Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Historia polityki państwa - Notatki - Polityka, Notatki z Historia

Polityka: notatki z zakresu polityki przedstawiające historia polityki państwa.

Typologia: Notatki

2012/2013

Załadowany 10.06.2013

Kuba2013
Kuba2013 🇵🇱

4.6

(48)

482 dokumenty

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Historia polityki państwa - Notatki - Polityka i więcej Notatki w PDF z Historia tylko na Docsity! Historia polityki Państwa Wykład 1 NAUKA- (Uwzględniając przedmiot, metody badań) dzielimy na : *nauki teoretyczne, nauki podstawowe, pojęcie abstrakcyjne, twierdzenia analityczne, * nauki stosowane, nauki praktyczne, problemy pragmatyczne, umiejętności, praktyczne działania,* Nauki formalne, Racjonalne, dedukcyjne, Matematyczne, filozofia, logika, Matematyka, etyka, * nauki empiryczne, -indukcyjne(Humanistyczne, Historia, ekonomia, Pedagogika, Socjologia) realne (przyrodnicze, fizyka, chemia, biologia). Nauka - działalność ludzi mająca na celu poznanie rzeczywistości wyrastająca z potrzeby jej opanowania przekształcenia obejmująca proces badania i jego wyniki oraz nauczanie o tych wynikach. -ogół zgromadzonej uporządkowanej i należycie uzasadnionej wiedzy -jest ona rozwijana i doskonalona poprzez ciągłą badania, których wyniki ujmuje się w system pojęć a zachodzące procesy sprzyjają wypracowaniu sądów o rzeczywistości, sądów dowiedzionych, sprawdzonych, prawdziwych. Administracja -zjawisko występuje w całej historii ludzkiej cywilizacji -odkąd ludzie zaczęli być w grupach -impuls podstawowy ściąganie podatków, budownictwo, obrona, usługi i rolnictwo. Wyrażenia administracyjne wywodzą się z języka łac. Administrować, administrator, administracyjny Posługiwano się wyrażeniami: *Ministrare działalność służebna wykonywana w celu spełniania określonej roli *Minister jeden sługa królewski *Ministrant służący kapłanowi *Administrare działalność wielce złożona, aktywność wykonawcza, systematyczna i trwała.Określenia te zostały przyjęte w językach europejskich. Administracja publiczna W znaczeniu podmiotowym; 1.Aparat powołany do prowadzenia działalności organizatorskiej i wykonawczej w odniesieniu do politycznych decyzji władzy państwowej. 2. Wydzielone w państwie struktury organizacyjne powołane dla realizacji celów o charakterze zadań publicznych.W znaczeniu funkcjonalnym; 1.Działalność organizatorska i wykonawcza w odniesieniu do politycznych decyzji władzy państwowej. 2. Określona o specjalnych cechach działalności organów administracji publicznej. Administracja jest działalnością państwa, która nie jest ani ustawodawstwem ani sądownictwem to nie są organy ustawodawcze i sądownicze Cechy charakterystyczne administracji publicznejAdministracja publiczna 1. Działanie administracji rządowej w imieniu i na rachunek państwa a w administracji samorządowej w imieniu własnym i na własny rachunek. 2. Działanie na podstawie prawa i granicach prawem przewidzianych obywatel może robić to wszystko czego prawo nie zakazuje. Administruje tylko to na co prawo mu pozwala. 3. Charakter monopolistyczny a więc działanie w ramach powierzonych przez prawo kompetencji jako wyłączny gospodarz we właściwej kategorii sprawy. 4. działanie w ramach struktur administracji rządowej jej organów instytucyjnych jednostek a nie osób fizycznych. 5. charakter władczy- możliwość stosowania środków przymusu administracyjnego, ale tylko wówczas i w takich granicach w jakich to jest dopuszczalne prawem. 6. Działanie na zasadzie kierownictwa i podporządkowania 7. opieranie się w swoim działaniu na urzędnikach państwowych, urzędnikach służby cywilnej i pracownikach samorządowych. 8. działanie w sposób ciągły i stabilny 9. Działanie nie tylko na wniosek zainteresowanych ale także i to w przeważającym zakresie z własnej inicjatywy co różni administrację od sądów. Państwo jest wspólnotą: Polityczną, naczelną, terytorialną, służebną i suwerenną dzielimy je na: *Ludność państwa(ogół cech fizycznych osób zamieszkujących dane terytorium, cudzoziemcy, sprawy obywatelstwa ) *Terytorium(obszar geograficzny, przestrzeń lądowa, morska i powietrzna, różna wielkość państwa III grupy) *Władzę Publiczną (podporządkowanie ludzi, organy prawotwórcze, organy sądowe, administracyjne, kontrolneHistoria administracji 1. Administracja starożytna do 476 r-despotia wschodnia Grecja Rzym –Azja 2. Administracja Średniowieczne (476 1492)-państwo protofeudalne -jednolite monarchie feudalne -monarchie stanowe -wielkie imperia średniowieczne 3. Administracja wczesnostarożytna (1492 1776/1789)-monarchia absolutyzmu renesansowego i klasycznego -monarchia absolutyzmu oświeceniowego -ustrój mieszany - republiki wczesno nowożytne - myśl ekonomiczno-administracyjna 4. Administracja późno starożytna ( do przełomu XIX XX w).-administracja - administracja a liberalizm społeczno- gospodarczy -liberalizm a monarchia konstytucyjna -wielkie monarchie absolutne i pół absolutne -reżimy autorytarne republiki -myśl administracyjna 5. Administracja późno starożytna na ziemiach polskich (1795-1918)-pierwsze okresy zaborów do 1807 r -księstwo warszawskie 1807- 1815 -Napoleońskie Wielkie miasto Gdańsk 1807- 18 -wolne miasto Kraków 1815-46 -Królestwo Polskie 1815- 1870 -wielkie miasto Poznańskie -zabór austriacki Autonomia Galicji od 1861 r 6.Administracja współczesna (oprócz Polski)-przeobrażenia ustrojowo- społeczno(gospodarcze) -stare i nowe monarchie liberalno(demokratyczne). - stare i nowe republiki liberalno(demokratyczne) -reżimy autorytarne -reżimy totalitarne -myśl administracyjna i jej przeobrażenia 7. Administracja Polski współczesnej (1918- 1989)- II RP 1918-139 -Litwa środkowa 1920 1922 -PRL 1944-1952 i 1952 1989Historia administracji WIEDZA O ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ dzielimy na :konstrukcja chronologiczna: -podział na 7 części -są tu uproszczenia -ostatnie epoki są sporne. - dostępna wiedza konstrukcja rzeczowa -standard instytucji - administracja centralna -głowa państwa i rząd -administracja terytorialna - najdzielniejszy i najzdolniejszy, - znaczenie rodu, ograniczone uprawnienia:, wzrost uprawnień kosztem uprawnień wiecu, - państwo - własność króla, Uprawnienia króla, - władza wojskowa i sądowa, - skarbowość, - sąd ustaw, - zarządzanie państwem istotnie ważne w poszczególnych państwach 3. Administracja Centralna dwór królewski, ośrodek zarządzania państwem, elementy, drużyna królewska, -możnowładcy, -duchowni, - funkcyjni, zebranie nadworne, - zwoływał król, -omówienie spraw, -zebranie to miało głos doradczy, Urzędnicy nadworni, -minister dworu, -kanclerz, -minister skarbu , -cześnik (winnice), -marszałek (konie), -skarbnik (dochody), -stolnik (dwór), -referendarz (pracownik kancelarii) 4. Administracja Terenowa wzorce rzymskie, -Prefektury administracja, sąd, skarb, -prowincje, - okręgi miejskie, -gminy, - okręgi, - województwa, -Hrabstwa, uprawnienia, -wojsko, -sady, skarb, - policje, - administracja DOCHODY- (1/3) dochodów pozostawiano dla siebie -nominacje królewskie - duże zróżnicowanie w poszczególnych państwach. -referendarz (pracownik kancelarii)Kancelaria królewska CHARAKTERYSTYKA Monarchia Feudalna dzieli się na : Rozdrobniona monarchia feudalna (B), Jednolita monarchia feudalna (A) 1.Władza cesarska i królewska B: -zróżnicowane możliwości, dziedziny:- ustawodawstwo, -władza wykonawcza, - sądownictwo, -wojsko, -bezpieczeństwo publiczne, -przysięga wierności ludu, - autorytet króla, W Polsce- B. Chrobry 1025r Mieszko II 1025 r B. Śmiały 1076 r Królowie (księstwo) A: -spadek autorytetu władzy króla, -prywatne wojny, - poszczególne rozstrzyganie sporów, -znacząca rola kościoła, -chaos wewnętrzny, -testament B. Krzywoustego(1138), -dzielnice - książęta 2.Administracja centralna B: zgromadzenie nadworne (zjazd) zwoływał król, - najważniejsze sprawy państwa, rada nadworna (królewska), -organ nadzorczy, - skład różny, urzędnicy nadworni, -kanclerz, -skarbnik, -marszałek A: - rada przyboczna, - rada królewska, - rada książęca, - głos doradczy, -urzędnicy nadworni, -urzędnicy nadworni, - i inni funkcyjni3.Administracja terenowa B: -są bardzo różne nazwy jednostek terytorialnych, -hrabstwo, -hrabia, -margrabia, - województwo, - wojewoda, -księstwa, namiestnik, -prowincje, -wysłannik królewski, centrala,-świecki i kościelny A: -król i jednocześnie Książe, -król całe państwo, Książe- własny teren, -administracja w obrębie poszczególnych księstw, -bardzo różne modele, -urzędnicy administracyjni, -centralne działania, -polityka zagraniczna, -obrona wojsko, -mianowanie urzędników państwowych CHARAKTERYSTYKA ADMINISTRACJI MONARCHII STANOWEJ Francja- 1302-1484 Anglia- 1265-1485 Polska- 1320-1447Władza królewska >> -król przestał być prywatnym właścicielem państwa -król najwyższy urzędnik w państwie -suwerenność zewnętrzna państwa i wewnętrzna -niepodzielność państwa -społeczeństwo podzielone stanami -stała stolica -godło państwa - chorągiew państwa -administracja centralna -administracja terytorialna Administracja centralna >> -Rada królewska Francja , Anglia -polityka zagraniczna -adm. państwem-finanse sądownictwo Niemcy-rząd Rzeszy - urzędnicy państwa -kancelaria królewska -archiwa statystyka kartografia kurierzy poczta dyplomaci Administracja terenowa >>-proces doskonalenia - centralizacja uprawnień, administracja policja, finanse, sądy-precyzowanie kompetencji, -dyspozycyjność władz terytorialnych -poborcy podatków - kadencyjność stanowisk,samorządy Anglia Miasta >> -ogólne zebranie -Rada Wielka -Cechy (XII wiek) gminy -rodzaje miast FRANCJA -kancelarie królewskie i konsularne, (konsulaże), NIEMCY cesarskie -krajowe (władza terytorialna) biskupie POLSKA książęce królewskie prywatne CHARAKTERYSTYKA ADMINISTRACJI IMPERIÓW ŚREDNIOWIECZA 1. Cesarstwo Bizantyjskie-cesarz głowa kościoła -senat-(zmienny skład i kompetencje) -administracja centralna (60 urzędników, ministrowie) - administracja nadworna (eunuchowie) -administracja terytorialna ( zmilitaryzowana), okręgi dowódcy wojskowi namiestnicy- prowincje, dyrekcja, samorządy miast (Później magistrat), sprawność działania, dyspozycyjność2.Arabowie-kalif następca Boga, kierował życiem religijnym - strażnik dogmatów herezje -przysięga ludności -abdykacja dopuszczalna - władza świecka i religijna wojsko kontrola -mianowanie i wydalanie sądy - podział łupów -przestrzeganie prawa WEZYR powoływany przez kalifaAdministracja centralna- kierował nią ministerAdministracja terytorialna -prowincje emir- amilowie3.Turcy Osmańscy- sułtan- władca absolutny -tworzenie prawa + władza religijnaRada Państwa organ władczy-administracja centralna wielki wezyr przewodniczył on radom państwa-wojsko sądy kanclerz kancelaria admirał -administracja terytorialna prowincje gubernator paszowie -mniejsze prowincje 4.Cesarstwo Chińskie- cesarz władza absolutnaAdministracja centralna -Rada Cesarska -kancelaria cesarska ministerstwa -urzędy centralne -Urząd Cenzorów -10 tysięcy urzędników -eunuchowieAdministracja terytorialna -10 prowincji -prefektury (350) -powiaty(16 tyś) mandaryni prowincje -odbywały się egzaminy na urzędników -administracja wojskowa KLASYFIKACJA STAROŻYTNOŚCI STAROŻYTNOŚĆ trwa od 1.Pierwsi praludzie 4mln. lat trwania w Afryce do Upadek cesarstwa rzymskiego na zachodzie 75r. 2. Państwo egipskie ok. 3000 lat. P.n.e. 3.Mezopotamia (Sumerowie) IV tysiąclecie p.n.e. 4.Indie- III tysiąclecie p.n.e. 5.Palestyna II tysiąclecie p.n.e. 6.Grecja III/II tysiąclecia p.n.e. 7.Italia- II tysiąclecie p.n.e. 8.cesarstwo rzymskie I w. p.n.e. p II w. N.e. UWAGI OGÓLNE* Nazwa historia pochodzi z Grecji (badania) od XVI w. Opis minionej rzeczywistości (źródła poddane krytyce).* Główny przedmiot badań historycznych człowiek żyjący, działający w określonym środowisku (działalność społeczna, gospodarcza, religijna i kulturalna).* Obliczanie czasu Juliusz Cezar (100 44 r. P.n.e.) kalendarz juliański, papież Grzegorz XIII (1502-1582)- kalendarz gregoriański.* Pierwszy strajk (dokumentacja) budowa piramid (płace, żywność)* Cywilizacja Grecji największe osiągnięcia człowieka; sport, handel, rzemiosło, rybołówstwo, I olimpiada 776 r. P.n.e. II olimpiada w okresie nowożytnym 1896 r.* Niewolnictwo Rzym III w. P.n.e. (powstania 137 132 r.p.n.e. Spartakus 6 tyś wiernych ukrzyżowano)* -Przyczyny upadku Cesarstwa Rzymskiego -Kryzys gospodarczy (bogactwa naturalne, urodzaje) - Wyniszczenie wojenne -Elitarność oświaty -Zbyt duży obszar -Władza w ręku cesarza i wąskiej grupy arystokracji -Zbyt swawolne życie mieszkańców Rzymu *Wędrówki ludów plemiona germańskie.Wykład 3 Temat: historia administracji nowożytnejModel administracji publicznej Administracja centralna *Monarchia, Godło, Dwór, Stolica, Rada, Urzędy, Wojsko, Sprawy wewnętrzne, Finanse, Sprawy zagraniczne, Sądy, Kancelaria, *Administracja terytorialna (wielość) 1 szczebel województwo (Rada, Urzędy) 2 szczebel powiat R U 3 szczebel gmina R UCechy administracji (zmienne)1.Centralizm 8.Sprawność15.Kompetencyjność 2Hiearchiczność 9.Niezawodność 16.Profesjonalizm 3.Monopolizm 10.Lojalność 17.Inicjatywność 4.Władczość 11.Dyspozycyjność 18.Kompleksowość 5.Przymus 12.Kadencyjność 19.Racjonalność 6.Kolegialność 13.Prawość 20.Ciągłość (każda potrzeba jej) 7.Pisemność 14.Kontrola zafunkcjonowania jest realnaCzynniki kształtujące1.potrzeby 2.doświadczenie 3.otoczenie zewnętrzne 4.grupy interesów 5.autorytey 6.skarb CHARAKTERYSTYKA OKRESU WCZESNONOWOŻYTNEGO 1.Monarchia absolutyzmu renesansu i klasycznego 1469-1808-obywatelska władza -władza od Boga - prawo boskie - prawo naturalne - suwerenność państwa2.Monarchia absolutyzmu oświeceniowego 1682-1809-hasła oświeceniowe -reformy społeczne i ustrojowe -władza nieograniczona dla dobra monarchy - stanowienie prawa - tolerancja religijna gospodarka -prosty ceremoniał filantropijność -popieranie nauki -stępienie ostrza systemu władzy3.Ustroje mieszane Rzeczypospolitej Obojga Narodów 1454-1795-władza stanu szlacheckiego (10% ludności) -Rzeczpospolita szlachecka (1454-1764) - Monarchia konstytucyjna (1764-1705) I rozbiór Polski 1772 r. II rozbiór Polski 1793 r. III rozbiór Polski 1795 r. -insurekcja kościuszkowska 25.03.94 r.4.Republika Wczesnonowozytna (1584 1798 r)-Anglia, Szwajcaria i NiderlandyAnglia: -wojna domowa - aresztowanie monarchy-ogłoszenie republiki 1649 -dyktator Cromwell Niderlandy: - rewolta i wojna1566r, republika 1579 Szwajcaria republika 1291 1481 Najważniejsze zjawiska: 1.Wielkie odkrycia geograficzne ( nawigacja, astronomia) Ameryka, Afryka i Azja - imperia kolonialne Hiszpana i Portugalia -odpływ ludności z Europy (poza Europę) -rozwój niewolnictwa - nowe uprawy (ziemniaki i pomidory) - rozwój handlu 2. rozwój sztuki i kultury (renesans lub odrodzenie) 3.Krytyka wewnętrzna kościoła katolickiego (reformacja i wojny religijne) 4.Kształtowanie się absolutyzmu władza króla nieograniczona sprawca administracji kontrreformacja 5. Oświecenie XVII XVIII wiek rozwój nauki 6.Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej 1772 r. 7.Wybuch rewolucji we Francji 14.07.1787r. zburzenie Bastylii ADMINISTRACJA WCZESNONOWOŻYTNA Monarchie absolutyzmu renesansowego i klasycznego B)DOROBEK NAUKI-konstytucjonalizm -rola prawa -parlamentaryzm -pisemność w administracji -państwo prawne -kształcenie urzędników -struktura państwa - forma urzędu -podział władz C) MYŚL EKONOMICZNA-merkantylizm (handel) -pralicyzm- (s. Społ. - gosp.) - kameralizm (finanse) -fizjokratyzm (rolnictwo) D) MYŚL ADMINISTRACYJNA-resortowość samorządność -centralizacja -przymus administracyjny -hierarchiczność kolegialność -biurokratyzm -adm.Państwowa - władczość -kontrola administracyjna -ciągłość funkcjonowania E) OCZEKIWANIA SPOŁECZNE-demokratyzacja -prawa socjalne -ochrona pracy - zakaz kar cielesnych -uwłaszczenie chłopów -powszechne nauczanie -równość wolność –prawa F) DOŚWIADCZENIA-problematyka złożona - różne interesy -władza musi być kontrolowana - kolegialność decydowania - kompetencje władców muszą być określoneAdministracja państwowaPotrzeby -sprawność działania-racjonalność -obieg informacji -obieg decyzji - sprawdzony system podatkowy- obrona państwa Efekty - ukształtowanie modelu adm. Publicznej - rząd- decyzje polityczne-adm. decyzje wykonawcze- konstytucje parlamenty ministrowie - porządek publiczny -kontrola administracji publicznej.Charakterystyka okresu późno nowożytnego ZJAWISKA HISTORYCZNE1.Konstutycjonalizm docenienie rangi konstytucji - ustawa zasadnicza (szczególna moc prawna) 2.Liberalizm społeczny -początek- kolonie brytyjskie w Ameryce -deklaracja niepodległości 4.7.1776r -idea równości wszystkich ludzi -prawa przyrodzone -deklaracja praw obywatelskich 1787 r. -wielka rewolucja francuska 1789 r-zniesienie poddaństwa chłopów (uwłaszczenie) -Wiosna Ludów 1848 r -Ustawodawstwa socjalne. 3.Nauka prawa administracyjnego (f-1789 r.) 4.Nauka administracji (n -początek XIX w.) 5.Pojęcie państwa policyjnego 6.Naukowe badania nad samorządem (n - początek XIX w) 7.Określone przyrodzone prawa człowieka -równość-wolność - własność-bezpieczeństwo -wolność sumienia-wolność działania gospodarczego -równość wobec prawa-zniesienie przywilejów stanowych -dostęp do urzędów- nietykalność osobista 8.KonstytucjeFrancja 1789r, Hiszpania 1812 r., Portugalia 1822 r., Italia 1820 r., Belgia 1831 r., Szwecja 1814 r., Dania 1848 r. 9.System rządów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej model -2 kadencje -F. D. Rooswelt (4-kadencje) -wybory pośrednie -komitety i konwencje wyborcze wiceprezydent -władza wykonawcza szeroka -prowadzi politykę zagraniczną 10. System szwajcarski -kantony referendum suwerenne -władza konstytucyjna -własne ustawodawstwo ADMINISTRACJA LIBERALNO- DEMOKRATYCZNYCH MONARCHII KONSTYTUCYJNYCH (Anglii 1688, Francja 1789, Hiszpania 1812, Portugalia 1828) MONARCHA-formułowanie kompetencji monarchów -zabezpieczenie przed powrotem absolutyzmu USTAWY-Anglia 1689-1701 ustawy określające kompetencje -Francja 1791 - konstytucja król Francuzów - Król władza wykonawcza (kontr asygnacja) - czwarta władza król 1814 -wzmocnienie parlamentów kosztem królów - określenie roli i kompetencji ministrów (pełno współpracowników króla) - naczelne zasady ustrojowe - wzmocniona pozycja RAD (rządów) -różne rozwiązania w poszczególnych krajach ADMINISTRACJA CENTRALNAAnglia- nowoczesny system rządzenia -Rada tajna- doradcy króla (w ten sposób powstał gabinet) -obradom gabinetu przewodniczył król -przewodniczącym gabinetu był premier (I wiek) -rząd -cały aparat adm. Państwa, Francja od 1914 r. Gabinet (premier), Hiszpania Rada Stanu 1812 (rząd), Portugalia gabinet 1834, Holandia Rada Stanu (rząd), Szwecja 1809 Rada Państwa (rząd), Norwegia Rada Stanu 1814, Dania Rada Państwa 1854-ministrowie -kierowanie resortami -kontr asygnata dla króla - możliwość odmówienia -odpowiedzialność solidarna -wotum nieufności - odpowiedzialność indywidualna -powstało sądownictwo administracyjne - odrębne sądy administracyjne ADMINISTRACJA TERYTORIALNA-reforma samorządowa A-1825r rady miejskie - reforma samorządowa w hrabstwach, ustawa z 1888 r., Reforma we wsiach 1894, Powołano ministra spraw samorządowychFRANCJA: -reforma administracji (1789r) samorząd (stanów majątkowych): departamenty, dystrykty, gminy, kantony - model francuski był uwzględniony w wielu państwach system II szczeblowy system III szczeblowy ADMINISTRACJA WIELKICH MONARCHII ABOSLUTNE I POSTABSOLUTNE I. Rodzaje państw1. Państwa złożone ( konfederacje, federacje i unie realne)- Niemcy i Austria, Konfederacje: Związek Reński i Związek Niemiecki ,Federacje: Związek Płn. Niemiecki i II Rzesza, Unia realna: Austro -Węgry 2. Państwa Unitarne Rosja, Austria, Japonia, Persja, Prusy, Węgry, FrancjaAMDINISTRACJA CENTRALNA AD 1 (państwa złożone)PRUSY: Protektor -zgromadzenie związkowe -reprezentowanie państwa -wypowiadanie wojny (pokój) - podpisywanie umów międzynarodowych -zwoływanie parlamentu -dowództwo nad SZ (siły zbrojne) -przygotowanie ustaw -mianowanie urzędników (konfederacja) Prezydium Unia Realna- Cesarz Australijski i król Węgierski wspólnej władzy wykonawczej nie było. Rada ścisła Rady Związkowej (federacje) Wspólni ministrowie (U,R) 3 ministrów AD 2 Państwa unitarne - Administracja centralnaCesarz Rosja, Austria, Japonia, Persja, Król- Prusy, Węgry, Sułtan turcja, -pełnia władzy monarszej, -rola ministrów wykonawcza, -kontrasygnata, -naczelni dowódcy monarchowie, -wypowiadanie wojny (zgoda parlamentu), -komitet Ministrów 1905 r R, -Rada Nieustająca R doradcy cara, -rada Państwa R, -Senat rządzący R, -Kancelaria Cesarska R, Rada Ministrów Anglia, Rada Ministrów Prusy ADMINISTRACJA TERYTORIALNA -Samorząd terytorialny ma coraz większe zastosowanie -powstały nowe struktury administracyjne ROSJA: -ziemstwa (gubernie i powiaty) -zgromadzenia (gubernialne i powiatowe) -zarządy powiatowe i gubernialne -Dumy miejskie -zarządy miejskie AUSTRO-WĘGRY : kraje koronne -na czele gubernatorzy -władza autonomiczna -sejm Krajowy i Wydział krajowy -samorząd powiatowy -Rada powiatowa -Wydział powiatowy - samorząd miejski (rada, magistrat) - samorząd gminny (rada, naczelnik) PRUSY: -prowincje -regencje (rejencje ) powiaty -gminy (wiejskie i miejskie) - samorządy na wszystkich szczeblach -szczegółowe regulacje działania ADMINISTRACJA REZIMÓW AUTORYTARNYCHWładca (konsul, cesarz, prezydent) Napoleon Bonaparte (twórca nowożytnego autokratyzmu)- powszechnie naśladowany- konsul od 1804 r. Cesarz- podobnie w Meksyku, Brazylii i Haiti- władza wykonawcza III konsulówI konsul Napoleon Bonaparte Kompetencje: - wywoływanie wojny -zawieranie pokoju -dowództwo armii -polityka zagraniczna -mianowanie urzędników1802r.-tytuł dożywotni -tytuł wyznaczania następcy ADMINISTRACJA TERYTORIALNA-1900 r reforma zarządu lokalnego -zerwanie z kolegialnością -wprowadzenie zasady ( centralizm ,hierarchizm ,jednoosobowość, biurokratyzm, podział resortowy) - sprawność decyzyjna odpowiedzialność -podział kraju -departamenty protekt (rada) - okręgi podprotekt (rada) - gminy mer (rada) - rady zbierały się 1 raz w roku. ADMINISTRACJA CENTRALNA- Władza wykonawcza dyrektor -wykonawcy minister - Sąd Najwyższy - Sądownictwo Administracyjne - Rada Stanu 1799 r - opiniowanie projektów -wykładnia rozporządzeń Rady protekturalne ( w departamentach) -sąd administracyjny - organ doradczy protekta - rozpatrywanie sporów administracyjnych ADMINISTRACJA REPUBLIKRepubliki 1.Stany Zjednoczone Ameryki Północnej 2. Francja: I Republika 1792-1804 II Republika 1848-1852 III Republika 1870-1945, 3.Szwajcaria : od 1803r. Republiki będące następ. Referendum. Bostawska 1795-1806 Helwecka 1798-1803 Rzymska od 1798 Grecji 1824-1833 Hiszpanii 1873-1875 Portugalii od 1910Głowa państwa: Administracja Centralna1.Prezydent: Stany Zjednoczone Ameryki Północnej 2.Francja 1793- Komitet Ocalenia Publicznego (rząd) Danton i Robespierre 1795 dyrektoriat 1848 Prezydent* Administracja Centralna Stany Zjednoczone Ameryki Północnej 1829-system łupów 1789- departamenty: sekretarza stanu 1939- Biuro Wykonawcze Administracja Centralna Francja 1848 Rada Ministrów 1876 premier Administracja Centralna Szwajcaria 1815- Kancelaria federalna 1848- Rada Związkowa ADMINISTRACJA TERYTORIALNA-PODZIAŁ: federacja stanu -szerokie kompetencje stanów -własne kompetencje -parlamenty (Senat, Izba delegatów) -gubernator władza wykonawcza Podział terytorialny -gmina (zgromadzenia gminne) przedstawiciel -hrabstwo (szeryf) -parafia najważniejsza jednostka - ustrój kantonalny w SzwajcariiWykład 5Morale i administracja- Najlepsze instytucje zaczynają działać wadliwie gdy ich fundamentem przestaje być moralność a ich przedstawiciele kierują się bezczelnością, egoizmem i pychą (na św. Helenie) - morale ma się tak do siły jak 3:1 - Siła moralna bardziej niż liczba decyduje o zwycięstwie - Zwycięstwo w zależy od siły i postawy moralnej wojska a w od przygotowania pod względem technicznym -HORACY: cóż po prawach, bez obyczajów w narodzie PODSTAWOWE CZĘŚCI ADMINISTRACJI AdministracyjnychIII Administracja terytorialna-departamenty (10) prefekt - powiaty podprefekci rady -gminy wiejskie i miejskie miasta prezydent lub burmistrz -miasto i wieś stanowiło odrębną gminę -wieś wójt i sołtys (jako zastępca wójta) ADMINISTRACJA WOLNYCH MIAST Wolne miasto Gdańsk 1807- 1814-1807 Układ w Tylży -600 km -60 tys mieszkańców (37 tyś w Gdańsku) Układ traktat prusko Francuzki z 09/07/1807r -odtworzenie struktur 1793r (do czasu wydania konstytucji) - gubernator Francuzki 1807r - mianowany przez cesarza -ingerował we wszystkie sprawyAdministracja centralna -Senat (12 osób, powyżej 22) - Prezydent Senatu Kompetencje: administracja miastem, obsadzanie urzędników, stosunki z gubernatorem, przyjmowanie przedstawicieli dyplomatycznych, sądownictwo (ława) -deputacje zapasów i rezerw pieniężnych punkcje -komisje- finansów, kwaterunkowa i administracyjna inspekcje administracja terytorialna -4 kwartały -5dzielnic przedmieścia -wsie (250 wsi: folwarków)-podzielone na 4 okręgi -4 burmistrzów -na wsi sołtysWolne miasto Kraków 1815 1846r-maj 1815r traktat III zaborców 1759 km 3 miasta, 22 wsie 90 tyś ludzi i poniżej 150 tys (1846) Podstawy ustroju : III Konstytucje (z 1815, 1818 i z 1833)Administracja Centralna Organ rządzący senat (13 osób) różne delegacje Żeby można było wejść do senatu trzeba było spełniać 2 warunki mieć ukończone 35 lat i posiadać jakiś majątek -5 wydziałów: -administracji -skarbu i dóbr narodowych sprawiedliwości - układania przyszłej organizacji policji, Po upadku powstania 1846 r Rada Administracji Cywilna Cesarska Królewska Rada Administracji Cywilnej Rezydenci (przedstawiciele) państw zaborczych ingerowali we wszystko Biuro policji pośredniej bezpieczeństwo budownictwo -ochrona przeciwpożarowa sanitaria higiena -Urząd budownictwa (1819) -Komitet Ekonomiczny -Komisja włościańska -inne urzędyAdministracja terytorialna -26 gmin politycznych i 2 gminy administracyjne. Te 2 nie posiadały uprawnień politycznych i były zamieszkałe przez społeczność żydowską -9 gmin miejskich -władcą byli wójtowie -od 1838r byli komisarze.Wykład 6 Temat: historia administracji późno nowożytnej RODZAJE STRUKTUR ORGANIZACYJNYCH Struktura liniowa kierownik wydaje polecenia pośrednim kierownikom a oni podwładnym Dobre stron: Jedność kierowania, Dokładnie określona odpowiedzialność, Szybkość podejmowania decyzji,Możliwość inicjatywy podwładnych Slabe strony: Brak elastyczności, Przepływ informacji brak doradców specjalistycznych, Możliwość pozbawienia inicjatywy Struktura funkcjonalna: kierownik wydaje polecenia specjalisto, pośrednim kierownikom a oni pracownikom Dobre strony: Odciążenie kierownika, Zachowanie kompetencji decyzyjnej kierownika, Słabe strony: Zawieranie jednolitego kierowania, Usamodzielnienie się pionów funkcyjny Struktura sztabowa: system liniowy wzbogacony o komórki sztabowe Dobre strony: jednolitość kierowania, Kompetentni dowódcy, Złe strony: możliwość przerostu pozycji sztabu, Przejmowanie uprawnień kierownika ADMINISTRACJA PUBLICZNA KRÓLESTWA POLSKIEGO (1815-1830)I. Historia MonarchyMaj 1815- układ graniczny (Rosja, Prusy, Austria) -podział Księstwa Warszawskiego - układ Królestwa Polskiego Kongresowego 128 km 3mln. 300 tyś ludzi -Królestwo Polskie połączone z Cesarstwem Rosyjskim -car Rosji królem Polski -tron dziedzicznyUprawnienia króla: -głowa państwa -mianowanie urzędników -mianowanie urzędników -tytuły koronne i ordery -prawo łaski - monarcha-dowódcą SZ -wypowiadanie wojny -umowy międzynarodowe - zatwierdzanie budżetu -kontrasygnata Namiestnik- zastępca króla (do 1824) - później Rada Administracyjna -władza wykonawcza, bez uprawnień -bez polityki zagranicznej -bez spraw. Wojska -bez zatwierdzania budżetu II. Administracja CentralnaRada Stanu zgromadzenie ogólne -rada administracyjna Zgromadzenie ogólne -ministrowie (5) -zwyczajni radcy stanu (10) - nadzwyczajni radcy stanu -inne osoby -projekty ustaw Rada Administracyjna ministrowie -inne osoby -organ doradczy Komisje rządowe -Wyznań i oświaty publicznej -k. Sprawiedliwości -k. spraw wewnętrznych i policji -k. spraw wojskowych -k. przychodów i skarbu Organy kolegialne, Najwyższa Izba Obrachunkowa, Prokuratura Generalna, Sądownictwo Administracyjne - Kształcenie urzędników administracji publicznejIII. Administracja Terytorialna-8 województw 39 obwodów -77 powiatów, 51 okręgów gminnych organ adminstracji państwowej Komisja Wojewódzka -Wydział Wyznania religijnego i oświaty publicznej -Wydział Administracyjny -Wydział wojskowy -Wydział skarbowy -Wydział policyjny -wydział dóbr i lasów rządowych -kierownikiem był tam Komisarz delegowany i komisji wojewódzkich WIEŚ wójt gminy (p. sołtys) MIASTO- zwierzchność- prezydent (miasta, województwa)- radni- burmistrz (w mniejszych miastach- ławnicy ADMINISTRACJA KRÓLESTWA POLSKIEGO 1831-64-1912) Zabór RosyjskiI. Historia Namiestnik 29.11.38- upadek powstania listopadowego 4.12.1830- Powstanie rządu tymczasowego -Dyktator I.Chłopicki 21.12.1732 Rada Najwyższa Narodowa 18.04.1931- rząd Narodowy -upadek powstania- zawieszono Konstytucje 14.01.1832-......... ogranicza cara Namiestnik- władca wojsk i cywil. Kancelaria namiestnika 1874- wprowadzenie stanowiska generał- gubernator -przedstawiciel urzędu Rosji II.ADMINISTRACJA CENTRALNAW 1832 r namiestnik -3 ministrów -gen. Kontroler - inne osoby -1867- zniesiono Radę Administracyjną -powstał Komitet urzędujący do spraw Królestwa Polskiego -1882- powołano drugą Radę Stanu namiestnik -dyr. .spraw urzędowych gen. Kontroler - inne osoby -1864- powołano trzecią Rade Stanu -1867-Radę Stanu rozwiązano -1832- powołano dyr. Głównych zamiast ministrów -zlikwidowano Komisję wojskową i komisję wyznań oraz komisje spraw wewnętrznych i policji III.ADMINISTRACJA TERYTORIALNA 1837- województwa zastąpiono guberniami -niższy szczebel to powiat (z namiestnikiem) -gminy (50 gospodarstw) po 1864r- administracje dopasowano do systemu rosyjskiego -urzędy gubernialne miasta- tracą prawa miejskie -wprowadzono samorządy i zebrania gromadzkie członek zebrań gromadzkich musiał posiadać minimum 3 morgi ziemi ADMINSTRACJA KSIĘSTWA POZNAŃSKIEGO Zabór pruski I.HISTORIA -Namiestnik15.5.1815r- utworzone zostało Wielkie księstwo Poznańskie (29,5 tyś km, 860 tyś ludzi) -było częścią państwa pruskiego -król pruski był wielkim Księciem poznańskim -odrębność państwowa WKP- to autonomia urzędu namiestnika królewskiego (miał być nim Polak) -pośrednik pomiędzy ludnością i królem -przyjmowanie gróźb i zażaleń -nadawanie tytułów -informowanie i zwoływanie sejmikówII.ADMINISTRACJA CENTRALNAAdministracja monarchii pruskiej W 1824 roku powołano sejm (48) W 1828 roku- powołano sejmiki powiatowe -organy doradcze III.ADMINISTRACJA TERYTORIALNA-prowincje (10)- nad prezydent -obwody (2-4 w prowincji) -rejencje prezydent -powiaty landrat -gminy sołtys (wójt) - Wielkie Księstwo Poznańskie -obwody- poznański i bydgoski -samorząd terytorialny ADMINISTRACJA AUTONOMII GALICJI- Zabór austriackiI. Historia1861- statut krajowy dla Galicji obowiązywał do 1918r. 1867- powstanie Austro Węgier uchwalenie Konstytucji -cesarz Franciszek Józef II.ADMINISTRACJA CENTRALNA-sejm krajowy 161 posłów -Wydział Krajowy organ wykonawczy Administracja rządowa -minister do spraw Galicji -z zasady Polak do jego kompetencji należało: opiniowanie projektów opiniowanie ustaw dotyczących Galicji namiestnik od 1849r. -z zasady Polak ( urząd we Lwowie) *Kompetencje: Reprezentował cesarza Kierował administracją Nadzór władz autonomicznych przeprowadzanie wyborów inicjatywa ustawodawcza badanie legalności działalności -organ pracy namiestnictwo III ADMINISTRACJA TERYTORIALNA1867 r- Samorząd szkolny -samorząd krajowy -samorząd powiatowy -samorząd gminnyKrajowa Rada Szkolna -okręgowe RSZ (powiat) -miejscowe Rady Szkolne (gmina)Administracja współczesna: Największy dorobek ważny jest w okresie miedzywojennym. Wynika to głównie z wojen.Rys historyczny: okres międzywojenny 2 koncepcje demokratyczne* demokracja liberalna* demokracja socjalna, konflikty społeczne i gosp. mała sprawność syst. Demokratycznego rosnący autokratyzm, kult państwa, silna głowa państwa *wrogość do parlamentaryzmu, systemów partyjnych, samorządów. Włochy 1928 *kryzys gospodarczy 1928r., bankructwa firm, bezrobocie, kryzys finansowy *interwencjonizm państwowy, St. Zjednoczone nowy ład (1933r.), Włochy Karta Pracy 1927r., Niemcy 1933, ZSRR NEP 1921-1929 *mapa polityczna Europy (zniesienie cesarstw), Rosja, Niemcy, Austro-Wegry *powstały, Australia, Czechosłowacja, Węgry, Litwa, Łotwa, Finlandia, Polska, Rep. Weimarska, inne Administracja centralna * prezydenci sposób wyboru, wybory powszechne, Zgromadzenie Związkowe, Zgromadzenie Narodowe, kolegium elektorów , Sejm *władza wykonawcza, ministrowie podstawa, rząd i premier na czele, kanclerz *odpowiedzialność ministrów, parlamentarna, polityczna, solidarna, indywidualna, konstytucyjna *uprawienia rządów, kier. polityką zagr., budżet, mianowanie urzędników, pokój i wojna, stan