Istota prawa administracyjnego - Notatki - Prawo administracyjne, Notatki z Prawo administacyjne materialne

Pobierz Istota prawa administracyjnego - Notatki - Prawo administracyjne i więcej Notatki w PDF z Prawo administacyjne materialne tylko na Docsity!

P R A W O A D M I N I S T R A C Y J N E

1. ISTOTA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

Administracja – organizacja składająca się z różnych jednostek, które zajmują się na bieżąco zarządzaniem. Za administrację uważa się wszystko co jest działalnością państwową a nie jest ustawodawstwem i wymiarem sprawiedliwości. Jest to działalność różnych podmiotów prowadzona w ramach prawa na rzecz realizacji interesu publicznego. Najwyższa Izba Kontroli nadzoruje wszystkie pozostałe organy.

Administracja publiczna:

1. administracja rządowa: a) administracja centralna:

• organy naczelne: ministrowie, premier, prezydent;
• urzędy centralne np.: GUS, GUC, Komenda Główna Policji, Straży Pożarnej  podlegają ministrom. Premierowi lub prezydentowi; b) administracja rządowa terenowa: wojewoda, Regionalna Izba Obrachunkowa;

2. administracja samorządowa

Administracja:

1. rząd + administracja rządowa  centralna administracja państwowa;
2. w formach zdecentralizowanych o charakterze:

• komporzcyjnym?  samorząd terytorialny, zawodowy;
• kapitałowym  ZUS.

Prawo administracyjne: zespół norm prawnych, które regulują strukturę organów administracyjnych, ich tok działania oraz sposób załatwiania poszczególnych spraw i stosunki administracyjno – prawne., powstające w toku tej działalności.

Stosunki administracyjno – prawne powstają w wyniku wydania aktu administracyjnego przez organ administracji publicznej – najczęściej decyzji. W stosunku administracyjno – prawnym biorą udział dwa podmioty:

• organ administracyjny – wyposażony we władzę;
• obywatel – który musi się podporządkować – nierówność pozycji – administracja uprzywilejowana. Przedmiotem są tylko te sprawy, które należą do kompetencji organów administracyjnych.

SIUDA: Prawem administracyjnym nazywamy zespół norm regulujących: a) strukturę i kompetencję organów administracji państwowej, b) stosunki prawne powstające w toku wykonawczo – zarządzającej działalności tych organów.

Prawo konstytucyjne stanowi wyjście dla prawa administracyjnego. Całość przepisów składających się na prawo administracyjne można podzielić na trzy grupy: a) przepisy odnoszące się do struktury organów administracyjnych, b) przepisy regulujące tok działania organów administracyjnych, c) przepisy odnoszące się do sposobu załatwiania poszczególnych rodzajów spraw.

Przepisy regulujące strukturę administracji i tok jej działania tworzą cześć ogólną prawa administracyjnego. Natomiast przepisy normujące sposób załatwiania poszczególnych rodzajów spraw należy szukać w części szczegółowej. Działalność administracyjną prowadzą organy administracji publicznej. Wśród nich wyróżniamy organy administracji rządowej i samorządowej. Stosunek admonistracyjnoprawny – jest to stosunek społeczny uregulowany przepisami prawa administracyjnego. Cechy stosunku adminisrtacyjnoprawnego:

1. Jedną ze stron jest zawsze organ administracji państwowej, wyposażony w uprawnienie władcze czyli tzw. imperium – drugą stroną jest obywatel, przedsiębiorstwo, inny organ itp. – jest to więc stosunek n i e r ó w n o r z ę d n y c h partnerów. Jeden z nich jest reprezentantem państwa i może drugiej, podporządkowanej stronie narzucić swoją wolę. Organ administracyjny w zasadzie sam określa prawa i obowiązki wzajemne obu stron stosunku.
2. Przedmiotem stosunku administracyjnoprawnego są jedynie sprawy należące do kompetencji organów administracji państwowej.
3. Stosunki administracyjnoprawne powstają najczęściej z mocy aktów administracyjnych pomiędzy organem wydającym akt a adresatem aktu. Niekiedy nawiązują się one z mocy samego prawa – obowiązek rejestracji wojskowej. Przyczyną powstania stosunku może być także zgłoszenie przez obywatela pod adresem organu roszczenia o określone zachowanie się. 2.AKT ADMINISTRACYJNY I JEGO WAŻNOŚĆ. Akt administracyjny – jednostronne, władcze wyrażenie woli organu administracyjnego, załatwiające konkretną sprawę do konkretnego adresata. Cechy aktu administracyjnego:

• wydawane są przez organ administracji państwowej lub inny, któremu państwo to powierzyło;
• oparty jest na przepisach prawa administracyjnego;
• w wyniku wydania aktu, adresat otrzymuje prawa lub nakłada się na niego obowiązki;
• jest podwójnie konkretny – skierowany do konkretnego adresata w konkretnej sprawie.

Podział aktów:  akty administracyjne wewnętrzna – są kierowane przez organ administracyjny nadrzędny do mu podległego np.: minister do wojewody;  akty wewnętrzne – decyzja wobec adresata spoza struktury administracji, kierowane są do organu, który nie podlega administracji.

• akty administracyjne deklaratywne – np.: wydanie dowodu osobistego osobie urodzonej i mieszkającej zagranicą, ale obywatelowi polskiemu; wniosek emerytalny – akty te stwierdzają, że komuś przysługuje jakieś prawo nie tworzą nowych sytuacji;
• akty administracyjne konstytutywne – tworzą nową sytuację prawną np.: przyznanie obcokrajowcowi obywatelstwa, pozwolenie budowlane.

S I U D A : Akt administracyjny to jednostronne władcze wyrażenie woli organu administracji państwowej, załatwiające konkretną sprawę i skierowane do oznaczonego adresata. Akt charakteryzuje się:

1. Jest wydawany przez organ administracji państwowej. Niekiedy także inny organ państwa lub nawet inna jednostka może być wyposażona w prawo wydawania aktów administracyjnych, jeśli państwo powierzyło jej wykonanie w pewnej dziedzinie zarządu państwowego.
2. Przy wydawaniu aktu administracyjnego organ państwowy korzysta z posiadanych uprawnień władczych ( imperium ), występuje w stosunku do adresata jako rozkazodawców;
3. Akt administracyjny nakłada na adresata określone obowiązki lub prawa, powodując zmianę, powstanie lub zniesienie stosunku prawnego; akt administracyjny jest więc zdarzeniem prawnym.

Do aktów administracyjnych nie należą te akty organów administracji państwowej, które zawierają przepisy ogólnie obowiązujące. Podział aktów administracyjnych:  Zewnętrzne – zaliczamy do nich te akty, które organ administracyjny kieruje do innego adresata niż podległy organ administracyjny, a więc na zewnątrz, poza krąg administracji, najczęściej do obywatela, jednostki gospodarczej, organizacji społecznej  wewnętrzne. – akty kierowane przez organ administracyjny – nadrzędny do innego organu administracyjnego. Akty te nie wchodzą poza organów administracyjnych, pozostają wewnątrz administracji.

1. jest wszczynane na wniosek lub z urzędu  WKU, wniosek o zburzenie domu, sam organ administracyjny ma w zakresie swojego urzędowania zajęcie się tą sprawą;
2. organ bada, czy wniosek jest właściwy miejscowo i rzeczowo:  właściwość rzeczowa – właściwość kompetencji organu do załatwienia konkretnej sprawy ze względu na jej rodzaj np.: ~ gmina – pozwolenie budowlane; ~ powiat – zmiana imienia, nazwiska; ~ WKU – decyzja o wcieleniu do wojska;  właściwość miejscowa – właściwość ze względu na terytorialny zasięg kompetencji do rozstrzygnięcia sprawy, miejsce zamieszkania lub na przykład położenia nieruchomości;
3. gdy organ decyduje się na wszczęcie postępowania  zawiadamia o wszczęciu wszystkie zainteresowane strony. Zainteresowaną stroną jest ten, czyjego interesu prawnego lub obowiązku którego postanowienie dotyczy a także ten kto żąda czynności organu ze względu na swój interes lub obowiązek – mogą to być podmioty gospodarcze, organizacje itp. Na każdym etapie postępowania strona ma prawo do zajrzenia do akt sprawy, chyba że sprawa została objęta klauzulą tajności.
4. w celu wszczęcia postępowania administracyjnego organ przeprowadza dowody – główne dowody pochodzą z dokumentów, ale też mogą zostać wezwani świadkowie, żeby ustalić rzeczywisty stan rzeczy, może się odbyć rozprawa, wtedy gdy może to doprowadzić do przyspieszenia postępowania.

 I instancja w wydawaniu decyzji ma jeden miesiąc na jej wydanie od momentu wszczęcia postępowania, w sprawach szczególnie skomplikowanych czas ten wydłuża się do dwóch miesięcy  II instancja ma jeden miesiąc na podjęcie decyzji w sprawie odwołania, 6.organ administracyjny wydaje decyzję bądź postępowanie kończy się ugodą między stronami, którą organ administracyjny musi potwierdzić.

7. decyzja jest doręczana stronom, od momentu doręczenia strona ma 14 dni na odwołanie, po upływie tego czasu decyzja staje się ostateczna, w wyjątkowych sytuacjach nie dochodzi do doręczenia ale do ogłoszenia decyzji – robi się to gdy przemawia za tym interes stron, a przepisy się temu nie sprzeciwiają.

Postępowanie administracyjne NIE jest postępowanie sądowym, nie odbywa się przed sądem. Arbitrem jest organ administracyjny.

SIUDA:

Postępowanie administracyjne to tok czynności organu administracyjnego i stron, zmierzający do wydania aktu administracyjnego. Inaczej mówiąc – tryb i formy postępowania. Pojęcie postępowania administracyjnego ogólnego dotyczy podstawowych rodzajów postępowania administracji państwowej. Do trybu postępowania ogólnego należą mianowicie wszelkie sprawy, które nie zostały – na mocy wyraźnych przepisów – przekazane do któregoś z postępowań szczególnych. Zasady postępowania administracyjnego:

1. zasada prawdy obiektywnej – oznacza ciążący na organie administracyjnym prowadzącym postępowanie obowiązek dążenia do możliwie najwierniejszego odtworzenia rzeczywistego stanu faktycznego, na podstawie którego ma nastąpić wydanie decyzji;
2. zasada udziału stron w postępowaniu – postępowanie toczy się przy aktywnym udziale zainteresowanych w treści przyszłej decyzji stron,
3. zasada kontroli społecznej – znajduje ona zastosowanie w kilku rozwiązaniach proceduralnych, jednak żadna z nich nie odznacza się rzeczywistą skutecznością;
4. zasada uwzględniania z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu stron – zasada ta zmierza do podkreślenia, iż organ administracyjny powinien mieć na uwadze z jednej strony interes społeczny, z drugiej zaś nie wolno mu dopuścić do naruszenia słusznego interesu uczestnika postępowania. Przez słuszny interes należy rozumieć taki interes strony, który nie pozostaje w kolizji z przepisami prawa i zasadami współżycia społecznego. Zasady pomocnicze:

• zasada odrębności postępowania administracyjnego;

• zasada oficjalności;
• zasada względnej jawności,
• zasada dwuinstancyjności;
• zasada swobodnej oceny interesów,
• zasada dyspozycyjności;
• zasada prostoty i koncentracji,
• zasada ograniczonego formalizmu,
• zasada trwałości decyzji administracyjnej.

Przebieg postępowania administracyjnego: Wszczęcie postępowania może nastąpić z urzędu lub na wniosek stron.

1. pierwszą decyzją organu administracyjnego jest stwierdzenia czy jest on organem właściwym do wydania decyzji. Mówimy tu o właściwości rzeczowej i miejscowej.
2. O wszczęciu postępowania zawiadamia się wszystkie osoby będące stronami w sprawie. Stronami mogą być obywatele, podmioty gospodarcze, państwowe jednostki organizacyjne, organizacje społeczne itp.
3. W każdym stadium postępowania organ administracji państwowej zobowiązany jest umożliwić stronie przeglądanie akt sprawy oraz sporządzenie z nich notatek i odpisów.
4. W celu ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, organ administracyjny przeprowadza stosowne dowody.
5. Postępowanie powinno charakteryzować się szybkością i elastycznością.
6. Jeśli względy celowości za tym przemawiają organ administracyjny może zarządzić przeprowadzenie rozprawy.

4.DECYZJA I POSTANOWIENIE W PRAWIE ADMINISTRACYJNYM

Decyzja jest merytorycznym załatwieniem sprawy, rozstrzyga ją merytorycznie. Decyzja to akt administracyjny kończący postępowanie w danej instancji.

Elementy każdej decyzji:  oznaczenie organu, który wydał decyzję,  data wydania,  oznaczenie strony lub stron, do których skierowana jest decyzja;  treść rozstrzygnięcia – osnowa decyzji,  powołanie podstawy prawnej,  uzasadnienie faktyczne - organ przedstawia swój tok rozumowania, który doprowadził do decyzji – nie zawsze musi się pojawić, uzasadnienie prawne,  pouczenie o możliwości odwołania i jego trybie, a także o możliwości wniesienia skargi do NSA,  podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji.

Załatwienie poszczególnych spraw cząstkowych, nasuwających się w toku postępowania administracyjnego następuje w drodze postanowień. Postanowienia różnią się od decyzji, że nie dotyczą rozpatrywanej sprawy i nie kończą postępowania.

5.ISTOTA DECYZJI OSTATECZNEJ.

6.ZWYKŁE ŚRODKI ODWOŁAWCZE

Istota środków odwoławczych wiąże się z dwuinstancyjnością postępowania: I INSTANCJA – od rozstrzygnięcia wydanego w I instancji można wnieś odwołanie do II instancji innego organu administracyjnego. Rodzaje środków odwoławczych:

d) strona bez swojej winy nie brała udziału w postępowaniu, e) decyzja została wydana na podstawie innej decyzji lub orzeczenia sądowego, które zostało uchylone lub zmienione.

Wniosek o wznowienie postępowania powinien wpłynąć w terminie do 30 dni od momentu dowiedzenia się o zaistniałej okoliczności.

Wniosek o wznowienie postępowania: Kieruje się do I instancji, która wydała decyzję, organem właściwym do stwierdzenia czy są podstawy do wznowienia postępowania, jest organ który był organem ostatniej instancji dla danej sprawy.

8. ISTOTA SKARGI DO NSA

Naczelny Sąd Administracyjny nie jest organem administracyjnym tylko sądem, mimo iż postanowienie sądowe powinno być dwuinstancyjne tu mamy do czynieni z postępowaniem jednoinstancyjnym. Zadaniem NSA jest sądowa kontrola czy decyzja organu administracyjnego została wydana zgodnie z prawem i czy sposób jej wydania był także zgodny z prawem.

Skargę do NSA może złożyć:  każdy kto ma w tym interes prawny czyli skarga musi dotyczyć uprawnień danej osoby, która ją składa,  rzecznik praw obywatelskich,  prokurator,  organizacja społeczna, jeśli w zakresie jej statutowej działalności mieści się pomoc prawna innym podmiotom. Skargę do NSA wnosi sie na:  decyzję ostateczną, po wyczerpaniu toku instancji – nie dotyczy prokuratora i RPO;  na niektóre postanowienia;  na każde postanowienie na które przysługuje zażalenie,  na bezczynność administracji.

Termin na wniesienie skargi do NSA upływa po 30 dniach od chwili doręczenia lub ogłoszenia decyzji ostatecznej; dla prokuratora i RPO jest to 6 miesięcy.

Skargę składamy od razu do NSA w Warszawie. NSA sporządza odpis skargi i wysyła do organu administracyjnego, który wydał decyzję, organ musi odpowiedzieć na skargę, ma tu jeszcze „moment refleksji”. Organ ma na odpowiedź 30 dni. NSA bada podstawy wniesienia skargi. NSA wyznacza rozprawę, gdzie jest arbitrem między skarżącym a organem administracyjnym. NSA może skargę:

1. odrzucić gdy:

• została wniesiona po terminie,
• została wniesiona przez organ nieuprawniony,
• w terminie nie uzupełniono braków etc.  nie bada skargi; wydaje postanowienie

2. oddalić, NSA zbadał skargę i jej nieuwzględnił  wydaje wyrok;
3. uwzględnienie skargi  wyrok:  na bezczynność organu administracyjnego  zobowiązanie organu administracyjnego do wydania aktu i dokonania czynności  na decyzję administracyjną i postanowienie: I. uchylenie decyzji i postanowienia w części lub w całości gdy sąd stwierdza: a) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, b) naruszenie prawa dające podstawy do wznowienia postępowania; c) inne naruszenie przepisów postępowania jeśli mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

II. stwierdzenie nieważności decyzji lub postanowienia gdy przyczyna z art. 156 KPA np.: decyzja wydana z naruszeniem przepisów własności, skierowana do osoby nie będącej stroną sprawy. III. Stwierdzenie niezgodności z prawem D lub P, gdy przedawnieniu uległa możliwość uchylenia lub stwierdzenia nieważność  ma to znaczenie symboliczne; skarżący może jedynie dochodzić odszkodowania, a decyzja będzie obowiązywać. NSA nie wydaje nowych decyzji jedynie kasuje dotychczasowe, po nową decyzję należy zwrócić się do organu administracyjnego, ten natomiast jest związany wyrokiem NSA. Orzeczenia NSA są prawomocne.