Pobierz Koncepcja rachunku kosztów, który będzie przedmiotem zaleceń i więcej Publikacje w PDF z Ekonomia tylko na Docsity!
Koncepcja rachunku kosztów, który będzie przedmiotem zaleceń
I. Cel zaleceń dotyczących sposobu gromadzenia informacji o kosztach:
- Ujednolicenie sposobu gromadzenia informacji o kosztach przez wszystkich świadczeniodawców w związku z raportowaniem do AOTMiT dla potrzeb wyceny świadczeń opieki zdrowotnej.
- Wskazanie zalecanego sposobu kalkulacji kosztów świadczeń opieki zdrowotnej przez świadczeniodawców.
II. Pojęcia wymagające wyjaśnienia:
- obiekt kosztów – przedmiot kalkulacji kosztów, w szczególności procedura medyczna, osobodzień pobytu i opieki medycznej, świadczenie opieki zdrowotnej, ośrodek powstawania kosztów
- ośrodek powstawania kosztów (OPK) - wyodrębniona przez świadczeniodawcę jednostka lub komórka organizacyjna, kilka jednostek lub komórek organizacyjnych, część jednostki lub komórki organizacyjnej lub wyodrębniony zakres działalności świadczeniodawcy, w których występuje koszt
- działalność podstawowa - działalność świadczeniodawcy związaną z udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej, w szczególności oddziały, poradnie, blok operacyjny pracownie diagnostyczne, laboratorium
- działalność pomocnicza - działalność świadczeniodawcy polegająca na wykonywaniu zadań wspomagających działalność podstawową, np. apteka, centralna sterylizacja, kuchnia, pralnia, sprzątanie, ochrona mienia, obsługa informatyczna.
- zarząd - działalność świadczeniodawcy związana z ogólnym zarządzaniem, administracją, kadrami, obsługą prawną i finansami
- koszt zmienny – koszt, który w danym okresie zależy od liczby zrealizowanych świadczeń opieki zdrowotnej (np. koszt zużycia produktów leczniczych, wyrobów medycznych, koszt usługi obcej świadczonej przez lekarza w umowie cywilno-prawnej np. dotyczący płatności za procedurę)
- koszt stały – koszt, który w danym okresie nie zależy od liczby zrealizowanych świadczeń opieki zdrowotnej (np. koszt amortyzacji urządzeń medycznych utrzymywanych do realizacji świadczeń opieki zdrowotnej, koszt wynagrodzeń personelu medycznego zatrudnionego w umowie o pracę, koszt usługi obcej realizowanej przez personel medyczny dotyczącej ciągłego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej np. dyżur lekarski)
- nośniki kosztów – naturalne (ilościowe) lub wartościowe parametry pozwalające przypisać koszty do obiektów kosztów oraz koszty jednych obiektów do innych. Parametry te służą za klucz rozliczeniowy kosztów. Nośniki kosztów powinny w najlepszy możliwy sposób odzwierciedlać związek przyczynowo-skutkowy między kosztem a obiektem kosztów lub między obiektami kosztów
- zasób – czynnik ekonomiczny, w szczególności personel, urządzenia medyczne i techniczne, którego zużycie lub utrzymanie generuje koszty
- świadczenie opieki zdrowotnej - świadczenie zdrowotne, świadczenie zdrowotne rzeczowe i świadczenie towarzyszące
- świadczenie zdrowotne – działanie służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działanie medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich udzielania
- elementy świadczeń opieki zdrowotnej – wybrane obiekty kosztów składające się na koszt świadczenia opieki zdrowotnej rozumiany dla potrzeb kalkulacji jako suma kosztów produktów leczniczych, wyrobów medycznych, procedur medycznych, osobodni oraz usług niemedycznych (np. transport medyczny)
- koszty proste wspólne – koszty odzwierciedlające zużycie zasobów niezbędnych dla prowadzenia działalności świadczeniodawcy wymagające rozliczenia np. amortyzacja budynku, energia elektryczna, energia cieplna, woda itp.
- okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego – okres amortyzacji ustalony zgodnie z art. 32 ustawy o rachunkowości
- pozostały personel medyczny – personel wykonujący świadczenia medyczne a niezaliczony do lekarzy, lekarzy rezydentów , pielęgniarek i położnych - technicy medyczny, perfuzjoniści, rehabilitanci, psycholodzy itp.
- pozostały personel niemedyczny personel niezaliczony do zawodów medycznych
- osobodzień pobytu i opieki medycznej – pełna doba przebywania (pobytu) pacjenta na oddziale. Osobodzień może być ujmowany w częściach ułamkowych.
- procedura medyczna – definiowana zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jako postępowanie diagnostyczne, lecznicze, pielęgnacyjne, profilaktyczne, rehabilitacyjne lub orzecznicze przy uwzględnieniu wskazań do jego przeprowadzenia, realizowane w warunkach określonej infrastruktury zdrowotnej (np. na oddziale, poradni czy bloku operacyjnym) przy zastosowaniu produktów leczniczych i wyrobów medycznych
- finalny obiekt kosztów – świadczenia opieki zdrowotnej udzielane przez świadczeniodawcę (przyjęte na potrzeby kalkulacji kosztów świadczenia opieki zdrowotnej, w tym ich elementy obiekty kosztów: osobodzień pobytu i opieki medycznej, procedura medyczna, produkt leczniczy, wyrób medyczny, środek trwały ewidencjonowany ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej, usługa niemedyczna ewidencjonowana ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej)
- dostępność - potencjał poszczególnych zasobów, czyli ich wydajność
- dostępność praktyczna – potencjał możliwy do zrealizowania w danych warunkach organizacyjno-technicznych
- dostępność rzeczywista - potencjał faktycznie zrealizowany
- podstawowe zabezpieczenie świadczeń – konieczność utrzymywania określonych zasobów niezbędnych do prowadzenia działalności przez świadczeniodawcę, które nie są zaangażowane do realizacji świadczeń opieki zdrowotnej
- koszty podstawowego zabezpieczenia – koszty utrzymywania zasobów określonych normami prawnymi i warunkami umownymi niezależnie od ich rzeczywistego wykorzystania
- Zalecenia dotyczące wyodrębniania OPK działalności podstawowej:
Zaleca się, aby struktura ośrodków kosztów działalności podstawowej odpowiadała zakresowi prowadzonej w nich działalności, zachowując w miarę możliwości jej jednorodność.
W przypadku, jeżeli w ośrodku kosztów działalności podstawowej prowadzona działalność nie jest jednorodna, zaleca się wydzielenie szczegółowych ośrodków kosztów w celu zachowania jednorodności (niejednorodność oznacza na przykład występowanie w oddziale procedur różnicujących koszt pobytu pacjenta w oddziale i konieczność wyodrębnienia w ramach oddziału dodatkowych ośrodków kosztów, np. sali operacyjnej).
Wydzielenie dodatkowych ośrodków kosztów powinno odzwierciedlać możliwości ewidencyjne podmiotu, w szczególności w zakresie możliwości identyfikacji danych kosztowych i ilościowych (liczba świadczeń opieki zdrowotnej) w danym ośrodku.
- Zalecenia dotyczące wyodrębniania OPK działalności pomocniczej:
Zaleca się, aby ośrodki kosztów, których działalność w większym stopniu wspiera działalność ośrodków kosztów działalności podstawowej ujmowane były jako ośrodki kosztów działalności pomocniczej.
W szczególności zaleca się wyodrębnienie ośrodków działalności pomocniczej dla tych usług, które świadczone są jednocześnie dla różnych ośrodków działalności podstawowej. Nie ma potrzeby wyodrębniania ośrodków działalności pomocniczej dla usług, które świadczone są wyłącznie dla jednej komórki organizacyjnej. W takim przypadku wszystkie koszty dotyczące tych usług stanowić będą koszty bezpośrednie tego ośrodka.
- Koszty OPK stanowią sumę:
- kosztów ewidencjonowanych w ośrodku kosztów na podstawie dokumentów źródłowych (wynagrodzenie i pochodne personelu wykonującego pracę w danym OPK, w tym także w ramach umów cywilno-prawnych jako koszt usług obcych, koszt zużycia produktów leczniczych i wyrobów medycznych, koszt usług medycznych zakupionych na zewnątrz, amortyzacja urządzeń zlokalizowanych w danym OPK, koszt wyżywienia i prania zakupionych w ramach usługi obcej, itp.),
kosztów ujmowanych w wyniku rozliczenia kosztów wspólnych (koszty energii, zużycia wody, amortyzacji budynku, podatku od nieruchomości, sprzątania, ochrony mienia itp.) z wykorzystaniem nośników kosztów. Zalecane nośniki kosztów do rozliczenia kosztów wspólnych przedstawiono w załączniku 2.,
kosztów poniesionych w ośrodkach kosztów działalności pomocniczej na rzecz danego ośrodka kosztów rozliczanych z wykorzystaniem nośników kosztów,
kosztów procedur medycznych poniesionych w ośrodkach kosztów działalności podstawowej (np. blok operacyjny, pracownia diagnostyczna) na rzecz pacjentów leczonych w danym ośrodku (np. oddział chirurgiczny) rozliczanych z wykorzystaniem nośników kosztów.
- Zaleca się przypisywanie wszystkich kosztów do tych ośrodków, w których realizowane są świadczenia lub czynności, z którymi koszty te są związane. W szczególności zalecenie to dotyczy ujmowania kosztów osobowych. Na przykład koszty osobowe personelu przypisanego do oddziału chirurgicznego i wykonującego procedury zabiegowe na bloku operacyjnym. Warunkiem prawidłowego przypisania kosztów do OPK jest prawidłowy podział etatu pomiędzy OPK, w których wykonywana jest praca.
- Dla celów zarządczych zaleca się również gromadzenie kosztów współmiernie do osiągniętych przychodów. Kosztami współmiernymi do przychodów związanych z realizacją świadczeń opieki zdrowotnej są koszty wszystkich obiektów kosztów stanowiących elementy tych świadczeń niezależnie od ośrodka kosztów, w którym zostały wytworzone. W załączniku 3 przedstawiono schemat sposobu gromadzenia kosztów współmiernych do przychodów.
- Biorąc pod uwagę cel zaleceń określony w pkt. I zalecane jest prowadzenie ewidencji w taki sposób, by system finansowo-księgowy i inne systemy informatyczne w podmiocie leczniczym zapewniały dostęp do informacji wskazanych w pkt. IV-V.
IV. Zalecenia dotyczące sposobu gromadzenia informacji o kosztach w części dotyczącej ujednolicenia sposobu gromadzenia informacji o kosztach przez wszystkich świadczeniodawców w związku z raportowaniem do AOTMiT dla potrzeb wyceny świadczeń opieki zdrowotnej.
- Na potrzeby raportowania zewnętrznego dla AOTMiT dla każdego OPK działalności podstawowej (czyli takiego, w którym realizowane są świadczenia usług zdrowotnych, zarówno będącego oddziałem lub poradnią, jak i realizującego procedury medyczne na przykład blok operacyjny, pracownie diagnostyczne, laboratorium) powinny być dostępne informacje o kosztach według kategorii określonej jako „Koszty według rodzaju” i „Alokowane koszty innych ośrodków”.
- Koszty według rodzaju stanowią typowe pozycje określone w wariancie porównawczym rachunku zysków i strat wskazane w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości.
Pozostałe usługi niemedyczne (usługi obce), których koszt zależy od ilości świadczeń opieki zdrowotnej – koszty zmienne Najem/Dzierżawa środków trwałych ewidencjonowanych ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej Najem/Dzierżawa budynków, lokali, prawa do lokali i obiektów inżynierii lądowej i wodnej Najem/Dzierżawa urządzeń technicznych i maszyn Najem/Dzierżawa środków transportu Najem/Dzierżawa innych środków trwałych Najem/Dzierżawa wartości niematerialnych i prawnych Pozostałe usługi obce
Podatki i opłaty PFRON Podatek od nieruchomości Pozostałe podatki i opłaty
Pozostałe koszty rodzajowe Ubezpieczenie OC Inne pozostałe koszty rodzajowe
- Alokowane koszty innych ośrodków kosztów dotyczyć mogą :
- kosztów ośrodków działalności podstawowej - jeśli są rozliczane między ośrodkami działalności podstawowej,
- kosztów ośrodków działalności pomocniczej: a) usług niemedycznych (usług własnych) ewidencjonowanych z wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej, b) pozostałych usług niemedycznych (usług własnych), których koszt zależy od ilości świadczeń opieki zdrowotnej (będących kosztami zmiennymi), c) alokowanych kosztów budynku, d) pozostałe koszty ośrodków działalności pomocniczej
- kosztów ośrodków zarządu rozliczanych zgodnie ze sposobem zalecanym w części dotyczącej Kalkulacji kosztów świadczeń opieki zdrowotnej.
- Wyjaśnienia dotyczące kategorii „Koszty według rodzaju” i „Alokowane koszty innych ośrodków”.
Zmienność kosztów dotyczy relacji między poziomem kosztów a liczbą realizowanych świadczeń. Koszty zmienne to takie, które zmieniają się wraz z liczbą świadczeń (na przykład osobodni lub procedur medycznych). Przykładowo – zmienną częścią wynagrodzenia lekarzy będzie płatność za procedurę. Stałą częścią wynagrodzenia lekarzy będzie natomiast płatność za dyżur, ponieważ koszt ten nie zależy od liczby pacjentów znajdujących się w oddziale i wynikającej z tego liczby osobodni.
Najem/Dzierżawa środków trwałych ewidencjonowanych z wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej dotyczy szczególnej sytuacji, kiedy podmiot leczniczy ponosi koszty użytkowania środka trwałego dedykowanego konkretnemu pacjentowi
Kategoria „Alokowane koszty budynku” dotyczy sytuacji, kiedy koszty budynku są gromadzone na odrębnym OPK działalności pomocniczej i następnie rozliczane kluczem na inne OPK-i. Wyodrębnienie tej kategorii pozwala na rozdzielenie kosztów
utrzymania pomieszczeń od innych kosztów pośrednich, a także niewłączenie ich w mylny sposób do kosztów zarządu –utrzymanie budynku nie zalicza się do przedstawionej definicji zarządu.
- Usługi niemedyczne (zarówno obce, jak i realizowane w ośrodkach działalności pomocniczej) mogą być zakwalifikowane do jednej z sześciu kategorii:
a) usługi obce, których koszt nie zależy od liczby świadczeń – „Pozostałe usługi obce”,
b) usługi własne, których koszt nie zależy od liczby świadczeń – „Pozostałe koszty ośrodków działalności pomocniczej”,
c) usługi obce, których koszt zależy od liczby świadczeń i jednostka jest w stanie powiązać koszt z konkretnym świadczeniem opieki zdrowotnej – „Usługi niemedyczne (usługi obce) ewidencjonowane ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej”,
d) usługi obce, których koszt zależy od liczby świadczeń, ale jednostka nie jest w stanie powiązać kosztu z konkretnym świadczeniem opieki zdrowotnej – „Pozostałe usługi niemedyczne (usługi obce), których koszt zależy od ilości świadczeń opieki zdrowotnej – koszty zmienne”,
e) usługi własne, których koszt zależy od liczby świadczeń i jednostka jest w stanie powiązać koszt z konkretnym świadczeniem opieki zdrowotnej – „Usługi niemedyczne (usługi własne) ewidencjonowane ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej”,
f) usługi własne, których koszt zależy od liczby świadczeń, ale jednostka nie jest w stanie powiązać kosztu z konkretnym świadczeniem opieki zdrowotnej – „Pozostałe usługi niemedyczne (usługi własne), których koszt zależy od ilości świadczeń opieki zdrowotnej – koszty zmienne”
- Kategoria „pozostałe koszty ośrodków działalności pomocniczej” obejmuje wszystkie koszty alokowane do OPK działalności podstawowej z OPK działalności pomocniczej, z wyjątkiem tych zakwalifikowanych do kategorii „Usługi niemedyczne (usługi własne) możliwe do powiązania ze świadczeniem opieki zdrowotnej (w szczególności wyżywienie, transport i inne usługi, których koszt zależy od ilości świadczeń opieki zdrowotnej) - koszty zmienne” i „Alokowane koszty budynku”. W szczególności mogą to być koszty apteki, działu technicznego itd.
- Uzupełniająco, obok informacji o kosztach, gromadzone są informacje o przychodach oraz dane niefinansowe.
zużycia produktów leczniczych i wyrobów medycznych nieewidencjonowanych ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej i innych kosztów, których poziom zależy od liczby świadczeń
- Koszty przypisywane do świadczenia w ramach innego ośrodka kosztów – pula kosztów została wyodrębniona w celu zapewnienia możliwości przypisania wszystkich kosztów ośrodka do jednej z grup. Powinna być wykorzystana w sytuacji, kiedy w jednostce rozlicza się koszty między OPK działalności podstawowej (np. blok operacyjny na oddział). Koszty tej puli nie podlegają przypisaniu do żadnego elementu świadczenia (tj. np. nie zawyżają kosztu osobodnia w oddziale, ponieważ doprowadziłoby to do podwójnego przypisywania tych kosztów raz poprzez procedurę na bloku, a drugi raz poprzez osobodzień). Również w tej kategorii wykazuje się koszty zarządu, które podlegają doliczeniu do kosztu świadczenia w ostatnim etapie.
- Przyjmując kategoryzację zaproponowaną dla potrzeb wyceny przez AOTMiT za punkt wyjścia w załączniku 4 określono sposób przypisania kosztów do zasobów. Poziom szczegółowości ewidencji w poszczególnych podmiotach leczniczych może być większy.
VI. Zasady rozliczania kosztów między ośrodkami powstawania kosztów
- Etapy rozliczeń (proces odbywa się stopniowo):
rozliczenie działalności pomocniczej,
rozliczenie OPK działalności podstawowej pomiędzy sobą.
- Na koszty ośrodka kosztów działalności pomocniczej składają się:
koszty poniesione w tym ośrodku,
koszty świadczeń z innych ośrodków kosztów działalności pomocniczej i w uzasadnionych przypadkach ośrodków kosztów działalności podstawowej zrealizowanych na rzecz tego ośrodka.
- Dla każdego ośrodka wskazuje się nośnik kosztów , w oparciu o który następuje rozliczenie kosztów.
- Stawka kosztów na jednostkę nośnika powstaje poprzez podzielenie całkowitych kosztów ośrodka działalności podstawowej przez całkowitą liczbę jednostek nośnika.
- Koszty ośrodków kosztów działalności pomocniczej rozlicza się na wszystkie ośrodki kosztów (działalności podstawowej, pomocniczej i zarządu), które korzystały z usług danego ośrodka. Wysokość kosztów usług realizowanych przez ośrodek kosztów działalności pomocniczej na rzecz innych ośrodków kosztów ustala się jako iloczyn liczby jednostek nośnika przypisanych do poszczególnych ośrodków i ustalonej stawki kosztów na jednostkę nośnika. Zalecane nośniki kosztów do rozliczania kosztów ośrodków działalności pomocniczej przedstawiono w załączniku 5.
- Koszty ośrodków działalności podstawowej mogą podlegać rozliczeniu na inne ośrodki działalności podstawowej, jeśli jednostka stosuje takie zasady. Dla każdego ośrodka wskazuje się nośnik kosztów, w oparciu o który następuje rozliczenie kosztów.
- Przy ustalaniu nośnika zaleca się przyjęcie następującego podejścia:
Koszty możliwe do przypisania do świadczenia opieki zdrowotnej przenosi się na ośrodek, w którym pacjent jest leczony (np. leki i wyroby medyczne zużyte na bloku podczas operacji pacjenta hospitalizowanego na oddziale chirurgii przenosi się na oddział chirurgii).
Pozostałe koszty ośrodka są rozliczane nośnikiem kosztów – koszt wykonania elementu świadczenia.
VII. Kalkulacja kosztów świadczeń opieki zdrowotnej
- Celem kalkulacji jest ustalenie jednostkowych kosztów świadczeń opieki zdrowotnej oraz elementów tych świadczeń. Finalnymi obiektami kosztów będącymi przedmiotem kalkulacji kosztów są świadczenia opieki zdrowotnej.
- Na koszt wytworzenia świadczeń opieki zdrowotnej składają się koszty elementów tych świadczeń, w szczególności:
koszty osobodni pobytu i opieki medycznej,
koszty procedur medycznych realizowanych w podmiocie leczniczym i nabywanych na zewnątrz,
koszty produktów leczniczych, wyrobów medycznych,
koszty środków trwałych ewidencjonowanych ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej
koszty usług niemedycznych ewidencjonowanych ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej.
- Kalkulacja kosztów obejmuje następujące etapy:
Identyfikacja obiektów kosztów składających się na poszczególne finalne obiekty kosztów – elementów świadczenia opieki zdrowotnej (osobodni pobytu i opieki medycznej, procedur medycznych, produktów leczniczych, wyrobów medycznych, środków trwałych oraz usług niemedycznych ewidencjonowanych ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej)
Gromadzenie kosztów w ośrodkach działalności podstawowej, rozliczenie kosztów wspólnych, rozliczenie kosztów ośrodków działalności pomocniczej
Kalkulacja kosztów elementów świadczenia opieki zdrowotnej
Ustalenie kosztu wytworzenia finalnego obiektu kosztów
Tabela 1. Przypisanie kategorii według zasobów do elementów świadczeń opieki zdrowotnej
Element świadczenia opieki zdrowotnej Kategorie według zasobów
Produkt leczniczy ewidencjonowany ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej
Produkty lecznicze ewidencjonowane ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej Wyrób medyczny ewidencjonowany ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej
Wyroby medyczne ewidencjonowane ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej Środek trwały ewidencjonowany ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej
Najem/Dzierżawa środków trwałych ewidencjonowanych ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej Procedura medyczna realizowana poza podmiotem leczniczym
Procedury medyczne realizowane poza podmiotem leczniczym ewidencjonowane ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej
Usługa niemedyczna ewidencjonowana ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej
Usługi niemedyczne ewidencjonowane ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej
W zależności od rodzaju OPK:
osobodzień pobytu i opieki medycznej procedura medyczna realizowana w ośrodku kosztów działalności podstawowej
Lekarze - koszty stałe Lekarze - koszty zmienne Pielęgniarki i położne - koszty stałe Pielęgniarki i położne - koszty zmienne Rezydenci – koszty stałe Rezydenci – koszty zmienne Pozostały personel medyczny - koszty stałe Pozostały personel medyczny - koszty zmienne Pozostałe koszty ośrodka - koszty stałe Pozostałe koszty ośrodka - koszty zmienne
- Etap II kalkulacji - Gromadzenie kosztów w ośrodkach działalności podstawowej, rozliczenie kosztów wspólnych, rozliczenie kosztów ośrodków działalności pomocniczej został opisany w pkt. III-VI.
- Etap III kalkulacji - Kalkulacja kosztów elementów świadczenia opieki zdrowotnej obejmuje ustalenie kosztów zasobów w przeliczeniu na jednostkę zasobu (pkt. 6.1) oraz ustalenie kosztu elementów świadczenia opieki zdrowotnej (pkt. 6.2).
6.1. Ustalenie kosztów zasobów w przeliczeniu na jednostkę, w odniesieniu do zasobów ewidencjonowanych ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej , odbywa się na podstawie:
Produkty lecznicze - na podstawie ceny z systemu aptecznego lub systemu magazynowego,
Wyroby medyczne - na podstawie ceny z systemu aptecznego lub systemu magazynowego,
Najem/Dzierżawa środków trwałych - na podstawie dokumentów księgowych,
Procedury medyczne realizowane poza podmiotem leczniczym - na podstawie dokumentów księgowych potwierdzających nabycie tych usług,
- Usługi niemedyczne - na podstawie dokumentów księgowych potwierdzających nabycie tych usług (usługi zewnętrzne) lub na podstawie wyników kalkulacji kosztów usług (usługi wewnętrzne).
6.1.1. W pozostałych przypadkach, tj.:
Lekarze - koszty stałe Lekarze - koszty zmienne Pielęgniarki i położne - koszty stałe Pielęgniarki i położne - koszty zmienne Rezydenci – koszty stałe Rezydenci – koszty zmienne Pozostały personel medyczny - koszty stałe Pozostały personel medyczny - koszty zmienne Pozostałe koszty ośrodka - koszty stałe Pozostałe koszty ośrodka - koszty zmienne
ustalenie kosztów jednostki zasobu odbywa się w sposób uproszczony, niewymagający każdorazowego sięgania do dokumentów księgowych. Sposób kalkulacji kosztu jednostkowego został przedstawiony poniżej. Warto zauważyć, że przyjęte uproszczenie może zaburzać wyniki kalkulacji, na przykład w sytuacji istotnego zróżnicowania stawek w jednym OPK za różne czynności (np. różne stawki dla lekarzy za realizację różnych procedur zabiegowych, przyjęty sposób kategoryzacji uśredni je w ramach zasobu „Lekarze - koszty zmienne”). W takim przypadku podmiot leczniczy powinien rozważyć uszczegółowienie zasobów.
6.1.2. W celu ustalenia kosztów jednostki dla tych zasobów niezbędne są informacje o kosztach całkowitych zasobów oraz ich dostępności.
6.1.3. Koszt całkowity może być ustalony na podstawie następujących wielkości:
- kosztów rzeczywistych zarejestrowanych w danym miesiącu – w przypadku kalkulacji ex post,
- kosztów z poprzedniego okresu (w uzasadnionych przypadkach skorygowanych do rzeczywistych warunków) – w przypadku prognozowania kosztu świadczeń w trakcie trwania okresu.
6.1.4. W drugim przypadku zaleca się cykliczną aktualizację kosztu.
6.1.5. Dostępność oznacza potencjał poszczególnych zasobów, czyli ich wydajność. Inaczej określa się dostępność dla zasobów generujących koszty zmienne, a inaczej dla zasobów generujących koszty stałe. W przypadku kosztów zmiennych określana jest dostępność rzeczywista, czyli faktycznie zrealizowany potencjał, gdyż to on bezpośrednio przekłada się na poziom kosztów. W przypadku kosztów stałych są one ponoszone niezależnie od tego, jak były one faktycznie zaangażowane w realizację świadczeń, dlatego podstawą do ustalenia kosztu jednostki powinna być dostępność praktyczna, czyli potencjał, który był możliwy do zrealizowania w danych warunkach organizacyjno-technicznych.
1920 godzin. Przyjmując poprzednie założenia o liczbie osobodni oznacza to, że średnio na każdy osobodzień przypada (1920/1440) 1,33 godz. lekarzy.
Średni miesięczny koszt jednostki zasobu „Lekarze - koszty stałe” ustalony na podstawie roku 2016 podobnie jak w podejściu pierwszym wyniósł 120 zł/osobodzień i został ustalony następująco: (172 800 zł / 1920 godzin = 90 zł/godz. oraz 90 zł/godz. x 1,33 godz./osobodzień).
Wielkość ta może zostać przyjęta do kalkulacji kosztów elementów świadczeń w kolejnych miesiącach 2017 roku.
6.2 Ustalenie kosztu elementów świadczeń opieki zdrowotnej obejmuje ustalenie kosztów zasobów ewidencjonowanych ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej (pkt. 6.2.1) oraz kosztów jednostkowych pozostałych elementów (pkt. 6.2.2)
6.2.1 Koszty zasobów ewidencjonowanych ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej, tj.:
produkt leczniczy ewidencjonowany ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej wyrób medyczny ewidencjonowany ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej środek trwały ewidencjonowany ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej procedura medyczna realizowana poza podmiotem leczniczym usługa niemedyczna ewidencjonowana ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej
są ustalane poprzez bezpośrednie przypisanie do pacjenta (przypisanie typu 1 do 1, tzn. że na koszt danego produktu leczniczego ewidencjonowanego ze wskazaniem świadczenia opieki zdrowotnej
- np. NaCl 500 ml – składa się tylko jedna pozycja kosztów – w tym wypadku cena tego produktu z systemu aptecznego obowiązująca w tym okresie).
6.2.2 Koszty jednostkowe pozostałych elementów, tj:
osobodzień pobytu i opieki medycznej procedura medyczna realizowana w ośrodku kosztów działalności podstawowej
są ustalane w drodze kalkulacji kosztów.
6.2.3 W celu kalkulacji kosztów osobodnia pobytu i opieki medycznej oraz procedury medycznej wskazuje się zasoby, które są wykorzystywane do jej wykonania, i określa się wymaganą liczbę poszczególnych zasobów niezbędnych do wykonania tego elementu świadczenia.
6.2.4 Dla każdego elementu świadczenia ustala się koszt jednostkowy będący iloczynem zużycia poszczególnych zasobów oraz ich kosztu na jednostkę (ustalonego wg przedstawionych wyżej zasad).
6.2.5 Zasady kalkulacji jednostkowego kosztu osobodnia pobytu i opieki medycznej oraz procedury medycznej realizowanej w ośrodku kosztów działalności podstawowej zawiera tabela 2.
powodują, że rzeczywista ilość przepracowanych godzin odbiega od ilości wynikającej z przyjętych umów.
Tabela 2. Zasady kalkulacji jednostkowego kosztu osobodnia pobytu i opieki medycznej oraz procedury medycznej realizowanej w ośrodku kosztów działalności podstawowej
Kategorie według zasobów Ilość^ Koszt jednostki Lekarze - koszty zmienne
Standardowa lub rzeczywista liczba jednostek dostępności w osobodniu / procedurze
Koszt całkowity zasobu / Dostępność rzeczywista
Pielęgniarki i położne - koszty zmienne Rezydenci – koszty zmienne Pozostały personel medyczny - koszty zmienne Pozostałe koszty ośrodka - koszty zmienne Lekarze - koszty stałe
Koszt całkowity zasobu / Dostępność praktyczna
Pielęgniarki i położne - koszty stałe Rezydenci – koszty stałe Pozostały personel medyczny - koszty stałe Pozostałe koszty ośrodka - koszty stałe
6.2.6 Sposób określenia tego, jakie jest rzeczywiste zaangażowanie poszczególnych zasobów w osobodniu zależy od sposobu określenia dostępności. Jeśli została ona określona poprzez liczbę osobodni, wówczas w kolumnie „ilość” wpisane będzie 1 (bo przyjęta jednostka dostępności jest tożsama z elementem świadczenia – osobodniem). Jeśli została określona poprzez liczbę godzin, wówczas w kolumnie „ilość” konieczne jest określenie liczby godzin związanej z jednym elementem świadczenia (z jednym osobodniem).
Przykład 3. Kalkulacja kosztu osobodnia pobytu i opieki medycznej
Kategorie według zasobów Ilość^ Koszt jednostki^ Koszt całkowity Lekarze - koszty zmienne 0,1 godz./ osobodzień 150 zł/godz. 15, Pielęgniarki i położne - koszty zmienne
0 -
Rezydenci – koszty zmienne 0 - Pozostały personel medyczny - koszty zmienne
0 -
Pozostałe koszty ośrodka - koszty zmienne
1 30 zł/osobodzień 30,
Lekarze - koszty stałe 1,2 godz./ osobodzień 100 zł/godz. 120, Pielęgniarki i położne - koszty stałe
2 godz./ osobodzień 50 zł/godz. 100,
Rezydenci – koszty stałe 0,1 godz./ osobodzień 50 zł/godz. 5, Pozostały personel medyczny - koszty stałe
0,5 godz./ osobodzień 50 zł/godz. 25,
Pozostałe koszty ośrodka - koszty stałe
1 200 zł/osobodzień 200,
SUMA 495,
przypisywane na podstawie ustalonych kosztów jednostkowych oraz rzeczywistego (rozwiązanie preferowane) lub standardowego (rozwiązanie dopuszczalne w przypadku braku danych rzeczywistych) zużycia w świadczeniu
- koszty pozostałych elementów (osobodzień pobytu i opieki medycznej oraz procedura medyczna realizowana w ośrodku kosztów działalności podstawowej) przypisywane na podstawie ustalonych kosztów jednostkowych oraz rzeczywistego (rozwiązanie preferowane) lub standardowego (rozwiązanie dopuszczalne w przypadku braku danych rzeczywistych) zużycia w świadczeniu
7.1.1. Tak skalkulowany koszt jest wykorzystywany do kalkulacji kosztów świadczenia opieki zdrowotnej oraz do rozliczania kosztów pomiędzy ośrodkami, jeśli podmiot dokonuje takiego rozliczenia. Koszty świadczeń zrealizowanych na rzecz innych ośrodków podstawowych są ujmowane w OPK obciążanym kosztem z puli „Koszty przypisywane do świadczenia w ramach innego ośrodka kosztów”.
7.2. Ustalanie kosztów podstawowego zabezpieczenia świadczeń
7.2.1. Koszty podstawowego zabezpieczenia wynikają z istniejących norm prawnych, który obligują podmiot leczniczy do utrzymywania określonych zasobów niezależnie od ich rzeczywistego wykorzystania. Koszty podstawowego zabezpieczenia stanowią różnicę między całkowitymi kosztami stałymi zasobów, a tymi kosztami, które zostały przypisane do kosztów elementów świadczeń, tj.:
Koszty zasobów = Koszty zasobów przypisane do elementów świadczeń + Koszty podstawowego zabezpieczenia świadczeń
7.2.2. Oznacza to, że koszty podstawowego zabezpieczenia mogą wystąpić w przypadku następujących zasobów:
Lekarze - koszty stałe Pielęgniarki i położne - koszty stałe Rezydenci – koszty stałe Pozostały personel medyczny - koszty stałe Pozostałe koszty ośrodka - koszty stałe
7.2.3. Podstawowa zasada dotycząca tych kosztów mówi, że koszty podstawowego zabezpieczenia ustala się osobno dla każdego zasobu jako iloczyn kosztu jednostki zasobu i wielkością będącą różnicą między dostępnością praktyczną i rzeczywistą (dostępność praktyczna – dostępność rzeczywista [wykorzystana]).
7.2.4. Koszty podstawowego zabezpieczenia świadczeń przypisuje się do zrealizowanych świadczeń. Najdokładniejszym rozwiązaniem jest przypisanie z dokładnością do zasobu. W takim wypadku należy policzyć jednostkowy koszt zabezpieczenia jako:
koszt zabezpieczenia dla danego zasobu / ilość jednostek rzeczywistej (wykorzystanej) dostępności zasobu w danym okresie
a następnie przypisać ten koszt do każdego świadczenia proporcjonalnie do ilości otrzymanej dostępności danego zasobu.
7.2.5. Dopuszcza się uproszczenia:
Dopuszcza się rozwiązanie uproszczone polegające na sumowaniu kosztów zabezpieczenia na poziomie OPK dla wszystkich zasobów.
Dopuszcza się również rozwiązanie uproszczone polegające na wyliczeniu kosztów zabezpieczenia jako różnicy między kosztami wykazanymi w systemie finansowo-księgowym a kosztami przypisanymi do wszystkich świadczeń w okresie. Warto zauważyć, że przyjmując to uproszczenie zakłada się, że na poziomie kosztów stałych nie występują odchylenia.
Dopuszcza się rozwiązanie uproszczone polegające na doliczaniu kosztów zabezpieczenia do świadczeń proporcjonalnie do liczby osobodni w oddziale szpitalnym oraz kosztu wykonania procedury lub czasu trwania procedur (lub też liczby procedur, jeśli są one jednorodne) w ośrodku realizującym procedury.
Przykład 5.
Kategorie według zasobów
Koszt jednostki
Dostępność praktyczna
Dostępność wykorzystana Lekarze - koszty stałe 120, zł/osobodzień
1000 osobodni
800 osobodni Pielęgniarki i położne - koszty stałe
100, zł/osobodzień
1000 osobodni
800 osobodni Rezydenci – koszty stałe 5, zł/osobodzień
1000 osobodni
800 osobodni Pozostały personel medyczny - koszty stałe
25, zł/osobodzień
1000 osobodni
800 osobodni Pozostałe koszty ośrodka - koszty stałe
200 zł/osobodzień
1000 osobodni
800 osobodni
7.2.6. Podejście zalecane
Koszty podstawowego zabezpieczenia:
Lekarze - koszty stałe: (1000-800) x 120 = 24 000
Pielęgniarki i położne - koszty stałe: (1000-800) x 100 = 20 000
Rezydenci – koszty stałe: (1000-800) x 5 = 1 000
Pozostały personel medyczny - koszty stałe: (1000-800) x 25 = 5 000
