Istota i znaczenie inwentaryzacji
Inwentaryzacja to ogół czynności rachunkowych zmierzających do
sporządzenia szczegółowego spisu z natury składników majątkowych i
źródeł ich pochodzenia na określony dzień. Inwentaryzacja polega na
ustaleniu za pomocą spisu faktycznego stanu wszystkich rzeczowych i
pieniężnych składników majątkowych, jak też wyjaśnienie różnic pomiędzy
stanem stwierdzonym podczas inwentaryzacji (rzeczywistym), a stanem
wynikającym z ewidencji księgowej.
Głównym celem inwentaryzacji jest ustalenie rzeczywistego stanu
aktywów i pasywów danej jednostki gospodarczej, porównanie stanu
rzeczywistego składników majątkowych ze stanem ewidencyjnym
(księgowym),ujawnienie różnic inwentaryzacyjnych (niedobory i nadwyżki)
oraz ich wyjaśnienie, rozliczenie osób materialnie odpowiedzialnych lub
współodpowiedzialnych za powierzone im mienie, ocena przydatności
gospodarczej składników majątkowych (ujawnienie nieprzydatnych
materiałów) oraz skorygowanie stanu ewidencyjnego.Inwentaryzację
można przeprowadzić jedną z trzech niżej podanych metod. Wybór metody
zależy od aktywów bądź pasywów będących przedmiotem inwentaryzacji.
Pierwszą metodą inwentaryzacji jest SPIS Z NATURY. Inwentaryzacja tą
metoda przeprowadzana jest przez specjalnie do tego celu powołaną
komisję inwentaryzacyjną. W trakcie sporządzania spisu z natury komisja
sporządza arkusz spisu z natury ujmując w nim poszczególne składniki
objęte inwentaryzacją po ich wcześniejszym przeliczeniu, zmierzeniu,
zważeniu. Po zakończeniu spisu z natury porównuje się dane spisu z
danymi ksiąg rachunkowych. Gdy stan faktyczny różni się od stanu
ewidencyjnego, ustala się różnice inwentaryzacyjne, wyjaśnia przyczyny
powstałych różnic oraz ustala się sposób ich rozliczenia. Oto kilka
przykładów zasobów majątkowych inwentaryzowanych metodą spisu z
natury: aktywa pieniężne np. środki pieniężne w kasie, czeki, weksle obce
(z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych), papiery
wartościowe (obligacje, akcje), rzeczowe składniki aktywów obrotowych
(materiały, półprodukty, produkty w toku, produkty gotowe, towary) oraz
rzeczowe składniki aktywów trwałych (środki trwałe z wyjątkiem tych, do
których dostęp jest utrudniony).
Kolejną metoda inwentaryzacji jest UZGADNIANIE SALD. Metoda ta polega
na potwierdzeniu przez kontrahentów i banki prawidłowości wykazanych
w księgach rachunkowych jednostki. Oto kilka przykładów zasobów
majątkowych inwentaryzowanych poprzez uzgadnianie sald: środki
pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych, udzielone pożyczki,
należności (z wyjątkiem spornych i wątpliwych, wynikające z rozrachunków
z pracownikami, z tytułów publiczno prawnych), powierzone
kontrahentom własne składniki aktywów, np. środki trwałe znajdujące się
u innych osób, głównie z tytułu najmu leasingu, dzierżawy,
przechowywania oraz obce składniki aktywów, będące z różnych przyczyn
w posiadaniu przez jednostkę (przechowywane, używane).
Ostatnia metodą inwentaryzacji jest WERYFIKACJA STANU
EWIDENCYJNEGO. Metoda ta dotyczy aktywów i pasywów, których stanu
nie można ustalić przez spis inwentaryzacyjny lub uzgodnienie sald z
kontrahentami np. należności i zobowiązania wobec osób nie
