KON TROJAŃSKI

Geneza, ewolucja oraz recepcja mitu w starożytności

Ja kże pr agnę łab ym o fi ar ow a ć Czc igodne mu Ju b il at ow i dar pi ćr a

zgo dny z za kre sem Jeg o z a in te re so w ać ) Cóż , k ie dy n ie p ozw ala na t o

za k re s mo ich u m ie ję t no ś c i. Mam jed nak n a d zi e ję , że j ak o h um anis ta

i s ta r o ży t n ik p rzy jm ie K s. Pr o f. An drz ej Bob er ty ch k il k a uwag do

ty cz ąc y ch jed ne g o g re c ki eg o mi tu . M i tu, k tó ry po w sta ł u z ar a ni a

k ul tu ry a nt yc zn ej i n ie t y lk o mocno tk w ił do j e j s ch ył ku w lu d zk i ej

św iad om ośc i i ns pi ru ją c y poet ów i ar ty s tó w , l e c z pr ze tr w ał aż d o na

sz yc h c za sów . Do p oł . XX w. nazwa mi tu b u d zi ła je s z cz e żywe sk o

ja r z e n ia sz er ok o w yko rzy styw ane w l it e r a t u r z e pi ę k ne j , a cz asa mi

naw et w p u bl io y st y o e. V o st at n im ćw i er ćw ie cz u m i t, j ak w ie le i nn yc h,

u le g ł z apo mn ieni u i z apewn e o be cn ie po rów nan ie ko go ko lw iek do ko 

n ia tr o ja ń sk i eg o t ra f i ło b y w p r ó żn i ę. J edna k my, st a r o ży t n lc y , be z

wz glę du na sp e o j a li z a o ję p otr af im y je s z c ze c ią g l e s po ty ka ć s ię na

w spó ln ej p ła s z cz y ź n ie , ja ką j e s t z naj om ość k u ltu r y an t yo z ne j , a

pr zed e w sz yst kim l it e r a t u r y 1 s zt u k i s ta r oż y tn e j G r ec ji 1 Rzymu.

Ko nfr on tow an ie ź r ód e ł na le żą cy c h do ty ch dwóch k a te g o r ii d aj e n i e je d 

no k ro tn ie ci eka w e w yn ik i . Po n iż ej b ędę s ię po sł ug iw a ć t ą w ła ón le

me tod ą, ab y r zp o ió św ia t ło na g en ez ę i ew o lu cj ę m it u, a ta kż e na

h i s t o r ię j e go o db ior u w r óżn yoh o ko l ic zn o ś ci a ch h ls to ry c zn y o h.

Mi t o drewn ianym k on iu po d stę p ni e wprowadzonym do o ble gan e- '

go m i as ta n i e wy st ęp uj e w li te r a t u r z e s ta r o ży t n ej p rze d "O sys eją "*.

i n al eż y p rz yp u szc za ć , że z o s t a ł o n w ymyś lony p rz ez au to r a poem atu .

We rsj a home rycka je s t kr ót ka 1 pe łn a nied omó wie ń, o o ha ra kt er ze ba ś

niowy m. Wątek t e n b ył a uto ro wi po p ro st u p ot rz ebn y d l a m o żli wi e p r ze 

ko nyw ują cego w yj a śn ie n ia pr zyc zy n upadku T r o i, a tym samym do p r ze 

rz u ce n ia pomo stu m iędz y "Od yseją " a "I li ad ą " .

Mit n ie z o s t a ł wpr owadzony do ża dneg o ut woru n ie z wią zan eg o

z cy kle m t ro ja ń sk im . Można b y co na jwy że j do szu ki wać s i ę je go o d -

1 Od yss ea IV 37 1- 28 9; VI II A9 2-51S ; KI 5 23 -S 32 .