Klasyfikacja finansów - Notatki - Finanse i bankowość, Notatki z Bankowość i finanse

Pobierz Klasyfikacja finansów - Notatki - Finanse i bankowość i więcej Notatki w PDF z Bankowość i finanse tylko na Docsity!

POJĘCIE FINANSÓW - ogól zjawisk ekonomicznych związanych z gromadzeniem i podziałem zasobów pieniężnych. Interesują się ruchem pieniądza- jego tworzeniem (kreacja w systemie bankowym), krążeniem między różnymi jednostkami gospodarczymi oraz badaniem w postaci oszczędności i rezerw pieniężnych.

KRYTERIA KLASYFIKACJI FINANSÓW:

• Przedmiotowe - odnosi się do charakteru różnych kategorii strumieni pieniężnych, wyodrębnia kategorie zdarzeń pieniężnych bez względu na podmioty biorące w nich udział.
• Podmiotowe - odnosi się do specyficznych działań (właściwości, cen) różnych grup podmiotów gospodarujących strumieniem pieniężnym.

KLASYFIKACJA FINANSÓW:

1. Przedmiotowa- wyodrębnia strumienie (przychody i wydatki) pieniężne:  Ekwiwalentne (rynkowe), przepływ pieniądza np. transakcja kupna- sprzedaży, udział jest dobrowolny.  Redystrybucyjne (transfery), jednokierunkowy przepływ pieniężny, np.podatki, zasiłki, udział w nich jest obowiązkowy.  Kredytowe, jest to zaciąganie i zwrot kredytu.  Oszczędności, pieniądze z nadwyżek, są przez jakiś czas niedostępne, konsumpcja w tym czasie ograniczona- zmniejszona. 2. Podmiotowa  Finanse gospodarstw domowych (ludności, konsumentów)  Finanse przedsiębiorstw (biznesowe, sektora zarobkowego)  Finanse banków i innych pośredników finansowych (bez ubezpieczycieli)  Finanse publiczne (państwa oraz samorządu terytorialnego)

FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW OBEJMUJĄ- Podmioty gospodarcze uczestniczące w procesie produkcji i wymiany dóbr w celach zarobkowych. Obok finansów przedsiębiorstw komercyjnych sektor ten obejmuje również finanse spółdzielni i przedsiębiorstw użyteczności publicznej (samorządowe, państwowe).

FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW POJĘCIA:

• Zjawiska i procesy pieniężne zachodzące w przedsiębiorstwie
• Gromadzenie i wydatkowanie zasobów pieniężnych pozostających do dyspozycji przedsiębiorstwa
• Stosunki ekonomiczne, które polegają na gromadzeniu i wydatkowaniu zasobów pieniężnych przez przedsiębiorstwa (produkcyjne, handlowe, usługowe)
• Stosunki ekonomiczne realizowane za pomocą pieniądza, w których jako jedna ze stron występuje przedsiębiorstwo.

CECHY NAUKI:

• Mikroekonomiczny punkt widzenia przy ocenie zjawisk, tzw.punkt widzenia właściciela

• ograniczenie zakresu badań do wyodrębnienia sfery działalności jednostki, jaką jest przedsiębiorstwo
• identyfikacja zjawisk finansowych w przedsiębiorstwie i jego otoczeniu
• badanie wpływu regulacji prawnych na postawy przedsiębiorstw
• treść, metody i sposoby oceny gospodarki finansowej przedsiębiorstwa.

PRZEDMIOT FINANSÓW PRZEDSIĘBIORSTW:

• efektywny wybór źródeł środków pieniężnych (pozyskiwanie kapitału), niezbędnego do funkcjonowania przedsiębiorstwa oraz ich odpowiednie- efektywne wykorzystywanie lokowania majątku
• poznanie natury stosunków jakie zachodzą między zjawiskami pieniężnymi realizowanymi wewnątrz przedsiębiorstwa, a podmiotami zewnętrznymi (np. banki, ubezpieczyciele, kontrahenci)

CELE FINANSÓW PRZEDSIĘBIORSTW:

• wg tzw. Tradycyjnej teorii mikroekonomii Podstawowym celem działania przedsiębiorstwa jest maksymalizacja zysku
• wg współczesnej nauki o przedsiębiorstwie Podstawowym celem działania przedsiębiorstwa jest maksymalizacja jego wartości rynkowej; Trwanie i rozwój przedsiębiorstwa prowadzona do zwiększenia zamożności jego właścicieli.

GOSPODARKA FINANSOWA PRZEDSIĘBIORSTW

• czynności (działanie o charakterze dynamicznym) polegające na racjonalnym uruchamianiu strumieni pieniężnych oraz ich osiadaniu, czyli tworzeniu oszczędności z uwzględnieniem opłacalności związanej z „unieruchomieniem” pewnego, większego lub mniejszego zasobu pieniędzy
• zebranie kapitałów niezbędnych do prowadzenia działalności oraz ich uzupełnianie w miarę rozwoju przedsiębiorstwa
• uzyskiwanie i wydatkowanie pieniędzy, programowanie tych działań w krótkim i długim czasie, faktyczna realizacja operacji pieniężnych, ewidencja oraz ich analiza i ocena w celu kształtowania na tej podstawie przyszłych decyzji.

ŹRÓDŁA POZYSKIWANIA KAPITAŁU:

1. Źródło pochodzenia kapitału: - wewnętrzne - zewnętrzne 2. sytuacja prawna dawcy kapitału (kryterium własności kapitału) - własne -obce 3. charakter wnoszonego kapitału - pieniężny -rzeczowy 4. cel finansowanie - utworzenie przedsiębiorstwa - fuzja lub przekształcenie formy organizacyjno- prawnej przedsiębiorstwa - podwyższenie kapitału 5. przeznaczenie środków finansowych

• aktywne (kiedy są one lokowane poza przedsiębiorstwem np. na nabycie akcji, udziałów)

Kredyt dostawcy- przez określony czas wykorzystujemy kapitał dostawcy. Kredyt odbiorcy - płaci przedsiębiorstwu za coś czego nie otrzymał, formy powstania kredytu odbiorcy. Zabezpieczenie pokrycia kosztów wyprodukowania zlecenia. Leasing, franczyza - finansujący/ korzystający. Oddanie przedmiotu do użytkowania, nie kupujemy na własność tylko płacimy raty za część. Przedmiot pracuje na ratę leasingową, następnie płacimy ratę za wygenerowany zysk (pracuje na swoją spłatę). Są zobowiązaniami bieżącymi, nie pogarsza zdolności kredytowej. Przynosi korzyści podatkowe. Rata może być zaliczana do uzyskania kosztów przychodu. PRZYCHÓD- KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU= DOCHÓD

Factoring - związane ze sprzedażą należności. Podmiot finansujący musi świadczyć na rzecz przedsiębiorstwa usługi dodatkowe (zamraża się przychody w należnościach). Daje możliwość odmrożenia kapitałów przed terminem. Faktorem jest najczęściej bank, odkupuje to za tą wartość- prowizja za świadczoną usługę (przyspieszenie poboru należności). Factoring z regresem - gdy klient nie reguluje płatności, faktor zgłasza się do przedsiębiorstwa o zwrócenie należności. To jest tańsze od factoringu bez regresu. Sprzedaż faktorowi jest warunkowa. Factoring bez regresu - faktor prowadzi windykacje. Sprzedaż faktorowi jest bezwarunkowa. Ryzyko nie zapłacenia przez klienta obciąża faktora. Forfaiting- sprzedaż należności eksportowych. Przyjmuje na siebie całe ryzyko (bez regresu). Franczyza- duże przedsiębiorstwo po podpisaniu umowy pozwala na użycie swoich nazw, loga itp. Poprzez mniejsze, nieznane firmy, które wchodzą do sieci franczyzerów. Franczyzer stawia wymogi, dobiera pod kątem gdzie znajduje się lokalizacja, czy to własność czy wynajem i sam zezwala na wstąpienie franczyzerobiorców. Jest to metoda na rozwój przez pączkowanie. Franczyzer - tworzy sieć dopuszczając franczyzantów (przystępujący do sieci). Umowa minimalizuje ryzyko niepowodzenia. Warunki dla franczyzantów: -odpowiednia lokalizacja

• np. musi być to firma rodzinna -np. przedział wiekowy Franczyzer pełni rolę pośrednika, oferuje szkolenia pracowników. Akcja promocyjna przygotowana jest przez franczyzera. Obowiązki franczyzanta:
• narzucona ochrona jakości przez franczyzera
• nie zawsze jest pełna swoboda ustalenia ceny przez franczyzanta. Nadany jest przedział cenowy.
• ponoszą inne ciężary finansowe np. wpisowe, cykliczne płatności (najczęściej miesięczne) od obrotu
• umowa zawierana na określony czas, umowa może być zerwana kiedy franczyzanta nie wywiązuje się z umowy
• nie może otworzyć działalności konkurencyjnej podczas trwania umowy i po jej wygaśnięciu przez określony czas.

KAPITAŁ WEWNĘTRZNY - wypracowany przez przedsiębiorstwa. Generowany w przedsiębiorstwie przez kształtowanie lub przekształcanie majątku, Przekształcanie majątku to np. przychody ze sprzedaży sprzedaż zbędnych składników majątku trwałego, przyspieszenia obrotu kapitału i odpisy amortyzacyjne (amortyzacja jest kosztem, ale nie wydatkiem). Kształtowanie kapitały to np. zysk zatrzymany, długoterminowe rezerwy.

Kapitał przedsiębiorstw:

• własny
  • zewnętrzny (kapitał stały)
  • wewnętrzny (kapitał stały)
• obcy
  • długoterminowy (kapitał stały)
  • średnioterminowy -krótkoterminowy Kapitał pierwotny - (statutowy, założycielski). wartościowo wyrażona kwota pieniężna wniesiona przez wspólników (założycieli) i jednocześnie wartość wyjściowego (pierwotnego) majątku przedsiębiorstwa. Część majątku, którą przedsiębiorstwo (wspólnicy) w interesie wierzycieli, zobowiązuje się utrzymać w całości i nie rozdzielać między właścicieli. Zazwyczaj ma charakter kapitału własnego, pochodzenia zewnętrznego. Kapitał pochodny - (zapasowy, rezerwowy). Jest kapitałem wygenerowanym w ramach funkcjonowania i działalności przedsiębiorstwa. Jest w zasadzie kapitałem własnym pochodzenia wewnętrznego, którego źródłem jest najczęściej zatrzymany zysk.

Kapitał pierwotny i pochodny w różnych formach przedsiębiorstw: Kapitał Sp. z o.o Sp. akcyjna Spółdzielnia Przedsiębiorstwo państwowe Pierwotny Kapitał udziałowy zakładowy

Kapitał akcyjny zakładowy

Fundusz udziałowy

Fundusz założycielski

Pochodny Kapitał zapasowy

Kapitał zapasowy

Fundusz zapasowy

Fundusz przedsiębiorstw

Finansowanie wewnętrzne(samofinansowanie) Finansowanie zewnętrzne

Zysk zatrzymany

Kapitał założycielski

Kredyty, pożyczki, zobowiązania

Finansowanie własne (kapitał własny) Finansowanie obce Fundusze tworzone z zysku

Fundusze i kapitały - udziałowy

• zakładowy _akcyjny

Finansowanie długoterminowe (kapitał stały)

Finansowanie krótkoterminowe

FUNKCJE KAPITAŁU:

1. robocza (kapitał własny+ kapitał obcy)
   • służą finansowaniu działalności przedsiębiorczej w trakcie jego funkcjonowania
   • kapitał „pracuje” przynosząc korzyści zarówno przedsiębiorstwu jak i wierzycielom
   • kapitał wyznacz ogólny wolumen zadań, które może zrealizować przedsiębiorstwo

Średni ważony koszt kapitału- łączny koszt kapitału przedsiębiorstwa, stanowi średnią kosztów pozyskania poszczególnych jego składników, ważoną ich udziałem w całości kapitałów. Jest traktowany jako koszt kapitału obecnie zaangażowanego. WACC= ∑ Wt * Kt

WACC- Średni ważony koszt kapitału Wt- udział kapitału pochodzącego ze źródła „t’ w kapitale ogółem Kt- koszt kapitału pochodzącego ze źródła „t”

WAGI:  historyczne : ustalone na podstawie aktualnej struktury kapitału, zakłada się, że aktualna struktura kapitału jest optymalna i będzie utrzymywana (ustala się księgowe wartości lub rynkowe- księgowe wynikające z ewidencji księgowej i rynkowe- wagi będą wyznaczone na podstawie aktualnej ceny). Nie można przyjąć wag księgowych i rynkowych, wyznacza się w jednej.  Docelowe: są związane z ustaloną przez przedsiębiorstwo strukturę kapitału, optymalną gwarantującą wzrost wartości rynkowej do osiągnięcia której przedsiębiorstwo zmierza. Wykorzystywane do kalkulacji krańcowego kosztu kapitału.  Krańcowe : stosuje się do obliczenia krańcowego kosztu kapitału i jest on wyznaczony w związku z działalnością rozwojową przedsiębiorstwa, czyli inwestycjami, których realizacja będzie wymagała pozyskania źródła finansowania obcego. Koszt kapitału własnego - należy rozpatrywać nie jako wydatek pieniężny lecz w kategoriach kosztu alternatywnego, kosztu utraconych możliwości. Determinanty kosztu kapitału własnego:

• rodzaj akcji: zwykłe, uprzywilejowane co do dywidendy
• wielkość dywidendy wypłacanej posiadaczom akcji zwykłych, uprzywilejowanych
• tempo wzrostu dywidendy- dodatnie przewidywanie wzrostu dywidendy, ujemne przewidywanie spadku dywidendy lub zero, które przewiduje stały wzrost
• wartość rynkowa akcji (wyznaczona tylko do akcji zwykłych, które są w obrocie)
• koszty nowej emisji akcji Koszt kapitału obcego- *kosztem dla przedsiębiorstwa są odsetki płacone właścicielom kapitału w zamian za jego udostępnienie na określony czas *kosztem długu obciąża koszty działalności przedsiębiorstwa, zmniejszając podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. Tarcza podatkowa (osłona podatkowa):
• możliwości odliczenia od podstawy opodatkowania kwoty odsetek, należnych bankowi z tytułu udzielonego kredytu, w znacznym stopniu zmniejsza ciężar kosztów zadłużenia, faktycznie ponoszonych przez kredytobiorcę -w rezultacie faktyczny koszt kapitału obcego jest niższy od wartości oprocentowania o tzw. tarczę podatkową
• część oprocentowania zapłaconego kredytodawcą zostaje w ten sposób niejako odzyskana przez odprowadzenie niższego podatku do budżetu państwa
• warunkiem wystąpienia tarczy podatkowej jest płacenie przez podatnika podatku dochodowego. Aktywa obrotowe : odzwierciedlają majątek krótkoterminowy, który zużywa się, spienięża się, jest sprzedawany w ciągu jednego cyklu gospodarczego lub operacyjnego. Jest to majątek, który znajduje się w ustawicznym ruchu, w sposób ciągły poddawany jest

transformacji, zmienia swoją postać. Ruchliwość i zmienność aktywów obrotowych powoduje, że w przedsiębiorstwie zmienia się struktura i poziom majątku krótkotrwałego. Transformacja środków obrotowych jest związana z trzema fazami:

1. faza zaopatrzenia
2. faza produkcji
3. faza zbytu Wielkość i struktura poszczególnych rodzajów środków obrotowych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej jest uzależniona m.in. od:

• rodzaju i charakteru działalności gospodarczej
• wielkości podmiotu gospodarczego
• możliwości finansowych
• lokalizacji przedsiębiorstwa i możliwości komunikacyjnych
• umiejętności gospodarowania środkami obrotowymi
• szybkości obiegu środków obrotowych wykorzystywanych w działalności przedsiębiorstwa Szybkość obiegu środków obrotowych wykorzystywanych w działalności gospodarczej przez przedsiębiorstwa jest to szybkość przechodzenia tych środków przez poszczególne fazy ich ruch okrężnego, czyli szybkość z jaką dokonują pełnego obrotu. Instytucje krótkoterminowe do których zalicza się:

1. krótkoterminowe aktywa finansowe tj.

• udziały lub akcje
• inne papiery wartościowe (weksle, bonu skarbowe)
• udzielone pożyczki

2. środki pieniężne i inne aktywa finansowe

• środki pieniężne w kasie
• środki pieniężne na rachunkach bankowych

Celem gospodarowania środkami pieniężnymi jest redukowanie ich ilości w przedsiębiorstwie oraz minimalizowanie kosztów ich angażowania, a przez to zwiększenie zyskowności gospodarczej, bez ograniczenia działalności gospodarczej i narażania na dodatkowe ryzyko utraty płynności finansowej.

Racjonalne gospodarowanie majątkiem obrotowym powinna umożliwiać i utrzymywać płynność finansową przedsiębiorstwa, optymalizować wielkość i strukturę majątku obrotowego, minimalizowanie kosztów utrzymywania majątku obrotowego, kształtowania struktury źródeł finansowania majątku obrotowego.

Trzy motywy gromadzenia środków pieniężnych przez przedsiębiorstwo :  Motyw transakcyjny przedsiębiorstwa gromadzą pieniądz, gdyż jest on niezbędny do finansowania bieżących transakcji, w związku koniecznością regulowania bieżących zobowiązań. Wymaga on zgromadzenia pieniądza dlatego, że w praktyce funkcjonowania pieniądza występuje rozbieżność czasowa pomiędzy momentem otrzymania wpływów pieniężnych pochodzących z przychodów ze sprzedaży a momentem wpływu pieniądza, momentem regulowania bieżących zobowiązań.  Motyw ostrożności Przedsiębiorstwa gromadzą środki pieniężne gromadząc je na poziomie nieco wyższym aniżeli ten, który wynika z planowanych wydatków, czyli tworzy się w efekcie rezerwa bezpieczeństwa, która wykorzystywana jest przez przedsiębiorstwo w momencie pojawienia się trudności płatniczych spowodowanych zmniejszeniem przychodów ze sprzedaży albo

-plany z tytułu wynagrodzeń (amortyzacja nie znajdzie miejsca w preliminarzu)

3. ustalenie wielkości niezbędnych wydatków, w tym przede wszystkim z tytułu regulacji zobowiązań wobec dostawców, pracowników, a także opłat czynszowych, spłaty pożyczek, rat leasingowych itp.
4. określenie niezbędnego minimalnego poziomu gotówki w kasie i na rachunkach bankowych w ramach rezerwy gotówki
5. ustalenie niedoboru lub nadwyżki gotówki w planowanych okresach.

Należności - nie mają postaci ani rzeczowej ani finansowej * z tytułu dostaw i usług (dominują w strukturze majątku obrotowego) -przeterminowane -dotacji

• ubezpieczeń Należności handlowe, powstałe w wyniku odroczenia płatności. Typy odroczenia: 1. o charakterze manipulacyjnym (kredyt manipulacyjny) Ma charakter techniczny. Związany jest z formą płatności, fizyczne zrealizowanie płatności. Są traktowane na równi z płatnościami gotówkowymi. 2. kredyt handlowy Rodzi należności. Odroczenie, którego długość została ustalona między kontrahentami. Skutki pozytywne:
• oczekiwanie, że zwiększy to rozmiary sprzedaży
• atrakcyjność w oczach klientów dzięki terminowi Przedsiębiorstwo kredytuje swoich klientów (nie może odmrozić pieniędzy chyba, że wykorzysta factoring) Przedsiębiorstwa decydują czy będą udzielać upusty np. _skonto_* - określony przez sprzedawcę procent należności, o który odbiorca może sobie samodzielnie zmniejszyć należności, jeżeli zdecyduje się uregulować płatność w terminie wcześniejszym w stosunku do ustawowego terminu odroczenia. (2, 30 netto 45- a 2% może sobie obniżyć procent należności, jeżeli do 30 dnia zapłaci, miało być 45 dni)

Reguła 5C 1)charakter klienta ( czy jest wypłacalny) 2)wypłacalność finansowa 3)analiza ogólnej sytuacji finansowej klienta 4)możliwość zabezpieczenia roszczeń 5)zewnętrzne warunki działania klient

_upust ilościowy, handlowy_* - podstawą jest złożone przez odbiorcę odpowiednio dużego zamówienia, które przekraczać będzie limit określony przez sprzedawców.

• upust ilościowy kumulatywny: jest dokonywany do sumy zakupów dokonanych przez klienta w określonym czasie
• upust ilościowy niekumulatywny: ma zastosowanie do każdorazowej transakcji _upust sezonowy_* - stosowany jest wówczas kiedy wyroby nabywane są od producenta przed sezonem ich sprzedaży rynkowej. Termin płatności do końca sezonu sprzedaży. _upust funkcjonalny_* - polega na redukcji ceny w zamian za określone czynności realizowane przez pośredników danego producenta.

Zapas zabezpiecza rytmiczność prowadzonej działalności, zapewnia ciągłość prowadzenia działalności. Zapasy stanowią ¼ majątku obrotowego, dominują zapasy: *materiałów, surowców (wymaga poniesienia kosztów, koszty utrzymania zapasów, koszty zapasów. *zapasy wyrobów gotowych (ciągłość działalności handlowej) Celem gospodarowania zasobami jest zapewnienie przy jak najniższym koszcie odpowiedniego ich poziomu gwarantującego bezpieczeństwo i ciągłość prowadzonej działalności.

1. koszty utrzymywania- koszty zmieniają się w relacji do ilości utrzymywanych zasobów. Relacja jest względnie proporcjonalna (wzrost zapasów 10%- kosztów 10%) Przykłady kosztów:

• koszty kapitałów (zamrożenie zapasów -koszty magazynowania
• koszty ubezpieczeń
• koszty naturalnego zużywania się zapasów

2. koszty zakupów- są względnie stałe w relacji do stanu zapasów. Ponoszone są w związku ze składaniem zamówienia (k.telefoniczne, listowne), koszty transportu, koszty ubezpieczenia w trakcie transportu, koszty przestoju, wyczerpania się zapasów. Na ich poziom wpływa częstotliwość- im częściej zamawiamy tym koszty zakupów większe. Im mniejsze zamówienie częściej tym koszty zakupu większe. Kapitał obrotowy - jest kapitałem, który finansuje majątek obrotowy. W skład tego kapitału wchodzą: *długoterminowy dług *kapitał własny *zobowiązania bieżące Kapitał obrotowy brutto- finansuje całość majątku obrotowego= wartość majątku obrotowego. Są to zobowiązania bieżące. Kapitał obrotowy netto- stanowi część kapitału stałego. Istnienie kapitału obrotowego netto powoduje, że majątek obrotowy może być finansowaniem długoterminowym stałym co jest ryzykowne. Może przyjmować wartość dodatnią, zerową lub ujemną.
3. złota zasada finansowania- majątek długoterminowy powinien być regulowany zobowiązaniami długoterminowymi, a krótkoterminowy- regulowany zobowiązaniami bieżącymi.
4. bilansu- majątek długoterminowy finansowany kapitałami długoterminowymi własnymi
5. majątek obrotowy może być również współfinansowany częścią kapitału stałego, niezaangażowanego w finansowanie aktywów trwałych.