Pobierz Historia - Notatki - Historia - Część 3 i więcej Notatki w PDF z Historia tylko na Docsity! 27 ale zarząd nad nimi przeszedł w ręce zarządców komisarycznych. Polityka przemysłowa niemiec w GG przed 1941 polegała na maksymalnym ogołoceniu tego obszaru z ważniejszych zakładów i urządzeń przemysłowych. Kontyngenty w rolnictwie coraz bardziej rosły, ściągano je w warunkach coraz większego terroru. Bank Emisyjny w GG emitował złotówki (tzw. młynarki) ale wartość tej waluty była coraz niższa wobec inflacyjnego wzrostu cen. Po ataku na ZSRR władze niemieckie zmieniły częściowo założenia polityki gosp. w GG. Pragnąc przekształcić tereny te w kraj niemiecki, a także pragnąc przenieść część produkcji zbrojeniowej na wschód dla ułatwienia transportu, zaprzestano demontażu i wywózki urządzeń produkcyjnych. Ogólny wskaźnik produkcji przemysłowej na ziemiach polskich spadł, wzrósł tylko w zbrojeniówce. Sytuacja materialna ludności stale się pogarszała. Spadła produkcja to wzrosło bezrobocie (ukrywane w obawie przed wywózką na roboty do rzeszy). Konfiskaty mienia, zamrożenie płac przy stale rosnących kosztach utrzymania, wszystko to powodowało pauperyzację (czyli ubożenie ludności) zwłaszcza wśród robotników. Coraz większa część ludności nie dojadała, a źródłem dodatkowych dochodów była często wyprzedaż rzeczy. Pewną szansę stanowił nielegalny handel i szmugiel żywności do miast. Upowszechniło się zdobywanie środków do życia przez okradanie władz okupacyjnych (np. wynoszenie narzędzi i materiałów z fabryk). Ludność polska pozostała na Kresach wschodnich znalazła się w bardzo trudnych warunkach. Państwo radzieckie zagarnęło majątki ziemskie, fabryki i banki a złote polskie wymieniano na ruble w stosunku 1:1, co przyniosło olbrzymie straty wszystkim posiadaczom polskiej waluty. Zablokowano wszelkie konta bankowe i oszczędnościowe. Ze sklepów znikały towary wykupywane masowo przez przyjezdnych ruskich. Do tego dołączyły się oficjalne rekwizycje własności prywatnej i rabunek dokonywany przez żołnierzy i ruskich urzędasów. Większość Polaków, pozbawiona dotychczasowych warsztatów pracy, a niezatrudnionych w gospodarce radzieckiej znalazła się w nędzy. Cały rocznik 1940 został powołany do Armii Czerwonej (wcielono ok. 150 tys. Polaków ogólnie). Około 100 tys. Polaków wcielono do specjalnych batalionów budowlanych (strojbaty), gdzie pracowali w warunkach przypominających obozy. Dużo Polaków trafiało do Gułagów, skąd rzadko kiedy wracało się... PRZYKŁADY ANTYPOLSKIEJ WSPÓŁPRACY III RZESZY I ZSRR 23.08.1939 pakt Ribbentrop – Mołotow i czwarty rozbiór Polski wzdłuż linii Narew – Wisła – San. 28.09.1939 zmieniono układ granic i miały one przebiegać wzdłuż Pisy – Narwii – Bugu – Sanu. W porównaniu z pierwotną linią demarkacyjną Kreml oddał niemcom część woj. Warszawskiego i lubelskiego w zamian otrzymując Litwę. Tego samego dnia podpisano też protokół o wspólnym zwalczaniu podziemia polskiego na terenie obu okupacji. W sprawie wyniszczania Polaków NKWD i Gestapo współpracowały ze sobą, czego przykładem są konferencje dwustronne zorganizowane w marcu 1940 r. Krakowie i willi Pan Tadeusz w Zakopcu. W czasie powstania warszawskiego hitlerowcom pomagali ruscy z organizacji RONA. SYTUACJA MIĘDZYNARODOWA POLSKI I POSTAWA PAŃSTW ZACHODNICH NA WYDARZENIA ZACHODZĄCE NA NASZYCH ZIEMIACH 1939-1945 28 Sojusznicy zachodni nie kwapili się z podjęciem działań przeciw niemcom. Ba, nie dość, że nie udzielili nam wsparcia, to jeszcze podawali fałszywe wiadomości o rzekomym ataku na faszystów (choć oficjalnie wypowiedziały wojnę niemcom). 12.09.1939 r. Francja i Anglia wstrzymały jakiekolwiek akcje przeciw niemcom (już bez udawania). ZSRR zaoferowało Polsce surowce i materiały wojenne, jednak 12. września ambasador ZSRR opuścił Polskę a 5 dni potem banda czerwonoarmistów wpadła na nasze ziemie. Rząd polski został internowany w Rumunii. Prezydent Mościcki mianował swym zastępcą przebywającego we Francji Raczkiewicza a ten powołał rząd z Sikorskim na czele. Z Paryża przeniósł się rząd ten do Anges a po poddaniu się Francji do Londynu. Anglia jak i Francja klęskę wrześniową traktowały jako słabość polskiej armii. Szczególnie dziwi stanowisko Francji, której armia w sile porównywalnej do armii niemieckiej poddała się po tygodniu walk. Podpisała oficjalną kapitulację czego wojska polskie w tej wojnie nie uczyniły nigdy... Mimo swojego męstwa traktowani byliśmy jak szmaciarze, lokaje a nie sojusznicy. Delegacje polską w Najwyższej Radzie Wojennej dopuszczano do udziału w posiedzeniach bezpośrednio ją dotyczących. A i tak bardziej chodziło o pozyskanie żołnierza polskiego niż o faktyczną pomoc Polsce w odzyskaniu niepodległości. ZSRR ignorował istnienie rządu polskiego na emigracji. Oficjalnie władze RP nie były w wojnie z ZSRR jedna de facto stan wojny istniał na skutek agresji z 17.09. Rząd RP nie wypowiadał wojny Włochom, gdyż przez ich terytorium przejeżdżali Polacy chcący załapać się do polskiej armii we Francji. Dopiero w czerwcu 1940 gdy Włochy włączyły się do wojny przeciw Francji i Anglii ambasador RP opuścił Rzym. W encyklice z października 1939 r. papież Pius XII wymienił Polskę jako kraj, który „oczekuje upragnionego dnia gdy z racji sprawiedliwości i trwałego pokoju będzie mógł wydobyć się z powodzi.” Rząd Rumuński na jesieni 1940 r. zawiesił stosunki z Polską gdyż Rumunia straciła niepodległość. Pełen sympatii stosunek do sprawy polskiej wykazywała Turcja. Poważne trudności wyłoniły się w stosunkach rządu RP z państwami neutralnymi, które pod presją niemiec i ruskich nie przysłały swych przedstawicieli do Angers. Jesienią 1940 r. Sikorski podjął koncepcję utworzenia federacji środkowoeuropejskiej i nawiązał kontakt z szefem emigracyjnego rządu Czechosłowacji Beneszem. Podpisano deklarację zapowiadającą ścisły związek polityczno-gospodarczy. Obaj panowie mieli jednak odmienny pogląd na oparcie wyzwolenia Europy przez Armię Czerwoną. Ruscy po napadzie Niemców w 1941 dostali sraczki i zaczęli się kumać z zachodem, który zrozumiał, że wygrać wojnę można w sojuszu z ZSRR. 1.01.1942 Polska wraz z USA, Anglią, ZSRR i innymi państwami koalicji antyhitlerowskiej podpisały Deklarację Narodów Zjednoczonych. Ale już w marcu 1942 r. Chujchill zawiadomił Sikorskiego, że jeśli ZSRR pokona Niemcy to i tak zdecyduje o granicach, jeśli przegra to układ pozostanie bez znaczenia. Sikorski zaprotestował przeciw tej decyzji, oznaczającej uznanie skutków paktu Ribbentrop – Mołotow, Anglików jednak mało to obchodziło. Sikorski postanowił ponownie przelecieć się do USA. Roosevelt zapowiedział, że USA nie uznaje żadnych rozstrzygnięć terytorialnych do zakończenia wojny. Wydawało się, że podziela polski pogląd, iż uznanie przez Londyn zachodniej granicy ZSRR uczyni z naszego kraju łatwy łup dla Stalina, jednakże w półoficjalnych wypowiedziach administracja amerykańska głosiła pogląd, że ZSRR wyjdzie z wojny jako mocarstwo światowe, w czym nie powinna przeszkodzić suwerenność mniejszych państw. Stanowisko to oznaczało groźbę dla niepodległości Polski. Rok później Roosevelt i 31 użyto na Kremlu oficerów polskich. Raz zamordowani przez NKWD, posłużyli ruskim do uśmiercenia normalnych stosunków między rządami obu państw. Niemcom sprawa katyńska też przyniosła propagandowe profity. Goebells wykorzystał polskich oficerów do skłócenia aliantów. Chujchill jednak zakochany w swym wschodnim sojuszniku i uznający zasadę, że bez ZSRR wojny się nie wygra stawał się jakby ślepy na rażące dowody winy czerwonego kurewstwa, nie chcąc „drażnić lwa”. A faktem jest, że na rozkaz Stalina wiosną 1940 r. władze ZSRR planowo, z premedytacją zamordowały w Katyniu, Charkowie i Miednoje strzałami w tył głowy 22 tys. Polaków – ponad 14 tys. oficerów, jeńców wojennych i ponad 7 tys. cywilów (policjantów, lekarzy, profesorów, duchownych, urzędników), którzy trafili do sowieckich obozów i więzień po agresji ZSRR na Polskę w 1939 r. Znamienne jest, że do dziś nikt tych skurwysynów za tą zbrodnię nie rozliczył, ba nawet wypierają się jej... POŁOŻENIE, PROCES ZAGŁADY, ORAZ PRÓBY OPORU LUDNOŚCI ŻYDOWSKIEJ W OKRESIE II WOJNY ŚWIATOWEJ Jednym z głównych celów hitleryzmu było od początku wyniszczenie Żydów. W styczniu 1940 r. skonfiskowano majątek polskich Żydów. Od jesieni 1939 trwało tworzenie gett w większości polskich miast (pierwsze getto w Piotrkowie powstało). Stłoczeni w nieludzkich warunkach, pozbawieni środków do życia Żydzi nie mogli opuszczać gett pod karą śmierci. Racje żywnościowe były zatrważająco niskie. Co więcej tylko 5 % mieszkańców getta warszawskiego miało stałą pracę, toteż 50% zgonów było wynikiem śmierci głodowej. Szerzyły się epidemie, głównie tyfusu. W 1941 r. nastąpiło zaostrzenie akcji antyżydowskich. Żydzi zostali wyjęci spod prawa, więc za zabicie Żyda nie groziła żadna kara. Hitlerowcy uznali jednak, że tempo likwidacji Żydów jest zbyt wolne. Dlatego też rozpoczęto realizację tzw. „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”. Wstępem do tej akcji było masowe rozstrzeliwanie ludności żydowskiej na Kresach Wschodnich. Na początku 1942 r. następowała likwidacja gett i wywózka mieszkańców do obozów zagłady. Żydzi próbowali wskrzeszać powstanie (Białystok, Warszawa). Najbardziej mocny opór stawili niemcom w czasie powstania w getcie warszawskim. Kiedy 19.04.1943 r. hitlerowcy przystąpiły do likwidacji resztek getta przywitały ich strzały. Powstaniem kierowała Żydowska Organizacja Bojowa. Powstańcy zdołali zadać Niemcom duże straty, jednak gdy do akcji weszły wzmocnione siły Wehrmachtu i SS pod komendą J. Stroopa było po sprawie. Niszczyli i palili dom po domu. Wraz z około 100 tys. ofiar bestialstwa kundli faszystowskich z powierzchni ziemi zniknęła duża dzielnica Warszawy. PLANY NIEMIECKIE WOBEC POLAKÓW I ICH REALIZACJĘ W LATACH II WŚ Władze hitlerowskie chciały by naród polski wyginął. Początkowo brali Polaków na roboty do niemiec jako tanią siłę roboczą. Próbowano też germanizacji. W marcu 1941 r. ogłoszono Niemiecką Listę Narodową z podziałem na 4 grupy: 1 – osoby występujące za czasów polskich czynnie na rzecz niemiec, 2 – zachowujący się wówczas biernie, 3 – ludność, którą próbowano wyodrębnić z polskości (współmałżonkowie niemców, Kaszubi, Górale, Mazurzy), 4 -–osoby spolonizowane. Szczególną presję wywierano na Polaków z Pomorza i Śląska. I to właśnie z tych rejonów Polacy najczęściej byli wcielani do Wehrmachtu. Niszczono też polskość poprzez wychowywanie i germanizowanie polskich sierot. Eksterminacja Polaków w obozach. 32 OBOZY TWORZONE PRZEZ NIEMCÓW NA OKUPOWANYCH TERENACH W lecie 1940 r. hitlerowcy zaczęli organizować na ziemiach polskich obozy koncentracyjne. Podlegały one Głównemu Urzędowi Bezpieczeństwa Rzeszy, kierowanego przez szefa SS Himmlera. Obok zastraszania społeczeństwa chodziło również o uzyskanie darmowej siły roboczej grabież mienia. Ciężka praca fizyczna przy głodowym wyżywieniu, brak ciepłej odzieży i pomocy lekarskiej, a także bestialstwo i sadyzm dozorców wszystko to prowadziło szybkiego wymierania więźniów. Pierwsze obozy powstały w Oświęcimiu, Stutthoffie (Pomorze) i Treblince. W dalszych latach stale były rozbudowywane. Powstawały też nowe: w Brzezince, na Majdanku, w Chełmnie, Sobiborze, Bełżcu i w około 200 innych miejscowościach. Okresowo przeprowadzano wśród więźniów selekcję, niezdolnych do pracy uśmiercano. Ocenia się, iż w 1943 r. 300 tys. więźniów mogły pomieścić wszystkie obozy na ziemiach polskich. Obozy były gehenna szczególnie dla Żydów, których z gett przywożono prosto do komór gazowych. TWORZENIE POLSKIEGO PODZIEMIA (DO KOŃCA 1943) Inicjatywa organizacji podziemnego wojska i władz wyszła od gen. Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza. Po konsultacjach z przedstawicielami głównych partii politycznych, zwłaszcza opozycyjnych, powstała Służba Zwycięstwu Polski. Sikorski obawiając się nadmiernego wpływu oficerów sanacyjnych na działanie SZP, rozwiązał ją, a na jej miejsce powołał Związek Walki Zbrojnej, ściśle podporządkowany rządowi emigracyjnemu. Na czele ZWZ stanął gen. Sosnkowski i zgodnie z instrukcją przywiezioną do kraju w styczniu 1940 r. miała to być ogólnonarodowa organizacja wojskowa, oddzielona od politycznych komitetów porozumiewawczych. Komendantowi przebywającemu we Francji mieli podlegać gen. Grot-Rowecki jako dowódca obszaru okupacji niemieckiej i gen Tokarzewski-Karaszewicz jako dowodzący z okupacji radzieckiej. 24.02.1940 utworzono Polityczny Komitet Porozumiewawczy przy ZWZ dla harmonizowania przygotowań wojska i społeczeństwa do walki o niepodległość. W czerwcu 1940 zmieniono nazwę na Główny Komitet Polityczny. Najlepiej wyglądała współpraca socjalistów z ludowcami. Endecy zajmowali zwykle stanowisko odmienne. W lipcu 1940 r. do komitetu, jako czwarte ugrupowanie, weszło Stronnictwo Pracy. 30.06.1940 r. ustanowiono komendę główną ZWZ z Roweckim na czele. W tym samym czasie GKP przejął funkcje Delegatury Rządu RP na kraj. W rocznice wybuchu wojny Delegatura wydała odezwę o powstrzymaniu się od rozrywek, zakupu prasy okupacyjnej (tzw. gadzinówek). W ten sposób zapoczątkowano walkę cywilną, która znalazła szeroki oddźwięk i poparcie społeczne. Ponieważ rząd Sikorskiego odmówił zatwierdzenia Delegatury, pod koniec września 1940 r. wznowił działalność PKP. Delegatem rządu na kraj został Ratajski, który miał być łącznikiem między rządem a krajem i współpracować ze stronnictwami. W latach 1941-1943 nastąpił dalszy rozwój organizacyjny Delegatury Rządu na kraj. W 1942 r. w Departamencie Spraw Wewnętrznych działało Biuro Ziem Nowych, które przygotowywało plany przejęcia przez Polskę Prus 33 Wschodnich, Pomorza Zachodniego i Śląska Opolskiego po zakończeniu wojny. Departament ten zorganizował też Państwowy Korpus Bezpieczeństwa, zalążek policji, który miał się ujawnić w chwili obejmowania władzy. Głównym zadaniem Departamentu Informacji i Prasy było dostarczanie ludności w okupowanym kraju prawdziwych informacji i przeciwdziałanie propagandzie niemieckiej. Departament Oświaty i Kultury zajął się ratowaniem dzieł sztuki, pomników kultury polskiej. Departament Pracy i Opieki Społecznej roztaczał opiekę nad więźniami politycznymi i ich rodzinami. W 1942 r. rozbudowano też sieć delegatur wojewódzkich i powiatowych. 15.08.1943 r. ogłoszono w kraju Deklarację Porozumienia Politycznego czterech stronnictw: SN, SP, SL i PPS-WRN dotyczącą ich współdziałania do czasu ogłoszenia wyborów parlamentarnych w wolnej Polsce. Deklaracja ta była również wyrazem poparcia dla rządu RP w Londynie. Zapowiedziano powołanie do życia zastępczego parlamentu podziemnego i organizowanie aparatu rządowego opartego na wszystkich partiach demokratycznych. Podkreślano zasadę nienaruszalności wschodniej granicy i szerokiego dostępu Polski do morza, konfederacji środkowoeuropejskiej, autonomii mniejszości narodowych, reformy rolnej i powszechnego prawa do pracy. POWSTANIE I ROZBUDOWA PODZIEMNYCH SIŁ ZBROJNYCH (DO STYCZNIA 1945) Służba Zwycięstwu Polski powstała jeszcze w czasie kampanii wrześniowej. Po rozwiązaniu zmieniono nazwę na ZWZ. W przeciwieństwie do założeń SZP, która miała organizować jak najszybciej akcje bojowe i sabotażowe (i nawet chcieli odjebać Hitlera w czasie defilady Wojskowej w Warszawie 5.10.1939), instrukcje ZWZ zakładały długi okres przygotowawczy. 18.06.1940 r. Rowecki został zastępcą Sosnkowskiego (komendant główny) a już 30.06. Roweckiego mianowano komendantem głównym ZWZ na kraj. Obok głównego nurtu konspiracyjnego rozwijały się liczne inicjatywy na mniejszą skalę. Partyzancki Oddział Wojskowy mjr Hubala – Dobrzańskiego kontynuował walki zapoczątkowane we wrześniu 1939 aż do wiosny 1940 r. Środowiska bliskie sanacji zorganizowały Tajną Organizację Wojskową oraz Organizację Orła Białego. Pierwsza zachowała przejściowo odrębność, druga włączyła się do ZWZ. Do ugrupowań piłsudczykowskich, które nie weszły w skład ZWZ należały Konwent Organizacji Niepodległościowych i Obóz Polski Walczącej. Prawie wszystkie partie działające w podziemiu tworzyły swoje organizacje wojskowe. SL powołało Chłopską Straż, socjaliści Gwardię Ludową i Socjalistyczną Organizację Bojową, SN Naród. Org. Wojsk., a chadecja Organizację wojskową Unia. Ponadto stopniowo powstawały inne związki konspiracyjne takie jak Szare Szeregi czyli podziemne harcerstwo, Tajna Armia Polska Czy Związek Czynu Zbrojnego. Niektóre z nich włączyły się w struktury organizacyjne ZWZ i Delegatury. ZWZ początkowo nie podejmował akcji zbrojnych na szerszą skalę kierując się trzeźwą oceną szans i skupiając się na organizowaniu sieci konspiracyjnej, gromadzeniu broni, szkoleniu. Wyjątkiem był rozkaz Sikorskiego, by podjąć działania sabotażowo – dywersyjne w okresie kampanii francuskiej w 1940 r. oraz rozkaz z lutego 1941 r. gdy niszczono zapasy paliwa i żywności oraz amunicji w obawie przed atakiem głównym Niemiec na Anglię. Operacjami kierował wtedy, powołany w 1940 r. Związek Odwetu. Akcje ośmieszające hitlerowców prowadziła Organizacja Małego Sabotażu Wawer utworzona w Szarych Szeregach. Zdaniem Naczelnego Dowództwa w Londynie jednoczenie organizacji zbrojnych, zakładanych żywiołowo przez różne środowiska było zbyt powolne. Dlatego też 14.02.1942 r. ZWZ przemianowano na Armię 36 „Pchnięcie nożem w plecy” z 17.09.1939 było pogwałceniem wszelkich paktów z Polską i zostało potępione przez przedstawicieli Polski w Paryżu, Londynie i Waszyngtonie. Stosunki obu państw zostały „zamrożone”. 30. 07.1941 podpisano w Londynie układ Sikorski – Majski, w którym strona ruska uznała, że traktaty niemiecko – radzieckie z sierpnia 1939 straciły moc. Zapowiedziano przywrócenie stosunków dyplomatycznych i pomoc w walce z Niemcami. Układ ten umożliwiał utworzenie wojska polskiego w ZSRR. Jednak gdy tylko pozycja ZSRR w wojnie stawała się lepsza, Kreml usztywniał swoje stosunki z Polska. W czasie wizyty Sikorskiego pod koniec 1941 roku podpisano deklarację, w której stwierdzono, że Polska i ZSRR będą wraz z aliantami zachodnimi prowadzić wojnę z Niemcami do ostatecznego zwycięstwa, a po jej zakończeniu zapewnią stały i sprawiedliwy pokój przez „nową organizację stosunków międzynarodowych, opartą na zjednoczeniu demokratycznych krajów w trwałym sojuszu”. Stalin i Sikorski naturalnie odmiennie rozumieli treść tej deklaracji. Po wyprowadzeniu armii Andersa z ZSRR stosunki polsko – radziecki znalazły się w głębokim impasie. Zaniechano dalszej rekrutacji do armii polskiej i odmówiono zgody na ewakuację ludności polskiej z terenów ZSRR. W styczniu 1943 r. obywatelstwo radzieckie nadano ponownie wszystkim Polakom zamieszkującym wschodnie ziemie RP lub deportowanym stamtąd po 1939 r. po odkryciu grobów katyńskich Stalin zerwał stosunki z Polską. I właściwie od tego momentu Polska nie miała nic do gadania w swojej sprawie co wiązało się z utratą suwerenności bo zachodni idioci nic dla Polski nie potrafili ustalić. Moskwa nie uznawała delegatur rządu emigracyjnego RP na ziemiach polskich a stosunki między uzurpatorami komunistycznymi a ZSRR były jednoznaczne. Rząd ZSRR nie tylko porównywał dążenia rządu emigracyjnego RP do hitleryzmu ale również zamierzał poddać tej manipulacji Polaków, których jedynym ratunkiem w ZSRR mogła być akceptacja podobnego stylu myślenia. UTWORZENIE I KIERUNKI DZIAŁALNOŚCI RZĄDU POLSKIEGO NA EMIGRACJI (DO 1943) 30.09.1939 przebywający we Francji prezes Światowego Związku Polaków Raczkiewicz został zaprzysiężony na prezydenta RP. Powołał on tego samego dnia rząd z Sikorskim na czele. W skład rządu weszli przedstawiciele głównych partii opozycji antysanacyjnej : SN, SP, SL, PPS, oraz niektórzy politycy sanacyjni. W rządowym programie z listopada 1939 r. zapowiadano kontynuację walki przeciw niemcom u boku Anglii i Francji oraz współudział w organizacji powojennej Europy. Gabinet Sikorskiego bezkrytycznie ufał Francji. Rząd stacjonował w Angers a po klęsce Francji przeniesiono go do Londynu. Rząd Sikorskiego był nieufnie nastawiony do Sowietów jednak zależało mu na dobrych stosunkach z ZSRR. Pozostawał jednak nieugięty w sprawach granic wschodnich Polski i sprawie przyszłego kształtu politycznego naszego państwa. Sikorski także zabiegał o stworzenie federacji środkowoeuropejskiej. Chciał również wzmocnić rolę AK jako części sił sojuszniczych. Przygotowywano też koncepcję operacji alianckiej przez Bałkany w kierunku Polski. Sikorski za żadne skarby nie chciał dopuścić by Polskę zajęła Armia Czerwona. W 1943 r. podtrzymywał swe stanowisko w sprawie granic uznając jednak ułożenie stosunków z ZSRR za jedną z głównych wytycznych polskiej polityki. Wielu zarzucało mu nadmierną ustępliwość w stosunku do Kremla, gdyż rozważać już zaczął możliwość odstąpienia części Kresów Wschodnich. 4.07.1943 zginął w tajemniczej katastrofie koło Gibraltaru. GENEZA I DZIAŁALNOŚĆ ZPP i 1 DP im. KOŚCIUSZKI 37 W lutym 1943 powstał w Moskwie Komitet Organizacyjny Związku Patriotów Polskich. Zapowiadał powstanie i naprawę wolnej i niepodległej Polski połączonej bratnimi i sąsiednimi stosunkami z ZSRR. ZPP podjął się tworzenia nowego wojska polskiego. Wśród organizatorów ZPP na czoło wysunęła się Wasilewska, Lampe, Berling. Deklaracja programowa ZPP stwierdzała, że jego głównym celem jest organizowanie walki zbrojnej Polaków u boku Armii Czerwonej. Toteż w maju 1943 rząd radziecki zaakceptował plan stworzenia 1 Dywizji im. Kościuszki, na czele której stanął Berling. Dywizję zaczęto tworzyć w Sielcach nad Oką. Napływały tam z różnych stron ZSRR masy ochotników polskich, którzy w tej dywizji widzieli jedyną szansę ocalenia. Rekrutom oferowano program demokratyczny i patriotyczny unikający wzmianek o republice radzieckiej i kolektywizacji. Prawie 70 % oficerów było ruskich z czego 70 % nie miało wyższego a 14 % nawet średniego wykształcenia. Stalin mianował Berlinga generałem a jego zastępcami byli Zawadzki i Świerczewski. 12.10.1943 wzięła udział w bitwie pod Lenino gdzie została skierowana na najcięższy odcinek walki i doznała poważnych strat. W marcu 1944 r. przekształcono ją w 1 Armię Polską GENEZA ORAZ DZIAŁANIA 1 i 2 ARMII WP Kadrę 1 i 2 armii stanowili ruscy. Po powstaniu warszawskim gdzie nie udał się desant 1 Armii Berling przestał być generałem a jego miejsce zajął Popławski z AC. Armie te walczyły u boku Armii Czerwonej w jej marszu na Berlin. 16.04.1945 rozpoczyna się operacja berlińska Armii Czerwonej, w której udział bierze 1 i 2 Armia WP w sile 183 tys. żołnierzy. DZIAŁALNOŚĆ POLITYCZNA RZĄDU S. MIKOŁAJCZYKA I DZIAŁANIA PODEJMOWANE NA RZECZ ZACHOWANIA GRANICY RYSKIEJ 14.07.1943 r. następca Sikorskiego Mikołajczyk w przemówieniu programowym położył nacisk na pogłębienie współpracy z aliantami zachodnimi, podtrzymał ofertę federacji z Czechosłowacją oraz stwierdził, że Polska dąży do współpracy z Kremlem, ale opartej na wzajemnym szacunku i poszanowaniu własnych spraw i interesów. Rząd nie godził się na wprowadzenie na ziemiach polskich alianckiej administracji wojskowej, gdyż prowadziłoby to do kontroli ZSRR nad Polską. Przygotowując grunt pod konferencję w Teheranie rząd Mikołajczyka podkreślał znaczenie ewentualnej akcji zbrojnej AK na tyłach niemieckich w momencie zbliżania się ofensywy. Anglicy krzywili się na to wiedząc, że Stalin nieprzyjaźnie potraktuje AK. Nie mając gwarancji alianckich dla terytorium Polski z nabytkami na zachodzie Mikołajczyk obstawał przy dotychczasowym stanowisku czyli Prusy Wschodnie, część Pomorza zachodniego, Gdańsk, i cała Opolszczyzna do Polski, okupacja lewego brzegu Nysy Łużyckiej i Odry wraz ze Szczecinem i Rugią a na wschodzie linia ustalona w 1921 r. w Rydze. Ponieważ, dzięki ZSRR i USA nie mógł uczestniczyć w konferencji teherańskiej wystosował memorandum do Churchilla i Roosevelta, że rząd polski nie może podejmować dyskusjo o granicach przy braku gwarancji niepodległości ze strony aliantów zachodnich. Na początku 1944 r. już po konferencji teherańskiej Mikołajczyk namawiany był przez Churchilla do przyjęcia Linii Curzona. Zgodził się na rozmowy ale obstawał przy granicy ryskiej. Mimo rozbieżności zdań Mikołajczyka i wodza naczelnego Sosnkowskiego przyjęto w końcu kompromisowe rozwiązanie. Odrzucono Linie Curzona, ale dopuszczono dyskusję w sprawie granic Polski i proponowano ustanowienie tymczasowej 38 linii demarkacyjnej na wschód od Wilna i Lwowa. Stwierdzono też, że skład rządu RP nie może być zależny od ingerencji z zewnątrz. Churchill przyjął to oświadczenie z rozdrażnieniem. 3.08.1944 Mikołajczyk był w Moskwie ale w sprawie granic nic nie uzyskał. Na początku października 1944 Mikołajczyk drugi raz gościł w Moskwie na posiedzeniu polsko – brytyjsko – radzieckim. Chujchill nalegał by Mikołajczyk przyjął Linie Curzona twierdząc, że Polska wyjdzie z wojny wzmocniona o ziemie nad Odrą i Nysą oraz Bałtykiem, zarysował nawet projekt porozumienia polsko – radzieckiego opartego na Linii Curzona, gwarancji w nieingerencje w rząd złożony pół na pół z PKWN i rządu londyńskiego. Mikołajczyk nie przyjął tego. Jednak pod naciskiem wyraził w końcu zgodę na linię Curzona jako linie demarkacyjną polsko – ruską. Stalin chciał by była to granica a nie linia. Mikołajczyk oświadczył, że przyjęcie tego zdezawuowało by go w oczach rządu i opinii publicznej w kraju. USA też umyło ręce od sprawy Polski więc po odrzuceniu dyktatu alianckiego przez Komitet Koordynacyjny polskich czterech stronnictw rządowych Mikołajczyk podał się do dymisji. DZIAŁALNOŚĆ POLITYCZNA OBOZU „LONDYŃSKIEGO” W POLSCE 1944-1945 Klęska Powstania Warszawskiego była także klęska podziemnych władz krajowych. Zostały rozmieszczone w różnych miejscach Polski. W październiku 1944 delegat rządu wydał odezwę informującą, że KRN i RJN opuściły Warszawę i wykonują nadal swe ustawowe funkcje. 15-16.12.1944 w Piotrkowie odbyło się pierwsze po powstaniu spotkanie władz krajowych. Pesymistycznie oceniono politykę zachodu wobec Polski i wypowiedziano się przeciw ustępstwom proponowanym przez Mikołajczyka. W kraju narastała jednak opozycja SL wobec delegata i kierownictwa RJN. Delegat Jankowski opowiadał się za kompromisem i porozumieniem z ruskimi, jednak podobnie jak RJN uznawał Jałtę za rozbiór Polski. Stan dwuwładzy nie mógł trwać wiecznie dlatego też podjęto na zaproszenie Kremla rozmowy w willi w Pruszkowie. Rozmowy zakończyły się aresztowaniem 16 działaczy polskiego podziemia. Sytuacja rządu polskiego stawała się bez wyjścia. Rząd londyński wraz z najbardziej opornymi siłami w kraju nie godziły się z faktami dokonanymi. RJN i Delegatura przekonane były, że dalszy opór nie ma szans. Kapitulacja w Polsce nie oznaczała jednak bezpieczeństwa gdyż NKWD i UB kontynuowały działania przeciw wszystkim siłom niezależnym od dyktatu Kremla. ROZBUDOWA I DZIAŁALNOŚĆ POLSKIEGO WOJSKA NA RÓŻNYCH FRONTACH 1940 – 1945 Po wojnie obronnej w 1939 r. armia polska zaczęła formować się we Francji. Armia ta tworzona z żołnierzy napływających z Węgier i Rumunii oraz ochotników polonii francuskiej miała podlegać Naczelnemu Dowództwu RP a w czasie wojny Naczelnemu Wodzowi Francji. Dzięki ogromnemu wysiłkowi organizacyjnemu w maju 1940 r. gen. Sikorski dysponował 84 tys. żołnierzy i oficerów. Po klęsce Francji rozbiciu uległy polskie oddziały walczące w czasie kampanii francuskiej m.in. Dywizja Grenadierów, wojacy Maczka z Dywizji Pancernej, Brygada Podhalańska. Część żołnierzy dostała się do niewoli niemieckiej, część Dywizji Strzelców internowano po przekroczeniu przez nią granicy szwajcarskiej a poborowi z polonii francuskiej wrócili do domów. Jedyną dużą jednostką polską, która ocalała była Samodzielna Brygada Karpacka gen. Kopańskiego w Syrii. Ogólnie z Francji wydostało się 27,6 tys. żołnierzy i oficerów polskich. Walczyli oni od tej chwili u boku Anglii m.in. w bitwie o Anglię (dywizjony lotnictwa 300-309, 315-318) a w