Historia wychowania, egzamin - Notatki - Historia wychowania, Notatki z Psychologia

Pobierz Historia wychowania, egzamin - Notatki - Historia wychowania i więcej Notatki w PDF z Psychologia tylko na Docsity!

7. Szkoła i nauczyciel w ujęciu Kwintyliana

Marek Fabiusz Kwintylian był przede wszystkim stanowczym zwolennikiem wychowania publicznego. Przyznawał nauczaniu domowemu pewne zalety, które stwarzały większą możliwość uwzględniania indywidualnych cech dziecka oraz ochronę przed złymi wpływami otoczenia. Otwarcie jednak twierdził, że w szkole publicznej dzieci uczą się zasad współżycia społecznego, rozwija się w nich ambicja, która w wieku dojrzałym zaowocować może pięknymi czynami i cnotami moralnymi. Praca w grupie działa także motywująco na nauczyciela. Kwintylian nie zalecał tworzenia szkół ze zbyt dużą liczebnością dzieci. Miało to na celu uniknięcie anonimowości uczniów. Marek Fabiusz nie był także zwolennikiem kar cielesnych. Uważał, że dzieci trzymane w zbyt dużej dyscyplinie tracą wiarę we własne siły. Kwintylian stawiał również wymagania nauczycielom. Wymagał od nich umiejętności zniżania się do poziomu intelektualnego uczniów. Cechować ich miała jasność i zrozumiałość. Nauczyciel - wychowawca miał zawsze pamiętać, że jest zastępcą rodziców powierzonych mu dzieci. Dla Kwintyliana ideałem wychowawcy był człowiek moralny z doskonałą sztuką wymowy, posiadający znajomość literatury, duży zasób słownictwa, historii, prawa oraz posiadać dobrą dykcję i pamięć. Preferował naukę języka greckiego w pierwszej

kolejności, gdyż język łaciński był językiem codziennym, łatwiejszym do opanowania.

8. Poglądy Św. Augustyna na szkołę

Wszechstronnie uzdolniony, studiował w Kartaginie, Rzymie, Mediolanie - nauczyciel retoryki. Na jego myśl pedagogiczną oddziaływała FILOZOFIA PLATONA i wpływ własnego doświadczenia pedagogicznego.  Filozofia Św. Augustyna (teoria poznanie), pewne znaczenie ma poznanie zmysłowe tylko w zakresie rzeczy zewnętrznych  Prawdy ogólne, ( które istnieją odwiecznie) Istnieje świat idealny a w nim miecze prawdy  Uważał, że na miano NAUCZYCIELA zasługuje tylko Bóg. Augustyn potępiał posyłanie do szkół pogańskich.  Uważał, ze wszelka wiedza jest nie potrzebna Potem zmienił zdanie organizując, Że znajomość tej wiedzy jest niezbędna do odpierania ataków i zwalczania fałszywych poglądów  Porównywał studiowanie z wyjściem Izraelitów z Egiptu => dzieła pogańskie maja wiele złych rzeczy, ale należy znaleźć w nich to co cenne. Prowadził też własną szkołę retoryki. W 387 r. przyjął chrzest, następnie święcenia kapłańskie, a w 396 r. został biskupem Hippony. Jego najważniejsze dzieło to „Wyznania”

9. Rola rodziny w wychowaniu w ujęciu św. Jana Chryzostoma

W 381 r. Jan przyjmuje święcenia diakonatu. W 5 lat później zostaje kapłanem. Ma 30 lat. Biskup Flawian odkrywszy talenty oratorskie nowego Kapłana powierza mu misję głoszenia Słowa Bożego we wszystkich kościołach Antiochii dla pobudzenia wiary wspólnoty chrześcijańskiej.

• Św. Jan Chryzostom napisał wiele traktatów, liczne listy i ogromną ilość kazań. Najcenniejszym traktatem z zakresu dydaktyki w starożytnym Kościele jest dzieło Św. Jan Chryzostoma pt. O wychowaniu dzieci. Wychowanie należy do najważniejszych obowiązków rodziców, a zwłaszcza ojca. Nie ma nic ważniejszego i bardziej zaszczytnego, jak wychować dobrego syna. Ideałem, ku któremu zmierza Jan, jest Wychowanie dobrego żołnierza Chrystusowego, czyli wyraźnie ma na uwadze wychowanie chrześcijanina. Całość traktatu opiera na podobieństwie, jakie istnieje między zakładaniem miasta a wychowaniem dziecka
• Należy zabezpieczyć dzieciom majątek
• Rodzice powinni zatroskać się o moralność dzieci
• Zaniedbanie wychowania dzieci jest gniew Boży
• Bez wychowanie nie dopuszczać do praw publicznych

10. Wychowania dziewcząt w ujęciu Ojców Kościoła

ŚW. HIERONIM – Dużą uwagę poświęcił dziewczętom. dziewczętom liście do kuzynki wypowiadał się o wychowaniu dziewcząt:  POŚWIĘCONA BOGU  Musi mieć wyrobioną bojaźń boża  Nie można znać brzydkich słów oni pieśni świeckich  Powinna w zabawie poznawać litery  Powinna być zachęcana do czytania Biblii  Nie powinna używać kolczyków, kosmetyków  Nie powinna nosić powłóczystych szat  Powinna we wszystkim naśladować NMP

 Należy od dziewcząt odsuwać mężczyzn  Nie powinna nigdy wychodzić z domu sama  Jeśli ma koleżanki to powinne być one podobne do niej  Powinny jeść jarskie dania  W łaźni nie powinna być z zamężnymi kobietami  Jeśli czyta do poduszki powinna czytać dzieła pobożne  PANNA ŚWIECKA  Powinna się uczyć, czcić dziadków  Nie powinna wychodzić z domu sama i być sama  Nie powinna pić wina w nadmiarze  Winna się uczyć tkania  W wieku 13 lat-powinno się jej znaleźć stałego mężczyznę

11. Działalność oświatowa Karola Wielkiego

 Karol Wielki usiłował utrzymywać rządy centralistycznie; sprawował je za pomocą pisemnych

zarządzeń tzw. KAPITULARZY (rozporządzenia królewskie we wczesnym średniowieczu)

 Postanowił uczynić chrześcijaństwo czynnikiem cementującym poszczególne prowincje, jednak

nie było to takie proste, gdyż był to okres poważnego upadku poziomu moralnego i umysłowego całego Kleru.

 Miał polityczne ambicje

 Starał się poziom umysłowy i kulturowy kleru właśnie przez oświatę

 Uważał, że ludzie wykształceni to ludzie potrzebni, ponieważ zawsze będą godnie reprezentować

jego państwo. W roku 774 Karol Wielki przy pomocy Piotra z Pizy, Pawlina z Kalwina zorganizował SZKOŁĘ PAŁACOWĄ , której kierownikiem był Alkwin. Uczniowie tej szkoły byli to sami jej założyciele: żona Karola Wielkiego, synowie i córki, liczni krewni oraz synowie najważniejszych urzędów. PROGRAM tej szkoły oprócz 7 sztuk wyzwolonych obejmował także umiejętności redagowania dokumentów oraz zarządzeń cesarskich. Szkoła Pałacowa kładła nacisk na astronomie i przedmioty matematyczne. DWA ZARZĄDZENIA KAROLA WIELKIEGO -- Pierwsze – nakazywało biskupom zapewnić duchowieństwu przynajmniej minimum wiedzy. -- Drugie – wszystkie klasztory miały otworzyć szkoły dla uczniów chętnych czytania, pisania, rachunków śpiewu, miały klasztory oddawać podręczniki do użytku uczniów bezbłędne z oryginałów łacińskich.

12. Wychowanie rycerskie w średniowieczu

W rozwoju rycerstwa i kultury rycerskiej zachodniej Europy można wyróżnić dwa okresy. Pierwszy z nich trwał do połowy XII w. i jest uważany przez uczonych za okres bohaterski. Rycerz obowiązany był do wiernej służby krajowi, bezwzględnego posłuszeństwa królowi i ofiarnego wypełnienia wszystkich poleceń feudalnych zwierzchników. W drugim okresie ukształtowały się ostateczne metody i ideały wychowania rycerskiego oparte na potrzebach wojennych, na wymaganiach życia dworskiego i tradycjach religijnych. Życie wojskowe wymagało od każdego rycerza odwagi, wytrwałości i zręczności w walce na koniu. Średniowieczne wychowanie dworskie obejmowało 3 stopnie. Rozpoczynano je w 7-8 roku chłopca, który pełnił funkcję pazia, która polegała na usługiwaniu panu, a głównie paniom. Od niej uczył się etyki, śpiewu, układania ballad rycerskich, pieśni miłosnych oraz gry na instrumentach. Poznawano chłopca z sztuka jazdy konnej, władania bronią czy tez zapasami. Na niektórych dworach uczono czytania i pisania, a nawet łaciny. W czternastym bądź piętnastym roku życia paź stawał się giermkiem, z czym wiązało się prawo noszenia miecza. Młodzieńca przydzielano pod opiekę wybranego rycerza, któremu towarzyszył na dworze w czasie turniejów i innych uroczystości oraz w wyprawach wojennych. Zakończenie wychowania rycerskiego odbywało się po ukończeniu 12 roku życia, gdzie odbywało się pasowanie na rycerza ( przy okazji koronacji króla, wielkich świąt, zaręczyn, wesel, przed lub po ważnej bitwie). Pasowany musiał wykazać się publicznie umiejętnościami władania bronią i jazdy konnej. Wówczas mógł już posiadać własne dobra lub żenić się Szlachta zachodniej i środkowej Europy przygotowywała do aktualnych potrzeb życia nie tylko chłopców, ale także dziewczęta. Od 6/7 roku życia dziewczęta szlacheckie zapoznawano praktycznie w domu z formami życia towarzyskiego oraz dworskimi obyczajami, ucząc je różnych tańców, śpiewu, oraz gry na instrumentach.

13. Wychowanie mieszczańskie w średniowieczu

Naukę zawodu rozpoczynali chłopcy w 7 roku życia w warsztacie mistrza – jako terminatorzy. Nauka była bez zapłaty, uczeń najczęściej był źle traktowany i wykorzystywany. Czas nauki trwał 3-11 lat. Po opanowaniu umiejętności zawodowych terminator stawał się czeladnikiem. Nadal pracował pod okiem mistrza, jednak był

Poglądy pedagogiczne Erazma charakteryzują się

• ciepłem i serdecznością względem dzieci i młodzieży
• Sprzeciwiał się on szkole takiej, jaka istniała, zwłaszcza surowemu traktowaniu uczniów przez nauczycieli
• Nie podobały mu się również treści i metody nauki szkolnej
• Uważał, że nauka w szkole ma być przyjemna dla dziecka, sprawiać radość, pociągać.
• Według niego kształcenie powinno opierać się na językach klasycznych - łacinie i grece, a historia, geografia, matematyka stanowić powinny rolę służebną w stosunku do literatury
• Dziewczęta powinny się uczyć robót ręcznych

TOMASZ MORUS – Wyraziciel postępowym idei pedagogicznych w Anglii Ojciec teorii socjalizmu utopijnego.

• Morus rozwija idee powszechnego nauczania w języku ojczystym, jednakowego dla obu płci, oraz idee wychowania przez pracę, czyli wszyscy pracują na roli, każdy ma się nauczyć rzemiosła według zainteresowań).
• Oświata miła być powszechna, a szkoła elementarna dla wszystkich dzieci.
• Kapłani mieli pełnić obowiązki nauczycieli
• Szkoła wyższa była dla wybranych

JAN LUDWIK VIVES – Jeden z najwybitniejszych pisarzy pedagogicznych epoki humanizmu w Hiszpanii.

* Szkołę przewidywał w każdej gminie

* Pracę nauczyciela traktował jako pracę publiczną i przeznaczał dla niej dobrą pensję państwową.

* Każdy nauczyciel powinien mieć ukończone studia

* Należy przestrzegać higieny ucznia

* Propaguje naukę języka nowożytnego

* Należy uwzględnić przedmioty matematyczno - przyrodnicze

19.Kolegium jezuickie

• Nauczyciele byli bardzo dobrze wykształceni i musieli ukończyć 18 lat nauki
• Ścisły program dla każdej klasy i ustalona kolejność omawiania lektur
• Wprowadzili elementy: wychowanie fizyczne, artystyczne, teatr szkolny, jazda konna, taniec, muzyka, śpiew
• Racjonalny rozkład budynków szkoły, wśród zieleni, jasny, przestronny. Jak takiego nie znaleźli do zadaptowania to wybudowali nowy
• Ograniczali kary fizyczne /w ostatecznych wypadkach karali cieleśnie/
• Materiał przerabiany był systematycznie, były powtórki tygodniowe, miesięczne, półroczne
• Egzaminy na końcu roku szkolnego /publiczne/
• Na koniec roku nagradzano najlepszych uczniów

20. System szkolny J.A.Komeńskiego

• uważany jest za najwybitniejszego pedagoga swoich czasów.
• stworzył system pedagogiczny, w którym znalazł odbicie dążenia mas ludowych do wiedzy i oświaty
• należał do sekty braci czeskich
• zwolennik początkowego nauczania powszechnego
• po studiach w Niemczech obejmuje kierownictwo szkoły braci czeskich wprowadza nowe metody nauczania
• „Wielka dydaktyka”

POGLĄDY PEDAGOGICZNE KOMEŃSKIEGO

• wierzy w moc wychowania i wykształcenia
• podziela optymizm pedagogiczny odrodzenia
• nie podziela poglądu, iż „są umysły tak tępe, że niczego niczego nie wpoić się nie da”
• wzorował się na wychowaniu w Grecji
• domagał się powszechnego nauczania i wychowania, żądaniem tym obejmuje biednych, bogatych, miasta, wsie, chłopców, dziewczęta

ROZRÓŻNIŁ 4 OKRESY W ROZWOJU CZŁOWIEKA I ODPOWIEDNIO DO TEGO 4 TYPY SZKÓŁ

1. Okres dzieciństwa do 6 lat – szkoła macierzyńska (wychowanie w rodzinie, gdzie nauczycielką jest matka)
2. Okres chłopięctwa ( 6-12 lat) – szkoła języka ojczystego (szkoła elementarna), która powinna objąć zarówno miasta jak i wsie, chłopców i dziewczęta.
3. Okres młodzieńczości (12-18 lat) – szkoła języka łacińskiego (szkoła średnia, gimnazjum), która powinna być w każdym dużym mieście
4. Okres dojrzewającej męskości (18 – 24 lat) – akademia, do której kierowani powinni być Ci, którzy chcą być uczonymi; ma być w każdym państwie

*szkole elementarnej uczniowie powinni opanować: czytanie, pisanie, liczenia, mierzenie długości, szerokości, odległości, śpiewanie pieśni pospolitych, psalmów, hymnów świętych, katechizmu, historię biblijną, zasady

moralności, ekonomię, politykę, najważniejsze wiadomości z kosmografii, geografii, wiadomości i rzemiosłach, humanizm, wszechstronność wychowania; podobnych rzeczy mają się uczyć w szkołach średnich, ale rozszerzając zakres wiadomości. *w szkole łacińskiej wyróżnia Komeński 6 klas: gramatyczną, fizyczną, matematyczną, etyczną. Dialektyczną, retoryczną.

21. J. A. Komeński jako twórca nowożytnej dydaktyki

Komeński postrzegał proces dydaktyczny jako równoległy z rozwojem organizmu. Podkreślał, że przyroda odnosi się do świata widzialnego, który z kolei wyraża charakter Boga jako Stworzyciela. Bez punktu odniesienia, którym jest Bóg Stworzyciel nie można w ogóle mówić o odpowiedzialności. Komeński wykazał też, że dla procesu edukacyjnego najważniejsze są pierwsze lata dziecka. Uznawał, że pierwsze sześć lat człowieka ma znaczenie krytyczne w edukacji dziecka i szczególne znaczenie przypisywał roli matki. Według Komeńskiego matka to najlepszy nauczyciel, jakiego może mieć dziecko. Domagał się, aby pierwsze lata życia dziecka matka spędzała z dzieckiem i przyjmowała rolę najskuteczniejszej nauczycielki. W „Wielkiej Dydaktyce” Komeński założył [sobie jako] cel przedstawienie sztuki nauczania wszystkich wszystkiego, czyli pewnego sposobu zakładania [tj. podstawowego nauczania] we wszystkich gminach, miastach i wsiach, w których cała młodzież obojga płci bez wyjątku mogłaby się kształcić w nauce, uszlachetniać obyczaje, przepajać się duchem bogobojności i tak w ciągu lat chłopięcych przygotować się do wszystkiego, co należy do doczesnego i przyszłego życia w sposób Zwarty, Miły, Gruntowny

23. Założenie pedagogiki naturalistycznej J.J.Rosseau

Na gruncie nowych stosunków społeczno-ekonomicznych, które z kolei oddziaływały na formowanie poglądów pedagogicznych, wyrósł XVIII w. NATURALIZM FRANCUSKI – wywodził się z angielskiego empiryzmu, który sztucznemu wychowaniu -- przeciwstawił wychowanie naturalne. Filozofia Rosseau opiera się na założeniu, że człowiek z natury jest dobry, tylko cywilizacja oparta na własności go znieprawiła; a więc własność jest złem. Jednak cywilizacja także uszlachetnia człowieka, powinien on jednak odnaleźć w sobie człowieka naturalnego, nie odrzucając tego wszystkiego, co uszlachetnia człowieka społecznego. Idee te miały znaczny wpływ w okresie rewolucji francuskiej. Wychowanie naturalne podkreślało konieczność rozwoju fizycznego dziecka i zmierzało do reformy szkół oraz programów nauczania.

• odrzucało, wszystko co miało związek ze sferą pozarozumową
• stawiano wyłącznie na rozum --natura= uważana za jedyne źródło wiedzy i nauki
• zerwanie z nauką objawioną Według tej teorii wychowanie powinno być zgodne z rozumem, z naturą dziecka. Rozwijać naturę dziecka może tylko sama natura, ale nieskażona przez niszczycielską działalność człowieka. Kiedy z wychowania wyeliminujemy złe wpływy ludzi to dobra z zasady natura dziecka rozwinie się we właściwym kierunku. Punktem wyjścia dla całej etyki wychowawczej stało się stare stoickie stwierdzenie, że moralne jest to, co zgodne z naturą. Odtąd celem wychowania miała być mądrość, dobroć, siła, umiarkowanie, miłość i przyjaźń. Wszystko to zdobywano za pośrednictwem rozumu i ścisłego myślenia, za pośrednictwem przemyślanego i zrozumiałego języka oraz przez poznanie życia.

24. Dorobek pedagogiczny Stanisława Konarskiego

Stanisław Konarski (1700-1773) pochodził z ubogiej rodziny szlacheckiej. Po ukończeniu szkoły wstąpił do zakonu pijarów. Był nauczycielem w kolegium pijarskim w Warszawie. Dwa lata studiował w Rzymie, a następnie wyjechał do Paryża, gdzie dokładnie poznał stan i nowoczesność szkolnictwa francuskiego. Po powrocie do kraju poświęca się pracy na rzecz dobra Polski - zajmuje się reformą ustroju państwowego, działalnością oświatową i twórczością literacką. W dziedzinie oświaty Konarski proponował powołanie urzędu państwowego sprawującego nadzór nad szkołami i kierującego sposobami nauczania. Zreformował szkoły pijarskie, w których naczelnym celem stało się właściwe wychowanie obywatelskie - " Niech chłopcy wiedzą, co winni ojczyźnie, co należy im przez całe życie dla ojczyzny robić, aby mogli odwdzięczyć się ojczyźnie przez wspomaganie jej, bronienie i dodawanie jej sławy ". Swój program pedagogiczny realizował Konarski w założonym w roku 1740 Collegium Nobilium , szkole przeznaczonej dla synów zamożnej szlachty. Zastąpiono w niej łacinę językiem polskim jako językiem wykładowym, wprowadzono naukę języków obcych, położono nacisk na przedmioty przyrodnicze, a dotychczas stosowaną w szkołach metodę pamięciowego opanowywania wiadomości zastąpiono samodzielną analizą i rozumowym sposobem przyswajania wiedzy

25. Powstanie i działalność KEN

KEN została powołana w Polsce przez Sejm 14 października 1773 roku na wniosek króla Stanisława Poniatowskiego.

 Intelektualnej - zapewniającej umiejętność poruszania się w świecie ludzkim i w świecie przyrody, dzięki właściwemu rozwinięciu zdolności poznawczych;  Fizycznej - będącej podstawą zdolności do pracy Zasada poglądowości w nauczaniu - uczy logicznie myśleć (analiza i synteza), rozwija spostrzegawczość, uszczególnienie i uogólnienie cech poznawczych przedmiotów. Nauczyciel powinien tak kierować uczniem, aby przechodząc od elementu do elementu poznawał całość Dzieła Pestalozziego to ogromny dorobek naukowy przynoszący nadal aktualne koncepcje. Uważał on, bowiem wychowanie jako proces wszechstronny, który dokonywał się nie tylko dzięki ciężkiej pracy nauczyciela, ale i różnorodnym bodźcom rodzinnym. Przedstawił też wzór osobowości nauczyciela, nie tylko dobrze przygotowanego do zajęć, ale i zaangażowanego w życie ucznia poza szkołą. Pestalozzi stworzył zasadnicze założenia, na których wzorują się jego następcy. Jego osiągnięcia, jakich dokonał w tej dziedzinie wpłynęły na dalszy rozwój pedagogiki

28. Wkład F. Froebla w pedagogikę

Niemiecki pedagog, teoretyk i czołowy kreator wychowania przedszkolnego o orientacji humanistycznej. Zainicjował w państwie pruskim zreformowany typ placówki edukacyjnej dla najmłodszych, określanej mianem ogrodu dziecięcego Chciałby dzieci czuły się w nim jak rośliny z troską pielęgnowane przez ogrodnika wychowawcę i od najmłodszych lat uczyły się tam samodzielności myślenia oraz umiejętności

współżycia z ludźmi.

30. Poglądy J. F. Herberta

Stosunek HERBERTA do osiągnięć dziedzinie wychowania:  Mimo uznania dla osiągnięć naukowych starożytnej Grecji, twierdził, że poglądy wychowania jej przedstawicieli z Platonem na czele, straciły wszelką praktyczną wartość.  Podobnie ustosunkował się do dorobku Komeńskiego  Najbliższy z nowożytnych pisarzy pedagogicznych był mu Locke, dlatego, że poświęcił swoje dzieło zasadom wychowania domowego młodzieży artystycznej, które Herbert bardzo cenił.  Dla Rosseau miał Herbert raczej więcej słów nagany niż uznania, przyznawał mu pewne zasługi na polu wychowania, ale nie mógł jednocześnie wybaczyć, że był inicjatorem rewolucyjnego ducha ostatnich dziesiątków lat XVIII wieku.  Najwięcej szacunku okazywał Pestalozziemu za jego poszukiwania metod rozwijania umysły dziecka i kształcenia w nim zdolności poznawczych. Nie ukrywał jednak żalu, że Pestalozzi poświęcił całe życie na doskonalenie metod elementarnego kształcenia ludu, a zupełnie zaniedbał sprawę wychowania i nauczania na poziomie średnim oraz uniwersyteckim warstw wyższych. Swój system pedagogiczny Herbert oparł na etyce i psychologii. Etyka – wskazuje cel wychowania, psychologia - drogę do niego wiodącą i konieczne środki. CELE WYCHOWANIA: Kiedy Herbert pełnił obowiązki prywatnego nauczyciela doszedł do wniosku,że wychowanie jest sztuką, a głównym zadaniem badań pedagogicznych jest wykrycie celu wychowania oraz środków do niego prowadzących. W trakcie dalszych poszukiwań naukowych Herbert sprecyzował zasady psychologii, etyki i metafizyki, które stały się podstawą jego teorii pedagogicznej. Wychowujące nauczanie Herbert nie oddzielał nauczania od wychowania. Według niego przyswojenie dziecku w procesie nauczania jasne wyobrażenia i idee wpłyną na jego postępowanie. Herbert zwalczał poglądy o istnieniu dwóch odrębnych procesów pedagogicznych: jeden przeznaczony na wyrabianie dyscypliny, kształtowanie moralności, i ćwiczenie woli, drugi na rozwój umysłu przez przyswajanie Wiedzy. Herbert negował twierdzenie, że wiedza jest celem samym w sobie i że jest czymś odrębnym od woli. Najważniejszy cel, do którego powinien dążyć wychowawca, polega na wychowaniu młodzieży o silnej zrównoważonej woli. Prawdziwe nauczanie nie polega na udzielaniu wiedzy, ale również na wyrabianiu dyscypliny.