Jądra podstawy - prezentacja, Prezentacje z Neuronauka

Pobierz Jądra podstawy - prezentacja i więcej Prezentacje w PDF z Neuronauka tylko na Docsity! Jądra podstawy Autorzy: P. Borzych, W. Buczma, P. Fajfer, O. Klasa, W. Pacan Jądra podstawy (podstawne) - skupiska istoty szarej w kresomózgowiu, położone pomiędzy korą mózgową, a torebką wewnętrzną mózgu, wysyłające projekcje do ważnych struktur mózgowia – kory mózgu, wzgórza oraz pnia mózgu. Jądra podstawy - podstawy działania i budowy jądro ogoniaste + skorupa = prążkowie Jądro ogoniaste ma kształt przecinka, składa się z głowy która przechodzi w znacznie węższy trzon, a następnie w ogon. Głowa jądra ogoniastego łączy się z jądrem półleżącym, to natomiast styka się ze skorupą. Skorupa połączona jest drogami ruchowymi i czuciowymi zstępującymi z jąder śródblaszkowych wzgórza i istoty czarnej, sama wysyła drogi wstępujące do kory przedruchowej i dodatkowych pól ruchowych (SMA) pośrednio przez gałkę bladą i wzgórze. Prążkowie jest połączone z poszczególnymi jądrami podstawnymi za pomocą krótkoaksonowych włókien. Z boczną oraz przyśrodkową częścią gałki bladej oraz istotą czarną bezpośrednio, natomiast z jądrem niskowzgórzowym poprzez gałkę bladą. Połączenia te często mają charakter obustronny. Gałka blada zawdzięcza swoją nazwę obecności dużej ilości zmielinizowanych włókien nerwowych. Sprawiają one, że obszar ten jest jaśniejszy niż otaczające go tkanki. stosunkowo dużym rozmiarem rzadkim rozmieszczeniem wrzecionowatym kształtem długimi, choć słabo rozgałęzionymi dendrytami. Do gałki bladej docierają włókna nie tylko z prążkowia, ale także z kory mózgu, wzgórza, jądra niskowzgórzowego i istoty czarnej. Jej komórki charakteryzują się: gałka blada + skorupa = jądro soczewkowate Istota czarna zawdzięcza swoją nazwę jej części zbitej zawierającej neurony dopaminergiczne (czyli te, które syntezują, magazynują i uwalniają dopaminę), które mają czarny pigment – neuromelaninę. Neurony te znajdują się głównie w leżącej grzbietowo części zbitej, gdzie są gęsto upakowane. Druga część istoty czarnej, zwana częścią siatkowatą, leży bardziej brzusznie. Komórki w tej części są luźniej rozmieszczone, a większość z nich nie zawiera pigmentu. Jądro niskowzgórzowe znajduje się poniżej wzgórza, między podwzgórzem a torebką wewnętrzną. ma kształt dwuwypukłej soczewki dochodzą do niego hamujące włókna GABA-ergiczne z zewnętrznej części gałki bladej wychodzą z niego połączenia glutaminergiczne do gałki bladej oraz do części siatkowatej istoty czarnej. ruchową1. okoruchową 2. przedczołową grzbietowo-boczną 3. oczodołowo-czołową 4. limbiczną, zwaną też pętlą przedniej części zakrętu obręczy 5. Pętla bezpośrednia Pętla pośrednia Wyróżnia się pięć pętli bezpośrednich: Wyróżnia się ich dwa zasadnicze rodzaje: kora mózgowa (glutaminian) – prążkowie (GABA, dynorfiny) – gałka blada zewnętrzna (GABA) – gałka blada wewnętrzna – istota czarna siatkowata (GABA) – wzgórze (glutaminian) – kora mózgowa 1. kora mózgowa (glutaminian) – jądro niskowzgórzowe (glutaminian)- gałka blada zewnętrzna – istota czarna siatkowata (GABA) – wzgórze – kora mózgowa. 2. Przebieg: kora mózgowa (glutaminian) – prążkowie (GABA/dynorfina/substancja P)- gałka blada wewnętrzna/istota czarna siatkowata (GABA) – jądra brzuszno- boczne i brzuszno-przyśrodkowe wzgórza (glutaminian) – kora mózgowa Dwie pierwsze odpowiedzialne za ruch. Pozostałe za emocje i funkcje poznawcze. UJ Funkcje jąder podstawnych SĘ a Obie drogi - pośrednia i bezpośrednia - są aktywne przed wykonaniem ruchu, natomiast żadna z nich nie jest aktywna, gdy jednostka znajduje się w stanie spoczynku. Jest to możliwe dzięki istnieniu dwóch dróg działających przeciwstawnie na wyładowania we wzgórzu i korze w ramach pętli zwrotnych z korowych okolic ruchowych poprzez jądra podstawne i wzgórze. Szlak nerwowy jąder podstawy odpowiedzialnych są za wykonanie zaplanowanego ruchu określamy jako drogę bezpośrednią. Część jąder podstawy odpowiadających za supresję ruchów niechcianych komunikuje się ze sobą za pomocą drogi pośredniej. Czynności inicjowane zewnętrznie (w odpowiedzi na bodziec) związane są z aktywnością pętli bezpośredniej - reakcja na bodziec jest szybsza niż ruch spontaniczny Pętla pośrednia wiąże się z ruchami inicjowanymi wewnętrznie (spontanicznymi). Struktury te nie wyzwalają ruchów, lecz kontrolują przebieg wyuczonej sekwencji aktów ruchowych i są wolniejsze. Ruch System dopaminergiczny Trzy biochemicznie różnymi, ale funkcjonalnie powiązanymi systemami neuroprzekaźników regulujących aktywność jąder podstawnych: z istoty czarnej do prążkowia związany z procesami motywacyjnymi oraz adaptacyjnymi do zmieniających się warunków środowiska System cholinergiczny System GABA-ergiczny Wewnątrzprążkowy odpowiedzialny za odpoczynek organizmu i poprawę trawienia Ogranicza nadmierne pobudzenie układu nerwowego, jakie ma miejsce w sytuacji stresowej Dzięki właściwościom wyciszającym i uspokajającym sprzyja relaksacji Zaburzenia we wzajemnej równowadze pomiędzy tymi trzema systemami mogą prowadzić do wystąpienia 2 typów zaburzeń ruchu: 1 Zaburzenia hipertoniczno - hipokinetyczne - związane ze wzmożonym napięciem mięśniowym i ubóstwem ruchowym. Np. choroba Parkinsona. Geneza: powstaje na skutek zmniejszenie stężenia dopaminy w mózgu na skutek śmierci komórek dopaminergicznych w istocie czarnej, czemu towarzyszy zmniejszenie zawartości dopaminy w prążkowiu. Drżenie mięśniowe (spoczynkowe) Wzmożone napięcie mięśniowe (sztywność prostowników i zginaczy) Trudności w rozpoczynaniu ruchu i ubóstwo ruchowe (akinezja) Spowolnienie wykonywania ruchów (bradykinezja) Zaburzenie odruchów postawy Powłóczysty chód, bez odrywania nóg od podłogi Objawy: Leczenie: środki zwiększające syntezę dopaminy (np. L-DOPA) lub substancji przyspieszających jej uwalnianie z zakończeń aksonów tylko zwalniają przebieg choroby. Aby zmniejszyć drżenie mięśni niszczy się chirurgicznie lub zamraża część brzuszno-boczną wzgórza, nie usuwa to sztywności i bradykinezji. Nadzieję na częściową poprawę zdrowia wiąże się z transplantacją płodowych komórek dopaminergicznych do prążkowia. 2 Zaburzenia hipotoniczno - hiperkinetyczne - związane z obniżonym napięciem mięśniowym, powodującym wystąpienie ruchów mimowolnych (przejawu aktywności neuronów uwolnionych z normalnie działających na nie wpływów hamujących), np.: atetoza – powolne wijące ruchy palców rąk i nóg, doprowadzające do niezwykłych ich ułożeń, połączonych ze spastycznością i porażeniem ruchowym (uszkodzenie skorupy i gałki bladej) balizm- ruchy balistyczme są obszerne i gwałtowne. Dotyczą głównie części odsiebnych kończyn, ograniczone do jednej połowy ciała(hemibalizm) (uszkodzenie jądra niskowzgórzowego) choroba Huntingtona (pląsawica) - uszkodzenie jąder podstawnych- uszkodzenie wewnątrzprążkowiowego systemu cholinergicznego i GABAergicznego) wykonywanie ruchów mimowolnych, szybkie, obszerne ruchy rąk i nóg, połączone z grymasami na twarzy, karykaturalnie naśladujących ruchy dowolne 3 Inne: tiki (Zespół Tourette’a), dystonia, złożone ruchy rąk i ruchy mimiczne twarzy związane z rozwojem innych zaburzeń psychicznych, takich jak choroba afektywna dwubiegunowa czy schizofrenia