Pobierz Kryteria ocen z języka polskiego dla klasy VI a na rok szkolny 2021 ... i więcej Notatki w PDF z Technologia informacyjna tylko na Docsity!
Kryteria ocen z języka polskiego dla klasy VI a na rok szkolny 2021/
- Agnieszka Anna Kopycka
Na każdą kolejną ocenę wymagane są wiadomości i umiejętności przewidziane na tę ocenę
i na oceny niższe, np. na ocenę dobrą wymagane są umiejętności przewidziane na ten stopień
oraz na oceny: dopuszczającą i dostateczną.
Wymagania na ocenę dopuszczającą
I Kształcenie literackie i kulturowe Czytanie utworów literackich - uczeń:
- krótko wypowiada się na temat nastroju utworu;
- czyta wiersz i podejmuje próbę przedstawienia swoich wrażeń po lekturze;
- odczytuje wiersz na poziomie znaczeń dosłownych;
- określa adresata tekstu;
- podejmuje próbę określenia osoby mówiącej w wierszu;
- wskazuje powtórzenia;
- wyszukuje wyrazy dźwiękonaśladowcze w wierszu;
- wie, kim jest narrator;
- podaje kilka informacji na temat bohatera;
- odtwarza wydarzenia z tekstu;
- opowiada o sytuacji przedstawionej w utworze;
- określa autora i bohatera tekstu;
- wie, że istnieją różne rodzaje powieści;
- wskazuje wydarzenia historyczne w utworze;
- potrafi wymienić głównych bohaterów powieści;
- wymienia elementy świata przedstawionego;
- wskazuje pojedyncze cechy bohatera – zarówno wyglądu, jak i zachowania;
- rozumie czytany tekst;
- potrafi wskazać podstawowe informacje o świecie przedstawionym;
- zna terminy: mit , legenda , baśń, bajka, nowela, list, powieść, fikcja literacka, podmiot liryczny, apostrofa, anafora ;
- czyta ze zrozumieniem teksty publicystyczne i informacyjne;
- wie, czym są: komiks, baśń, legenda, mit, hymn, dziennik;
- wyjaśnia dosłowne znaczenie przypowieści;
- rozpoznaje elementy tekstu dramatycznego. Odbiór tekstów kultury - uczeń:
- wie, jaką funkcję pełnią w teatrze reżyser i scenograf;
- opowiada o filmie i o swoich wrażeniach;
- zna kilka faktów z historii filmu;
- wie, czym są plany filmowe;
- zna terminy: kadr , montaż , scenariusz , scenopis.
II Kształcenie językowe
Gramatyka języka polskiego - uczeń:
- zna pojęcia: synonim, homonim, spójnik, strona czynna czasownika , strona bierna czasownika, zdanie pojedyncze , zdanie złożone, zdanie złożone współrzędnie, zdanie złożone podrzędnie ;
- rozpoznaje homonimy;
- wie, co to jest antonim;
- podaje przykład antonimu;
- wie, co to jest zgrubienie;
- wymienia najbardziej typowe spójniki;
- wie, że istnieją części mowy odmienne i nieodmienne, potrafi wymienić nazwy większości z nich;
- zna części mowy;
- wie, czym są: rzeczownik, czasownik, zaimek, wykrzyknik, partykuła;
- rozpoznaje w zdaniu czasowniki i niektóre zaimki;
- potrafi wymienić najbardziej typowe wykrzykniki i partykuły;
- wie, czym są temat i końcówka wyrazu;
- wie, że są wyrazy, które nie mają końcówki w niektórych formach odmiany;
- zna podstawowe pojęcia z zakresu składni;
- wie, czym są grupa podmiotu i grupa orzeczenia, niekiedy potrafi je wskazać.
- z pomocą nauczyciela rozpoznaje w tekście typy wypowiedzeń: zdanie pojedyncze,
zdanie złożone (podrzędnie i współrzędnie), równoważnik zdania;
Zróżnicowanie języka - uczeń:
- dostrzega różnicę między językiem mówionym a pisanym;
- dostrzega różnicę między językiem swobodnym a oficjalnym.
Komunikacja językowa i kultura języka - uczeń:
- zna niektóre zagrożenia płynące z sieci;
- podejmuje próbę wzięcia udziału w dyskusji.
Ortografia i interpunkcja - uczeń:
- stosuje przynajmniej jedną formę zapisu daty i godziny;
- zna znaki interpunkcyjne, takie jak: przecinek, średnik, dwukropek;
- zna zasady stosowania przecinka w zdaniach pojedynczych i złożonych;
- zna zasady pisowni cząstki – by;
- zna regułę pisowni przeczenia nie z zaimkami;
- zna zasady pisowni nie z większością części mowy;
- wie, że istnieją zasady ortograficzne dotyczące pisowni - i , - ji , - ii w zakończeniach
rzeczowników, i pobieżnie je zna;
- wie, że istnieją różne sposoby zapisywania rzeczowników o podobnie brzmiących zakończeniach: - ctwo , - dztwo , - stwo. III Tworzenie wypowiedzi
Elementy retoryki - uczeń:
- wie, co to jest plan ramowy;
- zna zasady tworzenia sprawozdania;
- potrafi w prosty sposób streścić utwór;
- z pomocą nauczyciela pisze podziękowanie;
- opisuje bohaterów literackich;
- zna terminy: tekst informacyjny, tekst publicystyczny ;
- zna definicję noweli;
- czyta średniowieczne teksty ze zrozumieniem;
- charakteryzuje narratora i bohaterów w czytanych utworach;
- wie, czym fikcja literacka różni się od faktów historycznych;
- nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst;
- wskazuje w utworze bohaterów głównych i drugoplanowych;
- wskazuje wątek główny oraz wątki poboczne;
- opowiada o wydarzeniach, zachowując ich ciąg przyczynowo - skutkowy;
- wskazuje narratora;
- dostrzega żart w utworze;
- odróżnia dialog od monologu, rozumie ich funkcje w utworze;
- rozróżnia elementy realistyczne i fantastyczne;
- wie, czym jest opowiadanie fantastycznonaukowe;
- zna cechy baśni, mitu i komiksu;
- wskazuje cechy charakteryzujące literaturę fantasy;
- podejmuje próbę pełniejszego scharakteryzowania postaci;
- wskazuje cechy powieści: narrator, liczba postaci, wielość wątków, akcja;
- określa elementy komizmu postaci;
- zna cechy legendy;
- wie, czym jest przypowieść;
- opisuje postawy przedstawione w przypowieści;
- rozumie, czym jest symbol;
- wie, czym jest powieść przygodowa;
- wymienia cechy różnych rodzajów powieści: sensacyjna, kryminalna, grozy, science fiction. Odbiór tekstów kultury - uczeń:
- podejmuje próbę określenia uczuć przedstawionych na obrazie;
- określa swoje wrażenia po obejrzeniu filmu;
- zna historię filmu;
- potrafi w prosty sposób opowiedzieć o historii filmu;
- wskazuje różnice między planami filmowymi;
- zna definicje terminów: kadr , scena , ujęcie , montaż;
- zna budowę scenariusza;
- wie, czym jest adaptacja filmowa. II Kształcenie językowe
Gramatyka języka polskiego - uczeń:
- wskazuje w tekście wybrane związki frazeologiczne;
- dobiera synonimy do podanego słowa;
- rozpoznaje homonimy;
- rozumie znaczenie homonimów;
- rozróżnia rzeczowniki konkretne i abstrakcyjne;
- rozpoznaje bezosobowe formy czasownika: formy zakończone na - no , - to;
- wskazuje czasowniki w wypowiedziach;
- zna terminy: czasownik dokonany i czasownik niedokonany ;
- wyróżnia różne formy czasownika;
- rozpoznaje tryby czasownika;
- rozróżnia czasowniki dokonane i niedokonane;
- rozróżnia konstrukcje czynną i bierną;
- rozpoznaje w wypowiedziach zaimki;
- uzupełnia zdania odpowiednimi zaimkami;
- zna rodzaje zaimków;
- rozpoznaje wykrzykniki w wypowiedziach;
- rozpoznaje partykuły w wypowiedziach;
- rozpoznaje w wypowiedziach spójnik;
- umie stosować spójniki;
- rozpoznaje w wypowiedziach części mowy odmienne i nieodmienne;
- wyróżnia w wyrazie temat i końcówkę;
- wie, czym jest temat oboczny;
- wie, czym jest tzw. e ruchome w wyrazach;
- rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze i zdania złożone;
- wie, czym są równoważniki zdań;
- wie, czym są wypowiedzenia składowe w zdaniu;
- podejmuje próbę stworzenia zdań złożonych;
- rozpoznaje w tekście typy wypowiedzeń: zdanie pojedyncze, zdania złożone (podrzędnie i współrzędnie), równoważniki zdań;
- rozwija zdanie pojedyncze, tak aby powstało zdanie złożone;
- potrafi wskazać w zdaniu orzeczenie wyrażone czasownikiem w stronie czynnej lub biernej;
- wskazuje grupę podmiotu i grupę orzeczenia;
- w większości przypadków używa odpowiednich spójników do łączenia zdań składowych;
- w prostych przykładach dopasowuje wykresy do zdań. Zróżnicowanie języka - uczeń:
- widzi różnicę między językiem mówionym a pisanym i potrafi z pomocą nauczyciela lub grupy wskazać cechy obu języków;
- posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny;
- zauważa różnice w słownictwie wartościującym;
- wyszukuje wyrazy i zwroty charakterystyczne dla języka potocznego.
- podejmuje próbę przekształcenia tekstu potocznego w oficjalny; Komunikacja językowa i kultura języka - uczeń:
- wypowiada się w dyskusji. Ortografia i interpunkcja - uczeń:
- stosuje różne formy zapisu daty i godziny;
- zna znaki interpunkcyjne stosowane w zdaniach pojedynczych i złożonych;
- wie, jakie funkcje pełnią poszczególne znaki interpunkcyjne;
- zna zasady pisowni cząstki – by ;
- zasadniczo stosuje regułę pisowni przeczenia nie z zaimkami;
- zna zasady pisowni nie z częściami mowy i zazwyczaj je stosuje;
- zna zasady ortograficzne dotyczące pisowni - i , - ji , - ii w zakończeniach rzeczowników;
- zna zasady pisowni rzeczowników zakończonych na - ctwo , - dztwo , - stwo;
- tworzy rzeczowniki zakończone na - ctwo , - dztwo , - stwo od podanych wyrazów. III Tworzenie wypowiedzi
Elementy retoryki - uczeń:
- tworzy plan wydarzeń;
- pisząc pracę, korzysta z napisanego wcześniej planu;
- pisze opowiadanie, stosuje dialogi;
- podejmuje próbę stworzenia kartki z dziennika;
- tworzy kilkuzdaniowy tekst o charakterze sprawozdawczym;
- samodzielnie wyszukuje cytaty;
- rozpoznaje czytany utwór jako dziennik, rozróżnia narrację pierwszoosobową od trzecioosobowej;
- odróżnia autora książki od narratora;
- relacjonuje wydarzenia;
- podaje powód zachowań bohatera;
- wskazuje w tekście elementy komiczne;
- odtwarza wydarzenia, wskazując te, które miały wpływ na bieg akcji;
- wymienia bohaterów (głównych, drugoplanowych i epizodycznych; historycznych i fikcyjnych), podaje podstawowe informacje na ich temat;
- charakteryzuje bohaterów, zwracając uwagę na ich zachowania i uczucia;
- wie, czym jest opowiadanie;
- rozróżnia formy narracji, podając przykłady z tekstu;
- zna rolę dialogów;
- rozróżnia mit od legendy i baśni;
- rozpoznaje w utworze fikcję literacką;
- wyraża własny sąd o postaci z tekstu;
- opisuje zachowanie bohatera bajki, ocenia je;
- określa główną myśl utworu;
- wie, czym jest morał;
- wyjaśnia morały w utworach;
- zna termin nowela;
- wskazuje główny wątek utworu;
- identyfikuje wypowiedź jako tekst informacyjny;
- interpretuje tytuły artykułów prasowych;
- wyszukuje w tekście potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu publicystycznego;
- rozróżnia narrację pierwszoosobową i trzecioosobową;
- rozpoznaje czytany utwór jako powieść oraz wskazuje jej cechy gatunkowe;
- wskazuje cechy charakteryzujące powieść;
- wymienia cechy powieści fantasy;
- wskazuje i omawia wątek główny oraz wątki poboczne;
- wie, czym jest komizm;
- zna wyróżniki tekstu dramatycznego – podział na akty i sceny; tekst główny (dialogi i monologi) i tekst poboczny;
- odróżnia dialog od monologu, rozumie ich funkcje w utworze;
- wskazuje efekty dźwiękowe w tekście;
- wie, czym jest opowiadanie fantastycznonaukowe;
- wymienia cechy charakterystyczne utworów fantastycznonaukowych;
- określa przesłanie utworu;
- wskazuje występujące w utworze cechy baśni;
- zna cechy literatury science fiction;
- zna budowę komiksu;
- zauważa wyrazy dźwiękonaśladowcze w komiksie;
- opowiada o wydarzeniach ze zrozumieniem ich ciągu przyczynowo - skutkowego;
- opowiada o kluczowych przygodach bohaterów;
- tworzy szczegółowy plan wydarzeń;
- wyjaśnia, czym jest przypowieść i jakie są jej cechy charakterystyczne;
- wyjaśnia dosłowne i przenośne znaczenie przypowieści;
- opisuje i ocenia postawy przedstawione w przypowieści;
- odczytuje symbole;
- samodzielnie rozpoznaje cechy powieści sensacyjno - przygodowej. Odbiór tekstów kultury - uczeń:
- łączy nastrój wiersza z nastrojem obrazu;
- wie, czym jest filmowa adaptacja dzieł;
- ocenia, czy wizja reżysera odpowiada oryginałowi;
- wie, jaką funkcję pełnią w teatrze reżyser, scenograf, charakteryzator i sufler;
- wymienia rodzaje planów filmowych;
- na wskazanym materiale określa rodzaj planu filmowego;
- zna definicje terminów: kadr , kadrowanie , scena , ujęcie , montaż;
- porównuje tekst literacki, scenariusz i scenopis, wskazuje różnice między tymi tekstami;
- zna środki filmowe potęgujące napięcie;
- podaje przykłady adaptacji filmowych;
- tworzy według wskazówek scenariusz filmu na podstawie fragmentu powieści. II Kształcenie językowe Gramatyka języka polskiego - uczeń:
- zna reguły akcentowania wyrazów;
- podaje antonimy do wskazanych wyrazów;
- tworzy zdania z użyciem homonimów;
- rozpoznaje w wypowiedziach związki frazeologiczne;
- zna i rozumie związki frazeologiczne;
- wie, co to jest zgrubienie i jaką funkcję może pełnić w tekście;
- zamienia zastosowane zgrubienia, tak aby wyrazić pozytywne odczucia;
- wskazuje w temacie głoski oboczne;
- wskazuje e ruchome w wyrazach;
- układa zdania z parami wyrazów wyjaśniającymi występowanie e ruchomego;
- określa funkcję bezosobowych form czasownika: formy zakończone na - no , - to;
- dopasowuje spójniki do zdań;
- używa odpowiednich spójników;
- stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych;
- rozumie zasady budowy konstrukcji strony czynnej i biernej czasownika;
- przekształca konstrukcję strony biernej w czynną i odwrotnie;
- wyszukuje rzeczowniki abstrakcyjne wśród podanych części mowy;
- rozpoznaje w wypowiedziach czasowniki i określa ich funkcje w tekście;
- uzupełnia zdania czasownikami dokonanymi lub niedokonanymi w zależności od kontekstu wypowiedzi;
- rozpoznaje bezosobowe formy czasownika: formy zakończone na - no , - to;
- potrafi określić formy trybu czasowników;
- tworzy formy odpowiednich trybów;
- używa różnych trybów czasownika;
- przekształca stronę czynną w stronę bierną;
- rozróżnia czasowniki dokonane i niedokonane;
- rozpoznaje w wypowiedziach zaimki i określa ich funkcje w tekście;
- odróżnia zaimki odmienne od nieodmiennych;
- rozpoznaje formy przypadków, liczby, rodzaju gramatycznego zaimka;
- uzupełnia zdania odpowiednimi zaimkami;
- zna funkcje zaimków w zdaniu;
- przekształca tekst, stosując zaimki;
- poprawnie wskazuje wykrzykniki w wypowiedziach i określa, jakie uczucia wyrażają;
- tworzy tekst z użyciem rzeczowników zakończonych na - ctwo , - dztwo , - stwo. III Tworzenie wypowiedzi
Elementy retoryki - uczeń:
- umie nazwać uczucia, tworzy opis przeżyć wewnętrznych, korzystając z epitetów i porównań oddających stany emocjonalne;
- charakteryzuje bohaterów, zwraca uwagę na ich zachowania i uczucia;
- pisze opowiadanie twórcze z zachowaniem trójdzielnej kompozycji;
- formułuje tekst wewnętrznie spójny;
- w większości poprawnie zapisuje dialogi;
- redaguje kartkę z dziennika z opisem przeżyć wewnętrznych;
- z pomocą (m.in. planu) pisze sprawozdanie z dyskusji;
- na podstawie planu ramowego tworzy plan szczegółowy tekstu;
- potrafi zredagować podziękowanie;
- zna elementy składowe listu oficjalnego i wie, czym się różni od listu prywatnego;
- redaguje list oficjalny;
- używa zwrotów grzecznościowych w liście;
- stosuje odpowiednie formy językowe, w tym formuły początku i końca, w zależności od typu listu, sytuacjikomunikacyjnej, nadawcy i osoby adresata;
- samodzielnie tworzy notki biograficzne;
- pisze ogłoszenie;
- pisze recenzję filmu lub książki;
- tworzy hasło reklamowe. Samokształcenie - uczeń:
- korzysta z różnych źródeł (w tym z encyklopedii);
- rozwija umiejętności efektywnego posługiwania się technologią informacyjną oraz zasobami internetowymi.
Wymagania na ocenę bardzo dobrą
I Kształcenie literackie i kulturowe
Czytanie utworów literackich - uczeń:
- samodzielnie wskazuje elementy tworzące rytm utworu;
- samodzielnie odnajduje w tekście elementy komiczne i określa ich funkcję;
- właściwie interpretuje formę wiersza, odczytując jego sens;
- podaje przykłady ożywień i uosobień;
- wskazuje cechy gatunkowe hymnu i rozumie zastosowanie tej formy przez autora;
- określa funkcje anafor w tym tekście i ich znaczenie ogólne dla gatunku, jakim jest hymn;
- interpretuje zastosowane przenośnie i przeciwstawienia, wskazuje na rolę kontrastu;
- wyjaśnia rolę wyrazów dźwiękonaśladowczych w komiksie;
- potrafi rozpoznać mit, baśń i legendę, znajduje cechy gatunkowe w tekście;
- przedstawia własne rozumienie utworu i je uzasadnia;
- rozróżnia elementy realistyczne i fantastyczne, wyjaśnia alegoryczne przedstawienie wartości;
- określa główną myśl tekstu, odwołując się do jego budowy;
- omawia funkcje tytułu, motta, puenty;
- formułuje morał;
- odczytuje humor;
- rozumie funkcję rytmu;
- wskazuje na punkt kulminacyjny utworu i określa jego rolę;
- wyjaśnia, na czym polega efekt zaskoczenia w utworze;
- interpretuje tekst w odniesieniu do jego formy i budowy;
- wskazuje wartości opisane w utworach;
- dostrzega ponadczasowy charakter motywu;
- wykorzystuje w interpretacji tekstu własne doświadczenia oraz elementy wiedzy o kulturze;
- rozumie swoistość tekstów kultury przynależnych do literatury;
- dostrzega elementy należące do różnych gatunków literackich;
- wskazuje przesłanie płynące z utworu;
- przedstawia własne rozumienie utworu i je uzasadnia;
- ocenia postawę moralną i patriotyczną bohatera;
- wskazując cechy różnych rodzajów powieści w omawianej książce, potrafi je uargumentować, odnosząc się do właściwych fragmentów;
- omawia nawiązania do wydarzeń historycznych zawarte w tekście; Odbiór tekstów kultury - uczeń:
- potrafi w kontekście tekstu zinterpretować obraz;
- porównuje swoje wyobrażenia na temat bohaterów, miejsc i wydarzeń z propozycją twórców filmu, posługując się słownictwem dotyczącym sztuki filmowej;
- ocenia przydatność poznanych planów filmowych do realizacji określonych zamysłów autorów filmu;
- dobiera środki wyrazu filmowego do budowania napięcia (na wskazanym materiale)
- pisze scenariusz na podstawie tekstu literackiego;
- wyodrębnia elementy składające się na spektakl teatralny (gra aktorska, reżyseria, dekoracja, charakteryzacja, kostiumy, rekwizyty, muzyka), charakteryzując je;
- rozumie swoistość tekstów kultury przynależnych do: filmu, muzyki, teatru, malarstwa, rzeźby i innych tekstów kultury; II Kształcenie językowe
Gramatyka języka polskiego - uczeń:
- zna i stosuje reguły akcentowania wyrazów;
- umiejętnie stosuje słownictwo neutralne i wartościujące, rozumiejąc ich funkcje;
- tworzy zdania z użyciem homonimów, zapisując je poprawnie pod względem ortograficznym;
- potrafi w swobodny sposób użyć związków frazeologicznych;
- bezbłędnie rozpoznaje formy gramatyczne części mowy odmiennych
- prawidłowo stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych;
- świadomie stosuje stronę czynną lub bierną, w zależności od intencji wypowiedzi;
- ma świadomość, jakie części mowy zastępują zaimki;
- określa funkcję zaimków w zdaniu;
- uzupełnia zdania czasownikami dokonanymi lub niedokonanymi w zależności od kontekstu wypowiedzi;
- świadomie stosuje bezosobowe formy czasownika: formy zakończone na - no , - to;
- operuje poprawnie trybami czasownika, stronami czasownika oraz świadomie używa różnych form czasowników;
- wyraża różne intencje za pomocą partykuł;
- potrafi odpowiednio zastosować spójniki – zarówno z punktu widzenia składni, logiki zdania, jak i z punktu widzenia stylistyki;
- wskazuje w tekście wyrazy z e ruchomym i wyjaśnia, na czym polegają błędy w ich użyciu;
- poprawnie określa funkcje wyrazów odmiennych i nieodmiennych w zdaniu;
- kończy zdanie tak, aby powstało zdanie złożone;
na określony temat i zgodnie z obowiązującymi kryteriami, umiejętnie wykorzystuje cytaty w swojej wypowiedzi; Samokształcenie - uczeń:
- korzysta z informacji zawartych w różnych źródłach, gromadzi wiadomości, selekcjonuje informacje;
- szuka informacji w różnych źródłach, poddaje je krytycznej analizie;
- efektywnie posługuje się technologią informacyjną oraz zasobami internetowymi, dzieli się swą wiedzą i umiejętnościami z innymi.
Wymagania na ocenę celującą – uczeń:
- dysponuje wiedzą i umiejętnościami wykraczającymi poza program nauczania w klasie VI;
- funkcjonalnie posługuje się zdobytymi wiadomościami;
- świadomie i funkcjonalnie używa bogatej terminologii;
- pracuje samodzielnie, nie powiela cudzych poglądów, jest kreatywny;
- jest oczytany, rozumie i wykorzystuje w swoich wypowiedziach ustnych i pisemnych przeczytane teksty;
- samodzielnie analizuje i interpretuje teksty kultury (utwory literackie, dzieła sztuki, filmy);
- formułuje problemy, proponuje, jak je rozwiązać;
- tworzy bezbłędne, rozwinięte i oryginalne wypowiedzi ustne i pisemne zarówno pod względem treści, jak i formy oraz kompozycji: zachowuje odpowiedni styl wypowiedzi; posługuje się bogatym słownictwem, bezbłędnie stosuje zasady interpunkcji i ortografii;
- bierze udział w konkursach przedmiotowych i osiąga w nich sukcesy.
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, którego wyniki nie osiągają poziomu wymagań koniecznych, w związku z tym nie jest w stanie, nawet z pomocą nauczyciela, wykonać zadań o niewielkim stopniu trudności. Uczeń lekceważy swoje obowiązki, nie chce nadrobić zaległości, nie korzysta z zaproponowanych przez nauczyciela form pomocy. Brak wiedzy i umiejętności uniemożliwia mu naukę w następnej klasie.
Powyższe kryteria oceniania obowiązują również podczas nauczania zdalnego i hybrydowego.