Kończyna dolna: kości, stawy i więzadła, Notatki z Anatomia

Pobierz Kończyna dolna: kości, stawy i więzadła i więcej Notatki w PDF z Anatomia tylko na Docsity!

Kończyna dolna ( membrum inferius ) Obręcz kończyny dolnej (biodrowa/miednicza)

• składa się z parzystych k.miedniczych
• obie kości miednicze, z kością krzyżową tworzą silny pierścień kostny zwany miednicą Kość miedniczna ( os coxae )
• największa k.szkieletu
• w dzieciństwie składa się z 3 części oddzielonych warstwą chrząstki: k.biodrowej, k.kulszowej i k.łonowej
• w wieku 16-18lat następuje zrost kości w jedną całość w obrębie dużej panewki stawowej ( acetabulum )
• k.łonowa i k.kulszowa ograniczają duży otwór zasłonowy ( foramen obturatum ) Kość biodrowa ( os ilium )
• górno-tylna częśc k.miednicznej
• trzon ( corpus ossis ilii ) ograniczający panewkę, płaski wachlarzowaty talerz biodrowy ( ala ossis ilii )
• na pow.zew talerza chropawe kresy pośladkowe: przednia,dolna i tylna -> odgraniczają pola przyczepu m.pośladkowych
• pow.wew talerza gładka i wklęsła -> tworzy dół biodrowy ( fossa iliaca )
• w tylnej, dolnej cz. duża powierzchnia stawowa uchowata ( facies auricularis ) do poł. z k.krzyżową, ponad nią guzowatość biodrowa ( tuberositas iliaca )
• talerz biodrowy od góry ograniczony grzebieniem biodrowym ( crista iliaca ), rozpoczyna się kolcem biodrowym przednim górnym ( spina iliaca anterior superior ), kończy się kolcem biodrowym tylnym górnym ( spina iliaca posterior superior )
• na grzebieniu trzy kresy: warga zewnętrzna, kresa pośrednia, warga wewnętrzna
• poniżej kolców biodrowych górnych, kolce biodrowe dolne : przedni ( spina iliaca anterior inferior ) i tylny ( spina iliaca posterior inferior ) Kość kulszowa ( os ischii )
• tylna i dolna cz. kości miednicznej
• trzon ( corpus ossis ischii ) tworzy panewkę
• do tyłu i przyśrodkowo odchodzi od niego kolec kulszowy ( spina ischiadica ) -> stanowi granicę między wyżej leżącym wcięciem kulszowy większym , poniżej leżacym wcięciem kulszowym mneijszym
• gałąź cieńka i płaska w m.połączenia z gałęzią k.łonowej
• trzon i gałąź tworzą guz kulszowy ( tuber ischiadicum ) -> miednica w pozycji siedzącej opiera się o podłoże

Kość łonowa ( os pubis )

• przednia i dolna cz.k.miednicznej
• trzon, gałąź górna i dolna -> wytwarzają szeroką i wysoką płytkę kostną, po stronie przyśrodkowej powierzchnia spojenia do poł. z k.łonową str.przeciwnej
• na górnej pow. gałęzi górnej ostry grzebień k.łonowej ( pecten ossis pubis ), przechodzi w guzek łonowy ( tuberculum pubicum )
• w miejscu poł. k.biodrowej z k.łonową wyniosłość biodrowo-łonowa a ) nad panewką stawową Staw krzyżowo-biodrowy ( articulatio sacroiliaca )
• połączenie wolne, płaskie -> utowrzony przez stawowe pow.uchowate k.krzyżowej i k.biodrowej
• pow.uchowate nierówne, drobne wgłębienia i wyniosłości zachodzące jedne w drugie
• krótka, silnie napięta torebka stawowa -> przyczep do brzegów pow.stawowych, bezpośrednio wzmocniona więzadłami krzyżowo-biodrowymi brzusznymi i grzbietowymi ( ligg.sacroiliaca ventralia, dorsalia ) i więzadłem krzyżowo- biodrowym międzykostnym ( lig.sacroiliaca interossea )
• pośrednio wzmacniane więzadłem biodrowo-lędźwiowym ( lig.iliolumbale ) -> między wyrostkami żebrowymi IV i V kręgu lędźwiowego, tylnie grzebień biodrowy Więzadło krzyżowo-guzowe ( lig.sacrotuberale ) i krzyżowo-kolcowe ( lig.sacrospinale ) -> pow.tylna i brzeg boczny k.krzyżowej i k.guzicznej do guza i kolca kulszowego zamykają i przekształcają wcięcie kulszowe w otwór kulszowy większy i mniejszy ( foramen ischiadicum majus, minus ) -> przechodzą mięśnie, naczynia i nerwy z miednicy do okolicy pośladkowej
• stawy te pod względem czynnościowym przypominają połączenia ścisłe, są podobne do spojenia -> w wieku starczym zrost kości w stawie Spojenie łonowe ( symphysis pubica )
• przez obie pow.k.łonowych -> między trójkątny krążek międzyłonowy z chrząstki włóknistej
• w krążku podłużna jamka spojenia
• wzmacnia więzadło łonowe górne ( lig.pubicum superius ) -> między guzkami łonowymi, obu k.łonowych Więzadło łukowate łonowe ( lig.arcuatum pubis )-> jest sklepieniem kąta podłonowego u mężczyzn i łuku łonowego u kobiet Staw krzyżowo-biodrowy i spojenie łonowe skutecznie chronią pierścień miednicy, amortyzując wstrząsy powstające podczas chodzenia, biegów i skoków

oddzielone dołem międzykłykciowym ( fossa intercondylaris )

• na bocznych nie przykrytych chrząstką pow. kłykci znajdują się wyniosłości > nadkłykieć przyśrodkowy i boczny ( epicondylus medialis, lateralis ) Staw biodrowy ( articulatio coxae )
• staw kulisty panewkowy , zginanie, prostowanie, odwodzenie i przywodzenie, nawracanie i odwracanie = obwodzenie
• panewkę stawu tworzy panewka ( acetabulum ) k.miednicznej > półkuliste zagłębienie którego ciągłość w dolnym brzegu przerwana wcięciem panewki ( incisura acetabuli )
• panewkę pogłębia chrzęstno-włóknisty pierścień > obrąbek panewkowy ( labrum acetabulare ), ponad wcięciem panewki tworzy więzadło poprzeczne panewki ( lig.transverum acetabuli )
• właściwą pow.staw. panewki tworzy pow. księżycowata ( facies lunata ) pokryta chrząstką stawową, cz.bez chrząstki to dół panewki ( fossa acetabuli ) wypłeniony tkanką łączną i tłuszczową
• główka stawowa z głowy k.udowej > około 3/4 kuli
• między dołkiem głowy, a dołkiem panewki więzadło głowy k.udowej ( lig.capitis femoris )
• torebka stawowa gruba i mocna, przednią ścianę wzmacnia więzadło biodrowo-udowe ( lig.iliofemorale ), przyśrodkową ścianę wzmacnia więzadło łonowo-udowe ( lig.pubofemorale ), na ścianie tylnej więzadło kulszowo-udowe ( lig.ischiofemorale )
• na pow. wew. warstwa okrężna > okrężny pas włókien dookoła najwęższego miejsca szyjki St. kolanowy łączy udo z podudziem. Patrząc po kościach tworzących ten staw można mówić o stawie udowo-piszczelowym ( articulatio femoro-tibialis ) > z przodu uzpełniony przez rzepkę. Przedni przedział stawu kolanowego stanowi staw rzepkowo-udowy ( articulatio patello-femoris ) Kość piszczelowa ( tibia )
• k.piszczelowa na pośrodkowej stronie podudzia
• długa, bardzo silnie wykształcona, trzon i koniec bliższy i dalszy
• na końcu bliższym > dwa kłykcie przyśrodkowy i boczny ( condylus medialis, lateralis ), pokryte pow.staw. górnymi
• pow.staw. oddzielone pośrodku wyniosłością międzykłykciową, na której guzek przyśrodkowy i boczny ( tuberculus intercondylare mediale, laterale ), z przodu i tyłu wyniosłości małe pola międzykłykciowe przednie i tylne ,
• na tylno-bocznej pow. kłykcia bocznego pow.staw. strzałkowa , z przodu końca bliższego guzowatość piszczelowa ( tuberositas tibiae )
• przkerój trzonu jest trójkątem, brzeg przedni ostry, kształ S, brzeg boczny - międzykostny przyczep błony międzykostnej. Brzeg przyśrodkowy zaokrąglony.
• pow.boczna i tylna przykryte mięśniami, pow.przyśrodkowa pod skórą,

narażona na urazy

• koniec dalszy > grubszy od trzonu, po str.przyśrodkowej wydłuża w mocny wyrostek kostkę przyśrodkową pokryta od wew. pow.staw, znajduje się czworokątna pow.staw dolna , na pow.bocznej wcięcie strzałkowe ( incisura fibularis ) Rzepka ( patella )
• k. płaska, trójkątna, wierzchołkiem zwrócona ku dołowi, a podstawą ku górze
• pow.przednia wypukła, nierówna i chropowata, pow.tylna pokryta grubą warstwą chrząstki, podzielona wzniesieniem na dwa pola: boczne i przyśrodkowe Staw kolanowy ( articulatio genus )
• staw zawiasowy zmodyfikowany
• łączą się kłykcie k.udowej z kłykciami k.piszczelowej , pow.staw. od przodu uzupełnione przez pow.tylną rzepki
• kłykcie k.udowej stanowiące główkę stawu wypukłe, pow.staw. górne kłykci k.piszczelowej (panewka stawu) dość płytkie odpowiadają kłykciom k.udowej
• między pow.staw. w obrębie torebki stawowej parzyste łąkotki ( menisci ) dzielą cz.obwodową jamy stawowej na 2 piętra, łąkotki zbudowane z chrząstki włóknistej, kształt pierścienia, litera C
• łąkotka boczna ( meniscus lateralis ) krótsza, krzywsza, pierścieniowata, łąkotka przyśrodkowa ( meniscus medialis ) dłuższa, krzywa, sierpowata, połączone są z przodu więzadłem poprzecznym kolana ( lig.transversum genus ), cz.obwodowe zrastają się cz. z torebką stawową, końce zwane rogami ( cornua menisci ) przytwierdzone do k.piszczelowej za pomocą pasm łącznotkankowych od łąkotki bocznej odchodzą więzadła łąkotkowo-udowe przednie i tylne ( ligg.meniscofemorale anterior, posterior ) kończą się na wew.pow. kłykcia przyśrodkowego k.udowej
• włókna ścięgna z włóknami odchodzącymi od rzepki tworzą więzadło rzepki ( lig.patellae ) kończące na guzowatości piszczeli, torebka włóknista cienka, wzmacniają ją troczki rzepki przyśrodkowy i boczny ( retinaculum patellae mediale, laterale ), przyczyniają się do ustalania rzepki
• między błoną włóknistą a maziową gromadzi się tkanka tłuszczowa, tworząc ciało tłuszczowe podrzepkowe , tworzy fałdy skrzydłowe i fałd maziowy podrzepkowy
• między ścięgnem mięśnia czworogłowego, a k.udową jest zachyłek górny stanowiący kaletkę maziową nadrzepkową ( bursa supralateralis )
• przyśrodkową ścianę torebki wzmacnia szerokie więzadło poboczne piszczelowe ( lig.collaterale tibiale ) od nadkłykcia przyśrodkowego k.udowej do

Więzozrost piszczelowo-strzałkowy ( syndesmosis tibiofibularis ) łączy wcięcie strzałkowe dalszego końca piszczeli z pow.przyśrodkową dalszego końca strzałki

• wzmacniany więzadłami piszczelowo-strzałkowym przednim i tylnim ( ligg.tibiofibulare anterius, posterius )
• umożliwia nieznaczne odchylenie obu kostek w ruchach zgięcia grzbietowego stopy
• sprężyste poł. końca bliższego i dalszego strzałki z piszczelą zabezpiecza strzałkę przed złamaniem Błona międzykostna goleni ( membrana interossei cruris )
• między brzegami międzykostnymi piszczeli i strzałki , skośnie do dołu od p do s
• na dole przedłuża się w więzozrost piszczelowo-strzałkowy
• w cz.górnej i dolnej otwory do przejścia naczyń
• włókna błony silnie napięte, przesuwanie obu k. goleni w kierunku podłużnym niemożliwe Kości stopy Szkielet stopy ( ossa pedis ) składa się z: stępu ( tarsus ), śródstopia ( metatarsus ) i palców ( digiti pedis ).Stęp: k.skokowa , k.piętowa , k.łodkowata , k.sześcienna i 3 k.klinowate Kość skokowa ( talus )
• trzon, głowa i szyja
• na pow.górnej trzonu bloczek ( trochlea tali ) z pow.górną, przyśrodkową i boczną
• pow.górna k.skokowej wypukła ku strzałce, szersza z przodu i zwęża się ku tyłowi
• na pow.dolnej leża pow.staw.piętowe tylna, środkowa i przednia
• na głowie wypukła pow.staw.łódkowata
• na pow.tylnej trzonu wyrostek tylny k.skokowej ( processus posterior tali ) Kość piętowa ( calcaneus )
• największa k.stępu
• punktem oparcia guz piętowy ( tuber calcanei ) przechodzący w trzon
• na przyśrodkowej pow.trzonu podpórka k.skokwej ( sustentaclum tali ), a na bocznej bloczek strzałkowy ( trochlea peronealis )
• na górnej pow.trzonu pow.staw. skokowe tylna, środkowa i przednia
• na przedniej pow.trzonu pow.staw.sześcienna - bruzda k.piętowej z bruzdą k.skokowej tworzą zatokę stępu

Kość łódkowata ( os naviculare )

• między gł.k.skokowej, a k.klinowatymi
• na pow.przyśrodkowej wyniosłość zwana guzowatością k.łódkowatej ( tuberositas ossis navicularis ) Kości klinowate ( ossa cuneiformia )
• przyśrodkowa, pośrednia i boczna, położone do przodu od k.łódkowatej
• łączą się między sobą, z k.łódkowatą, stawowo z k.śródstopia I-III, a klinowata boczna z k.sześcienna Kość sześcienna ( os cuboideum )
• do przodu od k.piętowej na brzegu bocznym stępu
• od str.dalszej łączys ię z k.śródstopia IV i V
• na pow.dolnej guzowatość ( tuberositas ossis cuboidei), przed bruzda m.strzałkowego długiego Kości śródstopia ( ossa metatarsi )
• jest 5 (I-V)
• I najkrótsza, najgrubsza, na pow.podeszwowej guzowatość ( tuberositas ossis metatarsalis I )
• pow.boczna V wystaje bocznie, guzowatość ( tuberositas ossis metatarsalis V )
• trzony wypukłe ku górze, ku grzbietowi stopy, głowy spłaszczone bocznie, pow.staw. do poł. z paliczkami bliższymi
• na podst.k.śródstopia pow.staw. do poł. z k.stępu, na k.II-V pow.do poł. między k.śróstopia Kości palców stopy (ossa digitorum pedis)
• z 3 paliczków z wyjątkiem palucha
• oba człony palucha silnie rozwinięte
• paliczki ( phalanges )
• I paliczek bliższy i dalszy, pozostałe bliższy, środkowy i dalszy Stawy bliższe stopy Staw skokowo-goleniowy ( articulatio talocruralis )
• poł.końców dalszych k.podudzia z k.skokową
• główkę staw. tworzy bloczek k.skokowej , panewkę pow.staw.dolna k.piszczelowej i pow.staw kostek przyśrodkowej i bocznej
• torebka cienka i wiotka z przodu i od tyłu, po bokach wzmocniona więzadłam i: trójgraniastym , skokowo-strzałkowym i piętowo-strzałkowym
• więzadło trójgraniaste ( lig.deltoideum ), przyśrodkowej, od kostki przyśrodkowej do podpórki k.piętowej, do k.skokowej i k.łódkowatej, wzmacnia również staw skokowo-piętowy
• więzadła skokowo-strzałkowe ( ligg.taloflbularia ), przednie i tylne, od kostki

• torebki wzmocnione więzadłami śródstopnymi ( ligg.metatarsalia ): grzbietowymi, podeszwowymi i międzykostnymi
• stawy płaskie, ruch niezanaczny Stawy śródstopno-paliczkowe ( articulationies metatarsophalangeae) oraz międzypaliczkowe ( articulationes interphalangeae )
• stawy śródstopno-paliczkowe między głowami k.śródstopia, a podstawami paliczków bliższych palców
• stawy międzypaliczkowe między członami palców
• torebki wzmocnione więzadłami pobocznymi ( ligg.collateralia ), a śródstopno- paliczkowe więzadłami podeszwowymi ( ligg.plantaria ) i poprzecznymi głębokimi śródstopia ( ligg.metatarsea transversa profunda ) Stawy śródstopno-paliczkowe staw kłykciowy, zginanie i prostowanie, odwodzenie i przywodzenie, zgięcie grzbietowe, zgięcie podeszwowe Staw międzypaliczkowe staw zawiasowy, słabe zgięcie podeszwowe palców