Pobierz Historia psychologii - Notatki - Psychologia - Część 1 i więcej Notatki w PDF z Psychologia tylko na Docsity!
1.Psychologiczna problematyka w filozofii starożytnej.
Tales z Miletu - szukał podstawowych elementów natury ( woda, ogień ) Demokry t- wszechświat zbudowany jest z atomów, które się poruszają. Człowiek jest częścią całości ( pneuma /anima )→ jako podstawa rozwoju każdej istoty ludzkiej. Heraklit - mówił o ogniu jako wzorze powstawania życia Anaksagoras - w szerszym słowa znaczeniu rozumiał układ formy i struktury, tłumacząc to powstawaniem natury ( interesował się kosmologią ) Pitagoras - liczba jako podstawowa jednostka w rozumieniu człowieka Sofiści - nie jest istotna natura ile możliwości odpowiedzi na bardziej życiowe problemy ( retoryka i dialektyka) Sokrates - rozumienie właściwych odpowiedzi, ciekawość poznania samego siebie Platon- wskazał na różnicę między rozumem i ciałem ( Dajmon, jego pragnienie poznania prawdy, która była blaskiem światła w jaskini) Arystoteles - „ De animae ” wskazał na trzy rodzaje duszy ( roślinną, rozumową, umysłową ) pamięć jako cecha kojarzenia idei oraz doświadczania zdarzeń Epikurejczycy - VI-III przed Chr.- wracali do Demokratesa jakość była siłą nośną zmian. Ogień jest twórcą pneumy, która powstaje w wyniku ruchu atomów. W wyniku czego powstaje ożywcza siła, tchnienie (spirytus ) Hebrajczycy - Bóg jest podstawową siłą, która tworzy cały świat, także człowieka. Plotyn - III po Chr. Starał się połączyć idee judo-chrześcijańskie w historii powstania świata. Człowiek się doskonali dzięki mocy Ducha, który w nim mieszka.
2. Psychologia jako jedna z dziedzin filozofii średniowiecznej.
Św. Augustyn - „ Confesiones ”- autorefleksja poznania dróg swojego własnego życia. Jest twórcą metody jurospekcji ( każdy odcinek życia ma swoją interpretację „Poznaj samego siebie”) Św. Tomasz z Akwinu - jego myśl powróciła do Arystotelesa, aby uzasadnił prawdziwość wniosków. Materia może być kształtowana, a to co kształtuje to dusza. Człowiek jest jednością substancjonalną ( poprzez poznanie oraz wolitywne pożądanie )
Renesans - nawrót do starożytności (literatura i sztuka), głównie Włochy, Francja i Niemcy. Człowiek zaczyna być rozumiany poprzez swoje dzieła, i jest miarą wszechrzeczy. Co się przejawia w: wynalezieniu druku 1450, podróżach Columba, dziele Kopernika, astronomii oraz poglądach Galileusza.
3. Kierunki rozwoju nauki nowożytnej w okresie Odrodzenia w pracach
Galileusza, Becona i Kopernika. Ich znaczenie dla rozwoju myśli
psychologicznej.
Wraz z humanizmem zmienia się spojrzenie na człowieka, na koncepcję duszy. Humanizm koncentruje się na człowieka, który stał się miarą wszechrzeczy. Pojawiają się nowe nauki. Punktem zwrotnym stały się badania Kopernika i Galileusza. Teoria Kopernika była rewolucyjna. Dzięki tej rewolucji zmienia się pogląd na sens i metodę nauki. Poznanie świata
trzeba oprzeć na doświadczeniu i na metodzie wnioskowania indukcyjnego. Galileusz stwierdził, że zjawiska ziemskie można ująć matematycznie. Matematyka stała się narzędziem odkrywania. Rozwinął on metodę obserwacji zmysłowej i rozumowania matematycznego. Według Bacon’a filozofia to nauka o człowieku jako obywatelu. Uwzględniał wymiar cielesny i duchowy. Naukę o człowieku poprzedza zbieranie świadectw o jednostkach ludzkich. Po ich zebraniu można dojść ujmowania przejawów łączenia się duszy z ciałem. Zastanawiał się do jakiego stopnia temperament ciężar ciała oddziałuje na duszę i odwrotnie. Bacon rozróżniał duszę rzeczową i duszę jako ducha. U człowieka dusza jest narzędziem, natomiast u zwierząt jest mieszaniną ognia i powietrza. Uważał, że wszystkie rejony natury muszą być zbadane, fakty muszą być zarejestrowane. Rozwinął metodę indukcyjną. Metoda Galileusza leży u podstaw psychologii eksperymentalnej. Natomiast metoda Bacona jest u podstaw zjawisk psychicznych. Te metody wyznaczają sposób stawiania pytań.
4. Kartezjusza mechanistyczna koncepcja organizmu oraz ludzkich
czynności poznawczych.
Jest twórcą mechanistycznej koncepcji człowieka. Ciało to maszyna ( na wzór maszyn wodnych), której funkcje można przewidywać. Zachowanie ludzkie można wyjaśnić na bazie zrozumienia funkcjonowania tych urządzeń. Delikatną formą materii są "tchnienia żywotne". Ta forma materii jest zarządzana przez serce. Nerwy to kanały, przez które przepływa tchnienie. Życie fizyczne jest ruchem zależnym od mięśni. Zasada ruchu jest naturalne ciepło, mieszczące się w sercu. Ciepło to powolne krążenie krwi. Źródło aktywność jest w samym organizmie. Funkcjonowanie ciała, które rządzi się swoimi prawami, można wyjaśnić tylko poprzez skutki. Odrębnym bytem jest dusza (rzecz myśląca ), która nie jest zasadą życia. Czynności poznawcze dokonują się w mózgu i ujawniają się w obrazach zmysłowych. Jest to forma poznania zmysłowego. Poznanie zwraca się też ku czystym ideom bez udziału narządów cielesnych i niezależnie od nich. Jest to poznanie umysłowe, rozumowe. Jego wytworem są pojęcia. Dusza jest rozumem. Idee są sposobami bytowania duszy. Są trzy rodzaje idei nabyte, pochodzące z obserwacji doświadczenia, wrodzone, powstałe z zespolenia dwóch pierwszych. Myśl ludzka w zetknięciu z doświadczeniem ma swój wyraz w wytwarzaniu idei. Doświadczenie skłania umysł do realizacji myślenia. Świat zewnętrzny jest okazją do wyzwolenia zdolności, do sformułowania myśli, idei. Gdy myśli występują jako reprezentacja czegoś są ideami, gdy wyrażają czynny stosunek przedmiotu stają się wolą.
5. Podstawowe założenia asocjacjonistycznych koncepcji rozwoju
umysłu ludzkiego.
Psychologia umysłu była wyrazem kompromisu między chęcią naukowego poznawania zjawisk psychicznych w oparciu o ideału nowożytnej fizyki a względami obciążonymi teologicznie. Thomas Hobbes (1588-1679 ) Lewiatan inicjator asocjacjonizmu. Krytyka idei wrodzonych. Wrażenia zmysłowe są podstawą wiedzy. Bezpośredniej związki między wrażeniami są podstawą do kojarzenia czynności umysłowych. David Hume (1711-1766) Traktat o naturze ludzkiej. Filozof i historyk angielski inicjator nowożytnego pozytywizmu.
- John Locke
- David Hume - patrz teza 5
- Berkley i inni... Zmierzali oni do odpowiedzi na pytanie czy istnieje możliwość poznania rzeczywistości materialnej. Nazywa się ich filozofującymi psychologami myślenia. John Locke (1632-1704 ) „ Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego” - 1960 Wszelkie idee pochodzą wyłącznie z doświadczenia. Umysł rodzącego się człowieka to tabula rasa z wyjątkiem niewielu wrażeń wykształconych przed urodzeniem. Źródłem naszej wiedzy jest obserwacja. Istnieją dwa źródła doświadczeń zewnętrzne (wrażenia zmysłowe) i wewnętrzne (wrażenia refleksyjne - dziś zwane introspekcją). Doznawanie wrażeń nie zakłada żadnej aktywności. Niezależnie od nas umysł musi odzwierciedlić to, co działa na zmysły. Spostrzeganie jest pierwszą władzą umysłu wobec idei. Idee trzymają się razem wg praw kojarzenia tworząc spostrzeżenia. Ruchy umysłu podobne są do ruchów ciała i zmieniają się. Tym biegiem myśli nie kieruje rozum. Bieg ten wytwarza nawyk w myśleniu aktach woli. Nawyk jest skutkiem fizycznym, ciągiem ruchów w tchnieniach żywotnych. W teorii tej upatruje się podstawą nowożytnej empiryzmu w filozofii oraz punkt wyjścia dla późniejszej introspekcji. Na koncepcji zmysłu wewnętrznego oparcia się 200 lat później inicjatorzy psychologii aktów.
- obserwacja - tabula rasa - idee-doświadczenie - dwa źródła doświadczenia (zewnętrzne, wewnętrzne) - źródło doświadczenia -obserwacja - spostrzeganie jest pierwotnie wobec idei - idee trzymają się razem wg praw kojarzenia i tworzą spostrzeżenia - ruchy umysłu są podobne do ruchów ciała ich biegiem kieruje nawyk w aktach woli i w myśleniu.
7. Koncepcja człowieka jego zdolności poznawczych i wolitywnych u
Leibniza.
G.W. Libeniz (1646-1716 ) „ Nowe rozważania nad umysłem ludzkim” Matematyk, fizyk, filozof, wszechstronny uczony. Próbuje spojrzeć na świat przez pryzmat człowieka. Tak jak w człowieku dusza stanowi zasadę ciała tak u obdarzonymi zdolnością działania, są siłami i ośrodkami sił, mają życie psychiczne, a różnią się między sobą stopniem poznawania i przedstawiania. Monady nie ulegają oddziaływaniu z zewnątrz. Ich działalność jest spontaniczna i wsobna. Człowiek jest makrokosmosem, odbiciem świata wszerz i w głąb, odzwierciedla przeszłość i przyszłość. Człowiek jest skupiskiem monad. Tworzą one hierarchiczny i harmoniczny układ w centrum którego znajduje się dusza. Monady rządzą się prawem harmonii ustalonym przez Boga. On przewidział ruchy duszy i ciała (początki paralelizmu psychofizyki). Żadna z dusz nie może przestać istnieć bowiem, zostałaby naruszona harmonia monad - proces
ewolucji i inwolucji. Kiedy ciało się rodzi powstaje związek inwolucja - ewolucja, gdy umiera ma miejsce cofnięcie się tego związku. U podstaw poznania leżą idee, które wyrażają przedmiotowy stan rzeczywistości. Są one konieczne i potrzebne. Owe idee zanim zostały uświadomione musiały istnieć w duszy. Leibniz dał podstawy do uznania istnienia świadomości. Między tym co przeżywamy świadomie a tym, czego doznajemy bezwiednie istnieją liczne formy pośrednie. Dusza nie kończy się na granicy świadomości, bo nie może być ostrej granicy między nią a bezprzytomnością. Dusza jest więc zarówno świadoma jak i nieświadoma. Istnieje wiele spostrzeżeń, o znaczeniu których i treści prawie nic nie wiemy. Ale jeśli stają się one albo liczniejsze, albo mocniejsze, ich treści stają się wiadome. Dążenia ludzkie są odmianą poznania. U człowieka istnieją w formie nieświadomego popędu i świadomego dążenia. Wolność woli jest pojęciem wieloznacznym:
_- wolność chcenia.
- zdolność wykonywania tego co się chce_ Wolność i działanie ludzkie są poddane konieczności. Najsilniejsze racje nie przeszkadzają, aby akt woli był przypadkowy. Silniejsze racje nie narzucają żadnej racji absolutnej. Umysł wskazuje na to, co jest lepsze. To co determinuje wolę, to najwyższe dobro. Być zdeterminowanym przez rozum do tego co najlepsze, to być najbardziej wolnym. Chrystian Wolff (XVII-XVIII ) „ Psychologia empiryczna i psychologia racjonalna ” Kontynuuje myśl Leibniza. Doświadczenie i empiria uwzględnia źródła wiedzy czerpanej z wrażeń. Zajmuje się naturą duszy ludzkiej jako podmiotem zjawisk psychicznych.
8. Koncepcja rozwoju psychiki J. Rousseau.
Jean Jacques Rousseau (1712-1778 ) „Emil, czyli o wychowaniu” Naturalista i emotywista. Umysł ludzki rozwija się w sposób naturalny na gruncie związków dziedzicznych. W rozwoju naturalnym umysłu znaczące jest rozwinięcie się uczuć i woli, wyjście poza idee. Natura człowieka w swych wrodzonych zadatkach jest dobra. Ulega zepsuciu pod wpływem cywilizacji. Rozwój umysłowy dziecka jest spontaniczny. Organizm i umysł rozwijają się poprzez pewne stadia, które mają własne potrzeby i te determinują naturę. Rousseau mówi o stworzeniu warunków rozwoju potrzeb na określonym etapie rozwoju, z dala od nacisków z zewnątrz. Wskazuje na potrzebę uwzględnienia dynamizmu wewnętrznego. Na założeniach Rousseau wzoruje się Rogers.
9.Psychologia J. F. Herbarta, jego koncepcja świadomości rozwoju
umysłu ludzkiego.
Jan Fryderyk Herbart (1776-1841 ) „ Podręcznik dla psychologii. Psychologia jako nauka oparta na doświadczeniu, matematyce i psychofizyce” Psycholog, pedagog, filozof; twórca nowych koncepcji psychologicznych. Zjawiska świadomości oznaczał symbolami matematycznymi i układał z nich równania. Wyobrażenie jest to jawny lub utajony (obecny pod progiem świadomości) ślad po spostrzeżeniu. Wyobrażenia posiadają: a. nasilenie b. swój czas trwania w centrum świadomości
Wprawdzie różne części mózgu spełniają różne czynności, ale poszczególne części mózgu jako całość są niezróżnicowane. W korze mózgowej nie ma osobnych części dla osobnych czynności, czyli dyspozycji psychicznych. Kora funkcjonuje całościowo, uszkodzenie jednej części mózgu powoduje upośledzenie wielu funkcji.
11.Marshall Hall klasyfikacja ludzkich form aktywności.
Marshall Hall (1790-1857 ) W 1832 roku dokonał rozróżnia ruchów kierowanych wolą zwanych dowolnymi czynności witalnych i odruchów. 1.Ruchy dowolne są zależne od czynności kory mózgowej. 2.Czynności płuc zależne są od funkcji ośrodków witalnych rdzenia przedłużonego 3.Odruchy wrodzone zależą od czynności rdzenia pacierzowego w ich występowaniu nie bierze udziału kora mózgowa
12. Praca i pogląd H. Helmoltza.
Hermann Helmholtz ( XIX) „ Optyka fizjologiczna” „ Nauka o wrażeniach zmysłowych” „ Optyka fizjologiczna” - praca ta nie była w swych założeniach zupełnie oryginalna, ale podsumowywała całą dotychczasową wiedze o wzroku. Jeżeli prawdą jest, że wrażenia barwy są zależne od czynności i budowy oka, dlatego opis jego budowy i czynności wystarczy do wyjaśnienia jakości barw. Czyli w budowie siatkówki tkwić musi przyczyna różnorodności barw. Ogólna teoria Helmholtza na temat spostrzegania. Spostrzeżenia powstają na bazie powtarzania i kojarzenia wrażeń - teoria empirystyczna (kontra teoria naturalistyczna). Była ona przeciwstawna do teorii natywistycznej (spostrzeżenie wytwarzane są przez mechanizm wrodzony: bodźce zewnętrzne jedynie wyzwalają zdolność). H. Helmholtz dostarczył uzasadnienia dla teorii empirystycznej Younga, który stworzył teorię trzech zasadniczych barw, gdzie wyrażenia zależne są od substancji zwarte w czopkach.
13. Prace i poglądy G. T. Fechnera.
Gustaw Teodor Fechner (1801-1887 ) „ Elementy psychofizyki ” Filozof, filolog, matematyk, anatom. Zajmował się przeważnie badaniami nad wrażliwością dotykową. Ujmował zależność między zjawiskami psychicznymi i fizycznymi. Zmierzał do określenia dwóch granicznych momentów - próg pobudliwości i próg różnicy. Próg pobudliwości - wykrywa przez najsłabsze bodziec. Ale na wyniki badań mają wpływ także oczekiwania dlatego zastosował metodę przypadkowego prezentowania bodźców. Dolną granicę zdolności do różnicowania doznań określał jako próg różnicy. Jako bodziec progowy przyjął bodziec tej wielkości który wywołuje twierdzącą reakcję w 50 % prób. Absolutnego progu pobudliwości nie udało się określić Fechnerowi. Do badań zainspirowały go prace Webera nad doznawaniem bodźców fizycznych np. czucie ciepła i zimna zależy od wzrostu lub zmniejszenia się temperatury ciała. W przypadku systematycznego zmniejszenia się różnicy dochodzi się do granicznego momentu poniżej którego nie rozróżnia się różnicy. Wrażenie o minimalnej zmianie właściwości fizycznych bodźców wyznaczone jest przez wskaźnik proporcji między nimi. Proporcja ta jest stała dla poszczególnych rodzajów bodźców i określana jako współczynnik Webera. Przy pomocy prawa Webera Fechner stwierdził, że progi
różnicy mogą stanowić podstawę wyznaczania jednostki miary subiektywnego odczuwania intensywności danych wrażeń. Prawo Webera - Fechnera : Subiektywna miara intensywności bodźca jest równa logarytmowi i intensywności tego bodźca pomnożoną przez stałą wielkości współczynnika Webera dla określonych rodzajów bodźców. Fechner stworzył podstawy dla naukowej psychologii. Ostatecznie badał jednak nie zjawiska psychiczne ale wrażliwość narządów zmysłowych.
14. W. Wundta koncepcja psychologii fizjologicznej i eksperymentalnej.
Wilhelm Wundt (1832-1921 ) Jako pierwszy podjął próbę stworzenia psychologii naukowej. Z wykształcenia fizjolog. Pracował przez pewien czas w instytucie fizjologii w Berlinie. Prof. fizjologii na Uniwersytecie w Heidenbergu. Przez rok wykładał filozofię w Zurichu. W 1875 r. otrzymał katedrę filozofii w Lipsku. Jesienią 1879 r. założył laboratorium psychologii doświadczalnej , w 1897 r. podniesionego do rangi instytutu. Wundt interesował się związkami między podmiotami a wrażeniami. W dziele Przyczynki do teorii wrażeń zmysłowych zawarł zarys programu eksperymentalnych badań i zaproponował psychologię eksperymentalną (fizjologiczną), która miałaby własny status. W 1873 r. wydano Podstawy Psychologii Fizjologicznej. Psychologia fizjologiczna jako główne zadanie stawia sobie badanie procesów świadomości w ich wzajemnych związku. Jedynie w ten sposób analiza procesów świadomość korzysta ze środków pomocniczych, jakie dostarcza fizjologia. Psychologia fizjologiczna nie jest częścią fizjologii, ani też nie zmierza do wyprowadzenia zjawisk psychicznych z fizycznych zjawisk życie lub wyjaśnienie tych pierwszych drugimi. Psychologia jest raczej nauką humanistyczną i zajmuje się bezpośrednim doświadczeniem. Psychologia fizjologiczna opiera się na fizjologii w kształtowaniu swych metod eksperymentalnych, dlatego jest ona zarazem psychologia eksperymentalną.
1 5. W. Wundta koncepcja świadomości i metod jej badania.
Pomimo nazwy " psychologia fizjologiczna " oraz programowego posługiwania się metodami i osiągnięciami fizjologii. Psychologia Wundta była właściwie nauką o treściach świadomości. Utożsamiał on psychikę ze świadomością a tę pojmował jako doświadczenie bezpośrednie. Tak bowiem jak fizyk odwołuje się do doświadczenia pośredniego, to psycholog powinien zajmować się doświadczeniem bezpośrednim. Doświadczenie bezpośrednie składa się z różnorodnych, mniej lub bardziej złożonych treści, które mają charakter oglądowy. Wundt chciał wykryć psychologiczną tablicę jednostek świadomości oraz określić ich połączenia charakteryzujące ich powstanie. Zasadniczą metodą badań psychologicznych jest samoobserwacja, czyli (introspekcja). Stanowi ona systematyczne przeżywanie jakiejkolwiek treści doświadczenia bezpośredniego. Życie psychiczne nie jest niczym innym jak sumą bieżących procesów świadomości. Introspekcja była zorientowana na ujęcie podstawowych składników bezpośredniego doświadczenia - uczuć, wrażeń, wyobrażeń. Wrażenia są to elementy idei: są mniej żywe, jasne i mniej intensywne od wrażeń. Uczucie przyjemności, przykrość, pobudzenie, uspokojenie, napięcie, rozluźnienie. Elementy te są różnorodne charakteryzuje je intensywność i modalność. Od ich kombinacji zależy treść obrazu.
3. akty miłości i nienawiści Treść świadomości jest obiektywna, akt jest subiektywny. Znaczy to, że jest on czyjś. Akt jest czynnością duszy, a więc psychologia jest nauką o duszy a nie o bieżących procesach świadomości ( tak jak u Wundta ).
18. Prekursorzy psychologii postaci.
Karl Stumpt ( XIX-XX ) przeciwnik Wundta. Przedmiotem jego badań było zjawisko melodii (psychologia muzyki). Na jego pogląd miała wpływ psychologia aktów Brentan’y. Erust Mach - fizyk. Używał terminu postać z zastosowaniem do percepcji. Jako postać figurę spostrzegamy układ pewnych linii, kątów i innych. Układ ten powoduje powstanie u obserwatora różnych całości. Mach traktował te postacie jako wytworzone z elementarnych jednostek. Chrystian Ehrenfels - student Brentany. Zapoczątkował termin jakość formy. Również rozpatrywał zjawisko melodii jako specyficzną formę jedność, czyli właściwość całość. U podstaw tej jakości formy leży stosunek między poszczególnymi nutami. Jakość ta jest czymś więcej niż sumą elementów. Georg Elias Muller - twórca teorii kompleksów która stanowiła pomost od asocjacjonizmu do psychologii postać. Kompleks i jego spoistość zależne są od sąsiedztwa przestrzennego przedmiotów tożsamość składników częściowych., podobieństwa składników i ich układów, od siły podniety, wynosi konturów itp.
19. Twórcy psychologii postaci i ich główne założenia.
Psychologia postaci była prawie wyłącznym dziełem uczonych niemieckich:
- Max Werheimer
- Kurt Koffka
- Wolfgang Kohler
- F. Kruger Psychologia postaci była wyrazem buntu przeciwka atomizmowi, strukturalizmowi i asocjonizmowi. Max Werheimer (1880-1943 ) Inspirującym był dla niego eksperyment ze zjawiskiem ruchu pozornego. Jest twórcą dwóch praw w psychologii postaci. Prawo izomorfizmu - zjawiska fizyczne odpowiadają zjawiskom psychicznym co do formy, a nie punkt do punktu np. odpowiedniość mapy do terenu. Mapy prezentuje nam formę terenu w odpowiednim języku według odpowiednich zasad. Natomiast zdjęcia to jest odpowiedniością punkt do punktu. Prawo stosunku części do całości - całość jest pierwotna w stosunku do swego części składowej. Przedmiotem zainteresowania człowieka jest doświadczenie życiowe w całej swojej złożoności. ( u Wundta doświadczenie rozbija się na elementarz, składniki, a później dopiero tworzy się tego całość ). Zjawisko psychiczne ujmowane jako całość są pierwotnymi i dopiero one różnicują się na części. Części są zawsze wtórne, bo ich sens zależy od tego w jakiej całości występują.
Kurt Kofka (1888-1941 ) studia w Berlinie pod kierunkiem Stumpfa. W 1910 przyłączył się do Werheimera i Kohlera. W 1922 r. na zamówienie napisał artykuł Percepcja - wprowadzenie do teorii Gestalt. Od 1927 r. przebywa w USA: w 1935 r. opracował podręcznik Zasady psychologii gestalt i dzięki tej publikacji nazwa tego kierunku została rozpowszechniona. Zaproponował prawo organizacji pola spostrzeżeniowego - figura jako całość składa się z części i organizuje się w kierunku doskonałej figury. Elementy podobne współtworzą całość - prawo podobieństwa. Wolfgang Kohler ( 1887-1967 ) doktorat pod kierunkiem Stumpfa. Wyjeżdźa do Frankfurtu by pracować z Wertheimererą. W 1913 r. na zaproszenie Pruskiej Akademii Nauk wyjeżdża na Wyspy Kanaryjskie w celu badania zachowania się szympansów. Owocem badań jest książka Mentalność małp. W 1920 r. wydaje książkę Statystyczne, stacjonarne, fizyczne Gestalt. W 1929 r. opublikował w Lisbonie pracę pod tytułem Psychologia Gestalt, a w 1940 r. Dynamikę psychologii. W 1956 r. otrzymał wyróżnienie Amerykańskiego Towarzysza Psychologicznego i został wybrany jego prezydentem. Kohler twierdzi, że w świecie fizycznym istnieją naturalne gestal t, które jako takie działają na zmysł.
20. Kurt Lewin i jego koncepcja pola.
Kurt Lewin ( 1890-1947 ) Studiował we Fryburgu, Monachium, Berlinie. Interesował się psychologią, matematyką i fizyką. Pracował z Kohlerem. W Berlinie przeprowadził badania nad kojarzeniem i motywacją. W 1935 r. opuścił Niemcy na stałe i udał się do USA, gdzie podjął pracę na uniwersytecie w Ayowa. Tu prowadził badania z zakresu eksperytalnej psychologii dziecka. W 1944 r. zorganizował Centrum Badawcz Dynamiki Grupowej w Instytucie Technologii w stanie Massachusetts. Do dziś jest tam prężny Instytut Dynamiki Grupowej, którego kierownikiem jest polskiego pochodzenia prof. Zajonc. Wówczas wypracował psychologiczną teorię pola. Sytuacja w której znajduje się osoba badana stanowi jej przestrzeń życiową. Osobę przedstawia się jako punkt krążący w przestrzeni życiowej, na który działają krążące siły. Osoba posiada również swoją strukturę obszary motoryczne i spostrzeżeniowe kontaktują się ze środowiskiem, wewnętrzny obszar osobowości leży w centrum, otaczają go warstwy bardziej ośrodkowe, a te pokryte są przez warstwy peryferyjne. Rozwój osobowości wiąże się z różnicowaniem lub zacieraniem się różnic między tymi obszarami w ramach pewnej całości. Obszary łączą się ze sobą przez granice, które różnią się pod względem stopnia sztywności czy przenikalności. Przy większym zróżnicowaniu granice są mniej przenikalne, co powoduje odizolowanie jednej części od drugiej. Osobowość dziecka jest mało zróżnicowana. W osobowości człowieka dorosłego istnieje szereg systemów napięcia względnie izolowanych od siebie. Systemy w pewnym stopniu niezależne od siebie i to powoduje, że można przepływać z jednego systemu napięć do drugiego. Pod wpływem bardzo silnego stresu systemy te przestają być izolowane i następuje zacieranie się nabytych zróżnicowań.
James jest autorem terminu " self " a więc doświadczalne "ja". To doświadczalne "ja" określane w aspekcie właściwości fizjologicznych, fizycznych, biologicznych; to "ja" materialne, to "ja" określone w aspekcie ról społecznych, psychicznych zdolności, to "ja" duchowe. Świadomość ma charakter przedmiotowy, czyli doświadczamy zawsze czegoś. Jest to charakter, czyli celowościowy świadomości. Czynnikiem, który selekcjonuje świadomość jest wola, czyli świadomy akt chcenia. Wola określa za równo to, co staje się przedmiotem przeżyć jak i to, w jaki sposób przedmiot ten jest przez moją jaźń ujmowany. Świadomość ma charakter twórczy. Obraz świata istniejący w świadomości jest wytworzony. Specyficzny charakter nadaje mu ludzka wola. Unikalność i plumilizm świadomości - każdy strumień świadomości jest unikalny, bo kształtuje go indywidualna wola. Poza nimi istnieje mnóstwo innych odmiennych doświadczeń indywidualnych, a zatem doświadczam pewnej ograniczoności. Świadomość pełni funkcję czynnika integrującego procesu między narządami receptorycznymi a efektorycznymi - akceptacji fizjologicznego. James przeciwstawiał się wprowadzeniu przedmiotu badań psychologicznych do podstawowych jednostek, które nazwał artefaktami. Jeżeli psycholog ma analizować świadomość, to powinien brać pod uwagę, że jest ona zawsze czyjaś i nie ma charakteru abstrakcyjnego. Założenia funkcjonalizmu Jamesa :
_1. Należy uwzględnić fizjologiczne struktury wszystkich procesów. Człowiek kierowany jest nie tylko przez rozum i wolę, ale także przez potrzeby i popędy.
- Stosował metodę introspekcji do analiz własnych doświadczeń lub doświadczeń innych osób. Przypisywał znaczenie metodom eksperymentalnym, ale nie angażował się w nie_. Cała koncepcja Jamesa jest nacechowana pewną niespójnością. Z jednej strony proponuje koncepcje duchowego selfu, jakby odwoływał się do czynników niematerialnych, a z drugiej strony mówi, że świadomość jest wynikiem rozwoju w aspekcie integracji czynników fizjologicznych.
22. J.Dewey i jego koncepcja doświadczenia.
John Dewey ( 1879-1952 ). Studia matematyczne, historii starożytnej w Baltimore, filozof i pedagog. Po zapoznaniu się z pracą Jamesa przeniósł się do Chicago, gdzie stworzył szkołę empiryczną jako ośrodek nowoczesnych badań naukowych. Szkoła ta miała przekształcić i treść i sposób nauczania. Z jej doświadczeń powstaje praca pt. Pojęcie łuku odruchowego w psychologii - podstawowa aktywność nie jest mechanistyczna. W 1904r. wykłada na uniwersytecie kolumbijskim. Jest autorem dzieł: Szkoła i dziecko, Moje pedagogiczne credo, Etyka, Demokracja i wychowanie, O myśleniu. W 1919-1920r. wykłada w Tokio, Chinach, w 1927r. w Turcji, w 1928r. w ZSRR, w 1930r. w Edenburgu. Wykłady prowadzi na temat doświadczenia i wychowania-wychowanie powinno być oparte na czyimś aktualnym i żywotnym doświadczeniu. Przeciwstawiał się idealizmowi subiektywnemu i koncentrował się na doświadczeniu jako procesie rozwoju i wzrostu. Doświadczenie jest to, co się doświadcza, i że się doświadcza. Doświadczenie to proces zdobywania wiedzy o sobie i świecie, uczenie się własnej sytuacji.
