Wykład z historii prawa 18 marca 2020 – tezy do przygotowania na podstawie podręcznika K.
Sójki-Zielińskiej
1. Dzieje prawa rzymskiego w Europie
a) Leges Romanee barbarorum
b) Szkoła glosatorów i komentatorów
c) Nauczanie prawa rzymskiego na uniwersytetach
d) Recepcja prawa rzymskiego w Niemczech i sposoby jej przeprowadzania
e) Humanizm prawniczy (zob. niżej)
2. Źródła prawa w państwach słowiańskich – c.d.
a) Ruska Prawda
3. Źródła prawa w Polsce w okresie feudalizmu
a) Księga Elbląska
b) Księga Henrykowska, dokumenty praktyki
c) Statuty Kazimierza Wielkiego i inne źródła prawa stanowionego z XV w. (statut
warcki, lauda)
d) Źródła partykularnego prawa kanonicznego (statuty prowincjonalne i diecezjalne,
spisy statutów)
e) Prawo mazowieckie, pruskie i litewskie
f) Próby kodyfikacji prawa w XVI w. (Zbiór Łaskiego, Formula processus iudiciarii,
Korektura Taszyckiego)
g) Źródła prawa miejskiego do XVI w.
h) Próby kodyfikacji w II połowie XVIII w. (Zbiór Praw Sądowych Andrzeja
Zamoyskiego, Kodeks Stanisława Augusta)
4. Zdolność prawna osób fizycznych i jej ograniczenia (niewola, zdrowie, cześć, obce
pochodzenie, stan, płeć, religia)
5. Zdolność do czynności prawnych i jej ograniczenia (wiek, płeć, zdrowie)
6. Osoby prawne
Ponieważ, w moim przekonaniu, temat humanizmu prawniczego wymaga doprecyzowania,
zamieszczam poniższy tekst:
W XVI w. zarysowała się reakcja przeciwko metodom badań (mos italicus docendi)
stosowanym przez glosatorów i komentatorów. Była to reakcja wywołana przez tzw.
humanizm prawniczy, kierunek typowy dla XVI i częściowo także dla XVII w. Humaniści,
zainteresowani starożytnoścą, szukali prawdziwego, czystego prawa rzymskiego, bez
naleciałości powstających w szkołach północnoitalskich. Byli oni „czystymi” legistami (puri
legisti), tj. badaczami rzymskiego prawa klasycznego, zajmującymi się głównie pracami
teoretycznymi.
W Niemczech, gdzie kierunek ten zarysował się słabo, przedstawicielem humanizmu
prawniczego był w pewnej mierze Udalricus Zasius (Ulrich Zasy – 1461-1535). Najżywiej
