Pobierz Makroekonomia 1 (notatki) i więcej Notatki w PDF z Ekonomia tylko na Docsity!
Rozdział 15 – Wprowadzenie do makroekonomii
Makroekonomia – gospodarka jako system
GOSP. DOMOWE PRZEDSIĘBIORSTWA Otrzymują dochód za dostarczone czynniki produkcji (2) Dostarczają czynników prod.(1) (podaż usług czynników prod.) – ziemia, praca, kapitał Nabywają dobra dostarczane przez przedsiębiorstwa (1), które służą im do zaspokajania potrzeb
Produkują i sprzedają dobra i usługi (1), które nabywają gosp. domowe Nabywają czynniki produkcji (1) by móc wytwarzać Płacą gospodarstwom za czynniki produkcji(2)
RUCH OKRĘŻNY W GOSPODARCE:
- krąg wewnętrzny – przepływ zasobów rzeczowych ( w gosp. centralnie planowanej istenieje tylko ten krąg)
- krąg zewnętrzny – odpowiadające przepływom rzeczowym przepływy pieniężne (płatności) w gospodarce rynkowej
Rozmiar działalności mierzony na róźne sposoby daje ten sam rezultat:
- wart. wytworzonych czynników
- strumień dochodów czynników produkcji (reprezentuje wart. dostarczonych usług)
- wart. wydatków na dobra i usługi
Realny dochód narodowy brutto (PNB gross national product ) – miara całk. dochodu gosp. narodowej. Świadczy o ilości dóbr na jakie może pozwolić sobie gospodarka jako całość. Jest miarą strumienia dochodów osiąganych przez mieszkańców określonego kraju.
Produkt krajowy brutto (PKB gross domestic product ) – pieniężna, rynkowa wartość bieżącej produkcji finalnej dóbr oraz finalnej prod. usług wytworzonych na terytorium danego kraju (właściciel nie ma znaczenia) w danym czasie.
DOBRA FINALNE DOBRA POŚREDNIE Nabyte przez ostatecznego użytkownika (przedsiębiorstwo lub gosp. domowe). Zaliczamy do nich dobra konsumpcyjne i inwestycyjne. Dobra kapitałowe to też dobra finalne, ponieważ nie zużywają się w jednym cyklu wytwórczym, nie podlegają jednorazowemu umorzeniu.
Dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji w innych przedsiębiorstwach. Amortyzują się w pełni w jednym cyklu produkcyjnym.
Wartość dodana – przyrost wart. dóbr w wyniku procesu produkcji. Oblicza się ją przed odjęcie od wartości dobra w przedsiębiorstwie sumy kosztów rzeczowych czynników wytwórczych zużytych do produkcji tych dóbr. (materiały spoko, ale już nie praca robotnika)
Inwestycje – są to zakupy dóbr kapitałowych przez przedsiębiorstwa. Są odpowiedzialne za dopływ , czyli ten strumień pieniężny nie pochodzący od gosp. domowych, który otrzymują przedsiębiorstwa Oszczędności – to ta część dochodu, która nie została wydana na zakup dóbr i usług. Są odpływem , bo strumień pieniężny nie przemieszcza się z gospodarstw do przedsiębiorstw. Przyszła konsumpcja.
Jeżeli oszczędności są w pełni przeznaczane na inwestycje to oszczędności są dobre dla gosp. Jeżeli
nie, tzn., że stopy procentowe są nieoptymalne Y (PKB) = C+S =C+I I = S (równe, tożsame na
mocy definicji, przy założeniu, że nie ma państwa i wymiary z zagranicą)
PKB liczymy jako 1
1. strumień produktów PKB Model pełny: C+I+G+X=PKB ; Model prosty gospodarki:
C+I=PKB; Gospodarka zamknięta: C+I+G=PKB; Gospodarka otwarta: C+I+X=PKB
- (^) strumień dochodów PKB Y=DI + GBS +TN
- wartość dodana brutto
Zapasy to dobra trzymane obecnie w przedsiębiorstwie na potrzeby przyszłej produkcji lub sprzedaży (uznawane za dobra kapitałowe, ich zwiększanie to inwestycja w kapitał obrotowy , ich zmniejszanie to dezinwestycja). Są dobrem finalnym, bo odłożone na później nie byłyby zsumowane w rachunku PKB, nie mogą zniknąć w obliczeniach, więc na dany rok traktowane są jako inwestycje.
Państwo w ruchu okrężnym
- Td – podatki bezpośrednie (nakładane na dochody) i Te – podatki pośrednie(VAT, akcyza, cło) finansują dwa rodzaje wydatków państwa 1.( G ) wydatki państwowe na usługi i dobra (płace urzędników państwowych, nakłady inwestycyjne na drogi i szkoły, wyposażenie armii) oraz 2. płatności transferowe ( B )
B (świadczenia społeczne) wypłaty pieniężne, nie wiążące się z koniecznością dostarczania w zamian jakichkolwiek dóbr czy świadczeń. Nie uwzględnia się w PKB, bo nie maja odpowiednika w wytworzonej wartości dodanej. Służą redystrybucji istniejącego dochodu i siły nabywczej do grup subsydiowanych.
G tworzą produkcję netto, są źródłem dochodu czynników produkcji w przedsiębiorstwach, więc są składnikiem PKB
PKB w cenach rynkowych to miara prod. krajowej łącznie z podatkami pośrednimi na dobra i usługi
Import nie jest podliczany w PKB od strony produkcji ale od stronny wydatków (pomniejszamy eksport)
- DI (Y) – dochody gosp. domowych po uwzględnieniu podatków bezpośrednich (-) i płatności transferowych (+) (dochód rozporządzalny) kiedy nie ma państwa dochód netto = dochód rozporządzalny; GBS – dochody czynników przedsiębiorstw; TN – dochody czynników należących do państwa podatki netto (dochody podatkowe pomniejszone o transfery)
Produkt Krajowy Netto PKN = PKB – amortyzacja
Produkt Narodowy Brutto PNB = PKB + dochody netto z własności za granicą
Produkt Narodowy Netto (dochód narodowy) PNN = PNB – amortyzacja
Dochód Rozporządzalny DI = PI (Y) - podatki osobiste (Td) + transfery państwa (B)
Kompletny schemat ruchu okrężnego
(wydatki gosp. domowych) S + Td +Te – B + Z = I + G + X (dopływy spoza gosp.
domowych)
PKB potencjalny – produkcja potencjalna – wielkość produkcji, jaką mogłaby osiągnąć gospodarka, gdyby wszystkie czynniki produkcji zostały optymalnie wykorzystane.
1 C – wydatki konsumpcyjne NX- eksport netto (eksport(X) – import(Z))
G- państwowe zakupy dóbr i usług I – prywatne krajowe inwestycje brutto
Yd – dochody osobiste do dyspozycji Ā – wydatki autonomiczne (niezależne od dochodu) c- krańcowa skłonność do konsumpcji <0;1>(ile wydasz na konsumpcję, jeśli zarobisz o 1 zł więcej) MPC = c = ΔC/ΔY Krańcowa skłonność do konsumpcji jest malejącą funkcją dochodu rozporządzalnego. Wraz ze wzrostem dochodu coraz mniejszą część przeznacza się na konsumpcję a większą się oszczędza. Wydatki konsumpcyjne rosną wolniej niż dochody. Kiedy Y=0 to oszczędności wynoszą - Ā , bo zabierasz z oszczędności, żeby przeżyć przy zerowym dochodzie. Funkcja oszczędności – obrazuje zamierzone oszczędności przy każdym poziomie dochodu: S = Y – C = Y – C (konsumpcja autonomiczna) – c Yd = - C (k.a.) + (1-c) Yd s – krańcowa skłonność do oszczędności wynosi s = (1-c) i <0;1> MPC = MPS S = C(k.a) + s Yd Coś o funkcji inwestycji (I) ale nierealistyczna, niezależna od dochodu i kosztów kredytu. Spadek oszczędności powoduje wzrost dochodu, tzn. paradoks oszczędzania. Zmiana MPC albo MPS, przy wyższym dochodzie mamy niższe oszczędności. Zmniejszenie skłonności do oszczędzania nie zmienia tego że I = S i aby zachować równowagę dochód i wydatki muszą wzrosnąć. Popyt inwestycyjny – planowane przez przedsiębiorców zwiększenie zasobów kapitału trwałego oraz stanu zapasów, zależy od przewidywań tempa wzrostu popytu na ich prod. Popyt globalny – suma, jaką przedsiębiorstwa i gosp. zamierzają wydać przy różnej wielości dochodu. W prostym modelu suma wydatków konsumpcyjnych gosp. dom. + popyt inwestycyjny przedsiębiorstw (planowane zapasy też się liczą), nachylenie krzywej zależy od MPC: AD = C + I Równowaga krótkookresowa osiągana w pkt AD = Y (dorysowanie linii 45°) wydatki na dobra są równe wytworzonej produkcji. Y = (A + I)/(1 – c) I = S* tu inwestycje są stałe, więc nachylenie krzywej to po prostu c z funkcji konsumpcji, jeżeli AD nie równa się dochodowi narodowemu Y to uruchamiane są mechanizmy wyrównawcze, prowadzące do równowagi w dłg. okresie. C + I > C + S więc I > S nadwyżka popytu prowadzi do ekspansji gospodarki (AD>Y) C + I < C + S więc I < S wydatki na inwestycje są mniejsze od oszczędności, co prowadzi do regresu gospodarki (AD<Y)
Mnożnik informuje nas jak zmieni się wielkość prod. w wyniku zmiany popytu globalnego, zależy od MPC a jego wart. jest większa od 1: 1/(1-c) = 1/MPS Niewielka MPC powoduje, że niewielkie zmiany produkcji i popytu inwestycyjnego powodują niewielkie zmiany popytu konsumpcyjnego a mnożnik ma niewielką wart. Wzrost autonomicznego popytu zwiększa konsumpcję i oszczędności, ale wraz ze wzrostem czasu impuls popytowy wytraca się (część dochodu nie jest konsumowana). Zmiany wydatków autonomicznych przesuwają krzywą AD równolegle. Zmiana popytu Zmiana produkcji Zmiana dochodów Oszczędności S(1-c) LUB Popyt konsumpcyjny Zmiana produkcji
Nadwyżka produkcji nad AD prowadzi do powiększania nieplanowanych zapasów i zmniejszania produkcji.
Rozdział 20 – Polityka pieniężna i fiskalna
Za wielkość podaży pieniądza odpowiada bank centralny (w Polsce NBP). W modelu IS – LM zakładamy, że kieruje się celem monetarnych a nie bezpośrednim celem inflacyjnym.
Reguła polityki pieniężnej - określony sposób dostosowywania przez bank centralny stóp procentowych w reakcji na zmiany określonych zmiennych ekonomicznych.
Kierując się celem monetarnym BC dostosowuje poziom stóp % w taki sposób, aby zapewnić równość popytu na pieniądz z daną wielkością podaży pieniądza.
MODEL IS – LM (rynek dóbr – rynek pieniądza) taka kombinacja dochodu i stopy %, która prowadzi do ustalenia równowagi na obu rynkach.
- (^) Rynek IS jest równy gdy AD=Y (faktycznie, nie planowanie). Zbiór takich kombinacji – dochodu i stopy % przy których AD=Y - jest określany mianem krzywej IS (malejąca krzywa). Pokazuje jak zmiany stopy % wpływają na popyt globalny i produkcję. Spadek stóp % pobudza wzrost produkcji i popytu. Nachylenie oznacza wrażliwość (małe – wrażliwy, strome – niewrażliwy). Ruchy po krzywej ilustrują wpływ SAMEJ stopy % (AD i Y ciągle w stanie równowagi). Wszystkie inne niż stopa % czynniki (ekspansja fiskalna, redystrybucja) powodują równoległe przesunięcia IS. Wzrost zaufania czy wydatków państwa przesuwa ją w prawo.
- Krzywa LM to zbiór kombinacji stopy % i dochodu, przy których rynek pieniądza jest w stanie równowagi( L – popyt na pieniądz = M – podaż pieniądza), gdy bank wyznaczył cel monetarny w postaci określonej wielkości nominalnej podaży pieniądza(rosnąca krzywa). Im większa prod. tym większy popyt na pieniądz i muszą wzrosnąć stopy %(warunek równowagi). Im silniej zmiana dochodu oddziałuje na popyt, tym większa musi być zmiana stopy % i tym bardziej stroma będzie krzywa LM. Ruch po krzywej odzwierciedla TYLKO zmiany st. % związane z realizacją danej polityki monetarnej, będące reakcją na zmiany wielkości prod. Ekspansja przesuwa krzywą w prawo a restrykcja w lewo.
- Zbyt wysokie st. % hamują wzrost gospodarczy. Obniżenie kosztu pieniądza prowadzi do wzrostu produkcji. Rząd chcąc pobudzić gospodarkę może dokonać ekspansji fiskalnej (zwiększyć wydatki), co powoduje podwyższenie st. % wypychanie prywatnych inwestorów (przesunięcie w górę krzywej IS)
Ekspansja fiskalna – oznacza dodatni wstrząs popytowy, który wywołuje wypychanie części wydatków prywatnych. Wywołany nią wzrost produkcji i dochodu podwyższa st. % ujemny wpływ na niektóre składniki sektora prywatnego, co ogranicza łączną skalę wzrostu popytu globalnego. Daje większe efekty po str. prod. gdy towarzyszy jej rozluźnienie polit. pieniężnej.
Restrykcja monetarna – BC może jej dokonać, gdy ekspansja fiskalna zagraża inflacji krzywa LM przesuwa się w górę (spada podaż pieniądza)
WNIOSKI
- Pełne wypychanie byłoby tylko przy pionowej LM (podaż pieniądza jest pasywnie dost. do zmieniającego się popytu na pieniądz przy danej st. %). Dodatnie nachylenie LM sprawia, że ekspansja wywołuje wzrost produkcji.
- (^) Nie tylko polit. fiskalna zmienia popyt globalny. IS przesunęłoby się też w przypadku wzrostu eksportu.
- Zmiana wielkości prod. spowodowana ekspansją fiskalną zależy od reakcji polit. monetarnej. Policy mix - współpraca rządu i BC, nie może naruszać niezależności BC. Cele NBP: utrzymywanie stabilnego poziomu cen, dbanie o wart. złotego, wspieranie polityki gospodarczej rządu.
Rozdział 17 – Polityki fiskalna i handel zagraniczny
Polityka fiskalna (budżetowa) to decyzje państwa dot. wydatków i podatków. Reguła finansów publicznych:
2. VAT
- (^) zasiłki dla bezrobotnych
Tym samym zajmuje się tej aktywna (dyskrecjonalna) polityka fiskalna – decyzje rządu dotyczące stawek podatkowych i wysokości wydatków budżetowych.
BILANS HANDOLWY – wart. eksportu netto
Przy każdej wielkości dochodu narodowego różnica między popytem na eksport a popytem na import to popyt na eksport netto. Przy niskim dochodu popyt na eksport netto jest dodatni nadwyżka handlowa. Gdy poziom dochodu jest wysoki pojawia się deficyt handlowy. Jeśli zwiększa się popyt na import a popyt na eksport zostaje taki sam to wzrost dochodu zawsze wywołuje pogorszenie bilansu handlowego.
Popyt globalny Y =C + I + G albo Y=C + I + G + NX (część pieniędzy odpływa za granicę)
Krańcowa skłonność do importu (MPI) informuje nas jaką cz. każdej dodatkowej jednostki dochodu narodowego podmioty krajowe chcą wydać na dodatkowy import.
Mnożnik w gosp. otwartej: 1/ 1 – (MPC’ – MPI)
Wzrost eksportu powoduje równoległe przesunięcie w górę, a więc wzrost dochodu bo przesuwa się pkt równowagi (krzywa AD).
Rozdział 18 – Pieniądz, system bankowy
Pieniądz jest najtańszym środkiem wymiany (powszechnie akceptowalny towar, za pomocą którego dokonuje się płatności), obniża koszty transakcyjne
FUNKCJE PIENIĄDZA:
- Jednostka rozrachunkowa – jednostka, w której są wyrażone ceny i w których prowadzi się rozliczenia
- (^) Tezauryzacja – środek przechowywania wartości – można go wykorzystać do zakupów w przyszłości, umożliwia odroczoną konsumpcję
- Miernik odroczonych płatności – pozwala ukazać wartość, która będzie zobowiązaniem za jakiś czas
W gosp. barterowej nie ma środka wymiany. Wymiana jest bezpośrednia, co oznacza, że jedno dobro wymieniane jest na drugie i musi istnieć podwójne zapotrzebowanie.
RODZAJE PIENIĄDZA:
- Pieniądz towarowy wykorzystuje dane dobro jako środek wymiany. Jego użycie ogranicza możliwość wykorzystania go do innych celów (np. złoto)
- Pieniądz symboliczny reguluje płatności, ale jego wartość (siła nabywcza) znacznie przewyższa koszty jego produkcji lub wartość w innych zastosowaniach niż pieniądz. Siłą pieniądza symbolicznego jest zaufanie konsumentów wobec niego.
- Pieniądz bezgotówkowy to środek wymiany, którego kreacja jest oparta na wierzytelnościach osób fizycznych i prawnych wobec banków (wkłady bankowe)
Rezerwy bankowe – pieniądze posiadane przez bank, pozwalające dokonać natychmiastowych wypłat właścicielom wkładów. Płynność - (wysokość kosztów transakcji) taniość, szybkość i
pewność z jaką można wymienić daną pozycję aktywów na gotówkę. (kredyty są mało płynne, ale wkłady na żądanie są płynne)
Podaż pieniądza – całkowita wart. znajdujących się w obiegu zasobów pieniądza występującego w formie środka wymiany.
BANK – specjalistyczna instytucja, która ma za zadanie zmniejszać koszty transakcji i ułatwiać kontakty między kredytodawcami a kredytobiorcami.
BANK KOMERCYJNY- pośrednik finansowy, któremu państwo udzieliło licencji na działalność polegającą na zbieraniu depozytów.
Różnica w wysokości oprocentowania kredytów i wkładów (depozytów) w danym banku to marża odsetkowa transfer krt. terminowych aktywów na dłg. terminowe zobowiązania
BAZA MONETARNA – łączna ilość banknotów i bilonu w obiegu
Mnożnik kreacji pieniądza to iloraz zasobu pieniądza i bazy monetarnej D – wkład gotówkowy R – rezerwy R = Cb x D Cb – część wkładów w formie rezerw C – gotówka poza obiegiem banków C = Cp x D Cp – gotówka w obiegu równa części wkładów D H – baza monetarna H = C + R = (Cb + Cp) x D Podaż pieniądza równa się sumie gotówki w obiegu C oraz wkładów gotówkowych: M=C+D=(Cp+1)xD
Wart. mnożnika kreacji pieniądza: M/H = (Cp+1)/(Cb+Cp) >
Agregaty pieniądza – zeszyt, nie chce mi się tego pisać
Popyt na pieniądz to popyt na zasób pieniądza w ujęciu realnym. Ludzie mogą też dywersyfikować ryzyko i rozproszyć aktywa w portfelu, który posiadają.
Koszt krańcowy, korzyść krańcowa Wzrost kosztów krańcowych powoduje spadek zapotrzebowania na pieniądz
Pieniądz składa się z nominału, sumy pieniężnej i znaku pieniężnego.
Rozdział 23 – Bezrobocie
Zasób siły roboczej – wszyscy zatrudnieni oraz osoby zarejestrowane jako poszukujące pracy przy istniejącej stawce płac
Współczynnik aktywności zawodowej – odsetek ludności w wieku produkcyjnym, która należy do siły roboczej
Stopa bezrobocia – odsetek siły roboczej, która nie ma pracy, ale jest zarejestrowana jako jej poszukująca
Rodzaje bezrobocia:
- frykcyjne (naturalne)
- strukturalne – niedostosowanie kwalifikacji pracowników i zapotrzebowania pracodawców w sytuacji, kiedy strony popytu i podaży nieustanie się zmieniają
- keynesowskie – wynikające z niedostatku popytu, gdy faktyczna prod. jest mniejsza od potencjalnej
- klasyczne – płaca utrzymywana sztucznie powyżej poziomu równowagi na rynku pracy WYKRES BEZROBOCIE ODPOWIADAJĄCE WARUNKOM RÓWNOWAGI inaczej naturalne (obejmuje i frykcyjne i strukturalne) STR. 312
Cena krajowa waluty obcej – liczba jednostek waluty krajowej za jednostkę waluty obcej
Efektywny kurs walutowy danego kraju– średni kurs wymiany tej waluty w stosunku do wszystkich walut jego partnerów handlowych ważony udziałem każdego z tych krajów w jego obrotach handlowych za granicą
Popyt waluty wynika z wymiany handlowej. Krzywa popytu na PLN obrazuje zapotrzebowanie zagranicznych partnerów na każdą jednostkę PLN w zależności od kursu walutowego. Linia S obrazuje podaż PLN jaką oferują Polacy. Jeśli Polacy kupują więcej euro to podaż PLN rośnie (pozbywają się złotówek)
Im tańsza złotówka tym tańsze produkty w euro i tym bardziej konkurencyjne!
Waluta ulega aprecjacji gdy jej kurs w innej walucie wzrasta. Oznacza to, że zwiększa się międzynarodowa wart. waluty.
Deprecjacja następuje, gdy kurs wyrażony w innej walucie obniża się. Analogicznie jej wart. spada.
System kursu walutowego – zbiór zasad ustalanych przez państwo decydujących o sposobie ustalania kursu walutowego. Są dwa modele
- Stały: utrzymywanie przez państwo wymienialności waluty jedynie przy kursie stałym. Waluta jest wymienialna jeśli BC zobowiązuje się do skupu lub sprzedaży po stałym kursie takiej ilości waluty jaka zostanie zgłoszona do sprzedaży. Wykres zeszyt Gdy popyt na PLN wzrasta ale podaż nie, NBP dostarcza brakujących złotówek. gdy popyt na PLN maleje to NBP wyprzedaje część rezerw dewizowych (zasób waluty obcej, przechowywany w krajowym BC)- krótkookresowa nierównowaga. W takiej syt. PLN jest nadwartościowana, czyli jej wart. międzynarodowa jest wyższa od tej która wynika z kursu na poz. równowagi dłg. okresowej. Jeżeli rezerwy dewizowe się skończą to możliwa jest pożyczka od MFW. Jeśli w dłg. okresie popyt na walutę nie wzrośnie to konieczna jest dewaluacja waluty , czyli obniżenie jej kursu przez państwo, do takiego poziomu na jaki się zobowiązało. Przeciwieństwem jest rewaluacja
- Płynny – stan rezerw dewizowych jest stały, saldo bilansu = 0 a na rynku nie ma interwencji państwa
- Ograniczona płynność – Państwo zapobiega zbyt dużym lub zbyt gwałtownym przesunięciom krzywej podaży lub popytu w krótkim okresie
Bilans płatniczy – zestawienie wszystkich transakcji między mieszkańcami kraju a zagranicą. Suma sald rachunków obrotów bieżących obrotów kapitałowych oraz obrotów finansowych. Przedstawia przepływy netto środków pieniężnych do i z danego kraju wynikający z zawieranych transakcji. Wykazuje nadwyżkę gdy mamy do czynienia z napływem netto pieniędzy, deficyt w przypadku odpływu.
Rachunek obrotów bieżących w bilansie płatniczym to zapis płatności z tytułu dóbr i usług oraz transferów bieżących pomiędzy krajem a zagranicą
Realny kurs walutowy – miara wzgl. ceny dóbr pochodzących z różnych krajów, wyrażonej w jednej walucie tzn. że uwzględniamy nie tylko kurs walutowy ale również zmianę ceny w obu krajach :
Realny kurs walut.=(E EUR/PLN^ x PPLNPL )/ P EUR EURO
(Nominalny kurs wal. mierzący wart pln x cena krajowa dóbr polskich w pln) / cena krajowa dóbr europejskich w euro
Równowaga wewnętrzna: Y = C + I + G + (X – Z) i gdy popyt globalny = prod. potencjalnej
Równowaga zewnętrzna: Saldo rachunku obrotów bieżących = 0
^ ich połączenie daje stan równowagi długookresowej: Bilans płatniczy jest zrównoważony i nie występuje presja na zmianę wielkości rezerw. AD = prod. potenc. i pełne zatrudnienie.
Rozdział nie wiem, bo nikt nie wysłał mi zdjęcia 😊 – Makroekonomia stan obecny
XVII w model klasyczny, równowaga na wszystkich rynkach, str. podażowa, wszystkie czynniki wykorzystane 1945-1970 główny nurt to keynesizm, kryzys w USA, od str. popytu, wolne moce prod. Lata 70’ monetaryzm (Milton Friedman) Lata 80’ neokeynesizm, sztywność płac i cen
Różnice w szkołach ekonomii, cechy determinujące:
- (^) Szybkość osiągania równowagi (rynek walutowy – nom. kurs walutowy rynek pieniądza – stopa % rynek dóbr – ceny dóbr rynek pracy – płaca nom.) szybko wolno; płynnie niepłynnie
- Istnienie stanu równowagi gospodarka wybijana ze stanu równowagi powraca już do innego punktu równowagi (keynesizm). Proces dochodzenia do stanu równowagi wpływa na stan równowagi (histereza)
- Sposób kształtowania się oczekiwań – oczekiwania wpływają na teraźniejszość. oczekiwania egzogeniczne – nie są częścią modelu, oczekiwania adaptacyjne – przyszłość jest przedłużeniem teraźniejszości, oczekiwania racjonalne - statystycznie konsument dobrze przewiduje przyszłość
- (^) Względne znaczenie zjawisk w krt. i dłg. okresie - polityka gosp. prowadzi do powstawania różnych kosztów i korzyści w różnych okresach, problem z oceną korzyści + trudna definicja dłg i krt okresu. To jak postrzegamy czas jest kluczowe dla zrozumienia modelu ekonomicznego
Nowa szkoła klasyczna – szybkie osiąganie równowagi; racjonalność konsumentów i producentów; doskonale elastyczne ceny i płace; ceny napędzają płace a płace ceny; interwencja państwa oznacza inflacje, ma sens tylko interwencja od str. podażowej: przejrzyste prawo, obniżone podatki, mniejsze koszty trans, mniejsza niepewność regulacyjna
Teoria realnego cyklu koniunkturalnego - wielkość prod. nie jest cały czas potencjalna, takie same założenia co w nowej szkole klasycznej, bardziej skrajna i ogólna, gosp. może odbiegać od pkt potencjalnego
Umiarkowani monetaryści – Gospodarka zawsze znajduje się w stanie równowagi. Wzrost podaży pieniądza prowadzi do wzrostu cen a nie wzrostu produkcji. Nieoczekiwane szoki mogą wybić gospodarkę ze stanu równowagi, ale nie mogą być one amortyzowane ze wzgl. na sztywność płac. Pełne zatrudnienie nie jest możliwe natychmiast.
Umiarkowani keynesiści – gosp. samoczynnie osiągnie optymalną wielk. prod. jednak to powolny proces (dopuszcza interwencje fiskalną). W dłg. okresie zbieżne z umiarkowanymi monetarystami.
Nowi keynesiści - rozszerzenie keynesizmu o analizę mikroekonomiczną – stwierdzenie niedoskonałości rynku, co uzasadnia interwencję
Ortodoksyjni keynesiści – Rynek nie jest zdolny do osiągnięcia równowagi w krt. i dłg. okresie
Rozdział 21 – Podaż globalna, ceny i proces dostosowań
Ekonomia klasyczna – podaż generuje podaż, gospodarka samoistnie osiąga optymalny poziom produkcji. Place i ceny są w pełni giętkie, wielkość popytu zależy tylko i wyłącznie od cen (inflacji). gospodarka zawsze optymalnie wykorzystuje czynniki produkcji. Odchylenia zawsze powodują
PKB czy PNB nie są doskonałymi miernikami ekonomicznymi jako mierniki produkcji (sumują dobra finalne a nie produkcję w całości, czas wolny czy efekty zewnętrzne) czy dobrobytu (bardzo nierówny podział dochodów w niektórych krajach)
Czynniki wzrostu gosp (wzrost prod potencjalnej wynika ze zwiększenia nakładów)
- Praca
- Kapitał
- (^) Ziemia
- Surowce Malthus ograniczone zasoby, produkcja rośnie wolniej niż liczba ludności klęska głodu i brak wzrostu gospodarczego
Rozdział 22 – Inflacja, oczekiwania, wiarygodność
Czysta inflacja oznacza że ceny dóbr i czynników prod. wzrastają w takim samym tempie.
Realna podaż pieniądza M/P jest iloraz nominalnej podaży pieniądza oraz poziomu cen. Realny popyt na pieniądz Y/V (popyt spada, gdy szybkość obiegu pieniądza rośnie-wzrasta nom. st.% ; popyt rośnie jeśli wzrasta dochód realny)
zgodnie z ilościową teorią pieniądza zmiany nominalnej podaży pieniądza powodują identyczne zmiany poziomu cen (i płac) lecz nie wpływają na produkcję i zatrudnienie.
HIPOTEZA FISHERA – wzrostowi inflacji towarzyszy podobny co do skali wzrost nom. stopy % realna st.% = nom. st. % - stopa inflacji Ucieczka od pieniądza – załamanie realnego popytu na gotówkę, gdy wysoka inflacja i wysoka nominalna stopa % zwiększają koszt utrzymania gotówki. Hiperinflacja powstaje, gdy dalsze finansowanie długu publicznego z pożyczek jest niemożliwe i państwo zaczyna drukować coraz więcej pieniędzy.
Realne wpływy państwa z drukowania pieniędzy: Renta emisyjna – realny przychód państwa osiągany dzięki jego monopolowi na drukowanie pieniędzy (państwo płaci budżetówce z pieniędzy, które samo wydrukowało) Podatek inflacyjny – wzrost realnych przychodów państwa (wynikający z infl), którego źródłem jest spadek realnej wart. nominalnego zadłużenia państwa korzystny dla państwa bo obniża realną wartość części zadłużenia realny przychód z inflacji = tempo infl (π) x M/P Realny przychód z podatku inflacyjnego rośnie tylko do pewnego momentu. Po przekroczeniu pewnego progu wzrost ilości pieniądza i wyższa inflacja zmniejszają przychody szybciej niż wzrasta stopa podatkowa.
Krzywa Philipsa – bezrobocie a inflacja (patrz wyżej) Długookresowa krzywa Philipsa jest pionowa (opowiada prod. potencjalnej), czyli wielk. prod. nie zależy od inflacji naturalna stopa bezrobocia, w dłg. okresie wszystkie zmienne dopasowują się do warunków inflacji.
Krótkookresowa krzywa Philipsa pokazuje przebieg dostosowań. Jej wysokość zal. od (oczekiwanego tempa inflacji) stopy inflacji i tempa wzrostu nominalnej podaży pieniądza. W stanie długookresowej równowagi oczekiwania się spełniają. Bezrobocie osiąga stan naturalnego.
Złudzenie inflacyjne – dostrzeganie zmiany cen ale nie zmian wysokości dochodów (patrzymy na realne a nie na nominalne)
Koszty inflacji:
- zdzieranych zelówek – koszty transakcyjne, poświęcony na kombinowanie czas przy mniejszej realnej ilości pieniądza
- zmienianych jadłospisów – realne koszty dostosowań
Inflacja pełzająca (<5%) krocząca(5-15%) galopująca (15-50%) hiperinflacja(>100%) Stagflacja – wzrost tempa inflacji przy stałym PKB (zerowym wzroście gosp) Slumpflacja – wzrost tempa infl. ale spadek PKB (ujemy wzrost gosp.) Dezinflacja – spadek tempa inflacji ALE TO NIE TO SAMO CO Deflacja – spadek poziomu cen
NASTĘPSTWA INFLACJI:
- komplikuje rachunek ekonomiczny – wypaczenie struktury konsumpcji i produkcji, zmiany tempa nie mają nawet podobnego kierunku i przebiegu
- osłabia skłonność do oszczędzania – gromadzenie dóbr stałego użytku, marnotrawstwo
- wiąże się z redystrybucją dochodów – poszkodowani ci ze stałymi dochodami albo małą siłą przetargową np. budżetówka.
Taksflacja – wzrost obciążenia dochodów podatników w warunkach inflacji i progresji podatkowej nominalne płace przekraczają progi podatkowe, mimo że realnie mają taką samą wart. co wcześniej
