Pobierz Lektury, które musisz znać – Klucz do zdania egzaminu 8-klasisty i matury! i więcej Prezentacje w PDF z Język polski tylko na Docsity! WYKAZ LEKTUR OBOWIĄZKOWYCH Czas akcji: Dzień Wigilii Bożego Narodzenia, noc wigilijna i święta Miejsce akcji: Londyn; małe miasteczko, w którym dorastał Scrooge Bohaterowie: Ebenezer Scrooge, Fred, Bob Cratchit, Mały Tim, Jakub Marley, Duch Wigilijnej Przeszłości, Duch Tegorocznego Bożego Narodzenia, Duch Przyszłych Wigilii Rodzaj literacki: Epika Gatunek literacki: Opowiadanie Problematyka: Utwór pokazuje przemianę Scrooge’a. W noc wigilijną ukazuje mu się duch jego zmarłego wspólnika. Potem odwiedzają go duchy Dawnych, Obecnych i Przyszłych Świąt Bożego Narodzenia, aby zmienić jego życie. Sens, główna myśl utworu: Nie można być pazernym i obojętnym wobec drugiego człowieka. „OPOWIEŚĆ WIGILIJNA” - CHARLES DICKENS Czas akcji: Bliżej nieokreślony Miejsce akcji: Droga do cyrku, przed namiotem cyrkowym i droga powrotna Bohaterowie: Kogut, Lis, Bohater-narrator, Dyrektor cyrku Rodzaj literacki: Epika Gatunek literacki: Opowiadanie Problematyka: To opowiadanie o zbyt dużej ambicji Koguta, który marzył, by zostać artystą. Chciał dostać rolę w cyrku jako lew. Sens, główna myśl utworu: Ludzie często udają kogoś kim nie są, przedstawiając innym swój fałszywy obraz. Wolą żyć złudzeniami niż prawdą. „ARTYSTA” - SŁAWOMIR MROŻEK Czas akcji: Lata 1871-1881. Czas fabularny sięga wydarzeń z 1863 r., czyli powstania styczniowego. Miejsce akcji: Elementarna szkoła w Owczarach, Gawronki, Kleryków. Bohaterowie: Marcin Borowicz, Andrzej Radek, Anna Stogowska, Bernard Zygier, rodzice Marcina, Antoni Paluszkiewicz, Pani Przepiórkowska Rodzaj literacki: Epika Gatunek literacki: Powieść Problematyka: Książka opowiada o dorastaniu polskiego szlachcica, Marcina Borowicza, w szkole w czasach zaborów i rusyfikacji. Sens, główna myśl utworu: Pokazanie metod i celów edukacji młodych Polaków w rosyjskich szkołach oraz walka z rusyfikacją. „SYZYFOWE PRACE” - STEFAN ŻEROMSKI Czas akcji: Noc, wczesna jesień Miejsce akcji: Brzegi jeziora Świteź, las Bohaterowie: Dziewczyna - Świtezianka, Strzelec Rodzaj literacki: Liryka Gatunek literacki: Ballada Problematyka: Utwór opowiada o próbie, jakiej świtezianka, występująca początkowo jako zwykła dziewczyna, poddaje zakochanego w niej młodzieńca. Chłopak, który zapewnia, że nigdy jej nie zdradzi, ale wkrótce potem zapomina o swoich przyrzeczeniach. Sens, główna myśl utworu: Zdrada jest bardzo złym i haniebnym czynem, zadającym cierpienie drugiej osobie. Za oszukanie kogoś, prędzej czy później zostanie się ukaranym. „ŚWITEZIANKA” - ADAM MICKEWICZ Czas akcji: Od lata 1811r. do wiosny 1812r. Miejsce akcji: Litwa -dworek w Soplicowie i w Dobrzynie Bohaterowie: Tadeusz Soplica, Zosia, Sędzia Soplica, Ksiądz Robak (Jacek Soplica), Telimena, Gerwazy, Protazy, Wojski, Rejent, Asesor, Jankiel Rodzaj literacki: Liryka Gatunek literacki: Epopeja Problematyka: Książka opowiada o życiu polskiej szlachty pod zaborem rosyjskim i o przybyciu wojska napoleońskiego na Litwę. Sens, główna myśl utworu: Został napisany dla ludzi na emigracji ku pokrzepieniu serc. Niósł ze sobą obraz ojczyzny widzianej w kontekście szlacheckiego dworku wraz z polską historią i ojczystą mową. „PAN TADEUSZ” - ADAM MICKEWICZ Czas akcji: Dzień przed zaduszkami Miejsce akcji: Cmentarna kaplica Bohaterowie: Guślarz, Józio i Rózia - duchy lekkie, Zosia - duch pośredni, widmo Złego Pana - duch ciężki, kruk, sowa, uczestnicy dziadów Rodzaj literacki: Dramat Gatunek literacki: Dramat romantyczny Problematyka: Guślarz przywołuje duchy zmarłych, które nie mogą po śmierci zaznać wiecznego spoczynku, lecz muszą odbywać karę za grzechy popełnione za życia. W zamian za pomoc dusze udzielają porad i pouczają jak żyć. Sens, główna myśl utworu: Trzeba być dobrym za życia, godnie żyć, żeby po śmierci nie cierpieć. „DZIADY CZ II” - ADAM MICKEWICZ Czas akcji: 2 poł. XVIII w. na przestrzeni kilku miesięcy Miejsce akcji: Dworek szlachecki na wsi, miasto stołeczne, Warszawa Bohaterowie: Pan Piotr, Filis - „żona modna” Rodzaj literacki: Liryka Gatunek literacki: Satyra Problematyka: Filis bezmyślnie naśladowała francuską modę. Nie miała szacunku dla staropolskich obyczajów. Cechowały ją egoizm i bezwzględność. Sens, główna myśl utworu: Satyra jest idealnym przykładem kobiety zachłannej, bez uczuciowej która myśli tylko o tym aby się wzbogacić na małżeństwie z zamożnym mężczyzną. Jest pusta i zrozumiała. „ŻONA MODNA” - IGNACY KRASICKI Czas akcji: Czasy prasłowiańskie za panowania króla Popiela III Miejsce akcji: Jezioro Gopło, mury Gniezna Bohaterowie: Balladyna, Alina, Wdowa, Kirkor, von Kostryn, Chochlik, Skierka, Goplana, Grabiec, Filon, Pustelnik Rodzaj literacki: Dramat Gatunek literacki: Tragedia Problematyka: Książka opowiada o tym, jak daleko można się posunąć by osiągnąć cel. Żądza władzy, przemiana w zbrodniarza i początkowe zwycięstwo zła nad dobrem. Sens, główna myśl utworu: Dobro zawsze zwycięża, nie można za wszelką cenę dążyć do osiągnięcia własnych celów „po trupach”. „BALLADYNA” - JULIUSZ SŁOWACKI Czas akcji: Grudzień, dni około Bożego Narodzenia, czasy współczesne Miejsce akcji: Szpital, dom pani Róży Bohaterowie: Oskar, Pani Róża, rodzice Oskara, doktor Dusseldorf, Bekon, Einstein, Pop Corn, Peggy Blue, Chinka Rodzaj literacki: Epika Gatunek literacki: Epistolarny Problematyka: Książka przedstawia losy nieuleczalnie chorego na białaczkę chłopca. Każdego dnia odwiedza go Pani Róża, która pomaga mu pogodzić się z nadchodzącą śmiercią. Sens, główna myśl utworu: Życie to forma pożyczki i od nas zależy, jak ją wykorzystamy i czy na nią zasłużyliśmy. To coś, czego nie można zmarnować. „OSKAR I PANI RÓŻA” - ÉRIC-EMMANUEL SCHMITT Czas akcji: Rozpoczyna się gdy pilota ląduje na Saharze i trwa 8 dni Miejsce akcji: Sahara, Asteroid B 612, Asteroid 325 (planeta Króla), Planeta Próżnego, Pijaka, Bankiera, Latarnika i Geografa Bohaterowie: Mały Książe, Pilot, Róża, Lis, Król, Próżny, Latarnik, Pijak, Bankier, Geograf Rodzaj literacki: Epika Gatunek literacki: Nowela Problematyka: Nowela opowiada o małym chłopcu, który wędrował po wielu planetach w poszukiwaniu prawdziwego przyjaciela. Sens, główna myśl utworu: Ukazanie różnicy pomiędzy światem dorosłych, a światem dzieci. Dorastanie do wiernej miłości, prawdziwej przyjaźni i odpowiedzialności za drugiego człowieka. „MAŁY KSIĄŻE” - ANTOINE DE SAINT-EXUPÉRY Bohaterowie: Lipa i „Gość” Rodzaj literacki: Liryka Gatunek literacki: Fraszka Problematyka: Przedstawienie poetyckiego obrazu wsi. Rzecz dzieje się podczas dnia, jest gorąco znajduje się tam wielka lipa, która daje cień. Sens, główna myśl utworu: Opisuje spokojne życie na wsi w otoczeniu przyrody. Fraszka ukazuje, jakie wartości ceni poeta: zdrowie, spokój i szczęście. Jednocześnie jest wyrazem radości życia, zadowolenia ze zwykłych, codziennych zdarzeń. „NA LIPĘ” - JAN KOCHANOWSKI Bohaterowie: Dom w Czarnolesie Rodzaj literacki: Liryka Gatunek literacki: Fraszka Problematyka: Fraszka podkreśla związek człowieka z naturą. Mówi o tym, że człowiek nie może żyć i być szczęśliwym zdala od przyrody. W tej fraszce poeta rozważa swoje dotychczasowe życie. Sens, główna myśl utworu: Pochwała wiejskiego życia. Fraszka jest wyrazem wdzięczności wobec Boga za możliwość prowadzenia prostego, ale i godnego życia. „NA DOM W CZARNOLESIE” - JAN KOCHANOWSKI
'
4
PIEŚNI
ł
.
KOCHANOWSKIEGO
TRENY KOCHANOWSKIEGO Czas akcji: Dom po śmierci Urszulki Miejsce akcji: Dworek w Czarnolesie Bohaterowie: Orszulka (Urszulka) Rodzaj literacki: Liryka Gatunek literacki: Tren Problematyka: Wprowadza w atmosferę rozpaczy i żalu. Kochanowski przedstawia swój wizerunek załamanego ojca, poety i filozofa, który przechodzi kryzys po śmierci ukochanej córki. TREN I - JAN KOCHANOWSKI Czas akcji: Dom po śmierci Urszulki Miejsce akcji: Dworek w Czarnolesie Bohaterowie: Orszulka (Urszulka) Rodzaj literacki: Liryka Gatunek literacki: Tren Problematyka: Podmiotem lirycznym w trenie V jest nieszczęśliwy ojciec. W utworze mówi o okolicznościach śmierci córki. Podkreśla jej bardzo młody wiek. Porównał ją do wschodzącej oliwki, która została nieostrożnie ścięta przez sadownika. TREN V - JAN KOCHANOWSKI