2. Pojęcie luki VAT nie zostało zdefiniowane w polskim prawie. Termin ten ma charakter naukowy, jego
zakres i metodykę związanych z nim pomiarów, m.in. na potrzeby raportów, badań i analiz
porównawczych.
3. Źródła luki vat:
- szara strefa i niezgodne z prawem unikanie podatków. Obejmuje np. kupowanie dóbr bez rachunku lub
faktury. Działalność przestępcza to 20 do 35% luki. Bardziej niż przestępcy i zorganizowane mafie
odpowiadają za nią zwykli obywatele, którzy np. chcą taniej wyremontować sobie mieszkanie lub mniej
zapłacić za kupowany sprzęt lub usługi.
- błędy zarówno podatników i administracji skarbowej. Ryzyko ich popełnienia jest tym większe, im
bardziej skomplikowany jest system podatku VAT w danym kraju. Poziom jego komplikacji jest z kolei
pochodną wprowadzanych do niego odstępstw: ulg, zwolnień i preferencji.
- problemy firm z płynnością i ich bankructwa. Część podatników nie reguluje w pełni swoich
zobowiązań podatkowych nie z chęci oszukania państwa, a dlatego, że nie jest w stanie tego zrobić –
czasowo lub trwale. Podmioty, mające problemy z płynnością, spóźniają się z płatnościami. Bankrutujące
przedsiębiorstwa w ogóle ich zaprzestają, a państwo nie jest w stanie ich wyegzekwować. Częstość takich
problemów zmienia się wraz z koniunkturą gospodarczą. Nasilają się one w chudych latach, a wygasają w
tłustych.
- efekty związane z cyklem koniunktury. Obejmują one zmiany w zachowaniach podatników. O ile w
tłustych latach są oni częściej gotowi interpretować wszelkie wątpliwości na korzyść fiskusa, o tyle w
latach chudych, kiedy wielu z nich walczy o przetrwanie, rzadziej mogą sobie na to pozwolić. Mając do
wyboru: płacić podatki w takim wymiarze jak wcześniej aż do zamknięcia firmy, albo znaleźć sposób na
jego obniżenie i liczyć, że aparat skarbowy tego nie zakwestionuje, często wybierają to drugie.
- karuzela podatkowa mamy do czynienia wówczas, gdy ten sam towar jest wielokrotnie
przedmiotem obrotu w łańcuchu dostaw i ostatecznie powraca do pierwszego ogniwa w tym
łańcuchu.
4. Karuzela grafika
Przykładowy obrót karuzelowy polega na tym, że firma z jednego kraju UE, np. Niemiec, sprzedaje
towar do innego kraju unijnego, np. Polski. Na tym etapie stosuje zerową stawkę podatku VAT,
która obowiązuje w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów. Nabywca natychmiast sprzedaje
ten sam towar kolejnej firmie deklarując podatek VAT, ale nie odprowadza go do budżetu.
Ostatecznie towar jest sprzedawany w cenie niższej od rynkowej lub ponownie wywożony do
innego kraju unijnego przy zastosowaniu stawki 0% VAT.
Każdy taki obieg oznacza zwiększenie kwoty na jaką dokonywane jest oszustwo o kwotę VAT
związanego z transakcją – często towar nie jest nawet transportowy z firmy do firmy, zatem
uczestnicy transakcji nie ponoszą kosztów jego transportu czy magazynowania. Podmioty
zobowiązane do zadeklarowania i wpłaty VAT nie wpłacają go, często znikając zanim zostaną
podjęte działania zapobiegawcze.
W niektórych transakcjach karuzelowych towar istnieje i jest rzeczywiście przewożony po
łańcuchu dostaw, aby stworzyć pozory normalnego obrotu towarowego.
W typowych złożonych mechanizmach w obieg karuzelowy są włączani liczni pośrednicy z
różnych krajów i wykorzystuje się eksport również objęty stawką 0%. Znacznie utrudnia to
wykrycie karuzeli i procedurę wymiany informacji podatkowych z innymi państwami.
Oczywiście są branże, w których przestępcy wykazują szczególną aktywność. To m.in. branża
paliwowa, motoryzacyjna czy elektronika. Często na fakturach pojawiają się towary o małych
rozmiarach, popularne, które szybko można upłynnić.
