Kamienie na szaniec klasa 1, Opracowania z Język polski

Pobierz Kamienie na szaniec klasa 1 i więcej Opracowania w PDF z Język polski tylko na Docsity!

„Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego – propozycje zagadnień

1. Aleksander Kamiński i Szare Szeregi Ćwiczenie z wykorzystaniem karty pracy i metody programowej z wykorzystaniem TIK Uczniowie uzupełniają informacje dotyczące Aleksandra Kamińskiego zgodnie z zadaniem 1. z karty pracy 1 Konspiracja podczas II wojny światowej. Nauczyciel przedstawia genezę powstania „Kamieni na szaniec”. Informuje uczniów, że relacja Tadeusza Zawadzkiego z akcji pod Arsenałem stała się podstawą książki Aleksandra Kamińskiego. Można pokazać zdjęcie zamieszczone w internecie z pierwszej strony relacji „Zośki”. Pierwsze wydanie konspiracyjne utworu ukazało się w lipcu 1943 r. Następnie uczniowie, korzystając ze słownika języka polskiego, tłumaczą znaczenie wyrazu konspiracja oraz podają wyrazy pokrewne (zadanie 2. z karty pracy 1). Określają rolę konspiracji podczas II wojny światowej i opisują jej przejawy (np. działanie w ukryciu, pseudonimy, hasła, zaszyfrowane wiadomości, siatka kontaktów). Na koniec omawiają organizacje konspiracyjne – zadanie 3. z karty pracy. Wskazują, która z organizacji ma zakres najszerszy (Szare Szeregi), a która najwęższy (Buki). Propozycje odpowiedzi do zadań z karty pracy znajdują się w Materiałach dla nauczyciela. Propozycja pracy domowej Zaznacz w „Kamieniach na szaniec” fragmenty o czasie, miejscu wydarzeń, bohaterach, wydarzeniach i przejawach życia okupacyjnego. Materiały dla nauczyciela Propozycja odpowiedzi do zadań z kary pracy nr 1

1. np.: Aleksander Kamiński (ur. się 28 stycznia 1903 r. w Warszawie, zm. 15 marca 1978 r. w Warszawie), pseudonimy: Dąbrowski , J. Dąbrowski , Fabrykant , Faktor , Juliusz Górecki , Hubert , Kamyk , Kaźmierczak , Bambaju. Był pedagogiem, wychowawcą, instruktorem harcerskim, harcmistrzem, żołnierzem Armii Krajowej, jednym z przywódców Szarych Szeregów, przewodniczącym Prezydium Rady Naczelnej Związku Harcerstwa Polskiego.
2. a) konspiracja – «tajna, nielegalna działalność skierowana przeciwko istniejącej władzy», «tajna organizacja; też: członkowie tej organizacji», «tajemnica, ukrywanie czegoś» b) wyrazy pokrewne: konspira, konspirator, konspiratorka, konspiracyjny, konspiracyjnie, konspiracyjność, konspiratorski, konspiratorstwo, konspirować

3. Szare Szeregi – kryptonim harcerstwa męskiego, walczącego w konspiracji w latach 1939–
4. Zorganizowane w trzy warstwy: najstarsi służbą i wiekiem tworzyli Grupy Szturmowe, przeznaczone do dywersji bojowej i partyzantki. Bojowa szkoła – tworzyła warstwę pełniąca służbę wojskową na różnych odcinkach łączności. Wreszcie Zawisza – najmłodsi wiekiem, których ćwiczenia i zbiórki przypominały przedwojenne. Grupy GS i BS wchodziły w skład Armii Krajowej. Wawer – konspiracyjna organizacja Warszawy z lat 1940 do 1944, której celem była akcja Małego Sabotażu. Nazwa organizacji wiąże się z nazwą miejscowości podwarszawskiej, w której okupant dokonał pierwszej w rejonie stolicy masowej zbrodni. W odczuciach ludności warszawy nazwa ta wyrażała nienawiść do hitlerowskich zbrodniarzy. Buki – nazwa fikcyjna, nadana przez autora zespołowi harcerzy 23 Warszawskiej Drużyny Harcerzy przy gimnazjum i liceum Stefana Batorego (tzw. Pomarańczarnia – od pomarańczowego koloru, wybranego przez drużynę na swą barwę). Grupa ta na wiosnę 1939 r. ukończyła szkołę, tworząc zżytą i zwartą gromadę. PET – nieliczna organizacja młodzieży szkolnej „Przyszłość” wywodząca się ze Związku Młodzieży Polskiej. Grupa ta zetknęła się z w roku 1942 włączyła się całkowicie w Szare Szeregi, dając swoich najlepszych ludzi przede wszystkim do Grup Szturmowych. 2. Czas i miejsce wydarzeń Ćwiczenie w grupach z wykorzystaniem układanki eksperckiej (jigsaw) Uczniowie zostają podzieleni na pięć grup. Każda grupa, korzystając z tekstu lektury, przygotowuje informacje na temat innego elementu świata przedstawionego w „Kamieniach na szaniec” (ze wskazaniem odpowiednich fragmentów w tekście):  grupa 1. – czas wydarzeń,  grupa 2. – miejsce wydarzeń,  grupa 3. – bohaterowie utworu,  grupa 4. – wydarzenia w utworze,  grupa 5. – przejawy życia okupacyjnego. Po zakończeniu pracy przedstawiciele grup dzielą się zdobytą wiedzą z pozostałymi uczniami, prezentując opracowane elementy świata przedstawionego w lekturze. Odpowiadają na pytania związane z ich zadaniem. Nauczyciel podsumowuje zadanie, zwracając uwagę na faktograficzną wartość tekstu Aleksandra Kamińskiego. W miarę możliwości można pokazać zdjęcia okupowanej Warszawy. Dobrze jest uświadomić

pośrednich, czyli co musi być osiągnięte przed czymś innym. Jeśli uczniowie pracują tym sposobem po raz pierwszy, można im pomóc, dając do przyporządkowania rozsypankę gotowych sformułowań zamieszczonych w Materiałach dla nauczyciela. Następnie uczestnicy zajęć wypisują skutki akcji pod Arsenałem i je oceniają (zadanie

2. z karty pracy 2). Na zakończenie wyrażają swoje zdanie na temat akcji odbicia Rudego – zadanie 3. Propozycje odpowiedzi do zadań z karty pracy znajdują się w Materiałach dla nauczyciela. Na podsumowanie lekcji warto obejrzeć fragment filmu „Akcja pod Arsenałem” przedstawiający właśnie tę akcję lub zaproponować uczniom obejrzenie go w domu. Ćwiczenie z wykorzystaniem scenorysu lub metody programowej z wykorzystaniem TIK Na podstawie rozdziału „Pod Arsenałem” uczniowie indywidualnie bądź w parach przygotowują sześcioklatkowy scenorys. Propozycja fragmentów do opracowania metodą scenorysu
3. Od słów: „I oto wszystko gotowe [...]” do: „Orsza przykłada gwizdek do ust i krótkim, zrozumiałym tylko dla zainteresowanych sygnałem, daje oczekiwany znak”.
4. Od słów: „Każda sekunda podobna jest teraz [...]” do: „Widzi pistolet w reku jednego z młodych ludzi: oczy policjanta wytrzeszczają się w nic nie rozumiejącym zdumieniu, a ręce zaczynają gmerać koło kabury rewolweru”.
5. Od słów: „ – Precz stąd – krzyczy Zośka” do: „Zośka naciska spust, policjant chwytając się za bok pada na jezdnię i leżąc oddaje kilka strzałów”.
6. Od słów: „W tej samej sekundzie [...]” do: „Z płonącej szoferki wyskakują dwaj gestapowcy, od strony nalewek biegnie jakiś oficer SS”.
7. Od słów: „Oficer ten biegnie tam [...]” do: „Pali się również znieruchomiały przy kierownicy szofer, strzela uważnie i spokojnie już tylko jeden z gestapowców, który wyskoczył z auta”.
8. Od słów: „Kule pistoletu maszynowego[...]” do: „Jak rzuceni prądem elektrycznym wyskakują teraz za Zośką jego towarzysze”.
9. Od słów: „Słoń dopędza Zośkę” do: „Niemiec nie wytrzymuje psychicznie, zrywa się i chowa za samochód, gdzie dosięga go kula jednego z nadbiegających”.
10. Od słów: „Słoń otwiera płonące drzwiczki szoferki [...]” do: „– Jest! Jest! – wrzeszczy ucieszony głos. – Jest Rudy!”.

Jeśli uczniom jest trudno rysować/szkicować, to w poszczególne okienka scenorysu mogą wpisać tekst scenariusza. Warto przypomnieć uczniom, że językiem (za pomocą jak najmniejszej liczby słów) muszą przekazać obraz. Przykład wypełnienia scenorysu znajduje się w Materiałach dla nauczyciela. Propozycja pracy domowej Zaznacz w książce fragmenty charakteryzujące Zośkę, Alka i Rudego. Materiały dla nauczyciela Materiały do pocięcia dla uczniów, którzy pierwszy raz wypełniają drzewko ambitnego celu Nie ma zgody dowództwa Szarych Szeregów. Przekonać dowództwo Szarych Szeregów. Zaprezentowanie przez Zośkę i Floriana Marciniaka argumentów za odbiciem Rudego. Nie wiadomo, kiedy i jak przewożony jest Rudy z Szucha na Pawiak. Dowiedzieć się, kiedy i jak przewożony jest Rudy z Szucha na Pawiak. Wesoły – dostawca czekoladek „Wedla” – przeprowadzi rozpoznanie wśród gestapowców na Szucha. Brak planu akcji odbicia Rudego. Przygotować plan akcji odbicia. Zośka przygotowuje plan akcji. Propozycja wypełnienia scenorysu tekstem do pierwszego fragmentu

PLENER. WIOSENNE POPOŁUDNIE. Warszawa. Skrzyżowanie ulic Bielańskiej i Długiej. Przechodnie spacerują. Wśród nich uzbrojeni mężczyźni.

Zegar. Godzina 17.00.

Zdenerwowany dowódca.

Łącznik obrócony tyłem do obserwowanego miejsca.

Łącznik gwałtownie się obraca. Macha kapeluszem.

Dowódca gwiżdże - daje znak do rozpoczęcia akcji.

społecznościowy bohaterów. Pracę wykonają w parach lub maksymalnie czteroosobowych grupach zajmujących się tą samą postacią. Po wykonaniu zadania uczniowie (np. na arkuszach szarego papieru) projektują stronę profilu. Powinni uwzględnić jak najwięcej informacji, by strona była dla nich ciekawa i prezentowała wiele informacji pozwalających na pełną charakterystykę postaci. Warto sformułować posty, pytania, komentarze, dodać znajomych itd. Można wkleić uprzednio wydrukowane zdjęcia bohatera. Na koniec lekcji prezentują wykonane prace. Wskazują najciekawsze ich zdaniem profile. Uzasadniają swój wybór. Propozycja pracy domowej Wykonaj zadania z karty pracy nr 3 „Braterstwo i służba”. Materiały dla nauczyciela Propozycje odpowiedzi do zdań z karty pracy nr 3

1. np. brawura – ryzykanctwo, Aleksy Dawidowski intelektualista – erudyta, Jan Bytnar zaradność – operatywność, Jan Bytnar, Tadeusz Zawadzki przywódczy – wodzowski, Jan Bytnar, Tadeusz Zawadzki ambicja – dążenie, Jan Bytnar, Tadeusz Zawadzki, Aleksy Dawidowski egzaltowany – sztuczny, Aleksy Dawidowski
2. np. Order Virtuti Militari – Stanisław August Poniatowski ustanowił go 22 czerwca 1792 r. dla uczczenia zwycięstwa w bitwie pod Zieleńcami, najwyższe polskie odznaczenie wojskowe nadawane za wybitne zasługi bojowe. Bohaterowie „Kamieni na szaniec” odznaczeni tym orderem: Tadeusz Zawadzki i Aleksy Dawidowski. Krzyż Walecznych – ustanowiony rozporządzeniem Rady Obrony Państwa 11 sierpnia 1920 roku w celu nagrodzenia czynów męstwa i odwagi wykazanych w boju. Bohaterowie „Kamieni na szaniec” odznaczeni tym orderem: Jan Bytnar i Tadeusz Zawadzki. 6. „Kamienie na szaniec” – pochodzenie i znaczenie tytułu Ćwiczenie z wykorzystaniem metody programowej z wykorzystaniem TIK i tekstu lektury

Uczniowie szukają w internecie odpowiedzi na pytanie związane z pochodzeniem tytułu utworu Aleksandra Kamińskiego. Zebrane informacje zapisują w zeszycie. Wśród nich powinna się pojawić wzmianka, że tytuł nawiązuje do fragmentu wiersza Juliusza Słowackiego „Testament mój”. Należy przypomnieć sytuację Polski w okresie romantyzmu i w tym kontekście odczytać znaczenie utworu. Następnie uczniowie cytują fragment utworu Aleksandra Kamińskiego, w którym został przywołany wiersz Słowackiego (koniec rozdziału „Pod Arsenałem” – śmierć Rudego). Nauczyciel rozdaje kartę pracy nr 4 Funkcje tytułów. Uczniowie wykonują zadanie 1. –– rozważają sens dosłowny i metaforyczny wyrazów kamienie i szaniec , by wysnuć wniosek dotyczący znaczenia powieści Aleksandra Kamińskiego. Po odczytaniu i skomentowaniu propozycji interpretacji tytułu przechodzą do określania funkcji i znaczenia poszczególnych tytułów rozdziałów powieści. Propozycja pracy domowej Napisz artykuł szkolną stronę internetową, w którym przekonasz czytelników, że „Kamienie na szaniec” A. Kamińskiego pozwalają lepiej zrozumieć czasy okupacji. Materiały dla nauczyciela Propozycje odpowiedzi do zadań z karty pracy nr 4

kamienie a) sens dosłowny - odłamki skał różnej wielkości. b) sens metaforyczny - np. fundament, podstawa, twardość, w kontekście „Kamienie na szaniec” - ludzie broniący ojczyzny. szaniec a) sens dosłowny - umocnienie polowe. b) sens metaforyczny - osłona, oparcie dla kogoś lub czegoś. Sens tytułu: np. „Kamienie na szaniec” to metaforyczne określenie harcerzy z Szarych Szeregów walczących za ojczyznę. Tytuł podkreśla ich związek z romantyczną ideą walki o wolność i poświęcenia propagowaną w utworze „Testament mój” Juliusza Słowackiego.

Tytuł rozdziału Funkcja (dosłowna/metaforyczna) Znaczenie