Język polski klasa 1 renesans, Notatki z Język polski

Pobierz Język polski klasa 1 renesans i więcej Notatki w PDF z Język polski tylko na Docsity!

Sprawdzian – zagadnienia

1. Odprawa posłów greckich a)Rodzaj: dramat Gatunek: epos Pierwowzór: „Iliada” Homera b) Kostium Kostium historyczny polega na ukazaniu Troi w sposób wyraźnie odzwierciedlający sytuację Polski w czasach Jana Kochanowskiego m.in. zobrazowanie rady miejskiej c) Przesłanie do szlachty polskiej w XVI w. Kochanowski ukazuje szlachtę w sposób naganny. Wskazał na zachowania patologiczne, które można było zauważyć w Rzeczypospolitej. Szlachtę ukazał jako przekupną, zadufaną i pyszną. Przedstawił również Antenora, jako wzór do naśladowania dla polskiej szlachty. Antenor uważa, że dobro państwa jest ważniejsze od dóbr osobistych. Jest uczciwy oraz nie daje się przekupić Aleksandrowi. Natomiast Aleksander oraz władca są nisprawiedliwy, ponieważ przekłada dobro syna ponad państwo MÓWCA TYP MOWY ARGUMENTY Aleksander obronna Przeszłość, przedstawia się jako ofiarę wenus Antenor oskarżycielska Sprawa ojczyzny ważniejsza od prywatnych Iketaon populistyczna Podaje argumenty zgodne z oczekiwaniem większości
2. Sonet Franceco Petrarka a) Gatunek, który powstał w XIII, ale rozpowszechniony dzięki Petrarce w XV w.. Składa się z 4 strof. Dwie pierwsze są czterowersowe o charakterze opisowym. Trzecia i czwarta są trój wersowe o charakterze refleksyjnym. W dystychy (dwa ostatnie wersy) znajduje się puenta b) Kreacja kobiety Petrarkanizm – konwencja liryki miłosnej, ukazujące uczucie wyłącznie w sposób platoniczny, czyli duchowy Kobieta jest ukazywana jako anioł. Jest uwznioślona i adorowana. Staje się przewodniczką mężczyzny w drodze do wewnętrznej doskonałości i wewnętrznym uduchowieniu, jednak zastosowane oksymorony, antytezy i paradoksy odzwierciedlają stany emocjonalne i zmienność uczuć, a także napięcie emocjonalne między cielesnością, a duchowością c) Typy sonetów Włoski (cdc dcd lub cde cde Francuski (cc deed Angielski (cdcd ee)

3. „Kazania sejmowe” Piotra Skargi a)Adresat: szlachta w XVI w. b) Kazania sejmowe należą do gatunku mowy politycznej. Trzy rodzaje mów: -doradcza -sądowa -oceniająca Krasomówstwo- piękna mowa, pięknie przemawiać d) Składa się z z 8 kazań, które dotyczą 6 chorób Rzeczypospolitej Zagrożenia dla narodu: -wojny -choroby 6 chorób według Skargi -nieżyczliwość dla rzeczy pospolitej i chciwość (1 choroba) -kłótnie sąsiedzkie (2) -podważanie religii katolickiej (3) - osłabienie władcy (4) -niesprawiedliwość prawa (5) -grzechy przeciw Bogu (6) Rady: - pokój, miłowanie siebie nawzajem -czcić rodzinę, matkę, ojczyzne

TRENY

1. Tren V Urszulka została porównana do małej oliwki. Świadczy to o tym, że poeta traktuje córkę jako kogoś wyjątkowego, cennego, nadającemu smak życiu, a jednocześnie to nawiązanie do antycznej kultury greckiej, która jest źródłem wartości i filozofii ważnych w renesansie
2. Tren I Rozpoczyna się hiperbolizacją całego bólu na świecie, który jest mniejszy niż ból ojca po utracie dziecka. Nawiązuje do Simonidesa i Heraklita. Sięga po eufemizm opisując śmierć, który ma złagodzić ból. Pod koniec utwory podmiot liryczny zastanawia się, czy pogodzić się z losem, tak jak głosili stoicy, czy buntować się, a tym samym zaprzeczyć swojemu dotychczasowemu światopoglądowi
3. Tren IX Jest poematem filozoficznym, zapisem uczuć odmiotu w obliczu traumy. Podmiot stawia pod znakiem zapytania dotychczas wyznawane poglądy, głównie stoicym, który nakazuje zachowanie obojętności, dystansu. Analizuje swoje życie i dostrzega, że mimo swojej wiedzy, talentu i pozycji społecznej to w obliczu nieszczęścia jego ból jest taki sam jak u każdego zwyczajnego człowieka

zbawienie, czy potępienie nie zależy od naszych osobistych starań, ponieważ jest on z góry przeznaczony Bracia Polscy- przestrzeganie zasady ubóstwa, braterstwa, wyrzeczenia się dóbr na rzecz biednych, głosili sprawiedliwość i pokój.Odmawiali służby wojskowej,

5. Gargantua i Pantagruel a) Dzieło, które w satyryczny i groteskowy sposób opowiada a obyczajach, Religi, systemie sprawiedliwości, czy porządku politycznym. Utwór jest humanistyczną pochwałą mądrości i wolności człowieka b) Groteska- kategoria estetyczna (sposób ukazywania świata), która wykorzystuje: deformacje, zniekształcenie, hiperbolizacje lub deprecjacje. Występuje tam zerwanie ciągu przyczynowo- skutkowego, zestawienie patosu z komedią, posługuje się karykaturą i absurdem. Celem groteski jest zwrócenie na problem polityczny, społeczny
6. Renesansowe małżeństwo doskonałe- Mikołaj Rej „Żywot człowieka poczciwego” a) Mikołaj Rej- pisał w języku narodowym (polskim). Wprowadzenie języka polskiego do literatury poszerza grono odbiorców. Adresuje teksty do przeciętnego czytelnika. Chce by dostarczyły rozrywki, uczyły i pomagały w życiu codziennym b) Rej kreuje nowy model literatury paranetycznej Ziemianin- właściciel majątków ziemnych, który jest dobrym gospodarzem dbającym o rodzinę. c) Żywot człowieka poczciwego ma form traktatu adresowanego do ziemianina, w którym znajdują się rady np. jak być dobrym małżonkiem lub rodzicem oraz jak dobrze dbać o gospodarstwo d) Przepis Reja na zgodne małżeństwo lub rodzine -docenianie osoby, którą ma się blisko siebie -działać wspólnie np. razem podejmować decyzje, wspólne spacery po sadzie -rodzice powinni cieszyć się z szczęścia dzieci oraz pozwalać im, aby były blisko Funkcja zdrobnień- budowanie swoiskiej atmosfery
7. Jak być dobrym gospodarzem Mikołaj Rej a) Wzór ziemianina
   • ma być dobrym zarządzcą majątku -ma być pracowity -jest to osoba religijna Uważa, że ciężka praca i sukcesy, które odnosi są wynikiem błogosławieństwa bożego
8. Humanista i obywatel w Pieśniach Jana Kochanowskiego a) W Polsce w XVI ukształtowała się demokracja szlachecka, czyli król oddał większość uprawnień szlachcie b) Jan Kochanowski Pieśń o dobrej sławie Adresat: Szlachta

Podmiot liryczny: jest pierwszoosobowy, rozsądny, rozważny, pokazuje, że dbanie o ojczyzne jest wspólną sprawą, komunikat jest w formie apelu i perswazji, jest moralizatorem, wskazuje błędy szlachty: nieproporcjonalne zamiłowanie do zabaw, lekceważenie obowiązków, pijaństwo, rozrzutność Co służy dobrej sławie -poświęcenia dla państwa -zapobieganie sporom -chcieć rozważać czyjeś myśli -przekazywać dobre obyczaje -męstwo -rozpowszechniać chrześcijaństwo -sprawować dobrze rządy w państwie -poświęcic się w słusznej sprawie -być wzorem dla innych grup społecznych

9. Pieśń o cnocie Jana Kochanowskiego Osoby, które mogą osiągnąć cnotę w stoicyzmie:
   • ci którzy służą ojczyźnie
10. Pieśń o spustoszeniu Podola- liryka apelu Jan Kochanowski a) Jest to liryka apelu do szlachty polskiej zawiera funkcje perswazyjną, czyli nakłonienie do zajęcia słusznego stanowisko w obliczu zagrożenia, w którym znalazła się Rzeczpospolita, czyli napaści tatarów na Podole. Wydarzenia te miały miejsce po ucieczce króla Henryka do Francji. Na początku podmiot liryczny zastosował kontrast hiperbolizując polaków i deprecjując tatarów, w ten sposób wykazał stosunek emocjonalny do zaistniałej sytuacji. Zaproponował sposoby rozwiązania problemu np. opłacenie armii, dołączenie przedstawicieli szlachty do armii. Utwór kończy się refleksą na temat tego, czy Polacy będą potrafili wyciągnąć wnioski i będą gotowi ponieść wyrzeczenia, by być przygotowanym na podobne sytuacje
11. Pieśń świętojańska o sobótce Jan Kochanowski Panna XII a) Praca i zabawa -śpiewają pieśni -kosi pola i łąki -rozmawiają ze sobą, zagadki, zabawy przy wodzie -tańczą -liczą bydło, dojenie krów -pomagają sobie nawzajem -gry na instrumentach Ukazanie pracy i zabawy wskazuje na harmonie ludzi. Utwór afirmuje życie na wsi i pokazuje je wyłącznie w pozytywnym aspekcie, gdyż łączy się z motywem akradii (szczęścia)
12. Wprowadzenie do renesansu