Historia Polski wybrane aspekty, Notatki z Historia Polski

Pobierz Historia Polski wybrane aspekty i więcej Notatki w PDF z Historia Polski tylko na Docsity! Historia egzamin 1.Księstwo Warszawskie jako substytut nowoczesnego państwa polskiego Księstwo Warszawskie można nazwać substytutem państwa polskiego, ponieważ mimo zwierzchnictwa Cara wprowadzony został podział władzy oraz pewne elementy demokracji państw suwerennych. Mowa tu o Konstytucji, sejmie, senacie, radzie stanu oraz rządu. Król  Władca miał inicjatywę ustawodawczą Sejm  Kadencja – 2 lata  100 posłów wybieranych na sejmikach i 40 deputowanych i rada stanu  Brak inicjatywy ustawodawczej  Sejm przyjmował lub odrzucał przedstawione projekty  Decydował w sprawach podatków, monetarnych, prawa cywilnego i karnego Senat  18 ministrów, biskupi, wojewodowie i kasztelanowie mianowanie przez króla  Funkcje kontrolne Rada Stanu  Król, Ministrowie, sekretarz rady, 10 radców stanu  Miała inicjatywę ustawodawczą  Zajmowała się; o Sądownictwem administracyjnym o Sprawami budżetowymi o Nadzorem i kontrolą administracji(rządu) rząd  składającego się z 6 ministrów,  niezawisłe sądy,  jednolite prawa obywatelskie,  ustanowiono administracyjny podział państwa na prefekty i podprefekty 2.Powstania narodowe XIX w. – podobieństwa i różnice  - powstanie listopadowe (1830 rok) – regularna armia, skoordynowane działania  - powstanie krakowskie (1848 rok) - zbieranina chłopów, nie wszyscy mieli broń, brak potencjału bojowego  - powstanie wielkopolskie (1848rok) – regularna armia, skoordynowane działania  - powstanie styczniowe (1863 rok) - zbieranina chłopów, nie wszyscy mieli broń, brak potencjału bojowego Podobieństwa;  Wszystkie powstania zostały przegrane  W wyniku każdego pogłębiono rusyfikacje i/lub germanizacje oraz represje i ucisk Polaków, odbieranie im kolejnych praw  3.Walka o niepodległość i granice Rzeczpospolitej w latach 1917-1921 – politycy i dowódcy. Ignacy Jan Paderewski(1860-1941) – kompozytor światowej sławy, lobbysta w sprawie Polskiej na arenie międzynarodowej, „iskra zapalna” powstania wielkopolskiego, walka o sprawę polską w trakcie konferencji paryskiej (trakt wersalski) Roman Dmowski(1864-1939)– walka o sprawę polską w trakcie konferencji paryskiej (trakt wersalski) wersalskim, założyciel Narodowej Demokracji (endecji) Piłsudzki- komendant główny legionów polskich w wojskach austriackich, „ojciec niepodległości”, naczelnik Państwa (1918-22), przewrót majowy, obrona warszawy 1920 Obrona warszawy 1920 - Józef Piłsudski, Tadeusz Rozwadowski, Józef Haller, Franciszek Latinik, Edward Śmigły-Rydz, Władysław Sikorski Powstanie wielkopolskie - Stanisław Taczak, Józef Dowbor-Muśnicki Powstania śląskie – Alfons Zgrzebionka (I i II), Wojciech Korfanty III 4.Znaczenie Bitwy Warszawskiej 1920 r. Znaczenie bitwy warszawskiej jest wciąż obiektem badań historycznych. Ambasador brytyjski w przedwojennej Polsce – lord Edgar Vincent D’Abernon nazwał ją już w tytule swej książki „Osiemnastą decydującą bitwą w dziejach świata”. W jednym z artykułów opublikowanych w sierpniu 1930 r. pisał: „Współczesna historia cywilizacji zna mało wydarzeń posiadających znaczenie większe od bitwy pod Warszawą w roku 1920. Nie zna zaś ani jednego, które by było mniej docenione... Gdyby bitwa pod Warszawą zakończyła się zwycięstwem bolszewików, nastąpiłby punkt zwrotny w dziejach Europy, nie ulega bowiem wątpliwości, iż z upadkiem Warszawy środkowa Europa stanęłaby otworem dla propagandy komunistycznej i dla sowieckiej inwazji (...). Zadaniem pisarzy politycznych... jest wytłumaczenie europejskiej opinii publicznej, że w roku 1920 Europę zbawiła Polska”. Francuski generał Louis Faury w jednym z artykułów w 1928 r. porównał bitwę warszawską do bitwy pod Wiedniem: „Przed dwustu laty Polska pod murami Wiednia uratowała świat chrześcijański od niebezpieczeństwa tureckiego; nad Wisłą i nad Niemnem szlachetny ten naród oddał ponownie światu cywilizowanemu usługę, którą nie dość oceniono”. Z kolei brytyjski historyk J.F.C. Fuller napisał w książce Bitwa pod Warszawą 1920: „Osłaniając centralną Europę od zarazy marksistowskiej, Bitwa Warszawska cofnęła wskazówki bolszewickiego zegara (...), zatamowała potencjalny wybuch niezadowolenia społecznego na Zachodzie, niwecząc prawie eksperyment bolszewików”. 5.Fenomen Polskiego Państwa Podziemnego – zakres działania trzech głównych członów funkcjonalnych. Polskie Państwo Podziemne było fenomenem w skali europejskiej, a nawet światowej, z uwagi na rozbudowane struktury, które objęły całe terytorium II Rzeczpospolitej (a nawet wychodziły poza ziemie przedwojennej Polski) oraz zakres prowadzonych w konspiracji prac. PPP nie ograniczało się bowiem do bieżącej walki z okupantami, ale prowadziło także w szerokim zakresie prace przygotowawcze na okres „przełomu” (powstania powszechnego) oraz na okres powojenny. Wystarczy odnotować tylko fakt przygotowania przez Departament Skarbu Delegatury Rządu na pierwszy rok po wojnie. Również inne komórki organizacyjne przygotowały plany odbudowy różnych dziedzin życia gospodarczego i społecznego na okres 10 lat po wojnie. Do tego dodajmy jeszcze prowadzoną szeroko w czasie okupacji akcję tajnego nauczania na wszystkich szczeblach od szkół powszechnych po uniwersytety, w którym brało udział wiele set tysięcy młodych ludzi (niektórzy twierdzą, że było to około miliona osób). Filary;  Pion wojskowy - tworzyły organizacje uznające zwierzchność Naczelnego Wodza i rządu emigracyjnego. Pierwszą była Służba Zwycięstwu Polski (SZP), która powstała jeszcze we wrześniu 1939 r. Została ona jednak rozwiązana rozkazem Naczelnego Wodza (gen. Władysława Sikorskiego) w listopadzie 1939 r. Na jej miejsce powołano Związek Walki Zbrojnej (ZWZ) w grudniu 1939 r. Dowódcą ZWZ został gen. Kazimierz Sosnkowski, który był członkiem rządu emigracyjnego. Jego zastępcą w kraju został gen. Stefan Rowecki „Grot”. Od początku ZWZ przyjmowała koncepcję powstania zbrojnego, za główny cel działalności przyjmując przygotowanie powstania, które miało objąć swym zasięgiem cały obszar okupacji niemieckiej. Dlatego też ZWZ zajmowała się gromadzeniem broni, szkoleniem Żołnierzy, wywiadem, przygotowaniem planów konkretnych działań bojowych. Tylko część sił ZWZ prowadziła bieżącą walkę zbrojną z okupantem: Związek Odwetu, „Wachlarz” – około 10 – 15% stanu. W lutym 1942 r. ZWZ przekształcono w Armię Krajową (AK). AK prowadziła akcje scaleniową gdyż z założenia miała być armią podziemną skupiającą wszystkie wojskowe organizacje konspiracyjne uznające zwierzchność rządu emigracyjnego. Na czele AK stała Komenda Główna. Dowódcą AK był gen. Stefan Rowecki „Grot”, po jego aresztowaniu gen. Tadeusz „Bór” Komorowski, a po upadku Powstania Warszawskiego gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek”. Swoją działalnością AK obejmowała cały kraj. Została rozwiązana w styczniu 1945 r.  Pion administracyjny - tworzyła Delegatura Rządu Na Kraj, na czele której Stał Delegat Rządu na Kraj. Pierwszym Delegatem był Cyryl Ratajski, następnie Jan Piekałkiewicz, a pod koniec wojny Jan Stanisław Jankowski. Delegat był łącznikiem między krajem a rządem emigracyjnym. W 1944 r. Delegat uzyskał funkcję wicepremiera rządu emigracyjnego, a jego zastępcy zostali ministrami. Delegatura została utworzona w 1940 r. Składała się z departamentów, które odpowiadały ministerstwom (departament oświaty, kultury, spraw wewnętrznych, sprawiedliwości itd.). Był to najważniejszy pion PPP gdyż koordynował działania wszystkich pozostałych. Po wyzwoleniu Delegatura miała być zalążkiem przyszłej władzy  Pion polityczny – była to reprezentacja partii politycznych, które działały na ziemiach polskich pod okupacją. Spełniał rolę parlamentu – miał charakter opiniodawczy w stosunku do administracji. Funkcjonowały 4 partie: Polska Partia Socjalistyczna –