Ludność - procesy ludnościowe - ćwiczenia, Notatki z Demografia społeczna

Pobierz Ludność - procesy ludnościowe - ćwiczenia i więcej Notatki w PDF z Demografia społeczna tylko na Docsity!

LUDNOŚĆ – PROCESY LUDNOŚCIOWE – ćwiczenia

Ludność – podstawowa kategoria pojęciowa i analityczna w demografii. Ludność to ogół mieszkańców określonego terytorium, wyodrębnionego na podstawie kryteriów geograficznych, administracyjnych lub społeczno-ekonomicznych. Ludność to także zbiorowość o określonych cechach, np. ludność rolnicza. Tak wyodrębniona ludność stanowi część pewnej całości czyli subpopulacja. Podstawowym elementem wykonywania najprostszych działań w społeczeństwie jest wykształcenie. Charakterystyka poziomu wykształcenia:

• umiejętność czytania i pisania
• poziom analfabetyzmu w społeczeństwie Demograficzne badania nad strukturą ludności obejmują analizę jej składu pod względem przynależności do grup rasowych, etnicznych, narodowościowych, językowych i wyznaniowych. - nie są to obowiązkowe dane w spisach powszechnych, co utrudnia szersze analizy porównawcze. Rozwój ludności: W badaniach demograficznych łączy się informacje z przeszłości z diagnozą teraźniejszości i przewidywaniami prognostycznymi. Umieralność – natężenie zgonów występujących w określonej populacji w określonym czasie. Ważne są zdeterminowania biologiczne, ale duży wpływ wywierają również czynniki społeczne. Biologiczne uwarunkowania umieralności to wiek i płeć człowieka, choroby cywilizacyjne(układy krążenia, nowotwory), choroby zakaźne i pasożytnicze, choroby układu oddechowego i inne gwałtowne przyczyny. Choroby cywilizacyjne towarzyszą procesowi modernizacji – o charakterze środowiskowym, związane z zanieczyszczeniem środowiska przyrodniczego i złymi warunkami w zakresie bezpieczeństwa i higieny fizycznej oraz psychicznej w miejscach pracy i zamieszkania. Wyróżnia się także behawioralny aspekt – związane ze sposobem odżywiania się i stylem życia. Socjalna nierówność wobec śmierci – społecznie uwarunkowane różnice w dziedzinie umieralności. Nierówność ta występuje między populacjami i w obrębie tej samej populacji między różnymi grupami społecznymi. Reprodukcja – odtwarzanie liczebności populacji i jej struktury według płci i wieku. Zawieranie i rozpad małżeństw – oddziałują na reprodukcję w pośredni sposób, wywierając wpływ na rozrodczość. Na kształtowanie się liczby ludności i jej struktury wpływ mają również migracje. Struktura ludności – jednostki, które wchodzą w skład populacji mają określone cechy, a ich zbiór warunkuje jej strukturę. W badaniach demograficznych bierze się pod uwagę skład populacji pod względem cech biologicznych tj. płeć i wiek. One determinują przebieg podstawowych procesów naturalnego ruchu i wędrówkowego ruchu ludności, a poprzez te procesy oddziałują na różne cechy strukturalne zbiorowości tj. struktura według stanu cywilnego.

Wiek ma charakter dynamiczny. Podziały ludności według wieku:

1. kryterium chronologiczne – podział ludności według roczników urodzenia
2. kryterium biologiczne - stopień dojrzałości biologicznej jednostek
3. kryterium ekonomiczne – zdolność jednostek do udziału w procesie pracy i w związku z tym wyodrębnia się grupę osób w wieku np. przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym Stan cywilny – wolny, małżeński, wdowi, rozwiedziony, separowany Międzynarodowa konwencjonalna ludność całkowita – ludność obecna w kraju w momencie przeprowadzania spisu, osoby przebywające za granicą, marynarze floty handlowej czasowo nieobecni w kraju. Do tego kryterium nie zaliczają się cudzoziemcy przebywający na terytorium danego kraju.

Ćwiczenia – 03.03.

de jure de facto – ważniejsze populacja zamknięta – zależne od zgonów i urodzeń (mieszkańcy całej ziemi, nie ma gdzie uciec nie bierze się pod uwagę migracji) populacja otwarta – migracje (jakaś narodowość) Rozrodczość - rodność i płodność (okres biologiczny, wiek) Umieralność Zawieranie małżeństwa, jak to jest związane z kulturą struktura wieku – progresywna, zastojowa, regresywna – odnoszą się do liczby urodzeń regiony demograficzne – miasto i wieś – różnice, umieralność, wykształcenie, kryterium ekonomiczne,