Pobierz Historia Stanów Zjednoczonych i więcej Notatki w PDF z Historia Stanów Zjednoczonych tylko na Docsity!
USA: OD ANGIELSKICH KORZENI DO POWSTANIA
MOCARSTWA – wykład
Podręczniki:
Bartnicki – Historia Stanów Zjednoczonych
Michałek - Na drodze ku potędze. Historia Stanów Zjednoczonych
Rozbicki -Narodziny narodu
Tindall, Shi – Historia Stanów Zjednoczonych
Lewicki, Historia cywilizacji amerykańskiej, t 1,
HISTORIA STANÓW ZJEDNOCZONYCH
Historia Stanów Zjednoczonych to historia osadnictwa, kolonii. To Europa nadawała rytm
cywilizacji.
Terra incognita – nieznany lub niezbadany ląd, kraj, obszar, czyli Ameryka Północna i
Południowa
Wikingowie jako pierwsi docierali do Ameryki. Ekspansja od lądu do lądu. Dotarli do
Grenlandii, Labradoru i Nowej Funlandii. Prawdziwe odkrycie istniejącego lądu zalicza się
odkryć geograficznej.
Odkrycia i próby pozyskiwania czy zdobywania nowych terytoriów które były wynikiem
ekspansji należą do państw otwartych na morze śródziemne, państw żeglujących.
Portugalia Hiszpania kraje które miały flotę i które chciały odkrywać świat.
W okresie wieków średnich i nowożytności centrum cywilizacji Europejskiej znajdowało się
w basenie Morza Śródziemnego – historia starożytnego Rzymu oraz cywilizacji romańskiej,
północ była prymitywna, surowa
1418 r. - powołanie komisji, która zajmowała się gromadzeniem map, zbieraniem danych
które są kluczowe z punktu widzenia żeglugi o prądach morskich prądach powietrznych
1446 r. – dotarcie Portugalczyków do zielonego przylądka, próg epoki renesansu
Renesans zmienił zupełnie filozofię, spojrzenie na świat, epoka zainteresowana człowiekiem i
wszystkim co z nim związane
Średniowiecze – epoka lęku , oczekiwania na koniec świata
Muzułmanie zostali wyparci z półwyspu iberyjskiego i zostaje odnowiona królestwo
Hiszpanii (Królowie Katoliccy Katalonii). Przełom polityczny umożliwiający ekspansje
terytorialną Hiszpanii oraz Portugalii. Wyprawa Krzysztofa Kolumba rozpoczyna
kolonizację.
Kolumb był dzieckiem epoki, w której uważano, że Europa posiada lepszą i doskonalszą
kulturę niż jakikolwiek inny kraj. Europejczycy uważali, że ich rolą jest nawracanie tych
których napotykają na swojej drodze. Jest tylko jedna droga do zbawienia. Kolumb był
odkrywcą, jego historyczna rolą było odkrycie nowego świata.
Celem Kolumba było odkrycie drogi do Azji przez zachód.
1492 r. – za pieniądze hiszpańskie zorganizował wyprawę na odkrycie nowej drogi do Indii
12 października 1492 r. dotarł na Bahamy sądząc, że są to Indie więc mieszkańców nazwał
Los Indios, a sama wyspę San Salvador czyli Święty Zbawiciel
Duże ilości złota znalezione na terenie dzisiejszego Haiti stanie się przekleństwem nowego
świata, ponieważ Europa i Europejczycy będą mordować, eksterminaować i eksploatować
ludność miejscową dla majątku.
Katedra w Sevilli jest świadectwe kolonizacji hiszpańskiej
Nazwa ameryka pochodzi od Amerigo Vespucciego, nawigatora, medycjuszem, który dotarł
do Indii, Patagonii czyli dzisiejszej Argentyny. Jego opisy tych ziem stały się bardzo znane w
Europie.
Odkrycia Kolumba dotrowadziły do napięć między Portugalia, a Hiszpanią, ponieważ odkryte
tereny stały się przedmiotem zainteresowania obu mocarstw kolonialnych.
AMERYKA POŁUDNIOWA – skolonizowana przez dwa mocarstwa iberyjskie, państwa
rolnicze i o systemie feudalnym oraz katolickie. Tereny Ameryki Południowej były bardzo
atrakcyjne dla kolonizatorów; dobre ziemie, dobry klimat, kopalnie, surowce, itp.
AMERYKA PÓŁNOCNA – historia tak naprawdę eksterminacji ludności Kanady, Ameryka
zaczyna się od wojny o niepodległość w Waszyngtonie, piękna elegancka historia. Natomiast
mało się mówi o budowaniu pozycji europejskich w Ameryce Północnej. Kolonizację
Ameryki Północnej przeprowadziło mocarstwo anglosaskie, ojczyzna kapitalizmu i ludności
protestanckiej
Według kultury protestanckiej trzeba mieć miliony, jednocześnie nie manifestując i ukazując
tego.
Merkantylizm jako kierunek myśli ekonomicznej pojawił się w XVII wieku. Uważano, że
bogactwo kraju zależy od ilości nagromadzonego kruszcu ; gromadzeniu kruszcu służy zaś
uzyskiwanie dodatniego bilansu handlowego, tak więc jest konieczne stosowanie
protekcjonizmu celnego, popieranie rozwoju produkcji krajowej, rozwój kolonializmu,
oddziaływanie na preferencje społeczeństwa dla zmniejszenia popytu na towary importowane.
Moralność publiczna była bardzo kluczową kwestią dla protestantyzmu. Troska o nie
zgrzeszenie. Protestantyzm był niesamowicie rygorystyczny moralnie. Niesłychana troska o
przestrzeń publiczność
Amerykę północną kolonizowali ludzie z pierwszej ojczyzny kapitalizmu, protestanci w
najbardziej radykalnej odmianie – purytanie (stary świat na tyle zepsuty, ze należy osiedlić się
w nowym niezepsutym). To co odróżnia Amerykę północną jest to ze została zbudowana
oddolnie, pierwotnie nie chcieli się uwolnić spod protektoratu Anglii. Była to kolonizacja
finansowana ze skarbu angielskiego i pod patronatem korony. Proces dojrzewania do
niepodległości trwał – wojna o niepodległość w momencie gotowości.
CHRONOLOGIA WYDARZEŃ
1 znana osada – osada na wyspie Roanoke – zaginiona kolonia
o 1584r. ekspedycja angielska dotarła do wybrzeży dzisiejszej Karoliny
północnej
o 1585r. ponowiona wyprawa i osada na wyspie Roanoke – pierwsza próba
rozpoczęcia osadnictwa
1606r. król Jakub I przyznał
patent na rozpoczęcie
osadnictwa dwóm kompaniom
do kolonizacji (wirginijska,
londyńska) – patent obejmował
zakładanie faktorii kupieckich
(punkty do pozyskiwania dóbr
potrzebnych gospodarce
angielskiej)
o Kampania londyńska
wysłała 3 okręty –
założenie kolonii
Jamestown przy ujściu
rzeki James – John
Smith (istnienie kolonii
zagrożone, wsparcie od
kompanii wirginijskiej,
zapotrzebowanie na
ludzi i kapitał)
o Virginia od Virgin
Queen Mary
o Prawdziwie wierzący i
ciężko pracujący
odniesie sukces – silna religijność
Warunki w koloniach sprzyjały uprawie tytoniu, 1 zgromadzenie ogólne Virginii i
przysłanie 1 statku z kobietami 1619, Stosunki z miejscowymi, ludnością rdzenna
Drugi nurt osadnictwa wywodzący się z purytanizmu; 1620r. zatoka Massachusetts,
statek Mayflower, zeszli na ziemie w Plymouth – Mayflower compact (zobowiązanie
do stworzenia politycznego ciała obywatelskiego) – Pilgrim Fathers (41 mężczyzn
podpisujących kontrakt)
o Mayflower compact zawarty na zasadzie umowy społecznej; u podstawy
władzy umowa pomiędzy obywatelami
Przetrwali zimę, połowa umarła; 1621 zebrali 1 zbiory – Święto Dziękczynienia
1629r. Massachusetts Bay (statut nadany od króla) – przeniesienie struktury prawnej
Ameryki, odcięcie od Anglii;
o Wielka Wędrówka – największy exodus ludności, 1630r. John Winthrop
(gubernator kolonii), zatoka Massachusetts, założenie Bostonu (do 1630
powstało 40 miasteczek)
o Epoka merkantylizmu, korona strzegła monopolu gospodarczego w koloniach
- koncepcja ułożenia spraw gospodarczych, zamknięty obieg gospodarczy
Protekcjonizm/ wolny handel
MERKANTYLIZM – im więcej kruszców tym kraj bogatszy; metropolia i kolonie stanowią
zamknięty system gospodarczy (jeśli kolonie chciały coś sprzedać musiały to robić za
pośrednictwem korony – akty nawigacyjne)
AKTY NAWIGACYJNE – zahamowanie bezpośredniego handlu kolonii a krajami
europejskimi
SŁUŻBA KONTRAKTOWA – status w oparciu którego ludzie przybywali do kolonii i się
tam osiedlali
1650r. Wirginia, Maryland – prawo, na mocy którego czarnoskórzy byli dożywotnio
niewolnikami (potomkowie i mulaci również)
African Royal Company utraciło monopol na handel niewolnikami, wzrost napływu
niewolników na południu – zalążek sporu Północ-Południe
Na południu warunki klimatyczne do utrzymania niewolnika – warunki do pracy
na roli cały rok
Niewolnictwo wzbudzało przeciw bo stanowiło nieuzasadniona przewagę (na
północy trzeba było płacić robotnikom rolnym)
ŻYCIE W KOLONIACH
Wojny Kolonialne – konflikty o tereny łowieckie; również konflikty z hiszpańskimi i
francuskimi koloniami
1756 – 1763 WOJNA SIEDMIOLETNIA – terytorium nad Ohio Dla Francji połączenie z Luizjana
o USTAWA O KWATERUNKU – Bojkot angielskich towarów – JOHN DICKINSON – eseje (listy pensylwańskiego farmera) – parlament nie ma prawa nakładać nowych podatków Wysłano 2 półki piechoty do Bostonu – sprzeciw na podst. ograniczenia wolności obywatelskiej w Massachusetts o 05.03.1770r. protest pod komórką celną w Bostonie – MASAKRA BOSTOŃSKA o Obrona żołnierzy przed sądem – JOHN ADAMS Pozostawiono cło na herbatę (odwołano wszystkie inne) Władza angielska traktowana jako obcą, również wszystkie jej instytucje Kompania Wschodnio-indyjska – spółka handlująca herbatą – problemy finansowe o Zniesienie cła reeksportowego (po drodze porty angielskiego) – w celu zwielokrotnienia obrotów kompanii o 16.12.1773r. SAMUEL ADAMS – wyrzucenie herbaty do morza o wartości 11 tys. Funtów – HERBATKA BOSTOŃSKA/ BOSTON TEA PARTY – symbol oporu przeciw tyranii angielskiego o Sprzeciw BENJAMINA FRANKLINA Kwiecień 1774r. USTAWY O PRZYMUSIE – zamknięto port w Bostonie do czasu zwrotu pieniędzy za herbatę o Zmiana statusu kolonii Massachusetts – bezstronny wymiar sprawiedliwości (przenoszenie procesów do Anglii); obowiązek kwater i zaopatrzenia dla wojska o Zmiana gubernatora THOMAS GAGE – wojskowy na stanowisku USTAWA O ADMINISTRACJI KANADY – gubernator mianowany przez Koronę Poczucie wspólnoty ponad kolonialnej Parlament Wirginii (inicjatywa wsparcia Massachusetts) – listopad 1774r. – 12 kolonii w Filadelfii – I KONGRES KONTYNENTALNY o 55 przedstawicieli – początkowo każda kolonia 1 głos o PATRCIK HENRY, RICHARD LEE, SAMUEL ADAMS – postulowali zdecydowany sprzeciw wobec strony angielskiej o DEKLARACJA PRAW AMERYKAŃSKICH – parlament angielski nie ma jurysdykcji nad zgromadzeniami kolonialnymi (równe angielskim) STOWARZYSZENIE KONTYNENTALNE – embargo na towary angielskie 1774/5r. STRONNICTWO PATRIOTÓW (zwolennicy niezależności) – zaczęli nadawać ton Misja pacyfikacyjna – rozbrojenie arsenałów – zaatakowane przez milicję (MILICJA – samoobrona obywateli, obrona wspólnoty; służba ochotnicza) o LEXINGTON, CONCORD – pierwsze starcie patriotów z wojskiem angielskim
NO TAXATION WITHOUT REPRESANTATION – parlament, w którym nie ma przedstawicieli z kolonii nie ma prawa nakładać podatków II KONGRES KONTYNENTALNY maj 1775r. Filadelfia o ARMIA KONTYNENTALNA o PETYCJA GAŁĄZKI OLIWNEJ 1775r. BENEDICT ARNOLD zdobycie fortu w TICONDEROGA WILLIAM HOWE, HENRY CLINTON, JOHN BURGOYNE GEORGE WASHINGTON dowódcą Armii Kontynentalnej o BITWA POD BUNKERHILL – zwycięstwo Anglii obkupione olbrzymimi stratami PATRIOCI rośli w siłę, kompromis stawał się coraz bardziej utrudniony; w miarę konfliktu rosną skrzydła, maleje centrum ROYALIŚCI/LOYALIŚCI COMMON SENS, THOMAS PAINE – 1776r. styczeń; ujęcie sprawy jako takim, że Ameryka nie potrzebuje monarchii, jej królem jest prawo; prawo miało stać ponad władzą RICHARD HENRY LEE – projekt rezolucji o niepodległości do Kongresu ( Thomas Jefferson, John Adams, Benjamin Franklin, Robert Livingston, Roger Sherman ) o THOMAS JEFFERSON przygotował projekt z poprawkami od Franklina i Adamsa – deklaracja miała 5 części (wstęp/do światowej opinii publicznej/, przedstawienie filozofii politycznej/oparte na koncepcjach Johna Lockea, koncepcja suwerenności ludu/, nadużycia rządu angielskiego, zasadnicza deklaracja, podpisy delegatów Kongresu) STATON ISLAND, NOWY JORK, o LONG ISLAND 1776r. Washington przekracza rzekę Delaware, zaskoczeni żołnierze angielscy w TRENTON (niemieccy najemnicy) o JAMES MONROE PRINCETON JOHN BURGOYNE – koncepcja podziału kolonii, jego armia w stronę Quebecu wzdłuż rzeki Hudson, z południa miał iść Hall – ułatwiona izolacja i opanowanie kolonii BRANDYWINECREAK GERMANTOWN HALL zaatakował Filadelfię BITWA POD SARATOGĄ – 17.10. wojska Burgoyne ostrzelane i odciętę, zmuszone do kapitulacji o HORATIO GATES – amerykański dowódca
o Podział na sekcje o Terytorium od określonej liczby mieszkańców mogło wybierać legislaturę, później domagać się o przyjęcie do unii o Wolność osobista, przedstawicielstwo proporcjonalne, prawo do osądzenia przez ławę przysięgłych Pieniądze o RHODE ISLAND wyemitowała najwięcej pieniędzy, którymi chciała spłacić długi o MASSACHEUSETTS za mało pieniędzy Podatki – obciążenie fiskalne za duże dla farmerów – bunt REBELIA DANIELA SHAYSa o Próba zajęcia arsenału federalnego w SPRINGFIELD – milicja stanowa rozproszyła buntowników Rezygnacja z artykułów konfederacji i utworzenie nowej konstytucji o HAMILTON, MADISON, WASHINGTON, FRANKLIN – federaliści o PATRICK HENRY, RICHARD HENRY LEE, GEORGE CLINTON – antyfederaliści / ideowo przeciwni silnej władzy centralnej; zepchnięcie elit stanowych Jednoizbowy parlament, każdy stan 1 głos – plan wirginii, na który nie chciały przystać inne stany o KOMPROMIS – Proporcjonalna reprezentacja w izbie niższej, o 3/5 niewolników liczone ZAPIS 3/ Suwerenność ludu, 3podział władzy, sprawdzanie i równoważenie się władzy ALEXANDER HAMILTON o Celem rządu zapewnienie stabilności, spokoju, ochrona handlu, rolnictwa – władza centralna ma służyć budowie prestiżu gospodarczego o Cenzus majątkowy do izby wyższej; biedny nie mogą w istotny sposób wpływać na kształt państwowości o Lud to bestia, zmienna, bez przygotowania merytorycznego, aby podejmować decyzje o Rozwój przemysłu konieczny do silnej gospodarki i zmieni społeczeństwo o CŁA PROTEKCJONISTYCZNE
PREZYDENT – dzierży władzę wykonawczą, jest naczelnym wodzem, odsunięcie tylko w formie impeachmentu o System sądowniczy; okręgowe, obwodowe, najwyższy o 1787 17 września podpisanie konstytucji THOMAS JEFFERSON o Skuteczny rząd, jednocześnie w centrum idea ochrony przed tyranią – obawa przed despotyzmem o Ochrona ludu przed rządem o Rolnictwo – podstawy majątkowe – AGRARYZM o Strach przed elitą finansową rządzącą ALEXANDER HAMILTON, JOHN JAY, JAMES MADISON – cykl artykułów/ komentarzy do konstytucji – LISTY FEDERALISTY DEALWARE – PIERWSZY STAN GEORGE WASHINGTON i JOHN ADDAMS – PREZYDENT I VICE o BILL OF RIGTHS 1791 – poprawki do konstytucji; wolność wyznania, słowa, prasy, posiadania broni, nietykalności osobistej i mienia, do sądu i ławy przysięgłych Departamenty o Stanu JEFFERSON o Skarbu HAMILTON o Wojny KNOX Senat nie tworzy traktatów 1791 I RAPORT O KREDYCIE PUBLICZNYM – HAMILTON o Dług spłacony przez rząd federalny II RAPORT O KREDYCIE PUBLICZNYM o Ustawa o akcyzie/ podatek od producentów alkoholu – powód WHISKEY REBELION 1794 WHISKEY REBELLION o Zamieszki, protesty; Pensylwania Wysoka inflacja, bank centralny – kapitał 10 mln dolarów; depozyt dla funduszy rządowych, miał decydować o dostępności kredytu – KONCEPCJA HAMILTONA o UPRAWNIENIA IMPLIKOWANE – o Bank z licencją na 20 lat Zakaz wstępu na rynku brytyjskie o Amerykańskie zboże obłożone cłem
o o PRAWO ŻEGLUGI I SKŁADOWANIA – po Missisipi Washington odchodząc wzywał do niezawieranie sojuszy z innymi państwami JOHN ADAMS PREZYDENTEM 1797 MAURICE TALLEYRAND – QUASI WAR – konflikt Francja USA o Francuzi zajmowali statki USA o 1798 DEPARTAMENT MARYNARKI USA o 1800 TRAKTAT USA FRANCJA – USA rezygnuje z zajętych statków, Francja uznaje FREE SHIPS FREE GOODS 1801 THOMAS JEFFERSON PREZYDENTEM UKŁAD 1800 – zwrot Luizjany na rzecz Francji – Napoleon wymusił zwrot JAMES MONROE – mieli przekonać do sprzedaży Luizjany i Missisipi Siłowe wcielanie marynarzy amerykańskich do floty angielskiej - IMPRESSMENT o W odp certyfikaty o obywatelstwie JAMES MADISON – polityka neutralności, zwolennik militarnej presji, przeciwnik embarga
ANDREW JACKSON – symboliczny wymiar demokracji; elity waszyngtońskie zbyt wyalienowane, prawdziwi obywatele to ci na niższych szczeblach /WŁĄCZENIE WIĘKSZEJ LICZBY GŁOSUJACYCH Populizm SPÓR NULIFIKACYJNY – Karolina płd. Nie akceptowała ustalonych ceł; powołała się na Jeffersona – federacja, więc mogą nie uznawać niektórych aktów 1830 DANIEL WEBSTER – interpretować może tylko sąd najwyższy, unia jest porozumieniem obywateli – nie można dokonać własnej interpretacji prawa na poziomie stanowym BANK CENTRALNY – powoływano na podst licencji koniecznej do odnawiania, ograniczał nadmiernie kredytowa politykę banków lokalnych Jefferson przeciwko bankowi Hamilton za 1832 – ustawa o przedłużeniu licencji / JACKSON ZAWETOWAŁ – wyprowadził fundusze federalne MEKSYK MOSES AUSTIN – 300 rodzin ze stanów; później STEVEN AUSTIN (syn) zorganizował nową amerykańską kolonię w teksasie 1829 ZNIESIENIE NIEWOLNICTWA W MEKSYKU 1830 KONGRES MEKSYKAŃSKI OGŁOSIŁ ZAKAZ DALSZEJ KOLONIZACJI TEKSASU PRZEZ AMERYKANÓW SAM HOUSTON – idea oderwania Teksasu od Meksyku 02.10.1835 GONZALEZ – spór pomiędzy Teksańczykami a garnizonami meksykańskimi
