Pobierz „LALKA” | Wiedza z wami i więcej Notatki w PDF z Logika tylko na Docsity! „LALKA” 1. Autor: Bolesław Prus (Aleksander Głowacki) 2. Geneza: najpierw drukowana w „Kurierze Codziennym” od 1887r., w formie książkowej wydano ją w 1890r. 3. Rodzaj literacki: epika 4. Gatunek: powieść realistyczna 5. Czas akcji: marzec 1878 – październik 1879 (od powrotu Wokulskiego z Bułgarii do śmierci Rzeckiego) 6. Miejsce akcji: WARSZAWA, w epizodach Paryż i Zasławek 7. BOHATEROWIE ARYSTOKRACJA Izabela Łęcka, Tomasz Łęcki, hrabina Karolowa, prezesowa Zasławska, baron Dalski, Starski, Ochocki hrabia „Anglik”, pani Wąsowska, baron Krzeszowski, książę. MIESZCZANSTWO polskie Stanisław Wokulski, Ignacy Rzecki, radca Węgrowicz, rejent Szprot, Helena Stawska, Wirski, subiekci, studenci. niemieckie Rodzina Minclów, Hopferów. zydowskie Szlangbaumowie, Szuman. PROLETARIAT Prostytutka Marianna, Wysoccy, Węgiełek (wiejski). 8. Plan wydarzeń. 1) Powrót Wokulskiego do Warszawy z ogromnym majątkiem (250 tys. rubli). 2) Starania o Izabelę: wysokie datki, wykup weksli Łęckiego. 3) Pomoc Mariannie. 4) Zaproszenie do hrabiny Karolowej na śniadanie wielkanocne. 5) Wyścigi konne; przekazanie przez Wokulskiego wygranej na ręce Izabeli z przeznaczeniem na działalność charytatywną. 6) Wizyty u Łęckich. 7) Zakup kamiennicy Łęckich przez Wokulskiego (za pośrednictwem Żyda). 8) Wyjazd Stanisława do Paryża. a. Spotkanie z Suzinem i plany wspólnych interesów. b. Poznanie naukowca Geista. 9) Załamanie psychiczne pokonane dzięki zaproszeniu do Zasławka. 10) Starania o wzajemność Izabeli. 11) Zgoda Łęckiej na małżeństwo. 12) Rozmowa Izabeli ze Starskim – dowód ich romansu. 13) Próba samobójcza Wokulskiego (nieudana). 14) Apatia i zniknięcie bohatera. 15) Pogłoski o wysadzeniu się Wokulskiego w Zasławku. 16) Śmierć Rzeckiego. 17) Wstąpienie Izabeli do zakonu. 9. Obraz arystokracji w „Lalce”. Arystokracja ▪ Ukazana w negatywny, krytyczny sposób; ▪ Żyje ponad stan, jest rozrzutna, nie pracuje; ▪ Prowadzi próżniacze życie; ▪ Wielu przedstawicieli tej grupy utraciło majątki przez hazard lub brak umiejętności zarządzania budżetem; ▪ Zaciągają kredyty u Żydów; ▪ Wyprzedają dobra rodzinne, by spłacić długi; ▪ Zawierają małżeństwa dla pieniędzy, interesu; ▪ Czyhają na posagi i spadki (np. Starski); ▪ Zrobią wszystko, by nie wyjść poza margines swojej grupy społecznej; ▪ Brzydzą się wysiłkiem, robotnikami; ▪ W ich mentalności praca jest karą za grzechy; ▪ Oceniają ludzi, biorąc pod uwagę jedynie ich pochodzenie i zajmowaną pozycję społeczną (wyjątkiem jest prezesowa Zasławska!); ▪ Prowadzą niemoralne życie; ▪ Mają POGARDLIWY STOSUNEK DO PRACY. 12. Utopia naukowa w powieści Prusa. Utopia naukowa odnosi się do wiary w postęp, nowe wynalazki epoki szybkiego postępu technicznego (którą był XIX w.) w sposób radykalny polepszą poziom życia oraz samopoczucie ludzi. Cel to tworzenie cywilizacji opartej na nauce. LUDZIE NAUKI W „LALCE” STANISLAW WOKULSKI GEIST JULIAN OCHOCKI WNIOSKI Prus bardzo wyraźnie kontrastuje postacie naukowców ze zwykłymi ludźmi, którzy kompletnie nie rozumieją ich idei i działań. ▪ Etymologia nazwiska Geista, która podkreśla fantastyczny rodowód bohatera; ▪ Ukazanie rzeczywistych efektów działań naukowców (które pozostają w sferze marzeń) – jedynym zrealizowanym wynalazkiem jest materiał wybuchowy Geista, wykorzystany do rozwoju techniki zabijania ludzi. Prus ma sceptyczny stosunek do scjentyzmu. 13. Obraz Paryża jako przykład pozytywnego miasta. a) Okoliczności wyjazdu Wokulskiego do Paryża – Wokulski wyjeżdża pod wpływem silnych emocji po rozmowie z Izabelą. Panna Łęcka zignorowała towarzystwo Wokulskiego i wdała się w rozmowę ze Starskim po angielsku. Ta sytuacja bardzo ugodziła w dumę Wokulskiego, który pod wpływem impulsu wyjeżdża. b) Paryż odzwierciedleniem duszy Stanisława – początkowo Wokulski widzi tylko chaos panujący w mieście, jest zaskoczony żywotnością i wielkością Paryża, która go przytłacza (stan psychiczny). Potem dociera do bohatera przejrzystość i logika tego miasta, Stachu zaczyna trzeźwo myśleć. 14. „Lalka” jako powieść realistyczna. WARSZAWIACY PARYZANIE - Traktują pracę jako niemiły obowiązek; - Nie pracują rzetelnie; - Wartość stanowią pieniądze, majątek, stanowisko i pochodzenie; - Przeżywają nieszczęśliwą, niespełnioną i wyidealizowaną miłość (romantyczne uczucie); - Są skryci, każdy żyje dla siebie; - Brak współpracy. - Pracują po 16h dziennie; - Praca to źródło ich szczęścia; - Pracują uczciwie i ciężko; - Wartościami są rozum, wiedza, twórczość, równość i praca; - Ich miłość jest szczęśliwa, kompromisowa, oparta na uczuciu, a nie na interesie. Pozytywne miasto Paryż: - ludzie pracują długo, nawet w święto; - duża liczba instytucji kulturalnych; - wszystko tutaj jest piękne i użyteczne; - widać rozwój cywilizacyjny na przestrzeni lat. REALIZM: ▪ Dokładna topografia Warszawy; ▪ Realizm szczegółów; ▪ Prezentacja postaci przez to, co je otacza; ▪ Narrator – dwugłos (narracja pierwszoosobowa w Pamiętniku starego subiekta i trzecioosobowa – odautorska); ▪ Kreacja postaci – niezwykła doza prawdopodobieństwa psychologicznego (poznajemy ich wygląd, ale również wewnętrzne motywacje). MOTYWY Nauka, wynalazki Nieszczęśliwa miłość Bogactwo i nędza za Marzenia Miasto Przyjaźń Społeczeństwo XIX w. Marzenia Psychika człowieka Rola literatury Kondycja człowieka Romantycy i pozytywiści Praca Pieniądze Idealiści Theatrum mundi Nadzieja Cierpienie