Historia myśli ekonomicznej - zagadnienia egzaminacyjne, Egzaminy z Historia myśli ekonomicznej

Pobierz Historia myśli ekonomicznej - zagadnienia egzaminacyjne i więcej Egzaminy w PDF z Historia myśli ekonomicznej tylko na Docsity! Wyjaśnij teorię podziału Ricardo i jego poglądy na zmiany w podziale dochodu w czasie. Problem Ricardo polegał na określeniu podziału łącznego produktu pomiędzy płace, zyski i renty. Przedmiotem szczególnego zainteresowania Ricardo była zmiana w czasie względnych udziałów w dochodzie narodowym, otrzymywanych przez kapitalistów, właścicieli ziemskich i pracowników. Zgadzał się z opinią Smitha i innych autorów, że stopa zysku będzie się obniżać w czasie, twierdził, że gdyby konkurencja podbiła wzwyż płace realne, to przyrosty ludności zwiększyłyby w długim okresie liczebność siły roboczej, tak, iż płace spadłyby do swojego poprzedniego poziomu. Ricardo utrzymywał, że zwiększony produkt z nowych inwestycji z nowych inwestycji może być sprzedany po poprzednich cenach dlatego, że stopa zysku nie obniżałaby się. Według Ricarda młoda gospodarka odznaczała się wysoką stopą zysku i z racji tego zyski są źródłem akumulacji kapitału. Ta akumulacja kapitału podbija w górę stawki płac, na skutek czego rosły płace realne i wzrastała liczba ludności. Przyrosty ludności wymagają zwiększenia produkcji rolnej żywności, co powoduje spadek marż ekstensywnych i intensywnych. W miarę jak obniżają się marże, rosną renty a zyski spadają. Ricardo twierdził, że obniżanie się marż powoduje jednocześnie wzrost rent i spadek zysków. Gdy spadają zyski akumulacja kapitału słabnie, proces ten postępuje stopniowo aż do momentu, gdy stopa zysku zbliży się do zera i akumulacja kapitału wygaśnie. W tym punkcie cała dynamika systemu kapitalistycznego przeradza się w zastój, stopa zysku jest bliska zeru, nie ma akumulacji kapitału, a tym samym i wzrostu gospodarczego, wzrost ludności wygasa, płace kształtują się na poziomie minimum egzystencji a renty są wysokie. PORÓWNAJ METODOLOGIĘ RICARDO I SMITHA Adam Smith wyróżnia dwa komponenty systemu ekonomicznego: ekonomię polityczną i politykę ekonomiczną, silnie ze sobą sprzężone. W bloku pierwszym zostały umieszczone dwie teorie – pracy produkcyjnej i kapitału; w drugim – krytyka merkantylizmu i fizjokratyzmu obok postulatów polityki liberalizmu gospodarczego. Przedmiotem ekonomii politycznej w ujęciu Smitha, programem jego badań, jest poszukiwanie źródeł, sposobów tworzenia, gromadzenia i podziału bogactwa narodów. Za podstawowe źródło bogactwa Smith uznał pracę produkcyjną.Nad wszystkimi rozważaniami Adama Smitha króluje ogólna zasada wolności gospodarowania, liberalizm wyznaczający państwu skromną rolę w porównaniu z merkantylizmem i bliższy koncepcjom fizjokratów. to raczej „niewidzialna ręka” rynku godzi sprzeczności indywidualnych interesów niż świadome decyzje rządu i polityka protekcji wobec pewnych zawodów lub gałęzi i dziedzin gospodarki narodowej. W zbiorze zasad polityki gospodarczej, głoszonych przez Smitha, trzeba wyróżnić jego poglądy na rolę handlu zagranicznego, kwestię kolonii, obronę kraju i politykę podatkową. Zasady te spotkały się z aprobatą współczesnych i zostały przejęte przez późniejsze nurty liberalizmu. Wyjątkiem w regule polityki liberalnej Smith uczynił politykę obronną. Sprawy obrony państwa nie mogą być polem wolnej gry rynkowej. Wiele uwagi Smith poświęcił rozważaniom nad sposobami racjonalizacji tworzenia i wykorzystania siły zbrojnej kraju. System poglądów Adama Smitha stanowił wręcz przełom w dziejach myśli ekonomicznej. Był autentycznym osiągnięciem naukowym i położył podwaliny pod paradygmat, w ramach którego można było rozwiązywać problemy nie tylko teorii, lecz także wyjaśniać realia i pojawiające się anomalia nowego ustroju. Smith zasłużył się także praktyce, dając polityce gospodarczej cały zestaw poręcznych narzędzi do działania w ogólnych ramach doktryny liberalnej. System ekonomii ricardiańskiej można przypisać do tradycji euklidesowo- kartezjańskiej, zwłaszcza ze względu na metodę i logikę wywodów. W przeciwieństwie do Smitha, który zagadnienia ekonomiczne wyjaśniał dwojako: za pomocą dedukcji i opisu wydarzeń współczesnych lub historycznych, Ricardo stosował konsekwentnie abstrakcję i dedukcję. Trzeba jednak podkreślić, że nie oznacza to, iż był czystym teoretykiem.Przeciwnie, jego ekonomia była wyraźnie zorientowana na potrzeby ówczesnej polityki angielskiej. Nomotetyczny charakter jego wykładu tj. poszukiwanie praw ekonomicznych, miał pomóc w podejmowaniu racjonalnych decyzji gospodarczych. Stosowana metoda miała także słabe strony, a mianowicie – nie uwzględniała historycznych ograniczeń w działaniu praw, tj. przenosiła prawa ustroju kapitalistycznego nawet do zamierzchłej przeszłości i usiłowała objaśniać procesy zachodzące w odmiennych warunkach. Taką metodę nazywa się ahistoryczną. Inaczej niż Smith ujął także Ricardo przedmiot ekonomii politycznej. Jeżeli Smith przejął od merkantylistów zainteresowanie przyczynami i siłami tworzącymi bogactwo narodu, to Ricardo postawił w centrum swoich dociekań zagadnienie podziału wytworzonego produktu między trzy klasy społeczne – właścicieli ziemi, kapitalistów i robotników. Ricardo wyjaśnił i usunął z doktryny klasycznej tzw. dogmat Smitha – związanie wartości z kosztami produkcji / sumą płacy, zysku i renty / - oraz skrytykował pogląd, że wartość towaru zależy od ilości pracy, jaką otrzymuje się za niego podczas wymiany. Uwaga Ricarda jest skierowana na wytwarzanie, a określenie wartości jest wyjątkowo jednoznaczne. Ricardo bezskutecznie poszukiwał niezmiennego miernika wartości – wartości absolutnej. Smith upatrywał takiego miernika w złocie, srebrze, zbożu i ekwiwalencie pracy uprzedmiotowionej w towarze pozyskiwanym w procesie wymiany. Wszystkie te miernikiokazywały się po bliższej analizie zmiennymi, a sam pomiar zamykał się w błędnym kole. Szczególne miejsce w doktrynie Ricarda zajmuje jego teoria kosztów komparatywnych albo inaczej – teoria komparatywnych korzyści / comparare – porównywać /. Ricardo dowiódł raz jeszcze nie tylko błędności poglądów merkantylistów dotyczących handlu międzynarodowego, lecz także wsparł argumentację Smitha o korzyściach z wolnego handlu