Historia Wychowania: Sokrates, Platon i Arystoteles - Podstawowe Koncepcje, Notatki z Historia wychowania

Pobierz Historia Wychowania: Sokrates, Platon i Arystoteles - Podstawowe Koncepcje i więcej Notatki w PDF z Historia wychowania tylko na Docsity!

historia wychowania – wykład, 16.11.2022, c.d. wykładu z 19.10. TEORIA KONWERGENCJI Nauczanie potrzebuje zdolności ćwiczenia. Zdolności są związane z naturą – zdolności są dane przez naturę. SOKRATES JAKO TWÓRCA METODY HEURYSTYCZNEJ I INTELEKTUALIZMU ETYCZNEGO SOKRATES I JEGO ŻYCIE  Filozof grecki zaliczany do najwybitniejszych myślicieli starożytności.  Nauczyciel Platona, Ksenofonta i innych współczesnych mu filozofów greckich.  Informacje o życiu, działalności i poglądach Sokratesa są znane jedynie z źródeł pośrednich, , częściowo niezgodnych ze sobą. SOKRATES – METODA HEURYSTYCZNA Sokrates posługiwał się w swej dialektyce metodą heurystyczną , składającą się niejako z 2 części:  negatywnej ( elenktyczna metoda ), dzięki której, za pomocą ironii (ironia sokratyczna), wykazywał rozmówcy pozorny charakter jego wiedzy oraz  pozytywnej ( majeutyczna metoda / akuszeryjna ), za pomocą, której, kierując odpowiednio dialogiem (sugerując rozmówcom poprzez pytania właściwe odpowiedzi), pomagał im samym zrodzić prawdę. Poprzez poznanie (wiedzę teoretyczna) człowiek miał osiągnąć sprawność etyczną (wiedzę praktyczną cnotę) i kierować świadomie samym sobą. Postawa: głowa (konieczna wiedza, by wiedzieć, co jest dobre, słuszne, moralne…), serce (wola, emocje), ręce (działanie). Niewiedza jest grzechem. Trzeba wydobyć wiedzę na światło dzienne. Sokrates to przedstawiciel intelektualizmu etycznego! Wiedza jest u Sokratesa wrodzona. SOKRATES – INTELEKTUALIZM ETYCZNY Cnotę pojmował Sokrates jako wiedzę (intelektualizm etyczny) i w opozycji do relatywizmu sofistów, przedstawiał ją jako jedyną. Zło pochodzi wg Sokratesa z niewiedzy albo z niewystarczającego poznania dobra („nikt nie popełnia błędu z własnej woli”); natomiast poznanie prawdy i osiągnięcie doskonałości w działaniu prowadzi do urzeczywistnienia prawdziwej natury ludzkiej, a w ten sposób do szczęścia. Natomiast poznanie prawdy i osiągnięcie doskonałości w działaniu prowadzi do urzeczywistnienia prawdziwej natury ludzkiej, a w ten sposób do szczęścia. A. KROKIEWICZ „Sokrates”, Warszawa 1958; I. KROŃSKA „Sokrates”, Warszawa 1983; G. REALE „Historia filozofii starożytnej”, t. 1, Lublin 1995. SOKRATES – SENTENCJE  Natura dała nam 2 oczu, 2 uszu, ale tylko 1 język po to, abyśmy więcej patrzyli i słuchali, niż mówili.

 Błąd jest przywilejem filozofów, tylko głupcy nie mylą się nigdy.  Znajdujesz to, czego szukasz, umyka ci to, co zaniedbujesz.  Puste worki nadyma wiatr, bezmyślnych ludzi – próżność.  Mądrość zależy od 3 rzeczy: osobowości, wiedzy, samokontroli. Najważniejsza jest samokontrola. PLATON I JEGO ŻYCIE Najstarsza koncepcja wychowania – wychowanie państwowe. PLATON, 427 – 347 p.n.e. Uczeń Sokratesa. Twórca pierwszego systemu idealizmu obiektywnego (idealizm metafizyczny). Związany więzami rodzinnymi ze środowiskiem najstarszej demokracji ateńskiej. Otrzymał staranne wykształcenie. Ok. 387 założył szkołę zwaną Akademią Platońską, której scholarchą pozostał do końca życia. Żył 81 lat (umarł w dniu swoich 81 urodzin). W EWOLUCJI OIGLĄDÓW PLATONA Wyróżnia się zazwyczaj 3 okresy: Dokonanemu przez historyków w XIX w.

1. W okresie pierwszym, tzw. sokratycznym , Platon zajmował się głównie zagadnieniami z zakresu etyki i teorii działania. Do dialogów okresu wczesnego należą: „Laches” (o odwadze), „Charmides” (o roztropności), „Eutyfron” (o pobożności), „Gorgiasz” (o retoryce), „Protagoras” (o cnocie), „Obrona Sokratesa” oraz 1. księga „Państwa”.
2. W okresie drugim, tzw. konstrukcyjnym , wychodząc poza problematykę filozofii sokratycznej, zajął się tworzeniem własnej ontologii i teorii poznania. Sprzeczności, jakie dostrzegł przy porównaniu poglądów dotychczasowych filozofów gr. - tezy o powsz. zmienności rzeczy głoszonej przez Heraklita z Efezu i twierdzenia o niezmienności prawdziwego bytu, bronionego przez eleatów, oraz relatywizmu sofistów i absolutyzmu Sokratesa, głoszącego stałość prawdy, cnoty i dobra - doprowadziły go do stworzenia swoistego obrazu świata, opartego na teorii idei. Wraz z teorią idei P. rozwinął naukę o niematerialnej duszy, niezależnej od ciała i nieśmiertelnej. Do dialogów okresu średniego należą: Fajdros (ostosunku duszy do idei), Kratylos (o języku), Menon (o możności uczenia się cnoty), Fedon (o nieśmiertelności duszy), Uczta (o miłości), Teajtet (o poznaniu) oraz 9 następnych ksiąg Państwa.
3. W okresie trzecim, tzw. dialektycznym , z jednej strony poświęcił się dialektycznej (dialektyka) metodzie rozumowania (zajmował się wówczas bardziej problematyką log. i mat.), z drugiej zaś strony, starając się pozbyć zarysowującego się w teorii idei dualizmu między zmysłowym światem zjawisk a rozumowym światem idei, szukał związków między ideami a rzeczami. W okresie tym zajął się także zastosowaniem swej teorii idei m.in. w filozofii przyrody, a przede wszystkim w teorii państwa i prawa. Dialogi okresu późnego, to: Parmenides (o metodzie dialektycznej), Sofista (o bycie), Fileb (o dobrach), Timajos (o filozofii przyrody), Polityk i Prawa. Pisma P. w liczbie 36, zawierające 35 dialogów oraz listy, zachowały się do dziś; liczne tłum., zwł. od XIX w., m.in. W. Witwickiego. Ostatnie niepełne wyd. zbiorowe 1957-61.

E! Dialektyka była najwyższym wtajemniczeniem filozoficznym, pozwalającym zrozumieć świat idei. PLATON – JEGO MYŚL  Szczyt niesprawiedliwości to: uchodzić za sprawiedliwego nie będąc nim.  Bezmyślność to choroba duszy. Występuje w dwóch postaciach: manii i niewiedzy.  Celem naszych czynów powinno być czynienie dobra. KONCEPCJA PLATOŃSKIEJ MIŁOŚCI  Miłość to dążenie do osiągnięcia i wiecznego posiadania dobra, odzianego w szatę piękna.  Pierwszym przedmiotem miłości są dobra realne, np. dobro w pojedynczym ciele. Następnie piękno duszy w konkretnym ciele. Potem dostrzega się, że owo piękno jest wspólne innym dobrom. W ten sposób przechodzi się do piękna wszystkich przedmiotów i do dobra samego w sobie, czyli idei dobra i piękna.  Miłość łączy świat zmysłowy ze światem idei. Miłość zmysłowa jest szczeblem do miłości nadzmysłowej. Zmysłami dostrzegamy cos, co może nas doprowadzić do umiłowania piękna w idei.

ARYSTOTELES 384 – 322 p.n.e., filozof  Najwszechstronniejszy myśliciel i uczony starożytności.  Urodził się w Stagirze (od miejsca urodzenia zw. Często Stagirytą).  W 367 r. p.n.e. wstąpił do Akademii Platońskiej , w której pozostawał 20 lat aż do śmierci Platona.  Od 347 r. p.n.e. w Assos (Azja Mniejsza) i Mitylenie (Lesbos) prowadził dalsze badania naukowe. W 343 r. p.n.e. został powołany na nauczyciela Aleksandra III Wielkiego i pełnił tę funkcję aż do objęcia władzy przez ucznia.  W 335 r. p.n.e. wrócił do Aten i założył własną szkołę ( Likejon , perypatetycy ), w której przez 12 lat nauczał i kierował pracami uczniów.  W 323 r. p.n.e. po śmierci Aleksandra DZIEŁA ARYSTOTELESA Przechowały się w układzie i redakcji Andronikosa z Rodos. Zgodnie z tradycją dzieli się je zwykle na 7 grup:

1. pisma logiczne, które później zostały
2. pisma z zakresu fizyki
3. pisma biologiczne
4. pisma z zakresu psychologii
5. pisma dotyczące filozofii
6. pisma z filozofii praktycznej
7. pisma poetyczna W ROZWOJU MYŚLI FILOZOFICZNEJ I NAUKOWEJ ARYSTOTELESA Można wyróżnić 3 gł. okresy: 1) przynależność do Akademii Platońskiej; W pierwszym okresie był w zasadzie zwolennikiem nauki Platona, jakkolwiek już wówczas odnosił się krytycznie do niektórych jej elementów i jeszcze za życia Platona wystąpił z krytyką jego nauki o ideach. 2) działalność filozoficzna i naukowa w a Assos i Mitylenie; W drugim okresie, w opozycji do platonizmu, sformułował podstawy własnej filozofii. W jego poglądach zaznaczył się wyraźniej empiryzm, którego wyrazem było m.in. zapoczątkowanie intensywnych badań przyrodoznawczych. 3) kierowanie szkoła w Likejonie; W trzecim okresie całkowicie odrzucił platoński typ filozofowania i skupił głównie uwagę na szczegółowych badaniach naukowych zwłaszcza w zakresie biologii, psychologii i historii porównawczej.