Jen - waluta Japonii
Metalowe pieniądze były znane w Japonii już od początku naszej ery. Na
przestrzeni dziejów po Archipelagu krążyły okrągłe, prostokątne i owalne
monety produkcji miejscowej i chińskiej, bite z miedzi, srebra i złota.Nazwa
„jen” pojawiła się w 1871 roku w trakcie tzw. reformy Meiji, srebrne i złote
monety o wartości jednego jena były pierwszymi w Japonii pieniędzmi w
zachodnim stylu.Jednocześnie wprowadzono do obiegu złote
dwudziestojenówki. Dwa lata później w amerykańskiej firmie wydrukowano jeny
z papieru - być może dlatego bardzo przypominały one ówczesne banknoty
dolarowe. 1 jen dzielił się na 100 senów i 1000 rinów (seny i riny zostały
wycofane z obiegu w 1954 roku). Z początku jen miał być monetą złotą (1,5
grama) jednak szybko w obiegu znalazły się również monety srebrne.
Początkowo emisją jenów zajmowało się ponad 150 prywatnych banków.
Dopiero 1882 roku monopol emisji pieniądza przypadł Bankowi Japonii w formie
spółki akcyjnej o specjalnym statusie. Trzy lata później ukazały się pierwsze
papierowe jeny Banku Japonii. Nie obyło się bez problemów - specjalny
składnik, dodany do papieru okazał się wyjątkowo ... smaczny dla szczurów, zaś
użyty do druku niebieski tusz nieźle sprawdzał się w Tokio, ale w gorącym
klimacie południowej Japonii zdradzał cechy atramentu sympatycznego.
Wszystkie banknoty zostały wymienione po pięciu latach. W 1897 roku Japonia
przyjęła standard złota (0,75 g złota - jeden jen)a w 1931 przeszła z systemu
opartego na złocie na oparty na wartości aktywów banku centralnego. W latach
1949-1971 jen był sztywno powiązany z dolarem. Banknoty, będące w obrocie
dziś, są zmodyfikowaną wersją jenów wprowadzonych pod okupacją
amerykańską w 1946 roku.
Po okresie niestabilności. W 1949r wartość jena została ustalona na 360 za
1dolara, wg planu USA, będącego częścią systemu z Bretton Woods, mającego
na celu ustabilizowanie cen w gospodarce japońskiej. Kurs wymiany został
utrzymany do 1971r, kiedy to USA zrezygnowały ze standardu złota, który był
kluczowym elementem systemu z Bretton Woods i nałożyły 10% opłaty na
import, które ostatecznie doprowadziły do płynnego kursu walut w 1973r.Do
roku 1971 jen był niedoszacowany a jego zaniżenie miało swoje
odzwierciedlenie w rachunku obrotów bieżących. Lekarstwem miała być Umowa
Waszyngtońska, wprowadzająca tzw. Węża walutowego system monetarny,
którego zadaniem było ograniczenie granic wahań kursowych. Ustaliła ona kurs
wymiany na 308 jenów za 1dolara. Jednakże nowe, stałe stawki trudno było
utrzymać w obliczu presji podaży i popytu, a więc zostały one porzucone i
pozwolono na swobodne kształtowanie się kursów.
W latach 70 wartość jena w stosunku do dolara zmieniała się znacząco od 271
w 1973 do 227 w 1980. Utrzymywanie niskiej wartości jena sprzyjało
szybkiemu i intensywnemu rozwojowi i doprowadziło do osiągnięcia nadwyżki
handlowej przez Japonię pod koniec lat 80.
W 1985r zawarto Porozumienie Plaza, (między USA, Japonią, Niemcami Zach,
Francją i UK)mające na celu osłabienie dolara względem jena i marki
niemieckiej. W 1985 1 dolar był warty 239jenów, w 1988 już 128. W 1987
zawarto porozumienie Louvre mające na celu powstrzymanie skutków
poprzedniej interwencji ale i tak w 1995 jen osiągnął wartośc 80 za 1dolara!
Jeśli chodzi o lata obecne to w 2002r 1dolar wart był 134 jen
