Krzyżacy - opracowanie maturalne | Notatki Język polski

„Krzyżacy” – opracowanie

1) Informacje podstawowe

Autor – Henryk Sienkiewicz

Epoka – pozytywizm (książka ukazywała się w częściach w latach 1897-1900 na łamach „Tygodnika

Ilustrowanego”, a w 1901 dzieło ukazało się w postaci książkowej)

Rodzaj literacki – epika

Kompozycja książki – dwa tomy podzielone na 32 rozdziały

2) Co warto wiedzieć o książce?

a) H. Sienkiewicz umieścił w swojej książce postacie realne (np. Władysław Jagiełło,

Konrad von Junginen czy Witold) oraz fikcyjne (Jurand ze Spychowa, Zbyszko z Bogdańca, Danusia)

b) „Krzyżacy” zostali napisani, aby przypomnieć Polakom ich wielki sukces historyczny jakim było

pokonanie Krzyżaków (utożsamianych przez ludzi z Niemcami) – miało to na celu podtrzymanie

w społeczeństwie wiary w odzyskanie niepodległości

c) Najważniejszym wątkiem poruszanym w książce jest konflikt polsko-krzyżacki, a wszystkie

pozostałe wątki dzieją się na tle tych wydarzeń

d) Jedynie konflikt polsko-krzyżacki jest wątkiem realistycznym, reszta wątków jest fantastyczna

e) Czas akcji to lato 1399 – 15 lipca 1410 (bitwa pod Grunwaldem)

f) H. Sienkiewicz zastosował w „Krzyżakach” liczne archaizmy, aby uwiarygodnić czas trwania akcji –

autor zastosował archaizację

3) Charakterystyka Krzyżaków

Zakon Krzyżacki został założony z myślą o nawracaniu pogan na chrześcijaństwo. Bardzo szybko

jednak misja Krzyżaków staje się jedynie wymówką do atakowania i grabienia w pierwszej kolejności

pogańskich krajów, a w późniejszym czasie nawet od dawna chrześcijańskiej Polski (Krzyżacy m.in.

rozpowiadali fałszywą informację, że król Polski – Władysław Jagiełło – przyjął chrześcijaństwo

jedynie na pokaz, oraz że w rzeczywistości dalej jest poganinem).

Krzyżakami kieruje przede wszystkim chciwość i żądza władzy. Pomimo tego, że, jako zakonnicy,

ślubują życie w ubóstwie, to i tak mają wielkie bogactwa, a ich pałace i dwory pełne są przepychu.

Dla rycerzy Zakonu honor nie ma znaczenia – m.in. poinformowali Juranda że Danusia znajduje się w

zamku do którego miał się udać i dać się upokorzyć w zamian za uwolnienie córki, oraz okłamują

Stolicę Apostolską odnośnie rzekomego pogaństwa Władysława Jagiełły.

Rycerze zakonni są okrutni i bezwzględni – z zimną krwią zabijają dzieci, kobiety oraz duchowieństwo

w trakcie dokonywania grabieży na litewskich wioskach.

Krzyżacy ukazani są także jako bardzo przebiegłe i zdradliwe osoby – za przykład może posłużyć

upokorzenie Juranda oraz podrobili pieczęć Juranda aby oszukać Danusię i ją porwać (Krzyżacy wysłali

do Danusi list z informacją że Jurand umiera, i że chce się spotkać ostatni raz ze swoją córką – gdy

dziewczyna wyruszyła w drogę do rodzinnego domu, została uprowadzona przez rycerzy Zakonu).

Zakon przedstawiony jest jako naród pyszny, zbyt pewny swej potęgi – nikt z Krzyżaków nie obawia

się konfrontacji z Polakami, ponieważ wszyscy są pewni zwycięstwa – byli przekonani o swej potędze

do tego stopnia, że wysłali do polskiego obozu posłów z dwoma mieczami oraz informacją, że jeżeli

Polacy nie mają broni do walki, to Oni tę broń właśnie Polakom dostarczają.

Krzyżacy zostali przedstawieni w książce jako zupełne przeciwieństwo rycerstwa Polskiego –

honorowego, oddanego Bogu i gotowego oddać własne życie za dobro swojej ojczyzny.

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Krzyżacy - opracowanie maturalne i więcej Notatki w PDF z Język polski tylko na Docsity!

„Krzyżacy” – opracowanie

1) Informacje podstawowe Autor – Henryk Sienkiewicz Epoka – pozytywizm (książka ukazywała się w częściach w latach 1897-1900 na łamach „Tygodnika Ilustrowanego”, a w 1901 dzieło ukazało się w postaci książkowej) Rodzaj literacki – epika Kompozycja książki – dwa tomy podzielone na 32 rozdziały 2) Co warto wiedzieć o książce? a) H. Sienkiewicz umieścił w swojej książce postacie realne (np. Władysław Jagiełło, Konrad von Junginen czy Witold) oraz fikcyjne (Jurand ze Spychowa, Zbyszko z Bogdańca, Danusia) b) „Krzyżacy” zostali napisani, aby przypomnieć Polakom ich wielki sukces historyczny jakim było pokonanie Krzyżaków (utożsamianych przez ludzi z Niemcami) – miało to na celu podtrzymanie w społeczeństwie wiary w odzyskanie niepodległości c) Najważniejszym wątkiem poruszanym w książce jest konflikt polsko-krzyżacki, a wszystkie pozostałe wątki dzieją się na tle tych wydarzeń d) Jedynie konflikt polsko-krzyżacki jest wątkiem realistycznym, reszta wątków jest fantastyczna e) Czas akcji to lato 1399 – 15 lipca 1410 (bitwa pod Grunwaldem) f) H. Sienkiewicz zastosował w „Krzyżakach” liczne archaizmy, aby uwiarygodnić czas trwania akcji – autor zastosował **archaizację

Charakterystyka Krzyżaków** Zakon Krzyżacki został założony z myślą o nawracaniu pogan na chrześcijaństwo. Bardzo szybko jednak misja Krzyżaków staje się jedynie wymówką do atakowania i grabienia w pierwszej kolejności pogańskich krajów, a w późniejszym czasie nawet od dawna chrześcijańskiej Polski (Krzyżacy m.in. rozpowiadali fałszywą informację, że król Polski – Władysław Jagiełło – przyjął chrześcijaństwo jedynie na pokaz, oraz że w rzeczywistości dalej jest poganinem). Krzyżakami kieruje przede wszystkim chciwość i żądza władzy. Pomimo tego, że, jako zakonnicy, ślubują życie w ubóstwie, to i tak mają wielkie bogactwa, a ich pałace i dwory pełne są przepychu. Dla rycerzy Zakonu honor nie ma znaczenia – m.in. poinformowali Juranda że Danusia znajduje się w zamku do którego miał się udać i dać się upokorzyć w zamian za uwolnienie córki, oraz okłamują Stolicę Apostolską odnośnie rzekomego pogaństwa Władysława Jagiełły. Rycerze zakonni są okrutni i bezwzględni – z zimną krwią zabijają dzieci, kobiety oraz duchowieństwo w trakcie dokonywania grabieży na litewskich wioskach. Krzyżacy ukazani są także jako bardzo przebiegłe i zdradliwe osoby – za przykład może posłużyć upokorzenie Juranda oraz podrobili pieczęć Juranda aby oszukać Danusię i ją porwać (Krzyżacy wysłali do Danusi list z informacją że Jurand umiera, i że chce się spotkać ostatni raz ze swoją córką – gdy dziewczyna wyruszyła w drogę do rodzinnego domu, została uprowadzona przez rycerzy Zakonu). Zakon przedstawiony jest jako naród pyszny, zbyt pewny swej potęgi – nikt z Krzyżaków nie obawia się konfrontacji z Polakami, ponieważ wszyscy są pewni zwycięstwa – byli przekonani o swej potędze do tego stopnia, że wysłali do polskiego obozu posłów z dwoma mieczami oraz informacją, że jeżeli Polacy nie mają broni do walki, to Oni tę broń właśnie Polakom dostarczają. Krzyżacy zostali przedstawieni w książce jako zupełne przeciwieństwo rycerstwa Polskiego – honorowego, oddanego Bogu i gotowego oddać własne życie za dobro swojej ojczyzny.

4) Motywy w „Krzyżakach” Motyw cierpienia – Jurand ze Spychowa tęskni za swoją żoną, która została zabita przez rycerzy Zakonu. Rycerz stara się znaleźć ukojenie po śmierci żony, prowadząc prywatną wojnę z braćmi zakonnymi – przyrzekł sobie, że zamorduje tak wielu Krzyżaków, jak to możliwe. Jego udrękę potęguje porwanie jedynej córki, która została uprowadzona przez Krzyżaków jako zemsta na polskim rycerzu za dokonanie mordu na wielu rycerzach Zakonu. Pod wpływem tragicznych przeżyć jakie przeszedł w krzyżackim zamku gdy porwali jego córkę (m.in. został oszukany i jego córka była dalej więziona przez Zakon, a także zostało mu wypalone jego jedyne oko przez co oślepł, a także odcięto mu język, przez co nie mógł mówić) zmienia się i w cierpieniu odnajduje przymierze z Bogiem. Również Zbyszko z Bogdańca cierpi, ponieważ jego żona została porwana. Jego negatywne emocje potęgują się po śmierci ukochanej – wtedy to też Zbyszko dorośleje emocjonalnie, i z zapalczywego chłopca staje się poważnym mężczyzną. Cierpi także sama porwana – Danusia. Z powodu tego, że była uwięziona w złych warunkach, a także została odcięta od kontaktów z bliskimi sobie osobami, młoda dziewczynka popada w obłęd, a w późniejszym czasie umiera na rękach swojego męża – Zbyszka. Można także wspomnieć o cierpieniu Jagienki, czyli drugiej żony Zbyszka. Początkowo Zbyszko z Bogdańca nie odwzajemnia uczuć dziewczyny, i jest zakochany w Danusi. Jagienka nie jest jednak z tego powodu zazdrosna, lecz smutna. W tym czasie dziewczyna dojrzewa emocjonalnie. Motyw buntu – Jurand ze Spychowa buntuje się przeciwko Krzyżakom, i postanawia zemścić się na Zakonie tak brutalnie, jak to tylko możliwe – przysięga sobie, że zamorduje tak wielu Krzyżaków, jak tylko będzie to możliwe (Krzyżacy porwali i zabili w przeszłości jego żonę). Motyw ojca i córki - Danusia jest jedynym dzieckiem Juranda ze Spychowa. Przypomina ona ojcu utraconą żonę, ze względu na to, że jest do niej bardzo podobna (ojciec zwraca m.in. uwagę na jej delikatność). Dla niej Jurand jest gotów do największych poświęceń – wyrzeka się honoru rycerskiego i dumy, stając pokornie przed obliczem porywaczy, w nadziei, że odzyska dziewczynkę. Jej śmierć sprawia, że Jurand nie ma już sił żyć – traci świadomość i ostatnie tygodnie spędza w zupełnym odcięciu od rzeczywistości. Motyw miłości nieszczęśliwej – miłość Zbyszka i Danusi kończy się tragicznie. Od początku zakochani musieli się zmagać z różnymi nieszczęściami. Zbyszko został skazany na ścięcie za obrazę majestatu posła krzyżackiego, a z rąk kata uratowała go właśnie Danusia. Po tym, wedle obyczaju, musiały odbyć się ich zrękowiny. Kolejną przeszkodą na drodze do szczęścia był brak zgody na ślub młodych ojca dziewczyny, Juranda. Po kilkumiesięcznej rozłące, podczas której pozostają sobie wierni, młodzieniec zostaje ranny podczas polowania, a Danusia pada ofiarą spisku Krzyżaków i w kilka godzin po zaślubinach zostaje podstępnie przez nich porwana. Zbyszko przez długi czas szuka młodej żony, wreszcie odbija ją z rąk krzyżackich, lecz dziewczyna początkowo go nie poznaje. Rozpoznaje swojego narzeczonego na chwilę przed swoją śmiercią – dziewczynka kona w drodze powrotnej do domu. Młody rycerz po jej śmierci pogrąża się w rozpaczy, którą ukoiła dopiero Jagienka. Nieszczęśliwe są także losy Juranda ze Spychowa i jego żony, którą kochał bezgranicznie. Tragiczna śmierć małżonki staje się dla Juranda przyczyną zemsty na Krzyżakach i wieloletniej krwawej prywatnej wojny, którą toczy z oprawcami kobiety. Motyw patriotyzmu – głębokim patriotyzmem wyróżniają się rycerze polscy. Cenią ponad wszystko miłość ojczyzny, są gotowi walczyć o jej wolność i zawsze stawiają się na wezwanie króla. Polscy rycerze są przedstawieni jako przeciwieństwo do rycerzy Krzyżackich, którzy to ponad swoją ojczyznę cenili własne korzyści i porachunki.

strachu. Krzyżacy porywają także dwunastoletnią Danusię, a Juranda zmuszają w ten sposób do uległości. Dziewczynka umiera wycieńczona psychicznie i fizycznie, a Jurand zostaje okaleczony. Motyw tragedii – Jurand ze Spychowa przeżył w swoim życiu wiele tragedii – pierwszą z nich było zabicie jego żony przez Krzyżaków, którzy napadli jego dwór. Następną było porwanie jego córeczki – Danusi. Zgodził się nawet ukorzyć przed Krzyżakami, byle tylko uwolnili dziewczynkę. Nie zrobili jednak tego, a dodatkowo ciężko okaleczyli Juranda, poprzez wypalenie oka Juranda a także odcięcie jego języka. Ostatecznym ciosem dla Juranda była śmierć jego córki. On sam umiera kilka tygodni po tych wydarzeniach. Inną tragedią była ta, która spotkała Zbyszka. Jego żona została podstępnie uprowadzona, a na wskutek złego traktowania dziewczyna niedługo po uratowaniu jej z krzyżackich rąk umiera. Motyw władcy – Władysław Jagiełło został w powieści Sienkiewicza ukazany jako władca mądry, sprawiedliwy, pobożny i mężny. Przez wiele lat dąży do pokojowego załagodzenia konfliktu z Zakonem. Dzięki jego zdolnościom strategicznym wojska polsko – litewskie odnoszą ogromne zwycięstwo w bitwie pod Grunwaldem i pokonują potęgę Zakonu krzyżackiego. Motyw zemsty – poza zemstą Juranda ze Spychowa na Krzyżakach w książce jest przedstawiona historia Zygfryda de Lowe. Zygfryd przysięga również zemstę na Zbyszku za to, że w honorowej walce pokonał On jego syna – Rotgiera. W ramach zemsty za śmierć swojego syna oraz za wszystkie mordy których dokonał Jurand na Krzyżakach okalecza on okrutnie rycerza ze Spychowa. Motyw śmierci – w książce ukazane są losy rodziny Juranda, która w całości umiera, choć każdy w innych okolicznościach – żona podczas ataku Zakonu na posiadłość Juranda, córka Danusia z powodu wycieńczenia po porwaniu przez Krzyżaków, a sam Jurand przez rany, które zadali mu Krzyżacy. Ginie także wielu Krzyżaków z rąk Juranda, który w ten sposób mści się na Krzyżakach, przez których to zginęła jego żona. Śmiercią samobójczą umiera także Zygfryd de Lowe, który po tym, jak Jurand przebaczył mu jego winy, zupełnie postradał zmysły, ponieważ nie potrafił pojąć jak Jurand mógł mu wybaczyć – ta myśl go przerażała do tego stopnia, że powiesił się na drzewie ( motyw samobójstwa ). Motyw wojny – Wojna między państwem polsko-litewskim a Zakonem w teorii trwała od 1409 roku, jednak w rzeczywistości konflikt między państwami trwał już od końcówki XIV wieku, choć w sposób nieoficjalny. Rozstrzygnięciem konfliktu była natomiast bitwa pod Grunwaldem (15 lipca 1410), która zakończyła się wielkim zwycięstwem strony Polskiej. Motyw poświęcenia – Jurand jest w stanie poświęcić nie tylko swój honor oraz dumę, lecz także zdrowie, aby jego córka Danusia została uwolniona z rąk krzyżackich. Poświęcenie niestety okazuje się daremne, ponieważ rycerz padł ofiarą podstępu Zakonu, który miał na celu unieszkodliwienie jednego z najznakomitszych polskich rycerzy. Motyw wyboru – Jurand dokonuje wyboru między rycerskim honorem a ocaleniem córki. Niezłomny rycerz poświęca siebie i staje przed Krzyżakami, by w ten sposób uzyskać uwolnienie Danusi. Decyzja kończy się tragicznie zarówno dla niego, jak i dla córki. Zbyszko z Bogdańca w pewnym momencie musi dokonać wyboru między dwiema dziewczynami: Danusią, z którą jest zaręczony i Jagienką, która ujmuje go radością, energią i urodą. Motyw zdrady – zdrady chce się dopuścić zakonnik de Fourcy, który chce ostrzec porwanego przez Krzyżaków księcia polskiego Janusza o zamiarach porwania Danusi Jurandówny. Inni zakonnicy z Zygfrydem na czele jednak morduje zdrajcę, a o zaistniałą sytuację obwinia On Zbyszka oraz jego giermka – Hlavę. Motyw wiary – Władysław Jagiełło nakazał odprawienie mszy świętej tuż przed bitwą pod Grunwaldem. Uczestniczył w niej nie tylko On, lecz także wielu znakomitych polskich rycerzy.

Opozycją dla pobożnych polskich rycerzy są Krzyżacy, których pobożność i wiara staje się jedynie pretekstem do grabienia i walki z Polakami i Litwinami.

Krzyżacy - opracowanie maturalne, Notatki z Język polski

Dokumenty powiązane

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Krzyżacy - opracowanie maturalne i więcej Notatki w PDF z Język polski tylko na Docsity!

„Krzyżacy” – opracowanie