KRAJOZNAWSTWO
Krajoznawstwo- zbiór wiadomości o danym kraju. !!! test !!!
* Po raz 1 tego terminu użyto w 1 poł. 17 w. Jego twórcą był czech Jan Amos Komejski (Heimatkunde, Landeskunde).
* Nałkowski, Lwów uważał, że krajoznawstwo nie jest nauką, bo nie posiada zasad badawczych, pochodzi z różnych dziedzin.
* 7. 1929r.- 1 ogólnopolski kongres krajoznawczy
* 1965r.- krajoznawstwo- ruch społeczny dążący do zbierania i popularyzowania wiadomości o regionie, które nie musi być uzyskiwane w czasie wolnym od pracy i
niekonieczna jest do tego turystyka (Gaworecki).
Płaszczyzny krajoznawstwa: (Kruczek)
Funkcjonalna- działalność zmier zająca do poznania regionu, kraju
Instytucjonalna- ruch społeczeństwa
Kulturowo- społeczna- dziedzina kultury obej mująca całokształt działalności poznawczej
Organizacje krajoznawcze w Polsce:
Instytucje i jednostki państwowe i publiczne- muzea, uczelnie, AWF, państwowa akademia nauk, Polska Organizacja Turystyczna, Polska Agencja Rozwoju
Turystyki
Szkoły- ZHP, ZHRz, szkolne koła turystyczno- krajoznawcze, koła zainteresowań, Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych
Organizacje społec zne- Polskie Towarzystwo turystyczno- krajoznawcze, towarzystwo regionalne, wiedzy powszechnej i organizacje młodzieżowe.
Społeczna rola krajoznawstwa:
Edukacyjna- uczenie prawidłowego ob serwowania zjawisk i faktów
Techniczna- wprowadzanie zdobyczy krajoznawstwa do warunków życia społecznego
Upowszechnianie kultury
Krajoznawstwo jako wartość:
Psychologiczna- 5 sposobów wartościowania:
1. doznania emocjonalne
2. ocena obiektu
3. abstrakcyjny standard idealny (ładne, brzydkie)
4. ważność obiektu dla podmiotu
5. użyteczność
funkcjonalny- naturocentryczne i antropocentryczne
związek krajoznawstwa z turystyką i rekreacją (wypoczynek) – krajoznawstwo studialne – czytamy literaturę
RYS HISTORYCZNY KRAJOZNAWSTWA W EUROPIE I POLSCE
Etapy rozwoju Krajoznawstwa w Europie:
W starożytności
o Migracje o podłożu religijnym np. Olpimpia
o Wyjazdy do miejscowości kuracyjnych ( Vichy, Baden, Bath)
o Rozbudowa sieci gospod położonych wzdłuż dróg
o usługi przewożone przez pocztę państw znajdująca się pod kontrolą cesarza
o Klaudiusz Prmeteu sz „Choreografia” –opis miejscowości, w których był
W średniowieczu i r enesansie
o Zahamowanie ruchu turystycznego- wojny
o Zdewastowanie si eci dróg i urządzeń noclegowych (Polska zaatakowana przez Arabów)
o Migracje związane z kultem religijnym (Rzym, Santiago de Compostella)
o Związki z ośrodkami naukowymi ( UK- Polacy wyjeżdżają do Włoch)
W 17 i 18 wieku
o Rozwój dróg i ośrodków transp ortu
o Sezonowość wyjazdów wypoczynkowych (rozwój miejscowości turystycznych)
o Rozwój turystyki górskiej
W 19 i 20 wieku – do wybuchu 2 wojny światowej
o Rozwój ośrodków transportu
o Rozwój przemysłu i urbanizacji
o Wzrost ilości wolnego czasu (Wiosna Ludów- robotnicy uzyskują płatne urlopy)
o Świadoma polityka państw w odniesieniu do turystyki
Organizacje turystyczno- krajoznawcze:
Organizacje mające na celu popularyzowanie turystyki:
o British Alpinie Club 1857r.
o Deutscher Alpenverein 1809r.
Aktywizacje gospodarstw poszczególn ych obszarów
Instytucje państwowe zajmujące się turystyką:
o Orfice National de Turisme
Nowe kierunki ruchu turystycznego:
Wzrost związku Grecji w turystyce międzynarodowej ( 1926- 28tys, 1937- 145tys)
Rozwój turystyki na obszarze państw Płw. Skandynawskiego
Główni uczestnicy ruchu turystycznego- Niemcy, Amerykanie, Anglicy
Krajozna wstwo współczes ne:
Zanikanie sztucznych barier politycznych
Wyższy stopień zamożności społeczeństwa
Sztuczne kształt owanie się podaży turystycznej- promowanie
Historia krajoznawstwa w Polsce:
Ruch pielgrzymkowy- Gniezno
Podróże w celach poznawczych
1577r. – 1 przewodnik krajoznawczy Polski po łacinie- przełożył go Marcin Kromer !!! test !!!
1643r. – „gościniec albo krótkie opisanie Warszawy” Adama Jastrzębskiego w języku polskim
Krajozna wstwo w Polsce:
Zbieranie i popularyzowanie wiadomości o kraju – Puławy- muzeum pamiątek narodowych
Krajozna wstwo edukacyjne ( KEN- 1773r. Stanisław Staszic „O ziemorództwie Karatów) KEN upowszechnia wiedzę w szkołach
W romantyzmie:
o Nurt poetycko- opisowy (A. Mickiewicz, J. Słowacki, Wincenty Pol)
o Krajoznawstwo wycieczkowe- podróże historyczne po ziemiach polskich
o Przeciwdziałanie procesom wynaradawiania (Związek Filaretów, Dziennik Górnośląski)
Rozwój polskich organizacji krajoznawczych w 19 i początku 20 wieku:
1837r. – Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie, twórcy: Tytus Chałubiński, Ludwik Zejszner, cele: badanie Karpat, zachęcanie do ich zwiedzania, ochrona roślin i
zwierząt, wspieranie lokalnego przemysłu turystycznego, dzięki nim powstaje 1 schronisko !!! test !!!
1906r. – polskie Towarzystwo Turystyczne, twórcy: Aleksander Janowski, Zygmunt Globem, cele: zbieranie wiadomości krajoznawczych- Ziemie, gromadzenie
zbiorów naukowych, organizowanie wycieczek po kraju, urządzanie wystaw krajoznawczych, roztaczanie opieki nad obiektami (działał na ziemiach zaboru
pruskiego)
