Przygotuj się do egzaminów
Zdobądź punkty
Informacje i wskazówki

Sprzedaj na Docsity

Zaloguj się Zarejestruj się

Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity

Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium

Informacje i wskazówki

Sprzedaj na Docsity

Zaloguj się Zarejestruj się

Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity

Znajdź dokumenty

Przygotuj się do egzaminów dzięki dokumentom udostępnionym na Docsity przez studentów, takich jak ty

Szukaj dokumentów Store

Najlepsze dokumenty w sprzedaży, umieszczone przez studentów, którzy ukończyli studia

Przeszukaj wszystkie materiały do nauki

Docsity AINEW

Streszczaj swoje dokumenty, zadawaj im pytania, przekształcaj je w quizy i mapy myśl

Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium

Udostępniaj dokumenty

20 Punktów

Za każdy zamieszczony dokument

Wszystkie sposoby na zdobycie darmowych punktów

Zdobądź punkty już teraz

Wybierz plan Premium z odpowiednią dla Ciebie ilością punktów

Możliwości studiowania

Wybierz swój przyszły program studiów

Dotrzyj do najlepszych uniwersytetów na świecie już teraz. Szukaj wśród tysięcy uczelni i oficjalnych partnerów

Społeczność

Ranking uczelni

Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity

Bezpłatne poradniki

Nasze e-booki ratujące uczniów i studentów!

Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity

Kolokwium - Poetyka z analizą dzieła literackiego, Schematy z Filologia polska

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (UAM)Filologia polska

Jest to notatka pomocna w przygotowaniu do kolokwium z poetyki.

Typologia: Schematy

2022/2023

Załadowany 09.02.2024

cuz-it-goes-mental-live 🇵🇱

5

(1)

1 dokument

1 / 7

Ta strona nie jest widoczna w podglądzie

Nie przegap ważnych części!

NOTATKI DO KOLKWIUM

POETYKA😊

1. Podział na kierunki nauki o literaturze

historia literatury – w niej mieści się poetyka

teoria literatury – w niej mieści się poetyka

krytyka literacka

2. Działy poetyki

wersyfikacja – sylabotonizm, tonizm, sylabizm i akcent; wiersz wolny nie należy

do wersyfikacji; struktura wiersza

stylistyka – ukształtowanie języka, styl poetycki, warstwa językowa utworu

genologia – typy i gatunki wierszy, dramatów

kompozycja – sposób komponowania utworu

narratologia – wiedza o sposobach prowadzenia narracji

wiedza o kompozycji – zależność między konstrukcją a tematyką dzieła

teoria języka poetyckiego – specyfika poezji, teoria metaforyki i koncepcje języka

poetyckiego

3. Środki stylistyczne

Onomatopeje – są to wyrazy dźwiękonaśladowcze, mające na celu nadanie tekstowi

poetyckiemu dynamiki, np. „miau!” mające na celu naśladowanie dźwięku, który

wydaje kot.

Aliteracja – jest to powtórzenie jednakowych głosek lub zespołów głoskowych;

stanowi formę ekspresji,

np. „Wierzbowa wodo, wonna wikliną” (Jarosław Iwaszkiewicz, „Ikwa i ja”).

Paronomazja - środek stylistyczny, polegający na zestawieniu zbliżonych w swym

brzmieniu słów (np. homofonów i homonimów) w ramach nadania treści utworu

pożądanego stylu,

np. „może morze nie pomoże”.

Instrumentacja głoskowa – to odpowiedni dobór słów w tekście w celu nadania

szczególnej wartości brzmieniowej i semantycznej; rym i aliteracja są przykładami

instrumentacji głoskowej.

Asonans - powtórzenie jednakowych samogłosek w wyrazach zajmujących ustaloną

pozycję w obrębie wersu (w poezji) lub zdania, np. umarła - żelazna; asonans jest

rymem niepełnym.

Konsonans - powtórzenie jednakowych spółgłosek w wyrazach zajmujących

ustaloną pozycję w obrębie wersu (w poezji) lub zdania. Konsonans jest rymem

niepełnym, ograniczonym do powtarzania spółgłosek przy równoczesnym

zróżnicowaniu samogłosek, np. wróg – warg.

Dokumenty powiązane

Sposób istnienia i budowa dzieła literackiego

Poetyka i retoryka Ingarden

O odbiorze dzieła literackiego

(1)

W sprawie budowy dzieła literackiego: profesorowi Markiewiczowi w odpowiedzi

Poetyka dzieła otwartego - Notatki - Wstęp do literaturoznawstwa

B.Garlej: Warstwowość dzieła literackiego w ujęciu Romana Ingardena - recenzja

Sławiński- „Wokół teorii języka literackiego”

(2)

Poetyka - wiersz i wersologia

W wywiadzie opublikowanym na łamach "Życia Literackiego" w roku ...

Analiza dzieła Moliera - Małżeństwo z musu

Poetyka Stosowana: Rozdział VI. Epika - Analiza Narratora i Świata Przedstawionego

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Kolokwium - Poetyka z analizą dzieła literackiego i więcej Schematy w PDF z Filologia polska tylko na Docsity!

NOTATKI DO KOLKWIUM

POETYKA 😊

1. Podział na kierunki nauki o literaturze

 historia literatury – w niej mieści się poetyka  teoria literatury – w niej mieści się poetyka  krytyka literacka

2. Działy poetyki

 wersyfikacja – sylabotonizm, tonizm, sylabizm i akcent; wiersz wolny nie należy do wersyfikacji; struktura wiersza  stylistyka – ukształtowanie języka, styl poetycki, warstwa językowa utworu  genologia – typy i gatunki wierszy, dramatów  kompozycja – sposób komponowania utworu  narratologia – wiedza o sposobach prowadzenia narracji  wiedza o kompozycji – zależność między konstrukcją a tematyką dzieła  teoria języka poetyckiego – specyfika poezji, teoria metaforyki i koncepcje języka poetyckiego

3. Środki stylistyczne

 Onomatopeje – są to wyrazy dźwiękonaśladowcze, mające na celu nadanie tekstowi poetyckiemu dynamiki, np. „miau!” mające na celu naśladowanie dźwięku, który wydaje kot.  Aliteracja – jest to powtórzenie jednakowych głosek lub zespołów głoskowych; stanowi formę ekspresji, np. „Wierzbowa wodo, wonna wikliną” (Jarosław Iwaszkiewicz, „Ikwa i ja”).  Paronomazja - środek stylistyczny, polegający na zestawieniu zbliżonych w swym brzmieniu słów (np. homofonów i homonimów) w ramach nadania treści utworu pożądanego stylu, np. „może morze nie pomoże”.  Instrumentacja głoskowa – to odpowiedni dobór słów w tekście w celu nadania szczególnej wartości brzmieniowej i semantycznej; rym i aliteracja są przykładami instrumentacji głoskowej.  Asonans - powtórzenie jednakowych samogłosek w wyrazach zajmujących ustaloną pozycję w obrębie wersu (w poezji) lub zdania, np. umarła - żelazna; asonans jest rymem niepełnym.  Konsonans - powtórzenie jednakowych spółgłosek w wyrazach zajmujących ustaloną pozycję w obrębie wersu (w poezji) lub zdania. Konsonans jest rymem niepełnym, ograniczonym do powtarzania spółgłosek przy równoczesnym zróżnicowaniu samogłosek, np. wróg – warg.

 Parecheza/Parechesis - figura retoryczna, fonetyczny środek stylistyczny, odmiana paronomazji, polegający na zestawieniu podobnie brzmiących słów, różniących się jedną głoską, o jedną głoskę lub mających przestawione sylaby.

4. Eufonia – jest to przyjemne dla człowieka brzmienie.

5. Kakofonia – jest to przeciwieństwo eufonii; nieprzyjemne dla ludzi

brzmienie.

6. Rzeczywistość językowa i pozajęzykowa (również rzeczywistość

dźwiękowa – dźwięki nie należące do języka, w tym dzwonki, trąbienie

samochodów czy zwierzęce odgłosy). Rzeczywistość pozajęzykowa

przekłada się na rzeczywistość językową m.in. poprzez onomatopeje.

7. Język jest kodem, umową – onomastyka, utarte określenia i

sformułowania.

8. Piosenka a pieśń.

piosenki cechuje zwykle lekkość
pieśni cechuje patos, tragizm, dramaturgia

9. Funkcja semantyczna środków poetyckich – wydobycie, podkreślenie i

zaznaczenie słów.

10. Funkcja instrumentacyjna środków poetyckich – nadanie i

pokazywanie walorów dźwiękowych wypowiedzi.

11. Funkcja wierszotwórcza środków poetyckich – generowanie i

determinowanie sposobów tworzenia wiersza. W przypadku

refreniczności jest to nadanie kształtu utworowi.

12. Opowiadanie słuchowiskowe – opowieść operowana stricte

dźwiękiem; niezbędny jest potencjał akustyczny dla stworzenia iluzji

pewnej przestrzeni. Istotna jest również intonacja aktorska i czułość

głosu aktora.

13. Do rzeczy kluczowych, świadczących o tym iż wiersz jest wierszem,

należy język i styl.

14. Proza nazywa daną rzecz, poezja – pseudonimuje (określa nie

wprost).

15. Klauzula i nagłos w wersie – wszelkie zwroty kończące wers są

podstawowym budulcem interpretacyjnym tekstów.

16. Kadencja – intonacja opadająca.

27. Dzieło stychiczne – nie występuje podział na strofy (brak strofizacji).

Przeciwieństwem dzieła stychicznego jest dzieło stroficzne.

28. Rym łamany – wyraz zostaje podzielony na człony, na rzecz

pozyskania rymu.

29. Rym homonimiczny - współbrzmienie, w którym uczestniczą

homonimy,

czyli wyrazy o tym samym brzmieniu, ale różnym znaczeniu.

30. Heterometria – różne długości wersów.

31. Fazy przejściowe polskiej wersyfikacji:

 Wiersz średniowieczny – etap przejściowy przed wprowadzeniem wersyfikacji, poprzedzenie systemu; ciężko jest określić datację ( ramy czasowe ); wg. Stanisława Fornalika wiersz średniowieczny nie różni się niczym od prozy średniowiecznej. Wersyfikacja antyczna stanowi wzorzec dla wiersza średniowiecznego. Dokonywano rozcięć graficznych; grafika jest wyznacznikiem wiersza średniowiecznego. Występuje naśladowanie składni łacińskiej (w łacinie orzeczenie znajduje się na końcu, więc czasowniki znajdują się na końcu zdania/wersu). Wiersz średniowieczny oznaczany jest jako wiersz intonacyjno-zdaniowy (występuje antykadencja, wymuszona obecnością orzeczenia na końcu zdania, może również wystąpić kadencja). Sylabizm – pozyskiwanie świadomości językowej; jego podstawą jest równa liczba sylab. Oprócz sylaby, istotna jest intonacja.  Wiersz sylabiczny Izosylabizm – polega na tym, że w każdym wersie występuje ta sama liczba sylab (np. 8-zgłoskowe, 11-zgłoskowe, 13-zgłoskowiec, średniówka różnie wypada; wszędzie przestrzegana jest ta sama liczba sylab). Podstawą jest stały akcent paroksytoniczny (przedostatnia sylaba od końca). Pojawia się w średniówce i klauzuli utworu. Wiersz sylabiczny nie musi posiadać rymów (np. biały utwór Kochanowskiego – w przypadku renesansu; w klasycyzmie musiał funkcjonować rym). Twórcy romantyczni, w ramach „kontry” względem twórców klasycznych, stosowali przerzutnie międzystrofowe i międzyzwrotkowe. Nie miesza się strofiki ze stychiką, jeśli występuje układ stroficzny,

to konsekwentnie pojawia się on w całym utworze. W wierszu sylabicznym nie pojawiają się rymy męskie (oksytoniczne), i nie zmienia się reguł rymowania

jeśli rym parzysty, to w całym utworze, jeśli rym przeplatany to pojawia się w obszarze całego wiersza, podobnie w sytuacji gdy są rymy dokładne lub niedokładne. Zdanie nie kończy się ani w przestrzeni członu średniówkowego, ani w klauzulowego.  Wiersz sylabotoniczny – pojawia się równa ilość sylab w wersach, występuje także akcent. SYLABOTONIZM = SYLABA + AKCENT  Wiersz toniczny – jego podstawą jest różna liczba sylab akcentowanych w wersie. Cechą charakterystyczną jest zestrój akcentowy – rozkład zestrojów jest taki, że ich liczba jest równa w każdym wersie, a równocześnie ich rozkład nie jest stały. Przykładem jest utwór Tuwima „Wspomnienie”. Wiersz toniczny zamyka system numeryczny.  Wiersz wolny (po 1918 r.) – utwór pozbawiony wersyfikacji, rymów, sylab i systemu numerycznego. Dzieli się na składniowy i antyskładniowy. Utwór awangardowy dzieli się na wiersz zdaniowy (jego podstawą jest zdanie lub jego równoważnik) i syntagmatyczny (podstawą jest syntagma – podmiot, orzeczenie, przydawka, generalnie równoważnik zdania). Utwór poawangardowy (lata 50. XX w.), znany też jako Różewiczowski, jest wierszem skupieniowym.  Jamb - w metryce iloczasowej to stopa metryczna złożona z dwóch sylab – krótkiej i długiej, o postaci: krótka sylaba i długa sylaba. W wierszach polskich odpowiednikiem jest sekwencja dwóch sylab: nieakcentowanej i akcentowanej; stopa ta jest zwykle tworzona jako zestrój z proklityką (np. do snu) lub dzięki odpowiedniemu łączeniu wyrazów w szyku zdania.  Trochej - pojęcie z metryki iloczasowej oznaczające stopę metryczną złożoną z dwóch sylab: długiej i krótkiej. W wierszach polskich odpowiednikiem jest sekwencja sylab: akcentowanej i nieakcentowanej. W języku polskim występuje bardzo często, każdy dwusylabowy wyraz jest trochejem (np. słownik).  Daktyl – w metryce iloczasowej stopa metryczna składająca się z trzech sylab: jednej długiej i dwóch krótkich. W wierszach polskich odpowiednikiem daktyla jest sekwencja składająca się z jednej sylaby akcentowanej i dwóch nieakcentowanych. W języku polskim stosunkowo niewiele wyrazów to naturalne daktyle (przede wszystkim typu: fizyka, logika oraz chcieliśmy, mieliście, ale także: w ogóle, osiemset, czterokroć), stopę tę częściej tworzy się jako zestrój z enklityką (np. kocham cię) lub dzięki odpowiedniemu łączeniu wyrazów.  Monopodia trocheiczna – wers złożony z jednej stopy (zestroju akcentowego) będącego trochejem.

Rymy łamane - występują w przełamanych sztucznie wyrazach, jeden wyraz rozbito między dwa różne wersy, lecz tylko jego pierwsza część rymuje się z innym wersem  Ze względu na znaczenie
Rymy homonimiczne – to samo brzmienie, różne znaczenie
Rymy tautologiczne - kiedy użyto tego samego wyrazu do rymowania w różnych wersach danego utworu
Rymy semantyczne - wyrazy „rymujące się” ze sobą mają zbliżone do siebie znaczenie, ale nie mają podobnej warstwy brzmieniowej np. autobus – autokar
Rymy kalamburowe - ukazują dwuznaczność wyrazów i ich znaczeń