Pobierz Jaki jest podział cukrów? i więcej Egzaminy w PDF z Chemia tylko na Docsity! Jaki jest podział cukrów? Wprowadzenie Przeczytaj Grafika interaktywna Sprawdź się Dla nauczyciela Cukry historycznie nazywane są węglowodanami. Swoją nazwę zawdzięczają temu, że w swojej cząsteczce zawierają węgiel, wodór i tlen, a stosunek liczby atomów wodoru do tlenu jest jednakowy, jak w cząsteczce wody. Dziś już wiemy, że cukry, owszem, są związkami, które zawierają węgiel i grupy hydroksylowe -OH, jednak wypada dodać, że cukier cukrowi jest nierówny. W życiu codziennym mamy styczność z jego różnymi rodzajami. Ten, który występuje w owocach to fruktoza i zaliczany jest do monosacharydów. Ten w cukierniczkach to sacharoza – disacharyd, składający się z cząsteczek glukozy i fruktozy. Z kolei w ziemniakach znajduje się skrobia, czyli zbudowany z wielu cząsteczek polisacharyd glukozy. Dokładna klasyfikacja cukrów przedstawiona jest w dalszej części materiału. Twoje cele Omówisz podział cukrów. Wskażesz różnice we właściwościach między cukrami prostymi a złożonymi. Zaproponujesz podział cukrów ze względu na ich budowę. Czy wiesz, do jakiej grupy cukrów należy potocznie nazywany „cukier w kostkach”? Źródło: licencja: CC 0, dostępny w internecie: www.pixabay.com. Jaki jest podział cukrów? Przykładowe disacharydy (sacharoza i maltoza) z zaznaczonymi wiązaniami O-glikozydowymi Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie: M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, Repetytorium chemia. Liceum – poziom podstawowy i rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa - Bielsko-Biała 2010., licencja: CC BY-SA 3.0. Przykładowe (laktoza i celobioza) disacharydy. Na czerwono zaznaczono wiązanie O-glikozydowe. Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie: M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, Repetytorium chemia. Liceum – poziom podstawowy i rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa - Bielsko-Biała 2010., licencja: CC BY-SA 3.0. Polisacharydy Polisacharydy możemy podzielić na hetero- i homopolisacharydy. Homopolisacharydami nazywamy cząsteczki, które są zbudowane wyłącznie z reszt tego samego rodzaju monosacharydu. Jest nimi m.in. amyloza, amylopektyna, chityna oraz celuloza. Heteropolisacharydy natomiast zbudowane są z więcej niż jednego rodzaju reszt monosacharydowych i do nich możemy zaliczyć np. kwas hialuronowy i heparynę. Przykład heteropolimeru – kwas hialuronowy, zbudowany z różnych jednostek cukrów. Na czerwono zaznaczono wiązanie O-glikozydowe. Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie: M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, Repetytorium chemia. Liceum – poziom podstawowy i rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa - Bielsko-Biała 2010., licencja: CC BY-SA 3.0. Przykładowe homopolimery (amylopektyna i amyloza) Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie: M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, Repetytorium chemia. Liceum – poziom podstawowy i rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa - Bielsko-Biała 2010., licencja: CC BY-SA 3.0. Celuloza Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie: M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, Repetytorium chemia. Liceum – poziom podstawowy i rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa - Bielsko-Biała 2010., licencja: CC BY-SA 3.0. Przedstawienie wiązania 1,6-glikozydowego w strukturze polisacharydu Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie: M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, Repetytorium chemia. Liceum – poziom podstawowy i rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa - Bielsko-Biała 2010., licencja: CC BY-SA 3.0. Grafika interaktywna Polecenie 1 Poniższa grafika interaktywna przedstawia szczegółowy podział cukrów. Węglowodany możemy podzielić na wiele grup, przyjmując różne kryterium podziału. Zapoznaj się ze schematem podziału sacharydów i z przytoczonymi przykładami. Następnie rozwiąż zadania. Grafika interaktywna pt. „Podział cukrów” Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0. Ćwiczenie 1 Przyporządkuj pojęcia do ich definicji. cukier prosty, w którego cząsteczkach występuje grupa ketonowa, tj. grupa karbonylowa (C=O)., wielocukier, który składa się z merów glukozy, połączonych wiązaniami α- glikozydowymi., cukry złożone, występujące w zwierzętach., dwucukry posiadające wolną jednostkę hemiacetalową (grupa hydroksylowa i grupa alkoksylowa występują przy tym samym atomie węgla). disacharydy redukujące – skrobia – polisacharydy zwierzęce – ketoza – Ćwiczenie 2 Źródło: GroMar Sp.z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0. Ćwiczenie 3 Źródło: GroMar Sp.z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0. Sprawdź się Ćwiczenie 1 Źródło: GroMar Sp.z o.o. opracowano na podstawie M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, Chemia Repetytorium, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2010, licencja: CC BY-SA 3.0. Podaj zwyczajowe nazwy związków, przedstawionych na powyższych rysunkach. Uzupełnij 輸 輸 Ćwiczenie 2 Podaj nazwy zwyczajowe przedstawionych na poniższych rysunkach disacharydów oraz cukrów prostych, wchodzących w ich skład. Źródło: GroMar Sp.z o.o. opracowano na podstawie M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, Chemia Repetytorium, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2010, licencja: CC BY-SA 3.0. Uzupełnij Ćwiczenie 3 Cukry proste powstają w przyrodzie w procesie fotosyntezy, natomiast organizmy żywe czerpią z nich energię podczas spalania w komórkach. Zapisz sumaryczne równania reakcji, które obrazują syntezę glukozy w czasie fotosyntezy, oraz równanie reakcji jej spalania w czasie oddychania komórkowego. Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je pod ćwiczeniem. 醙 Ćwiczenie 8 Ćwiczenie 7 Ułóż pytanie testowe, które dotyczy cukrów prostych, oraz daj je do rozwiązania swoim kolegom i koleżankom. Ques on: ... a. ... b. ... Ułóż krzyżówkę na temat cukrów złożonych. W miejscu „pytanie” wpisz pierwsze hasło krzyżówki. W środkowej kolumnie powinna znaleźć się jedna z liter, która tworzy rozwiązanie krzyżówki. 難 Dla nauczyciela Autor: Gabriela Iwińska Przedmiot: Chemia Temat: Jaki jest podział cukrów? Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum Podstawa programowa: Zakres podstawowy XX. Cukry. Uczeń: 1) dokonuje podziału cukrów na proste i złożone, klasyfikuje cukry proste ze względu na liczbę atomów węgla w cząsteczce i grupę funkcyjną. Zakres rozszerzony XX. Cukry. Uczeń: 1) dokonuje podziału cukrów na proste i złożone, klasyfikuje cukry proste ze względu na grupę funkcyjną i liczbę atomów węgla w cząsteczce; wyjaśnia, co oznacza, że naturalne monosacharydy należą do szeregu konfiguracyjnego D. Kształtowane kompetencje kluczowe: kompetencje cyfrowe; kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się; kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii; kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji. Cele operacyjne Uczeń: omawia podział cukrów; wskazuje różnice we właściwościach między cukrami prostymi a złożonymi; proponuje podział cukrów ze względu na ich budowę. Strategie nauczania: strategia asocjacyjna. Metody i techniki nauczania: analiza materiału źródłowego oraz ćwiczenia uczniowskie; dyskusja; technika zdań podsumowujących; burza mózgów; z użyciem e‐podręcznika; metoda stolików eksperckich. Formy pracy: praca indywidualna; praca w grupach; praca całego zespołu klasowego. Środki dydaktyczne: komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu; zasoby multimedialne zawarte w e‐materiale; tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda; rzutnik multimedialny. Przebieg lekcji Faza wstępna: 1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytania, zaciekawiając tematem. Przykładowe pytania: czym są cukry? Czemu zawdzięczają swoją nazwę? Jakie są rodzaje cukrów? Gdzie występują? 2. Nauczyciel przedstawia uczniom temat zajęć: „Jaki jest podział cukrów?” i prosi, by na jego podstawie uczniowie sformułowali cel lekcji oraz kryteria sukcesu. 3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół cukrów prostych i złożonych. Faza realizacyjna: 1. Praca metodą JIGSAW. Nauczyciel dzieli klasę na pięć grup. Są to tzw. grupy eksperckie. Każdy uczestnik zostaje ekspertem, który w istotny sposób przyczyni się do sukcesu całej grupy. Każdy uczeń występuje w roli uczącego się i nauczającego. Zespoły otrzymują arkusze papieru i mazaki. Nauczyciel przydziela im różne zagadnienia do opracowania w ciągu 10 minut: I grupa: aldozy; II grupa: ketozy;