku dóbr. W okresie neoklasycznym sformułowane stosowane prawa dla sfery pieniężnej gospodarki i rynku pracy. 11. Funkcja Państwa według ekonomii klasycznej. Smith precyzyjnie określił miejsce państwa w społeczeństwie. Przypisał mu trzy sfery, z których jedynie trzecia miała mieć charakter ekonomiczny, chociaż w rzeczywistości wszystkie takie były. Sferami tymi są: - obrona członków społeczeństwa przed zagrożeniem z zewnątrz, czyli utrzymywanie armii; - ochrona członków społeczeństwa przed nieuczciwymi działaniami współobywateli, czyli utrzymywanie policji i sądownictwa; - utrzymywanie urządzeń i instytucji użyteczności publicznej, w szczególności infrastruktury ułatwiającej handel (głównie transport), którymi – ze względu na niewielką korzyść, jaką przynoszą – nie są zainteresowane jednostki ani grupy ludzi. Przyznanie państwu zadania obrony granic jest jednocześnie przyznaniem, że dane społeczeństwo wraz z jego gospodarką jest odgrodzone od innych społeczeństw i ich gospodarek. Za sprawą Smitha podstawowym podmiotem w skali makroekonomicznej stacje się gospodarka światowa, gdyż ta wymagałaby likwidacji granic. Zadanie ochrony jednych członków społeczeństwa przed nieuczciwymi działaniami innych wydaje się naturalne, ale i ono wiąże się z pewnym problemem. Dopuszczenie tego zdania to przyznanie, że nie zawsze mechanizm rynkowy jest w stanie przekształcić egoistyczne skłonności ludzi we wspólny dobrobyt. Innymi słowy, niektóre działania o charakterze niewątpliwie gospodarczym są traktowane jako występowanie przeciw wspólnemu dobru, czyli jako przestępcze. Zakres swobody działalności gospodarczej musi być ograniczony. Pełnej swobody działalności gospodarczej musi być ograniczony. Pełnej swobody nigdy nie było i nie ma, również jako postulatu w ramach ekonomii. Dwa pierwsze zadania państwa odnoszą się do gospodarki pośrednio. W przypadku trzeciego oddziaływanie jest bezpośrednie. Państwo powinno angażować się w działalność gospodarczą jedynie wtedy, gdy motyw indywidualnego bogacenia się nie jest dostatecznie silny, aby pobudzić rozwój dziedziny, która jest niezbędna dla pomnażania ogólnego dobrobytu. W pierwszej kolejności powinno ono dostarczyć dobra o dużej korzyści społecznej, a także chronić nowe dziedziny własnej gospodarki przed niszcząca konkurencja zewnętrzną (zagraniczną). W ten sposób Smith zainicjował teorię dóbr publicznych, czyli takich dóbr, które są tworzone i dzielone poza mechanizmem rynkowym. Dopuszczając istnienie przynajmniej jednego dobra publicznego, udzielił pozytywnej odpowiedzi na pytanie, czy państwo powinno być zaangażowane w działalność gospodarczą. Otwartym pozostawił jedyne pytanie o zakres zaangażowania. Ostatecznie to sam Smith wywołał dyskusję dotyczącą miejsca państwa w gospodarce, ciągnąc się do czasów współczesnych. 12. Cechy ekonomii klasyczno-neoklasycznej. W latach 1870. ekonomia klasyczna wygasła. W tym tez czasie zaczęła rozwijać się ekonomia neoklasyczna, której nazwa jednoznacznie wskazuje rodowód. Łącznie tworzą one wspólny nurt w ekonomi. Ekonomia kalsyczno-neoklasyczna stanowi najbardziej rozbudowany nurt w dziejach ekonomii. Często jest on określany mianem nurtu głównego (main stream). Składają się nań liczne teorie, czasami przeciwstawne. Zasadne jest pytanie, jakie cechy szczególnie teorii pozwalają na zaliczenie jej do nurtu klasyczno-neoklasycznego. Cech tych jest kilka, a funkcjonują one jedynie jako całość, ponieważ niektóre z nich są oddzielnie spotykane w teoriach spoza nurtu. Cechą pierwszą jest podejście realne, a mówiąc wprost – prymat wielkości realnych nad wielkościami pieniężnymi. Widocznie to było w ekonomii klasycznej, w której pieniądzu była przypisywana marginalna rola w gospodarce, zgodnie z zasadą neutralności pieniądza. Potwierdzenie stanowi neoklasyczna teoria pieniądza, w której poglądy klasyczne uległy nawet wzmocnieniu. PAGE 2 społeczeństwa i jego gospodarki), czyli koncentracja na teraźniejszośći, a więc ujecie statyczne. Jedynie w neoklasycznej teorii wzrostu gospodarczego pojawi się ujecie dynamiczne, chociaż w ograniczonym zakresie. Podejście marginalistyczne umożliwia zastosowanie matematyki w badaniu zjawisk ekonomicznych. Prekursorami byli trzej autorzy francuscy Antoine Cournot, Arsene Dupuit i Leon Walras. Walras uchodzi za twórcę ekonomii matematycznej sprowadzającej wszelkie kwestie ekonomiczne do analiza czysto formalnych i liczbowych, jeżeli jest to możliwe. W podejściu marginalistycznym niemal wszystkim zjawiskom ekonomicznym nadaje się ciągły charakter. Choć jest to podejście niepoprawne ale wygodne i powszechnie stosowane. Rysunek; istota podejścia Marg. Rozw zjawiska i czas na osiach kreska podobna do y=x, po kolei nieistotna rzeczywistość istotna teraźniejszość i nieistotna historia 17. Wartość i cena dobra według ekonomii neoklasycznej. W rewolucji marginalistycznej nastąpiła zmiana punku widzenie sposobu, w jaki następuje przejście od wartości dobra powstającej w procesie wytwórczym do występującej na rynku ceny: wartość dobra → cena dobra ↑ ↑ Proces produkcji / praca→ proces wymiany/ rynek Analiza została przeniesiona ze sfery produkcji do sfery konsumpcji. Podstawowym podmiotem gospodarującym oaz obiektem badawczym stał się człowiek – konsument mający – na wzór homo economicus określone cechy. Po pierwsze człowiek ma nieograniczone potrzeby konsumpcyjne i ograniczone możliwości ich zaspokojenia czyli środki. Po drugie ma cel, którym jest maksymalizacja satysfakcji osiąganej w czasie konsumpcji dóbr. Satysfakcja ta jest nazywana użytecznościa, a człowiek potrafi ja zmierzyć.(cel;max użyteczność) Niedostatek środków oraz znany cle działania stawiają człowieka przed wyborem. Musi on tak dzielić środki aby osiągnąć maksymalną użyteczność z konsumpcji dóbr. Użyteczność mają wyłącznie dobra konsumpcyjne. Jest to zdolność do zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych. Konsumenci nadają ją dobrom w czasie procesu konsumpcji. Poza tym procesem użyteczność nie istnieje. Użyteczność mogą mieć tylko dobra rzadkie, czyli dobra ekonomiczne, których jest za mało w stosunku do zapotrzebowania. Pozostałe dobra są dobrami nieekonomicznymi lub wolnymi. Według Carla Mengera konsumenci potrafią określić tę użyteczność w sposób bezwzględny, w postaci liczby nie odwołując się do innych dóbr. Jest to użyteczność kardynalna. u(Q1) = 1 Według Williama Jevonesa I Leona Walrasa konsument może co najwyżej porównywać użyteczności różnych dóbr nie potrafiąc określić ich wprost. MJest to użyteczność ordynalna czyli porządkowa i względna. u(Q1)>u(Q2) z dwoch ujec poprwna jest ujecie jevonsa i walrasa. Jeżeli nadaje się dobru użyteczność kardynalna np. w formie liczby , trzeba wiedziec co liczba ta oznacza , czyli trzeba mieć wzorzec. Ostaecznie uniwersalnym wzorcem stal się pieniadz Podstawową relacją badaną w rewolucji marginalistycznej był stosunek człowieka do dóbr ko Rewolucja marginalistyczna przyniosła koncepcje ceny dobra odmienna od klasycznej. Klasycy stosowali podejście podażowe , a cene wyznaczal nakład parcy poniesiony na wytworzenie dobra. W popytowym ujeciu marginalistow cena zalezy od uzytecznoci nsumpcyjnych. człowiek <-> konsumpcja Cena dobra p jest to maksymalna kwota jaką konsument jest gotów za nie zapłacić. Z tego względu nie może ona przekroczyć użyteczności ostatniego konsumowanego dobra Qn, a zatem cena jest równa użyteczności krańcowej. Konsumowanie kolejnej jednostki dobra nie byłoby racjonalne gdyż konsument osiągnąłby użyteczność ujemną w stosunku do ceny, chociaż absolutnie dodatnią:pi = umar(Qi/n) Równowartość ceny dobra i użyteczności krańcowej jest charakterystyczną zależnością dla rewolucji marginalistycznej. Jednak już w 1803 roku przedstawij ja say jako pi=constans Na rynku dane dobro ma jednolita cene równa uz. krancowej , można ja uzans za satla wyznaczona prze rynek. Funkcja użyteczności dotyczy pojedynczego dobra konsumenta. PAGE 2 Została ona rozszerzona na wielu konsumentów nabywających dane dobro, przyjmując posatc funkcji popytu. Ponieważ dodatkowe jednostki maja dal konsumenta coraz mniejsza użyteczność, to nabędą oni wiekszą ilość dobra, czyli zgłoszą wiekszy popyt, jedynie przy niezej cenie. Qi=f(pi), przy pi↓→Qi↑ 18. Użyteczność dobra. Pierwsze prawo Gossena. O użyteczności wczesniej! I prawo Gossena obowiązujące dla jednego dobra konsumpcyjnego to prawo malejącej użyteczności krańcowej nazywane również prawem nasycenia potrzeb. Zgodnie z nim, użyteczność każdej kolejnej jednostki dobra jest coraz mniejsza. Ostatnia konsumowana jednostka dobra Qi jest jednostką krańcową, a jej użyteczność u – użyteczność krańcowa u mar – jest malejąca. Qi ↑=>u mar (Qi), gdzie u mar↓≡∆u Dolną granicą użyteczności krańcowej jest wartość zerowa co oznacza, że zaspokojenie danej potrzeby jest pełne – jest to stan nasycenia, a dobro służące temu celowi staje się dobrem wolnym. Suwerenny konsument nie może konsumować poniżej wartości zerowej, gdyż postępowałby nieracjonalnie. Potrzeba zaspokojona byłaby w stopniu nadmiernym. W szczególnych przypadkach np. gdy interes ogólny jest przedkładany nad interes indywidualny, suwerenność konsumenta może być naruszana, czyli może być on zmuszany do konsumpcji dóbr, które przynoszą mu użyteczność ujemną Typowym przykładem jest edukacja na poziomie elementarnym. Jest to dobro, którego użyteczność jest ujemna dla każdej oferowanej jednostki.umar(edui)<0 I prawo Gossena – krzywa użyteczności krańcowej – zależność między ilością konsumowanego dobra a jego użytecznością. Krzywa te rysuje się zazwyczaj jako ciagla linie coc nie jest to poprwne (ciągłość ma sens dla dóbr doskonale podzielnych-ziarenka chleba) Względność I prawa Gossena W przypadku edukacji uniwersyteckiej użyteczność jest dodatnia przy niewielkim obciążeniu nauką, potem staje się również ujemna: umar(uni)>0 F 0A Eumar(uni)<0 Użyteczność pieniądza M jest zawsze dodatnia, gdyż pieniądz jest reprezentantem dóbr, które zawsze mogą być konsumowane w większej ilości (jako zestaw): umar(Mi)>0 PAGE 2 Cena dobra p jest to maksymalna kwota jaką konsument jest gotów za nie zapłacić. Z tego względu nie może ona przekroczyć użyteczności ostatniego konsumowanego dobra Qn, a zatem cena jest równa użyteczności krańcowej. Użyteczność krańcowa a cena dobra Konsumowanie kolejnej jednostki dobra nie byłoby racjonalne gdyż konsument osiągnąłby użyteczność ujemną w stosunku do ceny, chociaż absolutnie dodatnią:pi = umar(Qi/n) Równowartość ceny dobra i użyteczności krańcowej jest charakterystyczną zależnością dla rewolucji marginalistycznej. Jednak już w 1803 roku przedstawij ja say jako pi=constans Na rynku dane dobro ma jednolita cene równa uz. krancowej , można ja uzans za satla wyznaczona prze rynek. 19. Nadwyżka konsumenta (może być też dalszą częścią pyt. 18) Wszystkie dobra konsumowane wcześniej niż krańcowe mają użyteczność wyższą niż dobro krańcowe). Suma nadwyżek użyteczności konsumowanych dóbr nad ceną daje nadwyżkę konsumenta (koncepcja wprowadzona przez Dupuita, nazwana prze Marshalla) , której nie dostarcza tylko dobro krańcowe Qi/n. nadwyżka konsumenta = F 0E 5Qi/n-1Qi/1(umar/i – pi) Nadwyżka konsumenta Dylemat pojedynczego dobra, jeśli cena równa się użyteczności krańcowej to w przypadku dobra, którego konsumowana ilość wynosi 1, a pierwsza jednostka jest zarazem ostatnią, nadwyżka konsumenta nie powstaje: Qi = 1=>nadwyżka konsumenta = 0 Większość dóbr jest konsumowana w taki sposób co znaczy, że nie dostarczają one żadnej satysfakcji ponad koszt pozyskania, jednak nie jest to do końca prawda gdyż są one konsumowane. 19. Funkcja popytu Funkcja popytu jest obrazem zmienności popytu w zależności od zmian wybranej wielkości ekonomicznej (przeważnie ceny - funkcja popytu jest przedstawiana z reguły jako funkcja ceny) przy założeniu ceteris paribus - tzn. przy innych wielkościach bez zmian (w funkcji tej popyt reaguje wyłącznie na zmiany ceny, a poza tym nic innego się nie zmienia). Funkcja użyteczności dotyczy pojedynczego dobra konsumenta. Została ona rozszerzona na wielu konsumentów nabywających dane dobro, przyjmując posatc funkcji popytu. Ponieważ dodatkowe jednostki maja dal konsumenta coraz mniejsza użyteczność, to nabędą oni wiekszą ilość dobra, czyli zgłoszą wiekszy popyt, jedynie przy niezej cenie. Qi=f(pi), przy pi↓→Qi↑ Prawo popytu - wraz ze wzrostem cen wielkość popytu maleje, wraz ze spadkiem rośnie - przy założeniu ceteris paribus. Dlatego funkcję popytu ( jako funkcję ceny) rysujemy jako opadającą : Rys. 1. Funkcja popytu Cena (P) D D Ilość (Q) Zmiana wielkości popytu a zmiana ceny Ruch po krzywej funkcji popytu (reakcja wyłącznie na zmianę ceny jak na rysunku 1) to zmiana wielkości popytu. Tym, co określa reakcję wielkości popytu na zmianę ceny jest elastyczność cenowa popytu mierzona za pomocą współczynnika elastyczności cenowej popytu. (Q2 - Q1) (P1 - P2) PAGE 2 Jednak musi ono mieć cenę, aby być przedmiotem Kupna-Sprzedzy na rynku p(Qinw/i)>0. Cenę tę nadaje się dobru kapitałowemu przez odniesieni do użyteczności dobra konsumpcyjnego, którego wytworzeniu ono służy; imputacja (Qinw/i→(Qkon/i)) → [u (Qkon/i) →u(Qinw/i)] Konsumpcja bieżąca jest wyżej ceniona niż przyszła, stąd użyteczność dobra kapitałowego w danym momencie ulega powiększeniu w zależności od długości okresu oczekiwania t: u(Qinw/i)to=0 → u(Qkon/i)Tm(1+r)Tm-to Występuje tu alternatywa dwóch rozwiązań; albo mniejsza konsumpcja bieżąca, (czyli rezygnacja z przeznaczenia danego dobra na cele inwestycyjne) albo większa w przyszłości. u(Qkon/i)to albo u(Qkon/i)Tm(1+r)Tm-to Wynagrodzeniem za okres wyrzeczenia się części konsumpcji bieżącej na rzecz przyszłej jest PROCENT. Co istotne, Eugen von Bohm-Bawerk traktował procent jako wielkości realną – prawo do konsumpcji większej ilość dóbr w przyszłości. 21. Teoria pracy Jevonsa. Paradoks rentowności firmy i suwerenności konsumenta Teoria podaży pracy Jevonsa odnosi się do cz. Wyt. - pracy W ogólnym ujęciu nie można być konsumentem nie bedac producentem, człowiek jest opisywany z dwóch punktów widzenia: - zpunktu widzenia producenta (który obrazuje malejącą użyteczność krańcowa pracy umar (N) - zpunktu widzenia konsumenta (który obrazuje malejącą użyteczność krańcowa płacy umar (w) Teoria: Użyteczność krańcowa pracy jest początkowo dodatnia, a potem ujemna. Podstawowy sens pracy to ten, ze przynosi ona dochód, którego użyteczność jest zawsze dodatnia. Producent osiąga równowagę w sytuacji, gdy wartości bezwzględne cierpienia z tytułu pracy i użyteczności krańcowej się zrównują., która to równość wyznacza czas pracy. Producenci-konsumenci mają różne funkcje użyteczności płacy realnej i pracy, a zatem mają różne punkty równowagi. Ich zamierzony czas pracy jest zróżnicowany w sytuacji wolnego wyboru. W praktyce jednak czas ten jest zunifikowany: Efektywność przedsiębiorstwa a suwerenność konsumenta (przykład) Występuje tu dominacja efektywności przedsiębiorstwa przy naruszeniu suwerenności producenta-konsumenta. Z drugiej strony zachowanie suwerenności oznaczałoby naruszenie efektywności przedsiębiorstwa. Nie można realizować tych dwóch celów jednocześnie. PAGE 2 Suwerenność producentów-konsumentów najczęściej ustępuje efektywności przedsiębiorstwa. 22. Synteza neoklasyczna. Pojęcie i rodzaje. Synteza neoklasyczna dokonała się po części równolegle z rewolucją marginalistyczną, a po części tuz po niej. Własciwe byłoby uzycie nazwy syntezy kla.-neoklas., gdyż jej istota było połaczenie dorobku ekonomii klasycznej z dorobkime rewolucji marginalistycznej Rysunek Rozwój syntezy neoklasycznej Syntezy neoklasyczne były dwie; równowagi ogólnej, równowag cząstkowych. Równowagi ogólnej – twórca Leon Walras (1874-1877), Gospodarka dąży do równowagi ogólnej dzięki działaniu aukcjonatora (licytatora), czyli tzw.niewidzialna ręka rynku. Licytator działa metoda prób i błędów. Analizowal wolna konkurencje.Zgodnie z walrasowską ideą, równowaga kształtuje się równocześnie na wszystkich rynkach. Teoria: cena nie zależy ani od sprzedającego ani od kupującego to rynek jest cenotwórcą, – czyli model gospodarki rynkowej. Kupujący i sprzedający są jedynie cenobiorcami. Rown mikro Prekursorami w całościowym podejściu do gospodarki byli dwaj inni francuzi Francois Quesnay 1758 i Jean Baptiste Say 1803-1814 (rownowaga makroekonomiczna), nastepcami Walrasa Kenneth Aarrow i Gerard Debreu. (1954) Druga z syntez Teoria równowag cząstkowych->omówiona w pytaniu 23. Marshall wykorzystal dorobek głównych twórców rewolucji margin. Jevonsa(1871), Mengera (1871) i Walarasa. W przeciwieństwie do Walrasa nie dokonal makroekonomicznego uogólnienia. Jego ujecie jest węższe, ale to ono stalo się standardem mikroekonomii Różnica w podejściach tych teorii: Walras traktował wszystkie elementy gospodarki jako zmienne a Marshal jedynie element wyizolowany a reszta pozostawała stała. Współczesnym kontynuatorem Marshala jest Paul Samuelson.1938 23. Model rynku Marshalla. (1890-1916) Alfred Marshall prowadził analizę wyłącznie na szczeblu mikroek. stosując metodę ceteris paribus. Traktował wszystkie elementy jako stałe jedynie zmienny był element wyizolowany. Metoda Marshalla (równowag cząstkowych) pozwala na uchwycenie zależności między określonymi wielkościami ekonomicznymi bez wpływu tych wielkości np. zależności między popytem na dane dobro a jego ceną. W badaniu siły związku między wybranymi wielkościami Marhall zastosował kategorię elastyczności funkcji. Marhall stworzył idealne typy podstawowych składników gospodarki, nazwane reprezentatywnymi: • Gospodarstwo domowe • Przedsiębiorstwo • Rynek pojedynczego dobra Szczególnie istotny jest Model rynku (równowaga rynku). Marshall połączył podejście podażowe klasyków ekonomii wskazujących koszty produkcji jako czynnik cenotwórczy z podejściem popytowym marginalistów, uznających użyteczność za czynnik cenotwórczy. W modelu uwzględnił, że popyt jest malejącą funkcją ceny QiD = f(pi) przy pi↑ = QiD↓, natomiast podaż rosnącą funkcją ceny QiS = f(pi) przy pi↑ = QiS↓. Punkt przecięcia się krzywych popytu i podazy wyznacza stan równowagi rynku przy danje cenie równowagi i danej ilości dobra oferowanej do sprzedaży i nabytej. Marshall wykaz la ze żadna z 2 teorii wartości i cen nie jest ani w pełni poprwana ani w pełni błedna. Dal każdej z nich druga wskazuje czynnik ograniczajacy. Dla czynnika podażowego kształtowania się ceny jest nim popyt, a dla czynnika popytowego – koszt. Podusmuwując, podstawową zasługą Marshalla było uporządkowanie i wzbogacenie metody badawczej ekonomii, po drugie stworzył on modele gospodarstwa domowego, przedsiębiorstwa i rynku, dalej rozwijane przez licznych ekonomistów. Po trzecie utrwalił przekonanie o równowadze jako stanie optymalnym w gospodarce. Dla jednych zarazem zwolenników praca rynków Saya i teorii równowagi ogólnej Walrsa – jest to zasługa. PAGE 2 24. Funkcje pieniądza. Zasada neutralności pieniądza Pieniądz jako powszechnie akceptowany ekwiwalent musi spełniać dwa podstawowe warunki: - uznawany jest jako powszechny środek regulowania zobowiązań, -musi występować w określonej proporcji ilościowej w stosunku do ogółu produktów przeznaczonych do wymiany handlowej w całej gospodarce, Pieniądz pełni cztery podstawowe funkcje: Miernik wartości- mierzenie i wyrażanie wartości innych towarów za pomocą ceny. Pieniądz pełni tu funkcję jednostki rozrachunkowej, w której wyrażane są ceny i z pomocą, której dokonuje się rozliczeń. Środek wymiany-pieniądz służy do bezpośredniej zamiany umownej wartości pieniężnej na dobro o określonych walorach użytkowych. Środek płatniczy- związana jest z odroczeniem płatności w czasie, a wiec rozdzielony jest moment powstania zob. i jego spłaty. Typowym przykładem jest zakup towaru na kredyt, zaciąganie pożyczek. Funkcja ta przyczyniła się do rozwoju systemu kredytowo- pożyczkowego, co stanowi siłę napędową wzrostu gospodarczego. Środek tezauryzacji – oznacza gromadzenie skarbu, a więc wiąże się z czasowym wycofaniem pieniądza z obiegu. Tezauryzacja może przybierać formy( lokata w banku, papiery wartościowe). Funkcja pieniądza światowego - najpierw pieniądz musi spełniać funkcję pieniądza: środka wymiany, płatniczego, tezauryzacji, oraz państwo musi gwarantować jego wymienialność zewnętrzną po kursie ustalonym na głównych giełdach walutowych świata.(tj. USD, GBP, SDR- zapis na rach. bankowych pieniądz kreowany przez Bank Światowy). Postać pieniądza na rynku: kruszcowa, banknot, papierowa, elektroniczna (e-cash). Zasada neutralności pieniądza Sformułował David Hume, zgodnie z tą zasadą pieniądz nie ma wpływu na realne procesy gospodarcze, czyli proces tw orzenia produktu, jest nad nimi jedynie woalem. Miedzy sfe ra realna i pieniężną gospodarki wystepuje dychotomia – nie oddziałuja one na siebie. Pieniądz pełni jedynie funkcję jed nostki obrachunkowej i pośrednika wymiany. Z zasady neutralności wypływa zaskakujący wniosek ze gospodarka mogłaby funkcjonować bez pieniądza. Jednak twórcy mieli tego świadomość i wprowadzili łagodzący. Przez zwiększenie zasobu pieniądza (M) nie można powiększyć ilości produktu (Q), czyli nie występuje tu funkcjonalna zależność między M a Q, (M↑→Q→)→Q≠f(M) Jednak zmniejszenie zasobu pieniądza (M) (w krancowym przypadku jego wycofaniez gospodarki) to także zmniejszy się ilość produktu Q, w tym przydaku miedzy p a Q jest zależność. (M↓→Q↓)→Q=f(M) 27. Ilościowa teoria pieniądza (Fisher). Pierwsze sformułowanie ilościowej torii pieniądza był autorstwa Irvinga Fischera Zgodnie z zasada neutralności występują 2 odrębne sfery gospodarki – realna opisywana przez wolumen transakcji kupna i sprzedaży Z oraz pieniężną opisywana przez zasób pieniądza M. Ponieważ sa one wyrażone w różnych jednostkach (rzeczowej i pieniężnej)musza one być uzgodnione pod względem jednostkowym. Służy temu indeks cen dóbr w wymianie pz. Ponadto sfery te musza być uzgodnione ilościowo następuje to za pomocą transakcyjnej prędkości obrotu pieniądza, czyli liczby transakcji w których jednostka pieniżna uczestniczy w adnym okresie. Fakt ten uwzglednia się poprzez współczynnik transakcyjnej prędkości obrotu pieniądza vz. Wyjściowe równanie teorii pieniadza, zwane równaniem wymiany, przyjmuje postac: Mvz=pzZ Postać ten okresłono jako transakcyjną w celu odróżnienia od postaci dochodowej, w której rówanie wymiany zsoatnie przekształcone: pieniadz*liczba=pieniadz/produkt*produkt. W równaniu pojawia się współczynnik transakcyjnej prędkości obrotu pieniądza vz, a wraz z nim zmienna czasu. Im prędkość obtu p[iniadza jest wieksza tym mniej pieniadza potrzeb dal obsługi transakcji kupna- sprzedazy. PAGE 2 Czasowy niedobór popytu powoduje trwały ubytek produktu. Jego czeste pojawianie się sprawia, że tempo wzrostu gospodarczego nie jest regularne. W gospodarce wystepuja wahania koniunkturalne. Rynek okazuje się być zawodny. W takiej sytuacji niezbędna wg Myrdala i Kaleckiego jest reakcja państwa. 32. Funkcja oszczędności Keynesa. Stosunek do klasycznej funkcji oszczędności. Keynes zastosował w analizie zjawisk ekonomicznych radykalnie odmienne podejście niż klasycy ekonomii. Formułowanie funkcji oszczędności Keynes rozpoczął od określenia czynników kształtujących popyt w gospodarce konsumpcyjny i inwestycyjny. Są to wg niego konsumpcja i inwestycje. Sformułował tzw. Fundamentalne prwo psychlogiczne dotyczące skłonności jednostek do konsumowania oszczędzania. Analize powadził w sakli makro. Celem każdego człowieka z osobna i wszytkich razrm jest jak najwieksza konsumpcja bieżąca Cakt, Konsumpcja C zależy od bieżącego produktu, wynika z tego, że konsumpcja jest funkcją produktu. Oszczędności S jako nieskonsumowaną cześć produktu, są także funkcją produktu. Cakt=f(Qakt->) F 0E 0Sakt=f(Qakt), gdzie S=Q-C Wynika z tego, że wraz ze wzrostem produktu wzrasta poziom oszczędności. Q↑->S↑ Zależność ta tworzy keynsowaska funkcje oszczędności. Najwazniejsza spraw a jest tempo wzrostu oszczędności w zależności od tempa wzrostu produktcji, czego miara jest współczynnik skłonności do oszczędzania. Istotne jest, jak w czasie – okresie długim i krótkim – zmienia się wilkokosc współczynnika skłonności do oszczędzania s, Poziom wspo. skl do oszczędzania zależy od wiekosci produktu na głowę członka społeczeństwa q, o pewnje liczebności H s+f(q), gdzie q=Q/H W prowadzonych rozważaniach, Keynes zastosował podejście popytowe w przeciwieństwie do klasyków, którzy podchodzili do tego zagadnienia od strony potażowej. W odróżnieniu od klasyków Keynes na pierwszym miejscu stawiał cele konsumpcyjne, klasycy natomiast propagowali wstrzemięźliwość od bieżącej konsumpcji kosztem oszczędności. 33. Krzyż keynsowski. C,I,G QS = Qkon + Qinw Luka deflacyjna Luka Inflacyjna QD = Caut + cQS + I + G Caut + I + G 45o Strata dobrobytu Q* Qmax Q Znaczenie popytu w gospodarce zilustrował Alvin Hansen za pomocą krzyża keynsowskiego. W gospodarce powstaje produkt, który składa się z dóbr konsumpcyjnych i inwestycyjnych. QS = Qkon + Qinw PAGE 2 Na wytworzony produkt zgłaszany jest popyt. Na popyt w głównej mierze składa się popyt konsumpcyjny gospodarstw domowych na dobra konsumpcyjne (C). Składa się on z części autonomicznej (Caut) oraz z części uzaleznionej od produktu, którego miarą jest współczynnik skłonności do konsumpcji (c) C = Caut + cQS Na popyt składa się również popyt na dobra inwestycyjne (I) oraz wydatki rządowe (G). QD = Caut + cQS + I + G W sytuacji gdy popyt jest mniejszy od ogólnej podaży występuje luka deflacyjna, tzn. że produkt stanu równowagi (Q*) jest mniejszy od produktu potencjalnego (Qmax) Luka deflacyjna: Qd< Os --> Q*< Qmax Gospodarka osiaga równowagę ale jest to równowaga suboptymalna. Wystepuje ona przy nadwyżce podazy pracy Ns ze strony gospodarstw domowych nad popytem na prace Nd ze strony przedsiębiorstw, czyli przymusowym bezrobociue Q*<Qmax F 0E 0Ns>nd Krzyz keyenoswski zawira wikszosc elementów ekonomiii keynesowskiej , z mechanizmem mnożnikowym i rekomendacjami dla polityki panstwa włącznie. Nie uwzglednia jednak pieniadza, który jest ujęty w bardziej ogólnym modelu IS=LM 34. Skuteczność polityki interwencyjnej państwa. Mechanizm mnożnikowy. W sytuacji, gdy sektor prywatny gospodarki nie tworzy popytu wystraczajacego do wchłonięcia całego wytworzonego produktu to państwo zgłasza dodatkowy popyt. Taką sytuację nazywamy interwencjonizmem państwa. Jest to ściśle związane z działaniem mechanizmu mnożnikowego. Państwo podejmuje działalność interwencyjną w ramach polityki fiskalnej, zgłaszając dodatkowy popyt ∆G i w efekcie ogólny popyt wynosi: W efekcie zwiększony popyt wynosi: QD=C+I+(G+∆G)=Qmax QD = konsumpcja + inwestycje + (wydatki rządowe + wzrost wydatków rządowych) Jęzlei impuls pochodzi od dodatkowych wydatków rzadowych, jest to mnożnik wydatków rzadowych: ∆Q=m∆G Poziom mnożnika zależy od wzrostu wydatków od konsumpcji. Im skłonność do konsumpcji jest wieksza tym efekt mnożnikowy dodatkowych wydatków rządowych jest wiekszy. m=1/1- c F 0E 0 (c↑->m↑) Wzrost wydatków np. na inwestycje prowadzi do wzrostu wydatków konsumpcyjnych i w konsekwencji wywołuje zwielokrotniony popyt. ∆ popytu = mnożnik x ∆ inwestycji Mnożnik jest zawsze większy od 1, gdyż każda zmiana w wydatkach inwestycyjnych uruchamia łańcuch zmian w wydatkach konsumpcyjnych. 35. Teoria pieniądza Keynesa. Neutralność i nieneutralność pieniądza wg Keynesa. Keynes zanegował zasadę neutralności pieniadza.Neoklasycy traktowali sferę pieniądza jako woal nad sfera realna . Keynes natomiast uznał je za struktury w cześci autonomiczne. Keynes uwzglenil oprocz miernika wartości i wymiany - funkcja pieniądza która jest przechowywanie pieniadza, gromadzenia wartości. Według Keynesa wyróżnia się trzy motywy trzymania pieniędzy: • Transakcyjny zasób pieniądza • Ostrożnościowy zasób pieniądza • Spekulacyjny popyt na pieniądz – polega na celowym wycofywaniu pieniądza z obiegu i oszczędzaniu go, wprowadzaja pieniadz spekulacyjny Produkt Q 9w zapisie bez pomniejszenia Qaut) wymaga pieniądza do swej obsługi. Odpowiada jej pieniadz tranzakyjny Ltr, bedacy jedynym, jaki zsoatał uwzględniony w ilościowej teorii pieniadza: Ltr=f(Q) Pieniądz transakcyjny jest neutralny natomiast pieniądz spekulacyjny nie jest neutralny i popyt na niego jest niezależny od produktu. Lsp≠f(Q) Według Keynesa popyt na pieniądz transakcyjny Ltr i pieniadz spekulacyjny Lsp tworzą popyt łączny., określany jako preferencja płynnośi L=Ltr+Lsp. W związku z częściowym brakiem neutralności pieniądza, zmiana ilości pieniądza może wpłynąć na wielkość produktu. Z tego wynika że: Q(produkt)= f(M) M-ilość pieniądza PAGE 2 W szczególności jest wazna zalezność dodatnia, czyli możliwość pobudzania wzrostu produktu przez wzrost ilości pieniadza emitowanego przez panstwo w ramach ekspansywnej polityki pieniężnej. Komponentom produktu odpowiada stosowne zapotrzebowaniem na pieniądz. Części konsumowanej C odpowiada popytowi na pieniądz transakcyjny, natomiast oszczędzanej S odpowiada popyt na pieniądz spekulacyjny. Według Keynesa w krótkim okresie popyt na pieniądz transakcyjny i spekulacyjny jest wymienny i jest to przyczyną zmian proporcji pomiędzy konsumpcją i oszczędzaniem. 36. Rodowód modelu IS-ML. Zamiar Hicksa a jego urzeczywistnienie. Zamiarem Johna Hicksa było wykazanie, że John Keynes nie dokonał rewolucji w myśli ekonomicznej, a teoria keynesowska, uważana przez swego twórcę za ogólna, stanowi jedynie szczególny przypadek teorii klasyczno – neoklasycznej, tę zaś należy traktować jako teorię ogólną . W celu udowodnienia tego poglądu Hicks stworzył model gospodarki określony przez niego jako IS-LL, a obecnie jako IS-LM. Rzecz znamienna, wbrew zamysłowi autora , model ten stał się standardowa forma prezentacji teorii KeYnesa. (Czasami się jego neoklasyczna synteza teorii Keynesa) sformułowanie jest to przewrotne, bo wiele te teorie różni i wrodzy względem siebie sa ich przedstawiciele. Model Hicksa integruje ze sobą dwie sfery gospodarki : realną oraz pieniężną. Reprezentantem sfery realnej jest rynek kapitału, ujęty jako funkcja IS (krzywa reprezentująca rynek dóbr). Generalnie rzecz ujmując funkcja IS obrazuje wszystkie przypadki , gdy inwestycje I (popyt na oszczędności) są równe oszczędnościom S (podaż dóbr inwestycyjnych)czyli rynek kapitału w równowadze: IS:I=S Reprezentantem sfery pieniężnej jest natomiast funkcja krzywa LL. Obrazuje ona wszystkie przypadki gdy popyt na pieniądz L jest równy podaży pieniądza M czyli sfera pieniężna gospodarki jest równoważna LL:L=M . Współcześnie funkcja LL jest zastąpiona przez LM w której podaż pieniądza jest uwzględniana. Zmiana ta ma szerszy wymiar i mówi ze model IS-LM (nie IS- LL) ma być stosowany do badania wpływu polityki pieniężnej państwa czyli polityki kształtowania podaży pieniądza, na sferę realną gospodarki. Hicks przyjął poziom cen za stały i mógłby równie dobrze posługiwać się kategorią produktu, stosował jednak zamiast niego dochód pieniężny Y tj iloczyn cen i produktu w ujęciu realnym Q: Y= pQ Hicks stworzył trzy modele i każdy z nich przypisał innej teorii ekonomii: klasycznej, keynesowskiej i neoklasycznej. Pierwsze Ujecie ricardiańsko-marshallowskim, drugie keynowskim a trzecie wickellowsko-hicksowskie. Jako standardowy w postaci IS-LM funkcjonuje drugi z nich. Zgodnie z przyjętym rozróżnieniem, w gospodarce występują dwie sfery. Sfera realna jest opisywana przez funkcję inwestycji uzależnionych ujemnie od stopy procentowej i dochodu oraz warunek inwestycji i oszczędności. Model Hicksa pod zmienioną nazwą IS-LM stał się z czasem podstawowym narzędziem w analizie zjawisk makroekonomicznych. Paradoksalnie natomiast narzędziem tym nie stalo się ujęcie wickellowsko-hicksowskie które Hicks preferował lecz ujęcie keynesowskie które krytykował. Jest jeszcze inny paradoks. Hicks podja zadania krtyki teorii Keynesa , tymczasem analize prowadził w calowicie keynesowskim duchu. 37. Hipoteza dochodu permanentnego Friedmana. Stabilność gospodarki Hipoteza (teoria) dochodu permanentnego 1957 Friedmana jest jedną z trzech teorii stworzonych przez Friedmana i najważniejszą dla zrozumienia jego poglądów. Zgodnie z hipotezą dochodu permanentnego podstawowym podmiotem jest człowiek, który przeprowadza kalkulacje w bardzo długim czasie równym przewidywanemu przez niego okresowi życia. Człowiek określa przede wszystkim iloma i jakimi dobrami będzie w ciągu życia dysponować. Zestaw tych dóbr stanowi jego majątek permanentny (oczekiwany bądź pożądany). Wielkość majątku permanentnego Ωper/j zależy od dwóch czynników. Po pierwsze od wyposażenia początkowego otrzymanego najczęściej od rodziny po drugie od zdolności do PAGE 2