Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Kluczowe teksty średniowiecza – niezbędnik do matury z języka polskiego!, Notatki z Język polski

Średniowieczne hity w pigułce! Notatka z kluczowymi informacjami w czterech najważniejszych tekstach średniowiecza: •Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią •Pieśń o Rolandzie •Bogurodzica •Legenda o świętym Aleksym Idealna na szybkie powtórki przed maturą z polskiego!

Typologia: Notatki

2023/2024

W sprzedaży od 04.11.2024

anna-7sz
anna-7sz 🇵🇱

7 dokumenty

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Kluczowe teksty średniowiecza – niezbędnik do matury z języka polskiego! i więcej Notatki w PDF z Język polski tylko na Docsity! Rozmowej mistrza Polikarpa ze Śmiereiq Wizerunek Śmierci: Śmierć w utworze ukazana jest jako postać przerażająca i groteskowa, co podkreśla jej nieuchronność i wszechobecność. Opisywana jest jako zjawisko odrażające — ma wyniszczone ciało, kościstą sylwetkę, zapadające się policzki i próchniejące zęby. To wizerunek bliski średniowiecznym wyobrażeniom danse macabre, gdzie śmierć pojawiała się jako rozkładający się szkielet, przypominający ludziom o ę nieuchronności końca. * Groteskowość śmierci: Śmierć w utworze jest groteskowa, co wynika z połączenia strasznego z komicznym. Jest to narzędzie literackie, które ma jednocześnie wywołać strach i skłonić odbiorcę do refleksji. Groteskowość Śmierci widoczna jest w jej rozmowie — choć mówi o poważnych kwestiach, jej sposób bycia, a także brutalne i bezlitosne podejście do życia ludzkiego sprawiają, że wywołuje zarówno lęk, jak i dziwną fascynację. Śmierć w wierszu szydzi z ludzkiej próżności, przekonując, że wszyscy — bez względu na pozycję społeczną czy bogactwo — podlegają jej mocy (dans macabre). Groteska podkreśla także kruchość ludzkiego życia i bezsens dążenia do materialnych wartości, przypominając, że w obliczu śmierci wszyscy są równi. Taka stylizacja służy również oddaniu charakteru Śmierci jako nieodłącznej i nieprzewidywalnej siły natury. Wiersz "Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią" opowiada o uczonym Polikarpie, który pragnie zrozumieć naturę śmierci i prosi Boga o możliwość jej spotkania. Jego modlitwa zostaje wysłuchana, a przed nim pojawia się Śmierć w przerażającej, / odrażającej postaci — jako kościsty, , rozkładający się szkielet. Śmierć zaczyna rozmowę, przedstawiając swoją władzę nad wszystkimi ludźmi, niezależnie od ich pochodzenia, statusu czy bogactwa. Opisuje, jak bezlitośnie zabiera każdego — zarówno biednych, jak i bogatych, młodych i starych, zdrowych i chorych. Śmierć nie okazuje współczucia, przypominając Polikarpowi, że życie jest krótkie, a ludzkie ambicje i dążenia do władzy czy majątku są bez znaczenia wobec nieuchronności śmierci. Wiersz ma moralizatorski charakter, podkreślając równość wszystkich ludzi w obliczu śmierci i przypominając o potrzebie pokory, refleksji nad własnym życiem oraz przygotowaniu na jego kres. p-----------—--— Pieśń »oRolanclzie Ars moriendi to sztuka dobrego, pięknego umierania, zgodnie z chrześcijańskimi wartościami. Roland, przygotowany na śmierć, modli się, ofiarowuje Bogu swój miecz i rękawicę, umiera z honorem, co podkreśla jego cnoty: lojalność, odwagę i wiarę. Śmierć Rolanda jest również hiperbolizowana, by ukazać go jako bohatera o nadludzkiej sile. Walczy z przeważającymi siłami, a jego duch zostaje zabrany do nieba przez aniołów. Próba zniszczenia miecza Durendal, zawierającego relikwie, podkreśla jego poświęcenie. RHER - R ) o Historia powstania "Bogurodzicy": D el Początki "Bogurodzicy" nie są dokładnie D OCJUFO ZZUEGI znane. Uważa się, że powstała w środowisku duchowieństwa, prawdopodobnie klasztornego, w XIII wieku. Pieśń była Bogurodzica” to najstarsza zachowana polska DEN przez rycerzy podczas ważnych pieśń religijna, której powstanie datuje się na zs czne APZĘCDINA XII-XIII wiek. Była hymnem rycerstwa polskiego, pod Grunwaldem w 1410 roku. W XVI wieku a także pełniła rolę pieśni koronacyjnej i bojowej. była nawet uważana a hymn państwowy Jej głównym motywem jest prośba wiernych, i Polski. aby Maryja i Chrystus pośredniczyli u Boga, 0 k 22777 zapewniając im zbawienie. 3 - >> Motyw pośrednictwa, czyli deesis, wywodzi się z tradycji chrześcijańskiej, w której Maryja i Jan Archaizmy językowe: ECCE czo szu mJprzEJ "Bogurodzica" zawiera liczne archaizmy, które Chrystusem. w "Bogurodzicy" ten DOD świadczą 0 jej staropolskości i dawnym realizowany jest poprzez wezwanie do Maryi, by pochodzeniu, podkreśla jego sakralny, wstawiła się za ludźmi u swojego Syna, Chrystusa, patriotyczny i historyczny wymiar, czyniąc aby On wyprosił im łaski u Boga Ojca. W pieśni występuje więc typowy dla ikonografii wschodnio- narodową, pełną powagi i podniosłości. chrześcijańskiej motyw prośby o pośrednictwo — Oto przykłady różnych typów archaizmów: Maryja, będąc najbliższą Bogu, jest przedstawiona a jako orędowniczka ludzi. "Bogurodzicę" pieśnią jednocześnie religijną i - , s ' " , . . * " Rodzaj , archaizmu Przykład < znaczeniowe Gospodzin — Pan, Bogurodzica — metka Boga, zwolena — wybrana, przebyt — pobyt, przebywanie, dziela — dla fonetyczne sławiena — sławiona, Krzciciel - Chrzciciel fleksyjne zyszczy — zjednaj. spuści — daj, obdarz, Bogurodzica — dawina forma wołacza, nopelń — napałnij składniowe Bogiem stawiana — uwielbiona przez Boga, twcjago dziela — dla twego słowotwórcze Bożyc — syn Boga Wizerunek Maryi: Maryja w "Bogurodzicy" ukazana jest jako Matka Boga (theotokos) — pełna łaski, godna czci, ale jednocześnie bliska ludziom, jako ich pośredniczka. Jest pełna pokory, a jednocześnie ma wielką moc jako matka Chrystusa, co daje jej wyjątkowy status w niebiańskiej w „Modlitwie do Bogurodzicy” Baczyńskiego pojawiają się reminiscencje do średniowiecznej pieśni „Bogurodzica”. Podobnie jak w oryginale, utwór Baczyńskiego ma charakter modlitwy, w której podmiot liryczny błaga Maryję o opiekę w trudnych czasach wojny. Wizerunek Maryi jako pośredniczki między Bogiem a ludźmi przypomina jej rolę w „Bogurodzicy”. Baczyński używa A k SAJĘSE podniosłego, uroczystego tonu, nawiązując do stylu SEE ZIE poka JEJ średniowiecznej pieśni. Kontekst wojny w wierszu OM geoogllikatolikiej jakotejaktora,. e Baczyńskiego odnosi się do patriotycznej tradycji Eon pO myc s ko „Bogurodzicy”, śpiewanej przez rycerzy przed bitwami. A , h NL "--7