Konrad Wallenrod- podstawowe informacje o lekturze, Notatki z Język polski

Pobierz Konrad Wallenrod- podstawowe informacje o lekturze i więcej Notatki w PDF z Język polski tylko na Docsity!

Adam Mickiewicz

KONRAD WALLENROD

1. Epoka: Romantyzm
2. Gatunek literacki: powieść poetycka
3. Czas i miejsce akcji: Akcja dzieje się w latach1391-1393. Miejscem akcji jest Marjenburg (obecny Malbork), ale także Kowno, Wilno i Rudawa.
4. bohaterowie: KONRAD WALLENROD- To główny bohater utworu znany też jako Walter Alf (tak nazywali go Krzyżacy). Gdy był mały został porwany przez Krzyżaków (do Zakonu) ze swojej ojczystej Litwy. Nazwisko Wallenroda przejmuje dopiero, kiedy wyrusza wraz ze sławnym rycerzem Konradem Wallenrodem na wojnę do Palestyny. Rycerz Wallenrod ginie, a Walter Alf powraca do Zakonu już jako Wallenrod. Podmiot liryczny charakteryzuje Konrada jako silnego, walecznego i odważnego, z którym inni boją się stawać do walki. Wymienia też inne jego cnoty jak: ubóstwo, skromność czy nieprzywiązywanie wagi do spraw materialnych. ALDONA- Jedna z trzech córek litewskiego księcia Kiejstuta. Zakochana w Konradzie, za sprawą jego opowieści nawraca się na chrześcijaństwo. Zdesperowana po wyjeździe ukochanego zamiast udania się do klasztoru wybiera pustelnicze życie w wieży. Jest postacią wrażliwą i sentymentalną, o czym świadczy jej bezwarunkowa miłości do Konrada. Do końca pozostaje dla czytelnika konsekwentną kobietą, która postępuje zgodnie z własnym sumieniem. HALBAN- Litewski mnich. Jest w życiu Konrada od jego najmłodszych lat, tłumaczy i wyjaśnia jego pochodzenie. Halbanowi Konrad zawdzięcza nie tylko wielki patriotyzm, ale też nienawiść do Krzyżaków i chęć zemsty. Jest bohaterem bardzo rozważnym i inteligentnym. Wierzy w zbawczą, wyzwalającą i zagrzewającą do walki moc pieśni. KRZYŻACY- Bohater zbiorowy. Bezwzględni chrześcijanie, którzy do nawrócenia używają najbardziej radykalnych metod. Mordują, krzywdzą i porywają. Bezlitośnie tępią niewiernych. KSIĄŻE WITOLD- Litewski książę. Początkowo uznany za zdrajcę narodowego, ostatecznie decyduje się na powrót do ojczyzny i walkę z Krzyżakami. KSIĄŻE KIEJSTUT- Ojciec Aldony, później teść Konrada. WINRYCH VON KNIPRODE- Mistrz zakonu krzyżackiego. Pełni rolę opiekuna Konrada, obdarza go uczuciem, jednak sam Konrad nie tylko uczucia nie odwzajemnia, ale wręcz pała niechęcią do Winrvcha.

5. Streszczenie: Wstęp Poetycki opis rozgraniczającej dwa państwa rzeki. Rozdziela ona pogańską Litwę oraz chrześcijański Zakon Krzyżacki. Rzeka symbolizuje niezgodę i podział jaki istnieje, nie tylko terytorialny, ale też wśród mieszkańców sąsiednich państw. Ludzie żyją we wzajemnej nienawiści, choć przed sporem łączyła ich przyjaźń. Litwini w porównaniu do Krzyżaków wypadają prymitywnie i dziko, zamieszkują lesiste tereny, uzbrojeni są jedynie w łuki i strzały. Krzyżacy natomiast posiadają zbroje i broń palną. Poeta zaznacza, że jedynie przyroda pozostaje bierną częścią sporu. Autor w swojej apostrofie do Niemna informuje, że przyroda jednak nie utrzyma się w obliczu nadciągającej wojny i zostanie zniszczona. Część I (ODBIÓR) Autor rozpoczyna pierwszą część od V przedstawienia bardzo uroczystego dnia, jakiemu towarzyszą dzwony, huki tryumfalne od bębny. Tym ważnym dniem jest wybór mistrza Krzyżackiego. Do stolicy przybywają krzyżaccy komturowie, a obrady trwają kilka dni, ze względu na liczne grono kandydatów. Najbardziej odpowiednim pretendentem jednak, okazuje się być Konrad Wallenrod, który zdobył sławę przez walki w pogańskiej Turcji. Podmiot liryczny zwraca uwagę na charakterystyczną cechę zewnętrzną Konrada. Mimo młodego wieku dostrzegalne są u niego siwe włosy, które świadczyć mogą o bolesnych, Siwe włosy, które świadczyć mogą o bolesnych, trudnych doświadczeniach, które przeżył jeszcze jako dziecko. Wydaje się mieć wyraz twarzy pełen bólu i cierpienia, a jednak myśl o jego ukochanej Litwie wzbudza w nim falę emocji i wzruszenia. Przywiązanie do kraju i ogromny patriotyzm powoduje, że Konrad nie zawsze potrafi zachować pogodę ducha, a problemy jego ojczyzny wydają się dotyczyć bezpośrednio jego samego. Prócz wspaniałych i cnotliwych cech Konrad posiada też przywary, jakimi są przede wszystkim pijaństwo i agresja, można powiedzieć, że jedno z drugim się w tym przypadku łączy. Upojony alkoholem, często grywał na lutni i śpiewał różne pieśni grobowe, a kiedy ktoś go na tym przyłapał, wybuchał gniewem. Jego uniesienia podczas nadużycia alkoholu przejawiały się również nieuzasadnioną agresją. Potrafił krzyczeć i grozić nie tylko wojsku, ale też obcym. Ukojenie nerwów przynosił mu tylko jedyny przyjaciel Halban. Jego wzrok łagodził i wyciszał emocje Konrada. Część II Obradujący komturzy, urzędnicy, kapłani i rycerze udają się na nabożeństwo. Tu rozpoczyna się hymn do Ducha Świętego o pomoc w wyborze mistrza zakonu. Wszystko odbywa się nocą, więc po modłach zgromadzeni udają się na spoczynek, a Arcykomtur wraz z Halbanem i innymi braćmi rozmawiają o wyborze mistrza podczas wędrówki. Spacer trwa na tyle długo że robi się jasno, a nad ranem wędrujący słyszą odgłosy dobiegające z wieży. (Tutaj poznajemy historię Aldony) W owej wieży zamknięto dziewczynę na jej własną prośbę. Od tej pory żyła tam w samotności i od czasu do czasu śpiewała pieśni i było wtedy wiadomo, że nadal żyje. W pieśni, którą usłyszeli Arcykomtur i Halban zawarła imię Konrada. Halban postanowił wykorzystać sprzyjającą okoliczność i przekonał wówczas pozostałych braci, że musi być to znak, aby to właśnie Konrada wybrać na mistrza zakonu krzyżackiego. Komturzy ulegli zdaniu Halbana i

PIEŚN WAJDELOTY

Śpiewak w swojej pieśni obrazuje największe zagrożenie dla narodu litewskiego jakim jest Zakon Krzyżacki. W tym celu posługuje się postacią morowe dziewicy, która symbolizuje epidemię dżumy. Wajdelota podkreśla, że nie sama dżuma stanowi niebezpieczeństwo, a właśnie owy Zakon. Śpiewak wskazuje też na istotną rolę pieśni narodowej, która umożliwia podtrzymanie tradycji narodowej oraz daje U ogromne wsparcie dla narodu podczas najtrudniejszych chwil. Pieśń jest nazywany przez niego nawet „Arką Przymierza" co wskazuje na to, że scala ona pokolenia i łączy dzieje. W przeciwieństwie do innego dorobku kulturowego, pieśń jest niezniszczalna i przetrwa wszystko. Wajdelota pragnie poruszyć temat wielkiego człowiek, przerywa pieśń i rozpoczyna swoją opowieść. Opowieść ukazuje powrót rycerzy litewskich z wygranej walki. Wśród ich zdobyczy znajduje się dwoje rycerzy niemieckich, którzy jeszcze podczas walk przeszli na stronę litewska. Jeden z nich to młodzieniec, drugi zaś jest już stary. Zostają zaprowadzeni do księcia Kiejstuta, który pyta ich o powód przybycia na Litwę. Rozpoczyna młodszy, który opowiada historie z jego dzieciństwa. Mówi o tym, że Niemcy zabili jego rodziców, a jego samego wzięli do niewoli. Tam nadano mu nazwisko to Walter Alf. Wychowywany został przez Winrycha mistrza zakonu krzyżackiego. Miłości do ojczyzny nauczył go stary Halban, z którym Walter wolał czas spędzać dużo bardziej niż z Winrychem. To on rozbudził w nim tak wielkie uczucie względem ojczyzny, ale też ogromną niechęć, a wręcz nienawiść wobec Krzyżaków. Starzec ostudzał jego chęć zniszczenia zakonu tłumacząc, że najpierw należy podpatrzeć sztuki wojennej, zyskać ich zaufanie. Walter jednak już w pierwszej walce przechodzi na stronę Litwinów i to właśnie tak trafia do księcia Kiejstuta. Historii życia młodego Waltera uważnie przysłuchiwał się nie tylko książę, ale też jego córka Aldona. W późniejszym czasie opowiada jej on o Bogu, chrześcijaństwie, o wielkich zamkach i miastach po drugiej stronie Niemna. Dziewczyna zakochuje się w Walterze, co dostrzega też jej ojciec, ale nie przeszkadza mu to, ponieważ uważa, że Walter jest dobrym kandydatem na zięcia. Aldona i Walter pobrali się, jednak jak zaznacza Wajdelota nie jest to typowo romantyczna historia, ponieważ już w krótkim czasie Walter podejmuje walki na terenie obleganych miast przez rycerzy zakonnych. Udział w tych walkach bardzo zmienia Waltera, miłość do Aldony słabnie, a wzmaga się chęć zemsty na Krzyżakach. Po krwawej bitwie pod Rudawą, Alf postanawia wyjechać zabierając ze sobą Wajdelotę. Nie wie jednak, że Aldona domyśliła się, że Walter będzie chciał uciec i zabiegła mu drogę w dolinie. Walter tłumaczy jednak, że musi walczyć w sprawach ojczyzny i że ona sama ma znaleźć sobie innego mężczyznę. Aldona wybiera natomiast życie w samotności w klasztorze, gdzie sam Konrad ją zgodnie z jej wolą odprowadza. Kochankowie rozstają się, a pieśniarz kończy opowieść. Konrad już wie, że pieśniarz to Halban i ogłasza długo wyczekiwaną wojnę. Konrad sam postanawia zaśpiewać pieśń. BALLADA ALPUHARA Konrad opowiada tu o wojnie Hiszpanów z Maurami, gdzie większość osad Maurów została już podbita, a broniły się jedynie: Grenada, gdzie panuje zaraza i twierdza Alpuhara. W owej twierdzy broniła się tylko garstka rycerzy pod wodzą ich króla Almanzora. Rano, kiedy Hiszpanie przejęli zamek, król zmylił pogonie i uciekł. Gdy

Hiszpanie świętują przybywa Almanzor, który mówi, że chce służyć Bogu i prosi tylko o darowanie życia. Hiszpanie doceniając jego męstwo zgadzają się, zapraszają do środka, przytulają a nawet całują przybyłego. W ten czas Almanzor sinieje, drży aż w końcu upada i umiera, a za nim wszyscy Hiszpanie. Jak się okazuje pojechał do Grenady, by przywieźć stamtąd zarazę i w ten sposób pokonać wroga. Konrad kończy opowieść i zauważa, że są i tacy jak Witold, którzy zdradzają swój naród. Wallenrod zaczyna pić upija się, aż do momentu odgrażania się, po czym zasypia. Komturzy są zdziwieni zachowaniem mistrza, zwłaszcza że nadużywał on alkoholu raczej w samotności aniżeli na jakichś biesiadach. Część V (WOJNA) Akcja rozpoczyna się od przedstawienia położenia Zakonu. Wojna jest już nieunikniona ze względu na najazdy oraz powrót Witolda na Litwę. Krzyżacy mieli świadomość, że Witold zdradził krzyżackiego sprzymierzeńca i wystąpi przeciw Zakonowi. Zostaje wydany dokument nawołujący rycerzy z całej Europy do walki z pogańska Litwą. Zachodnioeuropejskie rycerstwo gromadzi się w Marienburgu i przywdziewają czerwone krzyże (symbol krucjaty). Wojska krzyżackie wkroczyły do Litwy, jednak powracają niewielka grupą i z klęska. Pojawiają się oskarżenia wobec Konrada o niekompetentne prowadzenie wojsk krzyżackich. Zarzuca się mu między innymi, zbyt długie oblężenie Wilna, co spowodowało wyczerpanie żywności i głód wśród oddziałów krzyżackich. Ostatecznie Konrad jako pierwszy uciekł z miejsca bitwy informując, że Litwa zwyciężyła. Konrad zwołuje specjalną naradę i tłumaczy przegraną nie przychylnością boską. W podziemiach Marienburgu zbiera się trybunał mający na celu orzeknięcie winy za klęskę Zakonu. Trybunał odkrywa zdradę Konrada Wallenroda, za sprawą dowodów jednego 2 sędziów trybunału. Przed 12 laty był giermkiem prawdziwego hrabiego Konrada Wallenroda. Był podejrzany o jego śmierć, której miał dokonać podczas wyprawy do Palestyny, przybrał jego imię i tak wrócił osławiony do Hiszpanii. Rycerze doszli również do tego, że Konrad podczas wojny z Litwą potajemnie spotykał się z Witoldem oraz to, że co noc spotykał się w wieży z ukochaną. Sędziowie orzekli winę Konrada, a trybunał potwierdził wydany przez siebie wyrok śmierci na Konrada. Część VI (POŻEGNANIE) Konrad przybywa do ukochanej w celu oznajmienia jej o spełnieniu misji. Uważa, że Litwa zwyciężyła, dzięki jego zdradzie. Jest przekonany, że państwo krzyżackie długo nie podniesie się z takiej przegranej. Jednocześnie informuje Aldonę, że nie chce się już mścić na Niemcach. Wspomina o ruinach zamku w Kownie i kamieniu, na którym niegdyś się widywali. Namawia Aldonę do wspólnego powrotu na Litwę. Ta, jednak odmawia z przykrością tłumacząc, że wtedy złamałaby przysięgę daną Bogu. Mówi też, że te lata spędzone na wieży, bardzo ją zmieniły i woli, aby zapamiętał ją piękną i młodą. Twierdzi, że połączą się znów, ale nastąpi to dopiero po śmierci. Konrad zrozpaczony odchodzi. Rano ponownie wraca pod wieże. Prosi Aldonę, by zrzuciła mu nitkę ze swojego ubrania albo kosmyk włosa, by mógł je zachować na pamiątkę. Ostatecznie proponuje jej, by zginęli razem. Wskazuje jej strzelnice, w której zamierza spędzić resztę życia. Co rano na drzwiach ma wieszać czarną chustę, a w oknie stawiać lampę, jeżeli Aldona kiedyś nie zobaczy jakiejś z tych rzeczy to będzie oznaczało jego śmierć. Jednocześnie 'na spotkaniu z Halbanem prosi go, by po jego zgonie zrzucił czarna chustę