Kurs walutowy - Notatki - Handel zagraniczny , Notatki z Ekonomia

Pobierz Kurs walutowy - Notatki - Handel zagraniczny i więcej Notatki w PDF z Ekonomia tylko na Docsity!

KURS WALUTOWY

Kurs walutowy jest najważniejszą normą sterującą handlem zagranicznym. Przez kurs walutowy powszechnie rozumie się stosunek, w jakim dokonuje się wymiany określonej ilości danej waluty na jednostkę innej waluty. W gospodarce rynkowej kurs walutowy jest zatem ceną pieniądza zagranicznego, która może być efektywnie płacona w walucie krajowej za jednostkę waluty zagranicznej lub waluty zagranicznej za jednostkę waluty krajowej. W gospodarce doskonale konkurencyjnej ceny tych walut równoważą samoczynnie popyt i podaż na rynku walut zagranicznych. Mechanizm osiągania równowagi popytu i podaży na międzynarodowym rynku walutowym można stosunkowo łatwo wyjaśnić na przykładzie uproszczonego modelu wymiany walutowej między dwoma suwerennymi krajami. Innymi słowy pod pojęciem kursu waluty rozumie się cenę jednej waluty wyrażonej w drugiej walucie. Kurs waluty spełnia dwie ważne funkcje: informacyjną i cenotwórczą. Kurs waluty służy do przeliczania cen zagranicznych na ceny krajowe i odwrotnie. Kurs waluty wpływa bezpośrednio na ceny towarów w handlu zagranicznym i ceny walorów obcych na rynku wewnętrznym oraz pośrednio na ceny towarów przeznaczonych na rynek wewnętrzny.

Na poziom kursu walutowego wpływa szereg czynników ekonomicznych, politycznych i psychologicznych. Najważniejszymi czynnikami ekonomicznymi wywierającymi bezpośredni wpływ na poziom kursu waluty są: podaż i popyt na waluty obce na krajowym rynku walutowym, stan bilansu handlowego i płatniczego, różnice w stopach procentowych i stopach inflacji między danym krajem a innymi krajami, poziom cen w kraju i za granicą, przepływy kapitałów, stopień reglamentacji walutowej, polityka walutowa i pieniężno-kredytowa (restrykcyjna bądź ekspansywna) oraz stan

koniunktury i działalności gospodarczej w kraju, a także w krajach, z którymi utrzymuje on stosunki ekonomiczne i finansowe. Wpływ czynników politycznych na poziom kursu waluty (nasilenia się jej presji zniżkowej lub zwyżkowej) uwidacznia się w czasie napięć politycznych, zaostrzenia sytuacji międzynarodowej lub w czasie występowania konfliktów regionalnych (np. konflikt sueski w 1957 r., wojna wietnamska, konflikt w Zatoce Perskiej w 1991 r.). Czynniki psychologiczne wpływające na kursy walut wymienialnych to głównie optymistyczne bądź pesymistyczne przewidywania rozwoju koniunktury i gospodarki w danym kraju przez międzynarodowe koła gospodarcze i finansowe. Optymistyczne przewidywania wpływają z reguły na umacnianie, a pesymistyczne - na osłabienie kursu waluty. Na kurs waluty wpływają, poza wymienionymi wyżej, również czynniki spekulacyjne (mające jednak charakter ekonomiczny). Polegają one przede wszystkim na grze na zwyżkę lub zniżkę kursów walut na rynkach walutowych (krajowych i zagranicznych). Mogą one jeszcze bardziej osłabiać waluty już słabe i umacniać waluty mocne. Spekulacja walutowa nasila się z reguły w okresach napięć na rynkach walutowych i napięć politycznych. Kurs waluty może być ustalany przez władze walutowe lub wynikać ze stosunku podaży i popytu na waluty obce na krajowym rynku walutowym. Zmiany kursu waluty dokonuje się poprzez dewaluację i rewaluację. Dewaluacja polega na obniżeniu kursu waluty krajowej wobec walut obcych. Płaci się wówczas więcej jednostek waluty krajowej za jednostkę waluty obcej. Rewaluacja oznacza podwyższenie kursu waluty krajowej w stosunku do walut obcych. Płaci się wówczas mniej jednostek waluty krajowej za walutę obcą.

f) Sztywny kurs walutowy – to kurs nie zmieniany w bardzo długim okresie mimo że taka zmiana byłaby pożądana ze względu na stan bilansu płatniczego. Ten typ kursu (był to wtedy kurs parytetowy) występował jedynie w okresie funkcjonowania systemu waluty złotej.

2) na podstawie kryterium czasu trwania, a) Kurs stały - do kursów stałych zalicza się kursy stałe, krótkookresowe (pełzające), kursy stałe o szerokiej marży wahań | wokół parytetu (lub kursu centralnego) oraz sztywne kursy walutowe. b) Kurs zmienny - Do kursów zmiennych zalicza się kursy wolnorynkowe i płynne.

3) z punktu widzenia ich liczebności a) Kurs jednolity - oznacza, że całość obrotów płatniczych z zagranicą odbywa się po jednolitym kursie. Po takim też kursie dokonuje się wymiany walut obcych na walutę krajową. b) Kurs dualny (podwójny) – stosowany jest sporadycznie. Wprowadza się wtedy dwa oficjalne kursy walutowe: jeden dla obrotów handlowych, a drugi dla obrotów kapitałowych. Potrzeba (lub konieczność) ustalenia odmiennych kursów dla tych dwóch rodzajów obrotów płatniczych wynika najczęściej stąd, że jednolity kurs jest szkodliwy albo dla wymiany handlowej, albo dla przepływu kapitału.

4) Z punktu widzenia stopnia ingerencji państwa w kształtowanie się kursu waluty krajowej. a) Kurs wolnorynkowy - wyznaczany wyłącznie przez popyt i podaż na rynku walutowym. Nie ma tu ingerencji państwa. b) Kursy walutowe, które wymagają ograniczonej ingerencji państwa (są to więc kursy płynne, które wymagają okresowych interwencji walutowych, kursy stałe o rozszerzonej marży wahań i kursy pełzające).

c) Kursy walutowe, które wymagają nie tylko interwencji na rynkach walutowych , ale i zastosowania innych środków polityki gospodarczej dla utrzymania danego systemu kursu walutowego. Do tej grupy kursów można zaliczyć kursy sztywne, a przede wszystkim kursy dualne i różnicowane. W literaturze ekonomicznej występuje często pojęcie kursu walutowego równowagi. Używane jest w dwóch znaczeniach: Pierwsze odnosi się do sytuacji, w których kurs walutowy wyrównuje podaż na waluty obce na krajowym rynku walutowym z popytem na nie. Ze względu na to, że współczesne gospodarki rynkowe charakteryzują się znacznym stopniem ingerencji państwa w stosunki gospodarczej za granicą, trudno uznać, że kurs walutowy w sposób właściwy wyraża relacje podaży do popytu. Drugie znaczenie kursu walutowego równowagi (częściej stosowane) wiąże się z bilansem płatniczym. Uważa się, że kurs walutowy równowagi to taki kurs, który zapewnia równowagę bilansu płatniczego. Władze walutowe starają się ustalić taki poziom kursu waluty, aby zapewniał on równowagę bilansu płatniczego. Największe znaczenie poznawcze ma koncepcja kursu walutowego równowagi wynikająca z teorii parytetu siły nabywczej. Według tej teorii stosunek kursów dwóch walut powinien odzwierciedlać stosunek ich siły nabywczej mierzonej poziomem cen wewnętrznych.

W latach siedemdziesiątych pojawiła się koncepcja kursu walutowego efektywnego. Przy tworzeniu takiego kursu bierze się pod uwagę rozmiary zmian kursu walutowego oraz udział głównych partnerów handlowych w eksporcie i imporcie. Uzyskuje się wówczas wagi, pozwalające ustalić bardziej konkretne skutki, np. wpływ dewaluacji waluty. Główne elementy konstrukcji kursu efektywnego sprowadzają się do wyboru okresu bazowego kursu walutowego, wyboru krajów oraz odpowiednich wag dla ustalenia udziału poszczególnych krajów w handlu

przeprowadzonej dewaluacji. Po dewaluacji eksporterzy i importerzy dokonują zmian w wyborze rynków i kontrahentów. W wyniku dewaluacji rosną bezpośrednio ceny towarów importowanych i pośrednio ceny towarów krajowych wytwarzanych na rynek wewnętrzny. W małym kraju po przeprowadzonej dewaluacji następować może zbliżony do stopnia dewaluacji wzrost cen krajowych. W dużym kraju ceny wewnętrzne rosną wolniej od stopnia dewaluacji. Z dewaluacją wiąże się zjawisko opóźniania i przyśpieszania zapłat. Polega to na tym, że eksporterzy opóźniają otrzymywanie należności za eksport w oczekiwaniu, że po dewaluacji waluty uzyskają za należną im walutę obcą więcej jednostek waluty krajowej. Importerzy natomiast przyśpieszają regulowanie zobowiązań z tytułu importu po to, aby po dewaluacji nie płacić więcej jednostek waluty krajowej za swoje zobowiązania dewizowe z tytułu importu. Korzystny wpływ dewaluacji na bilans handlowy (dopiero po upływie kilku miesięcy) jest określony w czasie przez tempo wzrostu cen krajowych. Im szybsze jest tempo ich wzrostu tym wcześniej zanika faza poprawy bilansu handlowego. Jeśli tempo wzrostu cen krajowych osiągnie taki poziom, jak stopień dewaluacji waluty, to pozytywne wpływ dewaluacji na bilans handlowy zaniknie. W wyniku dewaluacji zmieniają się relacje cen towarów na rynku krajowym i cen towarów w handlu zagranicznym. Wpływa to na przekształcenie struktury produkcji krajowej. Może nastąpić wzrost produkcji eksportowej kosztem produkcji na rynek wewnętrzny. Panuje przekonanie, że dewaluacja ma stymulujący wpływ na dochód narodowy. Powoduje ona jednak, jak już zaznaczono, wzrost cen krajowych i inflację, która eliminuje nie tylko pozytywny wpływ dewaluacji na bilans handlowy, ale i osłabia skłonność do oszczędzania.

Inflacja Zmiany kursów walut wywierają wpływ na powstanie inflacji i jej przenoszenie z kraju do kraju poprzez jej eksport i import. Najogólniej można wyodrębnić dwa rodzaje inflacji:

1. inflację występującą w danym kraju (,,inflacja własnego chowu") – wyodrębniamy inflację kosztów, popytu, cen, inflację monetarno- fiskalną oraz stagflację (inflacja w warunkach stagnacji gospodarczej).
2. inflację importowaną. Ujmując problem od strony dynamicznej, można mówić o inflacji pełzającej, kroczącej, galopującej i hiperinflacji. Dewaluacja waluty powoduje z reguły inflację kroczącą. Stopień wzrostu cen na rynku wewnętrznym zależy tu od wysokości przeprowadzonej dewaluacji. W wyniku inflacji rosną ceny w eksporcie, jak i w imporcie. Różnice tych cen znajdują końcowy wyraz w terms of trade. Powoduje to sztuczne zawyżanie wartości eksportu i importu. Wzrost cen w eksporcie i imporcie danego kraju jest z reguły niejednakowy. Bezpośredni natomiast wpływ na handel zagraniczny danego kraju wywiera poziom i tempo inflacji w kraju eksportera i importera. Znajduje ono wyraz w oferowanych cenach w eksporcie i płaconych w imporcie. Ruchy tych cen, z reguły zwyżkowe, znajdują w dalszej konsekwencji wyraz w poziomie aktywności gospodarczej danego kraju, w szczególności w sektorach nastawionych na produkcję eksportową i uzależnionych silnie od importu (np. importu surowców i paliw płynnych dla przemysłu przetwórczego). Zwyżka cen wewnętrznych w danym kraju pobudza import, osłabia natomiast eksport. Tak dzieje się we wszystkich krajach, w których występuje inflacja.

Źródło:

1. E. Najlepszy , Zarządzanie finansami międzynarodowymi. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne
2. J. Rymarczyk, Handel zagraniczny. Organizacja i technika. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne
3. E. Drabowski, Klasyfikacja kursów walutowych. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne K. Zabielski,